19 Aralık 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 1 2 sahife 2 ncl sahifede: Siyasî İcmal Muharrem Feyzi, Haksız bir iddıaya haklı bir cevab. 3 uncu sahifede: Sancak davası ve Fransız matbuatınm tefsiıieri. 5 mci sahifede: Mrs Sımpson tehdid ediliyor. Fıkırler Alâeddın Cemıl. 6 ncı sahifede: Spor haberleri. 7 nci sahifede: Çın ıhtılâlı bîuharrem Feyzi. Onuçüncii yıl sayı: 4526 umhuri 1937 Cumhuriyet Almanağı çıkmıştır Kitabcılardan arayînîz 248 igraf v§ Te Telefon: Başmuharrtr ve evl: 22366. Tahrlr heyetl: 24298. tdare ve matbaa kısmı 24299 . 24290 Cumartesi 19 Biriııcikânıın 1936 Adananın seylâb Felâketi karşısmda eyhan nehrinin taşmasile Adana bir tufan hayatı yaşadı: Nüfusça zayiat vererek, evleri barkları yıkılarak, uğurlarında ömür tüketılmiş tarlalar harab olarak. Günler denberi bu hailenin parça parça gelen feci hikâyeleri bitip tükenmek bilmiyor. Hududsuz maddî ziyanlar ölüm matemlerile daha ziyade acılaşmıştır. Arda kalan halktan binlerce ve binlerce nüfus yardıma muhtacdır. Hükumet uhdesine düşen vazifeyi yapıyor. Kızılay imdad için Adanaya koşmuştur. Memleket ve millet, felâkete uğrıyan bu uzvunun yaralannı sarmak için elinden geleni yap mağa çalışıyor. Başta hükumetimiz olduğu halde bütün memlekete yapılacak yardımlarda biraz daha fazla isticalle hareket etmek lüzumunu hatırlatmak is teriz. Mevsim kıştır. Bu kışta kıyamette birdenbire yoksulluğa düşen kardeşleri mizin ıshrablarını çabuk dindirmeğe ih tiyac vardır. Adanadaki seylâb felâketi bize ayni zamanda esasen memlekette iyilik ve hayat unsuru olmak lâzım gelen suların vakit vakit böyle tahrib edici roller oyna malarına karşı kat'î tedbirler almak lü zumunu ihtar eylemiştir, ve umudumuz odur ki artık sonuncu defa olarak. Memlekette herşeyi yeniden yapmak mecburiyetinde olan Cumhuriyet hükumeti Adana felâketile su işlerindeki çalışmala rınm kırbaclandığını gördü. Başbakanımızdan dümen neferimize kadar hepimiz su meselesi üzerinde akıllanmızm erdiği kadar uğraşıp dururken Seyhanın taşkınlıgı suratımıza vurulmuş bir şamar tesiri yapmıştır. Bu darbenin tesiri altında şimdi daha iyi anlıyoruz: İyi kullanılması bilinmiyen sular ancak felâket ve sefalet kaynağı olurlar. Hakikat oradadır ki Cumhuriyet Türkiyesi bu keyfiyetten "ada gafil değildir. Yapılacak iş çokluğu arasında kendilerine henüz sıra gelememiş olanlar işte bazan böyle tahrib edici oyunlarmı oynıyarak bizi görülecek vazifelerde daha ziyade tenvir ve teyid ediyorlar. Eğer günün birinde Seyhanm şimdi îçinde yüzdüğümüz neviden bir taşkınlıkla ortalığı tufana döndüreceğini kat'iyetle bilmiş olsaydık elbette bunun çaresine bakardık. Bu noktacıkta bize sayın Başbakanımız İsmet İnönünün ve gayretli Baymdırlık Bakanımız Ali Çetinkayanın bir parça tevakkuf etmelerine değer bir vaziyet var gibi geliyor. Çünkü tahattur ediyoruz ki Seyhanm böyle bir feyezan yapması ihtimali geçen senedenberi Adana muhitinde sezinlenmişti. Eğer hafızamız bizi aldatmıyorsa bu korkunc ihtimal orada gazete sütunlanna kadar geçerek ehemmiyetle tetkik olunacak ve yeri varsa icabına bakılacak bir mesele diye ortaya atılmıştı. Efkârı umumiyenin Adanada sezinlediği hakikat şu idi: Seyhanın yatağı gittikçe dolarak nehrin akıntı seviyesi bazı yerlerde ova seviyesinden yukarıya çıkmıştır. Eğer hakikat bu ise günün birinde Adananın aşağı yukarı böyle bir felâkete uğraması bardağı taşıran damlaya tevakkuf ederdi artık. «Türkiye Türklerindir Sancakta Arablarla Taşnak Erme demek millî varlıklara nilerin teslihi devam ediyor sahib olmak demektir! Milletler Cemiyetinin Antakyaya göndereceği müşahidler seçilmek üzere Hataylılar Cemiyeti faaliyete geçiyor lktısad Vekilimiz, millî tasarruf siyasetini en mühim noktalarile izah etti ve «yurdun mes*udiyeti tediye muva' zenesine, bu da Türk malma olan rağbete dayanır» dedi Her şeye rağmen tedhişi Celâl Bayarın radyoda nutku ^ Millî gelirimiz ve ticarette inkişaf J Bir yıldanberi Adanayı bu sezinti ile rahatsız eden korkunc ihtimale karşı maha1'* S\ idaresinin göstermis olduğu hassasiyet derecesi bugün tahkika muhtac bir mesele gibi görünse gerektir. Öyle hatınmızda kalmış ki umumun sezmek suretile kuşkulanarak ortaya attığı meseHava kuvveti ise 1942 de şimdiki ]eyi Su idaresi yersiz bir soğukkanlılıkla karşılamış ve herkesi yakın bir tufan kor 1311 tayyare yerine 1910 tayyareyi ihkusu olmadığı hususunda tatmin etmek tiva edecektir. Gelecek senelerde 400 harb ve tarassut tayyaresi inşa oluna cihetine gitmiştir. Sanki: caktır. Su taşarsa korkmaym, biz buradaBahriye Bakanı Svvanson donanmanın yız! harb filosunun mücadele kabiliyetini arDemek ister gibi bir hareket. Heyhat tırmak için yardımcı gemilere muhtac olki su, taştığı zaman kimsenin emrini din duğunu beyan etmiştir. lemiyecek kadar azılı bir afet olur. Ingilterenin silâhlanmast Eğer Adana Su idaresinin hesablan Londra 18 (A.A.) Hava Bakanı halkın görüş ve duyuşuna uygun bir ha Svinson dün Londrada söylediği bir nukikat cereyam takib edebilmiş olsaydı geçen senedenberi alınmış olacak ufakte büyük bir ciddiyetle ele alınmış olduğufek bazı tedbirlerle Adana bugün uğra nu memnurüyetle öğrenmekte bulunuyodığı musibetten esirgenmiş olurdu sanırız. ruz. Burada suya gönderdiği çocuğunu sakm Diğer vazife Seyhanm feyezanile fetestiyi kırma diye önceden döğen Nas lâkete uğrıyan Adana halkının mümkün reddin Hocayı rahmetle anmamak elde olduğu kadar çabuk ve mümkün olduğu değildir. kadar bol imdadlarma yetişilmek vazifeBir felâket bin nasihatten yegdir der sidir. Yara büyücek olduğu için hükumeler. Bari bundan sonra memleketimizde tin yardımlarına hamiyetli halkımızın cöki sulann taşkmlık zararlanna sed çek merd iyiliğinin katılması ihtiyacı açıktır. mek için kat'î ve devamlı tedbirler almış Evlerimizde rahat oturan bizler Adanaolalım, ki Ankarada bu işin şimdi daha da herşeyini sular alıp götürerek aç ye lktısad Vekili Celâl Bayar dün akşam Bursadan şehrimize gelmiş ve saat 20 de Istanbul radyosunda söylediği fev kalâde mühim bir nutukla Tasarruf ve Yerli Mallar Haftasmı kapamıştır. Vekilin çok mühim olan nutkunu aynen dercediyoruz: « Tasarruf ve Türk malı haftası, taamül, bu mevzula alâkadar vazife aimış olanlar için, hesab verme haftası haline koymuştur. İstiklâle her cihetten lâyik olan Turk Antakyasının genc lıselıleri millî bir bay. İktısad Vekili sıfatile, bundan hususî ram gununü kutlularlarken. (Solda) medeni Fransanın Sancak Türkluğunü ifsad bir memnuniyet duymaktayım. etmek için Antakyada dolaştırdığı taassub ve gerıliğın carilı bir Çünkü, tasarruf ve millî mal harekemısali olan ve Antakyada bir camide şapka giyenleri tekfire ti, bir milletin intıbah ve üerleyiş hareyeltenen me$hur yobaz Kurd Hoca ketinin miyarıdır. Her sene, bu günlerde, bir yıl evvele baktığımız zaman, Lâzkiye 18 (Hususî) Sancakta Sancakta bitaraf miişahidlerin gö turmak için her türlü tedbirler alınmıştır. aradaki mesafeyi görmek, hepimize göTürk mekteblerinde arabca okutmak için nül ferahlığı ve yeni çalışma şevki veTürk unsurunun gösterdiği yekpare manziine çarpacak bariz noktalar riyor. zara karşısında mandater devletin meHama 18 (Hususî) Üç bitaraf bazı mutaassıb softalann muzaharetile lktısad Vekili Celâl Bayar, dun akşam radyoda nutkunu soylerken murları muhtelif unsurlan birbirleri aley müşahidin Sancağa gönderilmesi için Mil faaliyette bulunulmuştur. Müşahidler bü[Arkası Sa. 8 sütun 1 de] hine tahrik hususundaki faaliyetlerini şid letler Cemiyeti tarafından verilmiş olan tün bunlara rağmen Sancakta Türk mildetlendirmişlerdir. Arabların silâhlandı karar mandater memurlar ve Vataniler lî benliğinin kuvvetli bir halde bulundunlması birinci plânda geliyor. Kuseyr arasında iyi tesir bırakmamıştır. Müşa ğunu görebileceklerdir. köylerindeki Arablar açıktan açığa si hidlerin Sancak sahasında yapacaklan 2 Türklerin elindeki emlâk büyük lâhlandırılıyor. Sancakta birbirlerile ara tetkiklerde bilhassa şu noktalar derhal bir süratle bilhassa Halebli Arab hırislan açık Ermenilerin araları bulunmağa gözlerine çarpacak vaziyettedir: tiyanlann eline geçmektedir. çalışılıyor. Gaye bunları Taşnak partisi Suriyenin hiçbir mmtakasında tatbik 1 Türkler mandanın başladığı zaErmenilerine göre teşkilâtlandırmaktır. edilmiyen kanunlar ve zecrî usuller bilmandanberi kültür bakımmdaı* ağır 4azGene bu maksadla Musâdağındaki yiklere maruz kalmışlardır. Köylerde hassa bu maksad için Sancakta ihdas edilTaşnak Ermenilerin silâhlandınlmasma Türklere mekteb açtırılmamıştır. Kasa miştir. 1926 da buğdayın kilosu 20 kuru[Arkası Sa. 7 sütun 5 te\ devam edilmektedir. balarda talebeye millî varlıklarını unut Londra 18 (A. A.) Avam Y&' marasında haricî si / yasete müteallik mü zakereler esnasında • M. Eden, bilhassa j Ispanyanm vazıye ' tinden bahesedeceğini söylemiştir. Muhtelif suallere cevab veren M. Eden, İs * Adana felâketzedeleri için «Cum panyada Ispanya ' huriyet» in açtığı yardım listesi günden nın istemekte oldu ' güne kabarmaktadır. Halkımız bu ha ğu bir hükumeti miyet işini büyük bir vazife halinde görmek arzusımda bulunduğunu söylekemalile ilerletmektedir. Vaşington 18 (A.A.) Amerikan miş ve şöyle demişBugün yeni listeyi aşağıya koyuyobahriye mehafılinde beyan olunduğuna tir: i göre, bu senenin sonunda münkazi olacak ruz: « Bütün mil olan Londra deniz anlaşmasından sonra Kuruş Esami 243980 letlerin Ispanyada Amerika bütün dıkkatini filosunun inkr Dunku yekun 1500 ki mücadele hari Umumi denız acentalığı şafına hasredecektir. Öyle ki 1942 se • 1500 Umumî nakliyat komisyonu cinde kalmalan ve nesinde Amerikan donanması şimdiye kaIsımlerini bıldirmek istemiyen İspanyol milletini dar görülmemiş bir dereceye yükselmiş birkaç vatandas Toledo cephesinde milisler botnba attyorlar kendi müşkülâtını Osak Ticaret ve Sanayi ETİ olacaktır. 82 kruvazör, destroyer, denizmemurları dilediği veçhile halaltı ve tayyare gemisinin inşası pek ya * Buyukdere 30 uncu İlkmekteb letmekte serbest bırakmaları bir vazifedir. nan iki taraftan birine veya diğerine karşl kında bitecektir. Son kongrenin kabul et1 incı sınıf talebeleri Bazı kimseler, bizim ademi müdahaleyi beslemekte olduğumuz sempatiden ileri Buyukdere 30 uncu İlkmekteb tiği 528 milyon dolarlık kredi de yakm 2 nci sınıf talebeleri [Arkası Sa. 6 sütun 1 de\ tasvib edişimizin mücadele lehinde buluda sarfolunacaktır. Ingiltere bir müd Buyukdere 30 uncu İlkmekteb IMMIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIİIMIIIIMIMIIIIMIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIMIIIIDIIIMIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIMIIII' det sonra yeni iki zırhlınm inşasmı bitı * 4 uncu sınıf talebeleri recek olduğundan Roozveltin de 35 er Buyukdere 30 uncu ilkmekteb 3 uncü sınıf talebeleri bin tonilâtoluk iki zırhlınm inşasmı em • Buyukdere 30 uncu ilkmekteb retmesi bekleniyor. Bu rızhlıların her biri 5 inci sınıf talebeleri 50 milyon dolara mal olacak ve 38 lik toplarla teçhiz edilecektir. M. Edenin beyanatı Madridde harb devam ediyor «Ademi Müdahale komitesi bir Avrupa harbinin muhtaralarını uzaklaştırmağa muvaf f ak olmuştur» Korkunc bir silâh yarışı Amerika ve Ingiltere son Yardım listesi Büyük milletin Adana fesür'atle silâhlamyorlar lâketzedelerine gösterdiği 1942 de Amerika donanması görülmemiş bir dercceye yükselmiş olacak. Ingiltere senede 20,000 pilota muhtac olduğunu söylüyor hamiyet Cumhuriyetin Türk İngiliz konuşmaları tukta her sene 20 bin pilota ihtiyac olOtuz beşer bin tonluk iki zırhlı insa edilmsini emretmesi beklenen M. Roozıelt duğunu, halbuki geçen sene 1500 pilota diploma verilebildiğini ve maamafih hava kuvvetlerinin en mükemmel tayyare • Dün şehrimize gelen Times gazetesi [Arkası Sa. 3 sütun 6 da] «İngiliz Türk konuşmaları» başlığı ile neşrettiği kısa bir bendde şunları yazaçıkta kalmış vatandaşlanmız bulundu maktadır: ğunu düşünerek onları kucak kucağa Refakatinde yarbay Süreyya Denizli geldikleri çamurlu ıstırabdan kurtarmak ve binbaşı Rifat Ozdes olduğu halde için elimizden ne gelebiliyorsa onu yapTürkiye büyük elçisi dün Hariciye Nemak vazifemizi olanca ehemmiyetile takzaretini ziyaret etmiştir. dir ederiz elbet. Sefir Ingiltere Hariciyesinden Mr. Bir ucundan yapılmasına başlandığını Adrian Holman tarafından refakat e memnuniyet ve iftiharla gördüğümüz bu dilmekte olan Nazır vekili Sir Robert vazifenin ifasında yalnız çabuk olmak Craigie tarafından karşılanmıştır. Eahlığımız lüzumunu bir daha hatırlatmak riye dairesinden yüzbaşı Phıllıps ve bm tan kendimizi alamıyoruz. başı Bell'ın de hazır bulunduğu bu mu[Arkası Sa. 6 s'riun 2 de] YUNUS NAD1 Çin asilerile 3 günlük bir mütareke aktedildi Çin hükumetinin 200 den fazla bombradıman ve hücum tayyaresi harbe hazır bulunmaktadır Londra 18 (A.A.) Röyter Ajansınm istihbaratına göre Londradaki Çin sefaretine Nankinden bir telgraf gelrniştir. Bu telgrafta bütün Çin eyaletleri hükumetlerinin asilere karşı yapılacak ci dalde merkezî hükumete muzaharet va dinde bulunduklan bildirilmektedir. Kawangu Valii Umumisi General Peichunghsi'nin vadetmiş olduğu muzaharcte büyıik bir ehemmiyet atfedilmektedır. General, geçen yaz cenubda zuhur etmiş olan isyanın başlıca lideriydi ve ahval ve harekâtı biraz şüpheli görünmekie idi. Gene Röyter Ajansınm öğrendiğine göre Çin hükumeti, eski Başvekil M. Wangchingwei'den eski vazifesi başma Mareşal ÇanKayŞek geçmesini rica etmiştir. teşrinisanisinde Nankinde kendisine karÇinin her tarafında büyük bir nüfuza şı yapılmış olan suikasddenberi AvrupalArkast Sa. 7 sutun 4 te\ malık bulunan M. Wangchingwei, 1935 Taymis, Türkiyenin gösterdiği alâkayı samirnî buluyor