17 Kasım 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

e * Manevi bir Derlerdi ki: şüphesiz, büyük devletler, ri kabul imkânsız!..,, Cumhuriyet Türkiyesi, Osmanlı imparatorluğunun fena idersi yıkılan bu siyasi ve iktisadi küllün yeniden teşekkül etmesi için çalıştı ve diğer mesai arkadaşlarile birlikte bunda muvaffak oldu. Askeri, iktisadi ve kültürel ba- kımdan, bugün, bir Balkan imparatorluğu kurulmuştur dense yanlış mıdır? Bu imparatorluk, bir milletin diğerini istip dadı altında bulundurmaması esasına da- yanıyor. Bunun anasırı, öz rızalarile ve karşılıklı menfaatlerin idrâkile birleşmiş bulunuyorlar. Diğer Balkanlıları da, ayni şeraitle kendi birlikleri içine almak is- tiyorlar. “Tabit hudutları Tunanm cenubunda olan imparatorluk,, , bugün artık bir emrivakidir. İsmi her ne olursa olsun, bunun, bir müdafaa, iktisat ve hattâ ya- vaş yavaş hars küllü teşkiline doğru temeller atılmıştır. Bu da, yalnız onu ter- kip eden milletler hesabına değil, deruntgayreti birleşmeğe, hüsnü imtizaca doğ- insanlık hesabına memnuniyete Şayandır. Geçenlerde, bir yazımda, “Şark ittifakı, İttihadı İslâm'ın siyasi idealini, kimseye zarar vermiyecek ve Avrupa medeniyetinin karşısımna bir İslâm husumeti çıkarmıyacak şekilde, bilâkis o medeniye te ayak uyduracak tarzda tahakkuk et- ru meyleden bütün tirdi!,, demiştim. Öyleyse, şu neticeye imparatoluk “Osmanlı imparatorluğunun tabit hudutları Tunadaydı. Ora- ya kadar, bütün Balkanlar — halkının anasırındaki mübayenete Trağmen — bir iktisadi ve siyasi kül teşkil etmekteydi.Çok yazık: Yanlış usuller kullanılıp bu vahdet bozuldu. Niçin Balkan milletleri arasında bir anlaşma husule getirileme- mişti.? Niçin devletin küdret ve kuvveti bu uzlaşmayı temin edecek yerde Viya- na önlerine kadar heba edilmişti? Eğer sağlam ve makul bir yol takip edilseydi, burasını entrikalarına zemin edemezler; bu derece tezatlar mecmar olmazdı... Fakat ah, bitti! Elden gitti! Bir daha tami- varamaz mıyız? Hariçte kimseye zarar vermiyecek, ve dahilde bütün anasırmıı bütün serbesti si içinde tatmin edecek şekilde bir yakın gark imparatorluğu kurulmuştur. Çok sağlam maddi esasları olan bu manevi imparatorluğun tam merkezinde Türkiye cumhuriyeti bulunmaktadır. HABER — Akşam postasr Balkanlar, tarafından Hüseyin Faruk TANUR Alman İktısat nazıriyle müzakereler başladı Doktor Şaht Ankaradan sonra Tahrana gidecek Alman iktisat nazırı doktor Şaht dün Ankarada İktisat Vekâleti müsteşarı, Devlet Bankası Umum — müdürü, Al- man sefareti erkânı tarafından karşılan mıştır. Nazır -ve maiyetindeki — zevat doğruca Ankarapalasa giderek orada bir müddet kalmışlar, sonra hariciye ve iktisat vekillerini, Merkez — bankası u- mum müdürünü ziyaret etmiştir. Öğle Üzeri İktisat Vekili Celâl Bayar misafir ler şerefine bir ziyafet vermiştir. Bu- gün ve yarın Ankarada Alman misafir- ler şerefine müteaddit ziyafetler veri- lecek, bu arada iktisadi görüşmeler ya- pılacaktır. Londradan gelen bir habere- göre Şahtınm, Türkiyenin ikinci beş senelik programına Almaânlariın — teşriki mesai sini temine çalışacağı haber-verilmek- Berlin 17 (hususi) — Şimdi Anka- rada bulunan Alman Milli İktisat na- zırı doktor Şaht Tahrandan davet edil- Doktor Şaht bu daveti kabul etmiş- tir. Ankaradan sonra oraya mütevecci- hen hareket edecektir. TT ğ — L Italya Kralının kızı Avusturya tahtına talip Otto ile Evlenirse Avrupanın bugünkü siyasi çehresi değişecek mi ? Avusturya Krallığına namzet Otto dö Habsburg Paris - Soir'dan: Son iki ay zarfında Avusturyada hâ- kim olan siyasi kanaat, imparatorluğun iadesi üzerinde şiddetli bir ısrarı doğur- duğu malümdür. İmparatorluk avdet ettiği takdirde de taca varis — olanlar arasında Otto bulunmaktadır. Bu yeni teşekküle yardım etmek, ve siyasi nüfu- zunu daha sağlamlamak iddiasında olan İtalya, hanedanından bir kızı, varis o- lan Ottoyla evlendirmeğe teşebbüs et- miştir. İtalya imparatorluğunun Habs- burglarla bu türlü bir münasebet tesisi- İtalya Kralının küçük kızı Mari dö Savua ne kalkışması, tarihte eşine pek rastla- nan, izdivaca müstenit, siyasi faaliyet- leri yeniden ortaya atan bir teşebbüs- tür.. Musolini, Almanya ile girişmiş oldu- ğu bir takım siyasi ahitlere — rağmen, onu hiç bir zaman Avusturyanın başın- da görmek istemez. Beri taraftan Avus- turya imparatorluğu teşekkül ettiği tak dirde Macaristanı da kendi — hudutları dahiline almak istiyeceği muhakkaktır. Bu, hem küçük antantın, hem de Al- Bükreşte toplanan Balkan devletleri erkânıharbiye reisleri içtimama iştirak eden Genel Kurmay Başkanımız Mare- şal Fevzi Çakmak dün Hamidiye ile gel miştir. İstanbul kumandan vekili Ösman Tu fan, İstanbul deniz kumandanı, bir mo- törle Haydarpaşa açıklarında demirli- yen gemiye giderek “hoş geldiniz,, de- Genel Kurmay '_aanmız dün geldi. Mareşal Fevzi Çakmak askeri merasimle karşılandı 17 Iİkinciteşrin — 193b mişlerdir. Donanma kumandanı amiral Şükrü Okan da-bir motörle Hamidiye- ye geçmiştir. Saat üçe doğru Fevzi Çak mak ve maiyetindeki — zevat motörle Haydarpaşaya çıkmışlardır. Burada Ro- manya koönsolosu Mareşalı karşılamış, bir kuta asker selâm durmuş, Mareşal otomobile binerek Erenköyündeki evi- ne gitmiştir. Kahve fiatları neden yükseldi? Toptancılara göre ardiye fiatları yüzünden Fakat tüccarlar bunun bahane olduğunu iddia ediyorlar Son günlerde, piyasada kahve fi- atları on kuruş yükselmiştir. Kahve üzerine iş yapan tacirler, bu fiat yük- selişinden şikâyet etmektedirler. Bir kahve taciri bunun- -sebebini toptan kahve - satan bir müesseseden telefonla sormuş, Şu-cevabrı almıştır: .— Kahve fiatlarma'on kuruş. . zam| . yaptık. Fakat bu parayı biz almıyoruz. | On kuruş ardiye parasıdır, ne yapa- lrm, ardiye masrafını da ğirket ödiye- cek değil ya!... 'Teleföonla bu izahatı alan kahve ta- ciri diyor ki: IÇeride: * Kibrit inhisarı şirketi umum — müfettiş lerinden Ekrem Beyoğlu halkevi — reisliğine seçilmiştir. * Bazı ükmkteplerdeki fakir talebelerin gri renkte elbise giyebilmeleri için —himaye neyetlerinin yardımda bulunmaları takarrür etmiştir. * Elektrik şirketinde yaptılan gümrük res mi kaçakçılığına ait tahkikat bitmiş, kaçak eşyaların miktarları — iİle nevileri bir liste halinde gümrüğe gönderilmiştir.. Gümrük bunların beyanname ve vesajkini şirketten istemiştir. * Limanımıza gelen Romanya torpidosu nun süvarisi dün vilâyete gelerek valiyi ziya ret etmiştir. Dışarda : * İtalya dışişleri bakanı Kont Çiyano dün Macaristanın kral naibi Horti İle görüştük ten sonra İtalyaya dönmek Üzere Peşteden ayrılmıştır. * Avusturya dişbakanı Güldo — perşembe sabahı Berline giderek iki gün kalacaktır. * Marsilyada hükümete alt bir fabrikada büyük bir infilâk olmuş, 20 kişi — ölmüş 12 kişi yaralanmıştır. yet olacaktır. Binaenaleyh, — Maria ile Otto'nun izdivacını arzu etmiyecek ay- rı ayrı üç siyasi iddia vardır: Macaris- tanın müstakil kalmak iddiası, Alman- yanın Panjermanist — telâkkisi, küçük antantın Tuna muvazenesi, Fakat bunlar arasında en ehemmiyet li rolün Hitler tarafnıdan başarılacağı, ve böyle bir izdivacın — imkânsız hale gelmesi için diktatörlün her şeyi yapa- cağı iddia edilebilir. Yoksa Ayvusturya imparatorluğu te- gekkül ettiği takdirde, İtalya ile beraber Avrupanın bügünkü çehresini esaslı bir manyanın hoşuna gitmiyecek bir vazi- şekilde değiştireceği muhakkaktır, — Son günlerde ardiye tarifeleri ve masrafları artmamıştır. Şirket bunu behane ediyor. Biz hesap ettik, bir çu- val kahvenin bir aylık ardiye masrafı 3 kuruştur.. Halbuki şirket bir kiloya 10 kuruş ardiye masrafı vm'ildıginden bahsetmektedir.,, j «LKahve taciri kahve qırkethıın son birkaç gün içinde fiatları arttırmasın- daki sebebi bu suretle izah ettikten sonra, şirket hakkında bazı malümat vermeyi arzu etmiştir. Muharririmiz, şirket hakkında din- lediklerinin doğrü olup olmadığını tah- kik etmeye imkân bulamamıştır. Me- selâ deniliyor ki, kahve işi yapan bu gşirket, hükümetle Yyaptığı mukavele mucibince, Brezilyadan kahve ithalâtı- na mukabil, Türk malı ihraç edecektir. Bir iddiaya göre, şimdiye kadar kah- ve ithalâtı mukabilinde Türk malı ih- raç edilmemiştir. Belki bu iddiayı bu- rada biraz mübalâğalı olarak kaydet- tik. Yani ithal edilen kahve kiymetin- de ihracat yapılmamıştır denilebilir. Halbuki Brezilyadan aldığımız kahve- ye karşılık Türk malı satmak mecburi- yetindeyiz. Brezilyaya gönderilecek mallar da maden kömürü, zeytin, zey- tinyağ gibi mallardır. Kahv ithalâtı işini yapan şirketin bu iddialar karşı- sında şimdiye kadar Brezilyaya neka- dar ihracat yaptığını da tavzih etmesi pek faydalı olacaktır. Şirket ne kadar kahveye mukabil nekadar Türk malı gönderdiğini ilân edecek olursa, piya- sadaki bu dedikoduların da önüne geç- miş olacaktır. Türkiyede ne kadar kahve içilir ? Türkiyede nekadar kahve içildiğine dair elimizde bir istatistik yoktur. İs- tatistiklerde Türkiyenin senede 55211 ton kadar kahve ithal ettiği kaydedil- mektedir. Aşağı yukarı vasati olarak adam başına yarım kilo kahve düşmektedir. Bu miktar diğer memleketlerle muka- yese edilecek olursa pek az bir mik- tardır. Avrupâa memleketlerinde biz- den çok kahve istihlâk edilir. Meselâ İsveçte adam başına vasati olarak se- nede 7 kilo kahve isabet etmektedir. Danimarkada da adam başına düşen kahve miktarı 7 kilodan fazladır. Al- manyada da adam başma vasati ola- rak isabet eden kahve sarfiyatı 6 kilo ile 7 kilo arasındadır. Bu rakamlara göre Türkiye, en az kahve istihlâk e- den memleketler arasında bulunmak- ——— Doğru m dedğ il mij Et | ucuzlamalıdıli Gazetelerde — görüyoruz: Bt" Karaağaç mezbahasının — varil azalmasından İstanbulda kaçak * tışının armasından — şikâyetçidi! * he yok ki, kaçak et St artömiış bulunması nwzbd"_ı ; ridatını azaltacaktır. VarM | maş olması da belediyenin aleyh Belediyenin bunun önüne geçev'') için başvurabileceği bir tek çar$ | dir: Varidatını tehdit eden ' la uğraşmak, Herkes bilir.. Kaçakçılık ucuz V edilen, kıymeti yüksek maddele? rinde yapılır. Kaçakçılığa mâni * mek için de bu maddeleri, k gi fazla menfaat temin edemiyec” bir şekilde ucuzlatmak lâzımdır. Bu yapılırsa hem halk istifade cek, hem ortadan et üzerine Yöl l kaçakçılık kalkacak ve hem de M ha varidatı arttırılmış olacaktır. * diye şeker, tuz gibi inhisar ni ucuzlatan hükümetimiz gibi hd' etse ne iyi olacaktı! Halkın Dostüf Almanların cevabı | “Müzakereye girif| miyoruz, çünkü | muvaffakiyetsizlik! neticeleniyor,, Berlin, 17 (Hususi) — Alm&'f- kendi topraklarındaki nehirlere # |* Almanların hâkim olması şeldiıil(ıe ı karar verip Versay mua.hedesınln maddesini de feshetmişti. İngilizce Daily Mail gazetesi * tere hükümetinin hareketsizliği zünden Almanya buna mecbur * Hareketinde haklıdır., yollu bir / makale yazmıştır. * İ Mançster Gardiyan ise, - “Dlp y * âlemi vesika toplamakla meşgü” Fakat tarih hareket ediyor,, de“ P İngiltere hariciye nazırınım bu Ff le etrafında beyanatta bulunup K taraflı hareketler bizi müşkül . mt P sokuyor,, demesine karşı Almal İ mi istihbarat ajansı şu cevahı veT” (p tedir: “Almanya müzakereye N? | man teşebbüs etmişse daima M" fakıyetsizliğe uğramıştır.,, İngiliz Hariciye nazırını" beyanalı ) İngiltere hariciye nazırı Eden '; say muahedesinin,»son maddesini” | Almanlar tarafından feshedılmeslu" ir parlâmentoda ezcümle şu şekıldP i yanatta bulunmuştur “Versay muahedesinin bu ihlâl edilmesinden müteessifiz. sebebi de, İngilteren'a bu sa.ha.dB la menfaatleri bulunması değil, * yanın böyle tek taraflı !ıareakei'.lefı İ ticesinde beynelmilel münasebe' | tanzimi bakımından müşkül vaz” girmekte olmamızdır.., /| ZAYİ — İstanbul ithalât güm den almış olduğum 1364 ln'ı!ııı (463769) sayılı ve 7.4.932 tarihli £ buzu zayi ettim. Yenisini çıkarac dan eskisinin hükmü yoktur. Abdülhamid Angeli$ Burhan gUU ğayagaİPAM aayaygzet MÜY M Her memıı::'îı ette - ortaluş a iLİĞ İ tti ğ" bir kaç gün Başlığı altındaki dünya ro—p bütün okuyucularımız tarafınd? rakla takip edilmektedir. Yarın Kahraman İ donanmamızl ziyaret ettiği Maltada bir gezinti nt başlıyacaktır. Bu mropofmı;dy tadır. . sın en uzunu bir hafta sürme ’