18 Kasım 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 7

1 İkinciteşrin — 1988 imama, , Bügün, Bahriye mektebinin 161 - Yıldönümü kutlulenıyor. Hâkimi- li karada olduğu kadar denizde de büyük devletlere tanıtan Türk Bah- in, tarihte eşsiz bir mevkli var- Türk tersanelerinde inşa edilen bütün denizlerin hâkimi WU donanma efradı mektep ve ders #ğİ halde muvaffak oluyorlardı. * bunun içindir ki, Bahriye mekte e kuruluşu, tarihte hiç bir mekte- 7 kuruluşuna benzemez. mektep, 1775 yılında (hicri EN Mektep, ük kuran Hasan paşa ig Mapa ös ye EEeMNE ŞREŞA LİTE İlan Mühendishane adı ile kuruldu. k Ktpie donanmaya, muktedir ve İlim zabit yetiştirilecekti. Mektebin Proğram: Boran Tot tarafından İP edilerek ler getirtildi. Hasan paşanın bu NAZ ede birçok da ecnebi mu- teşebbüsüne oldu. Bunlar: 3 Bize hesap ve hendesenin ne MU var? — a, Kiraat ve kitabetle muharebe mi iŞ? Diyoclazdr. W İtiraz, ayni zamanda Türk de- isini N ami © vakite kadar muvaffak ol u eli isbat etmiş olmasından ileri Yordu, Pakat Hasan paşa, mektep ihtiyacı- t çok derinden hissediyor ve lüzumunu “diyordu. a b. ilk mektep, meyvesini vere - e Rusya seferi yüzünden kapandı yi, “Pten sonra, mektebin ikinci ih, , Wuluşu, Sultan Selim zama İğ, stlamaltadır. Kaptan paşa olan “ Üseyin paşa “tersane umutunu Ve kalyoncu haşerilerini tedip tah, b, © İntizama aldı ve mektebi Bah- ahriyeliler bayramı Bugün deniz mektebinin 761 inci | yıl dönümüdür Size göğsünü gere gere güvene bildiği için bahtiyardır . Mektebi kuran Hasan paşanın hatıraları — Ilk mektep nasıl açıldı — Islah için verilen lâyihalar ya yp HABER — Akşam postası asa sarasanasrasmsse rar a9 09 sna sarra asan e9easme Be semena ee amana 0e mese eemmmn e emme mene BAN SUMER YE EN Türk sularının şen çocukları: Asırları yıllara sığdırma sava- Şında payınıza düşeni fazlasiyle yapıyorsunuz . Türk milleti Yazan : Niyazi Ahmet Okan riyeyi tesis ve yeniden gemiler ve top- lar imal ve istihkâmatı bahriyeyi tami- re muvaffak oldu. Bu tarihlerden daha önce de mektep kurulması çin hayli çalışılmıştı. Birinci Mahmut okur yazar ve terbiyeli zabit yetiştirmek için 1734 (isicri 1147) de Üsküdarda Toptaşmda Kumbarahane diye bir mektep açtırmıştı. Bu mek - tepte Piri zade Mehmet Sait efendinin icat ettiği bir takım hendese öleleri ile tecrübeler yapılıyor, iyi neticeler alınıyordu. Mektep nedense çok yaşa- mağı. 1755 de (1173) üçüncü Mustafa devrinde sadrazam Mehmet Ragıp paşa, yeniden kurmak ve yaşatmak istedi. İlk mektepte okuyanlardan hayatta kalan- Tar, ölenlerin çocuklarımı toplıyarak kara ağaçta açtığı mektepte topladı. Miri Bahriye mektebi bunlara benze: birçok tevekkuf devreleri geçirmiş, za- man zâman ihmal edilmiştir. Bu ilk bocalamalardan sonra, 1264 yılında “Mekteb beşiğinden yahut yatağından dışarı çikti, Bundan evvelki mektep için “1240 sıralarında mektebin hali a cmacak, ağlanacak kılığı bulmuştu, deniyor. 1264 yılında Behriye nazırı Mus. tafa paşa Bahriye mektebi için mühim bir lâyiha hazırladı. Bu lâyiba Bahri mektebi tarihinin değerli vesikalrından iye biridir. : v Mustafa paşa âvihasmda, mekteb oküma yazma bilmiyenlerin alınmasına itiraz eğiyor sihhi muayenesi yapıla râk 14 - 16 yaşında talebelerin alınması. nı, talebeye lâzım olan kitapların te - min edilerek tercüme ettirilmesini, mek tep atölyesinden her talebenin istifa. de etmesini ileri sürüyordu. ... Bahriye mektebi o Heybeli Adaya 1849 da (1265 H.) nakledildi. Daha önce 1828 (1244 H.) de Adada bir ge- mici kışlar yapılmıştı. Üzerine: Eyledi tertibi asker intizamı milk için Kışlalar yaptırdı mislın görmemiş Kevnimekân Yazılı bulunan bu kışla, kızıl ada- larda inzibatı temine memur bahriye taburları içindi. Asıl mektep taşındık.| tan sonra kışla genişletildi. Camiye bi- tişik köş dershaneye çevrildi. ... Bahriye mektebi için en dikkate lâyiha, Meşrutiyetten sonra ve- Projektörler hakkında tetkik gönderilen ayni za rildi, yapmak üzere İngiltereye Kolağası İbrahim Aşki Bey, manda İngiltere Bahriye mekteplerinde Bahriye mektebimizin yetiştirdiği bah- riyelilerimizden tetkikat yapmış, geldiği vakit uzun bir rapor vermişti. Bu raporu müte- akip Bahriye mekteti muallimlerinden Kolağası o Ahmet Tevfik, Kolağası Mehmet Ali, yüzbaşı Cemal ve Rahmi Bcylerden bir komisyon kuruldu. İşte Jâyihayı bu komisyon hazırladı. Lâyihadan bir parça: “Efrat ve zabitanı bahriyenin talim ve terbiyesi namına elyevm Heybeli ve Hadehane mekteplerinden gayri bir mevki ve bunların nakıs ve caimt derş- lerinden gâyri tedrisat yoktur. Heybeli mektebi bahriyesinde talebe altı sene gi. bi uzun bir müddet dört dıvar arasında ve dersler haddizatmda nakıs ve tertip- ve dersler haddizamda nakis ve tertip- siz olmakla beraber © ruhsuz ve maksa- dı temine gayri kâfidir. Mevzularm bi- ribirine taslluku ve her dersin ve mec- muunun gemi hayatma ve vezaifi ati- yeye nidiyeti hiç görülmez ve gösteril mez. Görmekle yapmakla öğrenilecek bir madde gösterilmeksizin, o yaptırıl- maksızm öğretilmek için zahmetler Heybeliada deniz mezunların selâmlarken bedebilmek üzere ayrıca birer (O mektep tedarik etmek ve orada mütehassıs zabit yetiştirmek elzemdir.,, Lâyihanm bu iki parçası gösteriyor ki, istipdat bahriye mektebini ihmal de- ğil iptal etmek istemiştir. Bundan son- radır ki, Holland Beyin ıslahatı başlamış ve senelerce kara tahta üzerinde görü- len dersler, laboratuvara girmiş hatti mekteplere laboratuvarın girmesinde rine bindirmiş, kendisi en önde koşa- râk yedi yüz düşman neferini ( denize döktürmüştü, Kahraman O Hasan Bey, içinde bulunduğu kalyonun tutuşturul- duğunu gördüğü halde aldırmamış Üze rine ateş yağıncaya kadar mücadele et- miş, en sonunda hançerini dişleri ara- sma alarak yarasının sızısına aldırmadan denize atılmış, yüzerek kurtulmuştu. Hasan paşanm büyük gayretlerle kurduğu mektebi yaşamadı, yaşatılma- çekilir ve bittabi öğretilemez. Talebe» Bahriye. mektebi hirinciliği - kazanmış.) dr. Fakat Türk bahriye mektebine Su hakikaten talibi ilim ve müteallim değil lerdir, muallimlerin gerçekten âlim ve muallim oldukları da meşkuktur. Bi- naenaleyh, orada ikmâli (tahsil edenler, bilâhare noksanlarını öğrenip ikmâl et. medikçe meslekte ehliyet ve mensubi- yet gösteremez ve mafevkiyle muhi- i O ilmiye ve &meliyelerini düşünerek yapacağını bilemez. “ıs... Mektep ve mektep gemi- sinde ve filoda tahsilini ikmâl etmiş za- bitler, Seyrisefnin, topculuk, torpitocu- luk, çarhçılık gibi şubelerde ihtisas kes. diploma tevsii yerasiminde tır, ... Bahriye mektebinin zaman zaman ihmal edildiğini yazdık. Tarih, bu ihma- lin çok acı tecrübelerini kaydetmekte- dir. Buraya mukayese için iki misal alıyoruz: “Sinopta 84 toplu, Gemlikte (80, Bodrumda 80, Ereğlide 76 toplu kal yonlar, Kidrosta 50 toplu fırkateyn, Ra- dosta 48, Fatsada 46, Samsunda ( 46, Amasrada 46, Bartında 46, Akşehirde 46, Midillide 46, İzmitte 46 © şar toplu fırkateynler yapılıyor, İstanbul tersane- sinde haftada 250 kantar bakır tahta çıkarılıyordu... İkinci misal; “Türk Bahriyesi, Sefain burdes- na demir levhalar kaplamayı dört yüz sene evvel tecrübe (o etmişken 1270 de Fransız zırhlı kalyonlarını bir eseri ih- tira zannettik. Türk sanayii dünyanın en büyük topunu daha ilk eyyam ihtira ında kendi hesap ve tersimiyle meyda- na getirmişken Fatih milletinin dörtyüz sene sonraki ahli en ufak (o topların idaresinde izharı aciz eyledi. . Buhar makinesile müteharrik sefain Selim Salis zamanın Amerika seferlerine başlamış iken, yıllarca sonra ( İstanbula gelen bir vapuru Oo meslek namına haşyetle temaşaya daldık. Torpitoyu, o düşman bize attığı zaman gördük. Ve bu sukut 93'den sonra tam süratini aldı.,, Ma e Bugün, Bahriye (O mektebinin 16! sene evvei kuruluşunu kutluluyoruz. O mektsbi kuran Hasan paşa, daha Bey iken, kalyonunu düşman kalyonu üze- gün 161 yaş bağışladı. 161 yaşındaki mektebin birbuçuk asırlık hayatı çok (o karışıktır. Küflü vesikalar *oplıyarak bir ciltte Bahriye mektebinin 150 yıl: yazılabilir ve vazı)- Tarihte bahriye mektebinin ıslâlı için çalışanlardan Bahriye nazırı Mustafa paşa malıdır da, Fakat Cumhuriyet devrinde Bahriye mektebinin aldığı hız,gözümü- zün önünde. Onu yazmak için (ciltler Yizrm. o “asırları yıllara sığdırıyoruz.,, derken, bunu övünmek için söylemedi- gimiz açıktır. Övünlyoruz, fakat Cum- huriyetin eseri, milletin eseri ile. Türk sularınm şen çocukları, asır ları yıllara sığdırma Bavaşında payınıza düşeni fazlasilyle yapıyorsunuz. Türk milleti, #ize göğsünü gere gere güvene- bildiği için bahtiyardır,