18 Kasım 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 1 2 Sahife 2 nci sahifede: Siyasî Icmal. îkincl beş senelik plânımızın esasları. 3 üncu sahifede: Bır Yugoslav gazetecisinin sozleri. 5 inci sahifede: Donanma Akdenize çıkarken M. Turhan. Izmir mektubu. 6 nci sahifede: Spor haberleri. 7 nci sahifede: İngiliz satveti Akdenizde iflâs mı ediyor? Vmdon Çorçil. Deniz Mektebimizin 161 İnci yJdö. numunü kutluluyoruz. Onbirinci yıl sayı: 4497 u m h ur ı y e 246 igraf Telefon: Başmuharrtr ve evl: 22366. Tahrlr heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 . 24290 Te Çarşamba 18 ikinciteşrin 1936 anı kerim tercüme ve tefsiridir. ! er Rıza gibi fazıl bir zatın eseri olduğunu söylemek kâfidir. Bez cild ; 4, mes n cild 5 lira. Taşradan posta parası alınmaz. A NRI UYRUĞU Ahmet Halit Kitap Evl Fasid bir intihab Antakyada Türklere yapılan tazyik genc Suriye için hiç te iyi bir başlangıcjdeğildir Eğer bu hareketler vaktile Fransa ile yaptığımız muahedenin kalkmasi demeh.se biz bunu kolaylık * la ve biitiin avakıbile kabul ederiz. eçen ay Paris muahedenamesile siyasî istiklâline kavuşan Suriye hükumeti iki gündenberi meb'us intihabatına başlamıştır. Milletlerin kendi mukadderatını kendileri idare etmeleri prensipini siyasî bir kanaat olarak kabul etmiş olan Türk milleti, asırlarca müddet birlikte ve ayni bayrak altmda yaşadığı Suriye Arablarının rüsdü siyasilerini ispat ederek müstakil bir hükumet halinde dünya devletleri arasma karışmalannı sempatik bir alâka ile takib etmişti. Büyük Şefimizin Suriye istiklâlinden duyduğu hazzı ifade eden sözleri Türklüğün bu nokta üzerindeki hissiyatının en beliğ bir icmali sayılabilir. Ancak derhal söylemeliyiz ki Arab îstiklâlinin bir işaret ve ifadesi olan bu intihabat Suriye Arablığı saha ve çerçevesini aşarak Suriyelilerle ve Suriyelilikle hiçbir alâkası olmıyan Hatay Türklerinin hakimiyet ve hürriyeti siyasiyeleri aleyhine bariz bir tecavüz şeklini almakla daha bidayette fasid bir yola sapmış bulunuyor. En mevsuk ve bitaraf membalardan peyderpey almakta olduğumuz haberler Antakya Iskenderun ve havalisi Türklerinin bu intihabata zorla iştirak ettirilmek istenildiğini, bu maksadla jandarma ve polis kuvvetlerine, tazyik ve tehdid, nefi ve hapis, para cezası gibi tedbirlere müracaat olunduğunu göstermektedir. Genc ve taze bir istiklâl için bu, hiç te iyi bir başlangıc değildir; ve ne tarafından bakılsa endişe ve tehlike ile dolu bir ati hazırlıyan kötü ve acemi bir siyaset olduğu meydandadır. Biz ne kendisile iyi komşuluk münasebetleri tesisini arzu ettiğimiz müstakbel Suriye hükumetini, ne de yüksek dostluğuna büyük bir kıymet verdiğimiz Fransa Cumhuriyetini hem bir ahde dayanan, hem de milletlerin kendi mukadderatını kendileri idare etmeleri esasına müstenid olan ana prensipini inkâr edici vaziyette görmek istemezdik. Unutmamak lâzımdır ki bugün bizzat Suriye istiklâlinin hikmeti vücudü bundadır. Bu inkâr olunduğu gün Suriyelilerin istiklâli daha bidayette muallel ve malul düşer. Kuvvet ve delilini tarihten alan bir hakikat olmak üzere şunu da ilâve edelim ki Paris muahedenamesile rüşdü siyasisi tasdik edilen Suriye Arabları istiklâle nekadar lâyık iseler Antakya ve havalisinin kırk asırlık sahib ve sakinleri olan Hatay Türkleri de müstakil yaşamağa ve kendi kendilerini idare etmeğe lâakal o kadar müstahaktırlar. Arablık mefhum ve mevcudiyetile hiçbir münasebet ve alâkası olmıyan bu Türkleri kendilerine büsbütün yabancı bir idarenin esareti altında bırakmağa ne onlar, ne de Türkiye Cumhuriyeti hükumeti ve milleti asla tahammül ve nza gösteremez. Bu hakikatin şimdiden ve açıkça söylenip bilinmesi ati hesabına pek lüzumludur. Vaziyetin inkâr edilecek, saklanıp örtülecek hiçbir ciheti kalmamıştır. Türkleri zorla intihab sandığı başma götürmek için yapılan tazyikler, tehdidler, hile ve tezvirler tamamile malumumuzdur. Şamdaki Fransız mümessili siyasisinin Halebde bir vekil ve murahhasından başka birşey olmıyan ve bu itibarla vazifesi âdil ve bitaraf bir murakıblıktan ibaret bulunan Doryonun sevk ve idaresi altında köy muhtarlarından kasabalann ileri gelenlerine varıncıya kadar her sınıf halk üzerinde tatbik edilmekte olan tethiş siyasetinin acı ve acıklı tatbikatı, gizli ve aşikâr bütün teferruatile, dosyalarımızda mevcud ve mukayyeddir. Biz şu kanaatteyiz ki Doryonun takib ettiği sistem yalnız Suriyenin istiklâl tarihine kanlı bir mukaddeme hazırlamış olmakla kalmıyor, bizzat kendi millet ve hükumetinin Suriye mıntakasındaki mevki ve menfaatini de baltalıyor. Ancak biz işin bu kısmile muayyen bir dereceye kadar alâkadanz, bundan tevellüd edebilecek Antakya halkının yüzde 95 i intihabata iştirak etmedi Antakyada Alevilerle jandarma, Kırıkhanda da Hınçaklarla Taşnaklar arasında çarpışma oldu Antakyalılar intihab şeklini ve neticelerini Fransa Alî Komisertiği ve Cemiyeti Akvam nezdinde protesto ettiler r ı HAKKIN ZAFERi.. J J Antakya hakkında noktai nazarımız Başvekil dün Parti Grupunda bu meseleyi izah etti Notalar muhteviyatı hakkında bu hafta içinde efkârı umumiyeye malumat verilecek Ankara 17 (A.A.) C. H. P. Kamutay Grupu, bugün öğ • leden sonra Dr. Cemal Tunca nın başkanlığında toplandı. Ruznamede, Muş saylavı Hakkı Kılıcoğlunun millî kül tür ve şehidlikleri imar hakkın • da vermiş olduğu takrir vardı. Bu hususta söz alan birçok ha tiblerin mütalealan dinlendikten sonra, Kiiltür Bakanı Saffet Arıkanla lç İşleri Bakanı ve Parti Genel Sekreteri Şükrü Kaya, Cumhuriyet hükumetile Parti nin millî kiiltür yayımı üzerin deki çahşmalarını ve elde edilen terakkileri ve bu hususta, her kesçe malum olan kanun hü • kümlerine bağlı olan Cumhuri yet hükumetinin kültürel ted birlerini izah ettiler. Bu izahat ittifakla tasvib olundu. Şehidlikleri muhafaza ve i mar noktasmdan lâzım gelen tetkikat yapılarak, bu seneki bütçede ona göre mütalaa olunmak üzere Millî Müdafaaca hazırlık yapılması tasvib olundu. Parti azasından vuku bulan taleb ve sual üzerine, Dış İşleri Bakanı Dr. Aras, İskenderun ve Antakya hakkında Fransız hükumetile teati edilen notalar ü zerinde izahat verdi ve Başba kan Ismet înönü de bu hususta hükumetin noktai nazannı ve | takib edeceği hattı hareketi an lattı. En büyük alâka ve heye canla dinlenilen bu beyanat, çok iyi telâkki olundu ve hükume tin hattı hareketi ittifak ve ha raratle kabul ve tasvib olundu. Notalar muhteviyatı hakkın da en yakın zamanda B. M. M. ne ve efkârı umumiyeye malumat verilecektir. Ajansın tahminine göre, en yakın zaman, bu hafta içinde, demektir. Antakyada hükumet tazyikinin merkezi olan kışla Adana 17 (Hususî muhabirimizden) Antakyada şimdiye kadar Fransızlara ta~ raftar sanılan fakat intihabata iştirak etmemek suretile Türklerle beraber yürümek kararında olduklarını ispat eden Alevilerin bu hareketi Fransızları telâşa düşürdü ğünden bunların ileri gelen lerinden birkaçı tevkif edilmiştir. Bu hareketten dolayi miiteessir olan Aleviler hüku vnet konağındaki jandarma ve polislere taşla hücum etmişlerdir. Neticede binanın bütün camları kırıldığı gibi jandarmalardan birkaçı ve Masalihi Hassa zabiti yara lanmışlardır. Aleviler bun dan sonra mevkuf liderlerini kurtarıp götürmüşlerdir. Kırıkhan Ermenileri ara~ Yavuzla muhribler de dün hareket ettiler Beyrutta iğtişaşlar dün Donanmamız açık denizde birleşecek ve 20 ikinciteşrin sabahı Maltaya yaracaktıı kanlı bir şekil aldı • |f|f | lljll Müslümanlarlâ hıristiyanlar arasındaki çarpışmalarda altmış kişi öldü, yüzlerce adam yaralandı. Karışıklık devam ediyor Kabileler Beruta yürüyorlar nin feshini istemektedirler. Bu muahede ile merkezî Beyrut ta dahil olmak üzere Lübnan Suriyeden aynlacak, tamamen müstakil olacaktır. Suriye Arabları ise Lübnanın Suriyeden ayrılmasım ve Beyrutun Suriyenin elinden çıkmasını istemiyorlar. Londra 17 (Hususî) Suriyeden alınan haberlere göre, Beyrutta iğtişaşlar devam etmektedir. Arablar bugün hı ristiyan dükkânlarına hücum etmişler dir. Cereyan eden musademe neticesinde 60 kişi ölmüş, yüzlerce kişi de yaralanmıştır. İğtişaşat devam ettiğinden, şehirde müsellâh müfrezeler gezmekte dir. Pazar, pazartesi günkü karışıklıklar neticesinde ölen ve yaralananların miktarı belli değildir. Karışıklıkların sebebi hakkında alınan haberlere göre, Arablar birkaç gün evvel ÎArkasr Sa 8 sütun 1 de] imzalanan Fransız Lübnan muahedesi Şehir kapalt Alman elçiliğinde verilen İtalya, Avusturya ve Macaristana Fiyume ziyafette 5 Vekilimiz limanmdan serbestçe istifade imkânını veriyor Hükumetçiler Manzares nehrini geçen ihtilâlcileri hazır bulundu kâmilen nehre döktüklerini bildiriyorlar Antara 17 (A.A.) Alman îk tısad Nazırı ve Rayişbank direktörü Dr. Şaht bugün öğleden evvel Ziraat, lş ve Sümer Bankı ziyaret etmiş ve Alman büyük elçiliğinde şerefine verilen ziya " fette bulunmuştur. Ziyafette Dış Işleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras, Adliye Vekili Şükrü Saraçoğlu, Dahiliye Vekili ve C. H. Partisi Genel Sekreteri Şükrü Kaya, îktısad Vekili Celâl Bayar, Gümrük ve înhisarlar Vekili Rana T a r han, Dış Işleri Bakanlığı Genel Sekre teri Numan Menemencioğlu, bankalar direktörleri, Dış Işleri Bakanlığı ileri gelenleri hazır bulunmuşlardır. Dr. Şaht öğleden sonra Orman çift • liğini, Ziraat Enstitülerini gezmiştir. Bu akşam Dış İşleri Bakanlığı Genel Sekreteri Numan Menemencioğlu tara • fından Alman Ekonomi Bakanı şerefine Ankarapalasta hususî mahiyette bir akşam yemeği verilmiştir. Viyana ve Budapeşte görüşmelerinden sonra Dr. Şaht dün millî bankalarımızı gezdi Madrid llllllllllllllllllllllll Beyrut 17 (A.A.) Havas bildiriSevgili Yavuzumuz, Haydarpasa açıklarında yor: Şehrin bütün dükkânlan hâlâ ka ingiliz donanmasının ziyaretini iade si Yavuz muharebe kruvazörile, Zafer, palıdır. Sokaklarda polis devriyelerile asetmek üzere Maltaya gidecek olan do Tınaztepe, Adatepe ve Kocatepe muh kerî kıt'alar dolaşraaktadır. nanmamızdan Erkin denizaltı anagemi riblerinden mürekkeb filotillâmız da, Hâdiseler hakkında tafsilât sile Sakarya, Dumlupmar, Gür ve Bi dün sabah, Donanma Kumandanı AmiBeyrut 17 (A.A.) Havas bildiri rinci înönü denizaltı gemilerimizin ev ral Şükrü Okanm kumandasında MaltalArkası Sa. 8 sütun 5 tei velki gün limanımızdan yola çıktıklannı ya müteveccihen Haydarpasa açıklarınyazmıştık. Donanmamızın Amiral gemilArkası Sa. 8 sütun 3 te} llllllllllııııııııııiiMiıııııifiııııııııııııııııııııııııııı llllimillllltlllllllMIIIMIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlllllllllllllillllllll önündeki boğuşma en kanlı safhasında İ • 191 1 1 ttalyanın Avusturya ile Macaristana bazı müsaadatta Fiyuma şehrinden bir manzara bulunacağt Viyana 17 (A.A.) Macar mem talyan malı muamelesi yapılacaktır. Kont Cianonun Peşteyi baından tereşşuh eden habeılere göre Italya, Avusturya ile Macaristana Fiu ziyaretinin akisleri me limanmdan serbestçe istifade hakkmı Budapeşte 17 (A.A.) Italya Dış bahşetmek tasavvurunda bulunmaktadır. Işleri Bakanı Kont Cianonun Budapeş hmail Mtiştak MAYAKON Bu limana gelen veya bu limandan gi teyi ziyareti alâkadar olarak öğrenil LArkast Sa. 3 sütun 4 te\ den Avusturya ye Macar mallarına İ [Arkası Sa. 3 sütun 1 de] Madridde yeniden silâh altına alınan kadınlar i Londra 17 (Hususî) Ispanyol milliyetperverleri bugün Manzares nehrini geçerek Madrid sokaklarında iler lemeğe başladıklarını haber vermişler dir. Hükumet mehafilinden verilen ha berler ise köprüyü geçmek istiyen mii liyetperverlerin kâmilen nehre döküldüklerini bildirmektedirler. Bu mulenakız haberlerin hakikatten ziyade ümidlere istinad ettiği anlaşılmaktadır. Bununla beraber Üniversite mahalleVArkası Sa. 6 sütun 4 te]