7 Ekim 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2
! İ N ez anne Eyer “Faşizmin franga çarpıp sendelemesi,, ne demektir ? Bir okuyucum, yazdığım yazılardan birindeki malümatı natamam bulmuş, diyor ki: “Bolşeviklerin Varşova önünde mağlüp olmaları fzerine niçin artık İsti- lâ hareketlerinin nihayete erdiğini anladım. Lâkin, franktaki sukut ne sebeple faşizmi sademeye uğrattığını vazıh olarak anlatmıyorsunuz., Bu meseleye dair gazetemizin başka bir sütununda tafsilât verildiği için, ay- rca üzerinde durmağı zait saymıştım. Mademki gözden kaçmış, izah edeyim Frangın düşmesi, hakiki bir düşmek değildir, Buna bizzat Fransızlar “alig- nement,, yani “hizaya gelmek, diyorlar. Leon Blum hükümeti, Amerika ve İngiltere ile anlaşarak, mütekabil menafii korumak üzere bu sükütu temin et- miştir, “Mütekabil menafi,, kontenjan sistemlerine veda etmek, harpten evvelki şekilde geniş bir ticaret usulünü ihdas etmektir. Hudutlardan hudutlara geçe - cek sermayeleri de kontrole tabi tutmamaktadır. Bu yüzden dünyanın bu üç en büyük memleketi arasında değiş tokuş alıp yü- rüyecektir. Bunun için de, fabrikalar yeni hızla işlemeğe başlayacak, işsizler a- zalacaktır ve tabiatile böyle bir vaziyetten hem patronlar, hem âmele, hem de esnaf vessire memnun olacağı için, rejimin değişmesi kimse taralnıdan © arzu olunmıyacaktır, Diyeceksiniz ki: “ — Ya Fransada olsun, İngilterede olsun son günlerde 1; gördüğümüz faşist nümayişleri nedir?, Bence, bunlar, o memleketlerde ölüme mahküm olan faşizmin son seke- tatıdır, Hani bir hasta, tam ruhunu teslim edeceğine yakın bir uyanıklık, bir canlılık gösterir, Gözleri ışıldar, yanakları penbeleşir... O kabil!.. Yoksa, de- Mmokrat memleketler toparlanmıştır. Bir fevkalâde hal olmaksızın, buralarda de- mokrasinin sukut etmiyeceğine hükmetmek mümkündür. İşte, faşizmin “franga - çarpmasından,, kasdım buydu. Hüseyin Faruk TANUR Ingiltere Türkiye Gömböşün ölümü Macaristan için hakiki bir kayıptır Hükümet istifa etti seleler üzerinde Yeni bir anlaşma Gömböş kimdi? Kardeş Macaristanın en değerli bir evlâdmı kaybettiğini, böbrek kanserin den hasta olan Başvekil Gömböşün öldüğünü dün bir telgraf haberi ola- rak son dakika kaydile vermiştik. Büyük bir şef olan Gömböşü kaybe. den Macaristan ne kadar matem yâp- sa azdır. 2 General Gömböş Almanyanın Münih şehrinde tedavide bulunuyordu. Ölüm haberi Almanyada da büyük bir tees- sür uyandırmış ve hükümet reisi Hit- ler Macar hükümet naibi ve generalin ailesine bir telgraf çekerek taziyetle- rini bildirmiştir. Başvekilin cenazesi bugün trenle Peşteye nakledilecek ve Macar parlâ. mentosunda halka teşhir olunacaktır. Kabine istifa etti Macar kabinesi ölüm haberi üzeri- ne derhal istifa etmiştir, Yeni kabine- nin şimdi Başvekile vekâlet eden zira- at nazırı Daranyi tarafından kurula- cağı muhakkak addedilmektedir , General Gömböş kimdi ? Macar Başvekili general Gömbüş 49 yaşında idi. Gençliğinde mektep mu- allimliği yapan Başvekil, bilâhare as- kerliğe intisap ederek orduya girmiş ve generalliğe kadar terfi etmiştir. Gömböş büyük harpte Sırbistan ve Rusya hudutlarında harp ettikten son ra Viyanaya dönmüş ve 1918 de oraya ateşe militer tayin edilmiştir. Blak- humun komünist diktatörlüğüne karşı yapılan mücadelede mühim bir rol oy- mamıştır. Sonraları dördüncü Şarlın Macaristan tahtına çıkmasına muha- Jefet edenlerin harekâtını idare etmiş! tir, General, 1928 de milli müdafaa müsteşarı tayin edilmiş, 1930 dan 1932 ye kadar Harbiye nazırlığında bulun muş ve 1932 de Başvekil olmuştur. General Gömböş orta Avrupada Fransız siyasetine karşı koyacak bir grup ihdasıma çalışmıştır. Bu müna- sebetle İtalya ve Avusturya ile sıkı gürette teşriki mesai eden general Gömböşün emri üzerine Italyan - Ha- beş harbi esnasmda Cenevredeki Ma- car murahhasları İtalyaya karşı ze€- ri tedbirlerin tatbiki lehine verilen karara rey vermemişlerdi. General Gömböş bu senenin martın- da İtalya ile Avusturyanın da iştirak ettiği Roma protokolunu imzalamıştı. Bu protokolun tasvibi münasebetile Macar parlâmentosunda yapılan ha- Yakın şarkta sulhü alâkadar eden me- yapmışlardır Birkaç gün evvel Cenevrede Harici- ye vekilimiz Tevfik Rüştü Arasla İn- giltere Hariciye nazırı Eden arasında vukuunu bildirdiğimiz mülikata İn- giliz matbuatı büyük bir ehemmiyet atfetmektedirler. Diğer taraftan bir müddet evvel kendisini misafirimiz görmekle bahti: yarlık duyduğumuz İngiliz kral se- kizinei Edvardım da İngilterenin Tür- kiye sefiri Sir Persi Loreni kabul ede- rek uzun boylu görüşmesi bu ehemmi- yeti arttırmaktadır. Londrada çıkan Deyli Ekspres gaze tesinin Cenevre muhabiri gazetesine Cenevreden çektiği bir telgrafta diyor ki: “Bu akşam burada salâhiyetli ma- hafilde söylendiğine nazaran İngilte- reile Türkiye Yakın şarkta sulhu alâ- kadar eden mesnil üzerinde yeni bir anlaşma akdetmişlerdir. Hariciye nazırı M. Edenle Türk Ha- riciye vekili doktor Tevtik Rüştü Aras arasındaki konuşmalar neticesi olarak Türkiyenin kurmak istediği ağır harp sanayii de dahil almak üze- re silâhlanma hususunda İngiltereye büyük siparişlerde bulunacağı sayanı itimat kaynaklarca haber verilmekte- dir. Tevfik Rüştü Aras, Filistin Arapla- rmın vaziyetinin İngiltereye karşı Yakın şarktaki müzaheret meselesile umum! surette alâkadar olduğunu ve fazla kan dökülmeden Filistin Arap- larile bir anlaşma akdi hususunda ümidvar olduğunu beyan etmiştir. İngiliz sanayicilerinden ve maliye- <ilerinden müteşekkil bir grup elyevm Türkiyede bulunmaktadır, Bu heyetin de konuşmalardan istifade edecekle- rine İntizar olunmaktadır. Anlaşmanın şarkı Akdenizdeki İngi liz vaziyetini de kuvvetlendireceğine intizar olunmaktadır. Diğer taraftan Türkiyede kendisile mütekabil muavenet paktları akdet miş olduğu komşu memleketlere silâh ve mühimmat verebilecek bir mevkie girmiş bulunacaktır. Türkiye, Irak, Efganistan ve İran arasındaki mıntakavi paktın yakmda imza edileceği de bu akşam sahibi sa- lâhiyet kimseler tarafından söylen- miştir. ello yapmak mecburiyetinde kalmıştı. Düello neticesinde Başvekil ile Macar raretli hir münakaşa yüzünden, Macar) muhaliflerinin Jideri yaralanmışlar- Başvekili muhaliflerin lideri ile dü-i dı, HABER — Akşam poslası Istanbul şehri Istanbulu kurtaran ordu şerefine dün bir ziyafet verdi Belediye reisinin nutkuna Kor | Her işe Vali* General Ali. Fuat cevap verdi İstanbulu kurtaran ordu şerefine dün gece Belediye tarafından Perapa - lasta bir ziyafet verilmiştir. Ziyafette Orgeenral Ali Sait, Korgeneral Ali Fu- at, mebuslar, zabitler, gazeteciler, şe- hir meclisi azaları, bulunmuşlar Ziyalet çok samimi geçmiş Belediye Reisi Muhiddin Üstündağ bir nutuk söyliyerek demiştir kir “ — İstanbulun kurtuluşunun yıldö- nümüne rastlayan bu akşamki toplantı ile biz, Türk taliinin mes'ut ufukları açan güneş başa ve onun ( işaretlerini li ve talebe adedi ve sınıf vaşiyetleri (o hakkında bir #tatistik hazırlıyarak Maarif vekâleline cek izetlerle beden terbiyesi umumi müfetti, gi Cemal meşgul olmaktadır. İzeller hazır, lanmaktadır. * Maarif müdürü Tevfik istanbuldaki fik mektaplerin vaziyeti hakkında izahal ver « mek Üzere bu ayın 13 ünde Ankaraya gide, &ektir. * Şehrimizde bulunan gümrük ve inhisar. Jar müsteşarı, Adil Okuldaş dün İzmire ba. reket etmiştir. Oradan Mersine gidecektir. bu aym yirmisinde bitecektir. * Sigorta sahtekârlığı hakkında polis ts. #afından yapılan tahkikat ikmal edilmiş gi. hakkile yerine getırca muhterem Türk Ordusuna şehrin minnet ve şükranları" mı bir kere daha sünmak (İstedik. Bu Doğ un sereni değil m Belediye rel! yetişemez Şişli halkının derdi, Meçi saadet dalgası içinde davasının sonunu) Yünden kopup gelen sinek bull görmiyeu kahraman şehitlerimizi gurur ve iftiharla anarız, Arkadaşlar ; Atatürkün ve onun şanlı rının şerefine.,, Valinin nutkuna İstanbul kuman - dan vekili ve Harp akademisi kuman- dan; Korgeneral Ali Fuat cevap ver - miş, şöyle demiştir: * — Ulu Başbuğumuz Atatürk Baş- kumandan muharebesinden sonra ordür lara ilk hedef olarak Akdenizi göster - mişti, Son hedef İstanbul ve onun kıy- metli hinterlindı olan Trakya idi. İstiklâl harbi esnasında, © esaret ve işgal yıllarında İstanbulun acılan, ıste rabın destanıdır ve İstanbulun iştikiği savaşına manevi ve maddi (o hizmetler' büyüktür, Bu yıl, İstanbulun kurtuluşu başka bir bayramla arttı. İstanbulun kapıları mı kapatmak hakkı ahten tasdik edildi Askerleştirilmiş olan kapılar, © tekra Türk silâhlarının muhafazasına tevdi &- dildi. O kapılar ki, onun müdafaası için Çanakkalede yüz bine yakın Türk şe hidi, yaralarının uyanık gözlerile ya - tiyor. İstanbul ebediyyen mü- yoldaşla» Boğazlar ve dafaa edilecektir. Büyük ordu, Türk milleti müselle- hasıdır ve İstanbul, Türk milleti mü- sellehasının mühim cüz'üdür, İstanbulun; saym şarbayının dilile ordu hakkındaki civanmert duyguları * İstanbul Maarif seldürlüğü Hiselerde | bidir. * Pariste bulunan Osmanlı bankası mügt, | na şükranlarımı tekrarlarken İstanbulun rü Gerelli şehrimize dönmüştür. ve her şeyin kurtarıcısı ve koruyucusu » Belediye tanzifat vergisi için ber evin Büyük Başbuğumuza sonsuz sâygı ve Çıkardığı çöp millarına göre hir vergi ko. 5 Sizinle üz; ba ey ME de yapılmakladır. « İnhisarlar idüresi şarap “ fiyatlarında yapmağı kararlaştırdığıtenzilAte bu Ay için de Lalbik edecektir. » Belediye köpek kuyruğuna 25 — kuruş vermeği düşünüyordu. Görülen lüzum üze. rine bu fiyat eskisi gibi 15 kuruşta tarak. s Dün Berberler eemiyetirde bir imtihan yapılmış ve imtihana giren on (berberden dokuzu muvaffak olmuştur. # Berberler cemiyeti iönre heyeti ber. berlerin hastalı çlduğunu (söyliyep bir berber hakkında tecsiye kararı (o vermiş ve hakkmda takibat yapılmam için (slâkadar makamlara müracaat etmiştir. * Trakyada yeniden 45 Wkmektep yapıla. caktır. * Maarif vekfleti baik türkülerini Cesbit etlirmeğe başlamıştır. Ayni zamanda mW oyunların kıyafetleri de tesbit olunmakta . der. Dışarda: * Almanyadan hudut harleine (o Çıkarıp Avusturyaya, sığınmış bulunan İngiliz ga. zetecisi Gealiray Traser evinde Yüpllan a. raştırmağa komünistlerle temastâ bulundu. gu anlaşılarak Viyana pülisi tarafmdan tev. kit edilmiştir. » Habeşistana bir milyon dolar vererek bir maden imtiyamı alan meşhur Amerikan maliyecisi Şerlek Landraya gelmiştir. * Arnavutluk naflasında yekümu yüzlerce milyon dinara varmakta olsn bir büyük su. istimal meydana çıkmıştır. Başvekilet ». Dispatek gazetesi Fransız - Sovyet itifak bağının kopmak tehlikesi geçir- diğini yazıyor, İngiliz gazetesi diyor ki: “Rusya, Fransayı, Almanya veya Rusyadan birisini seçmek zaruret ve endişesi içinde bırakmaktadır. Rusya Hariciye komiseri Litvinof bu mevzu üzerinde Fransız Başvekili Blumu Cenevrede yeniden istimzaç etti, Anlaşıldığına göre Blum teminati vermekten çekinmiş ve Fransız « Sov- yet paktının Milletler cemiyeti çerçe- vesi dahilinde bir garanti ve müteka- bil yardım muahedesi olüuğunu söy- lemiştir. Fransız Başvekili Blum, bu muahe- denin hiçbir zama bir tecavüz silâhı haline getirilemiyeceğini veya getiril- m gibi gösterilemiyeceğini söylemiş- r, Diğer taraftan Londrada yeni bir Lokarno konferansı toplamak ümitle» ri artmaktadır. Almanyanm bu kon- feransa gelmesi için vaki olacak da- veti kabul edeceği umuluyor, İngiliz noktai nazarına göre, yeni Lokarno muahedesi Ren mıntakasında emsiyet meselesine İnhisar edecektir, Rusya, bu fikre şiddetle muarızdır. Litvinof Fransanın böyle bir muahe- deyi imzalamasını “İhanet, kelimesile tavsif edebileceğini söylemiştir. Bu sınrada İngiliz Hariciye nazırı Edenin de, Fransız Başvekili Blumu. Fransız - Sovyet misakı üzerinde faz- la ısrar etmemeğe teşvik ettiği haber veriliyor. Fransızca Ü" , gezetesinin yazdığı- na göre, Eden, Fransanın Lehistan ve Çekoslovakya ile itifaklarını yenile-| mesi kuvvetlendirmesi tavsiyesinde! bulunmaktadır. mumi kâtibi azledilmiştir. * Yüz elliliklerden vatan haini Refik Ha, din karısından buradaki silesihe gelen bir mektupta evvelse telgraf haberi olarak yaz. dığımız otomobil kazasını geçirmediği anla. gilmaktadır. * Selânik bahambazıi Pir telgrafi Yu - Ban bagvekâletine Musevi cemantinin sada, katini bildirmiştir. * Romen hariciye sasırı Antanesko Lehis. tan harleiye nazım tarafından © Varşovaya, yapılan daveti kabul etmiştir. * İngilterenin Akdenis donanması smireli bir kruvazörle Pireye gelmiştir. * Geçen sene Yunanistanda iki Ooçocuğu berat eden ve kanmı İçen tuğla amelesi Mavramatinin muhekemesine Atinada baş. Tarımıştır. * Alman devlet reisi Hitler (o Almanyada hulunan Mesir başveklli Nabas (paşayı ve Mısır maliye nazırını Ksbul etmiştir. * Atina — Varşova hava yolunun açtlışi tetirasebetile Atinaya golem Leh hava müs teşarı (Oşerefine (OLehiman elçis bir ziyafet vermiştir. * İngiliz hava ve deniz kuvvetlerinin yap tıkları manevralarda bir deniz O tayyaresi denize düşmüş ve tayyare ile rükiplerinden bir eser bile bulunamamıştır. * Moskövada çıkan Pravda gâzetesi (bir bekleme salonu) halini alâs Gemiyet akvam #iyasasma şiddetle hileym etmekte ve (sulh Içim bir milendele programının derhal mey, dana getirilmesi lâzımdır) demektedir. bilmiyor. Bu işi doğuran Ediyor ama, bunun halli için | karışması ma lâzım gelecek? buriyetinde bulunmasını icap d şeylerden değildi. Bundan, bel reisinin müdahalesine sebebiyet direcek kadar işe ehemmiyet © yenler, - vazifelerini yapmıyanil cunmalıdırlar, Şimdi. Şişli muhitini temiz ti vasifesile de mükellef olanlar! kasızıkları yüzünden bir başka 8c ilede karşılaşıldığım haber O civarda kiracı olanlar başka t leregöç etmeğe Daşlamışlardır. | olarak da şunlar gösteriliyor: 1 — Şişlide kurulan pazarın, ci bir çöp istasyonundan reosde pis oluğu. 2 — Etrafı istilâ eden sinekle tadan kaldırmak için çarnaçıf lanmıya mecbur oldukları sinek İ miyen cinsten filit ve emsali gül li ildç fiatlarında civar bahki birdenbire meydana getirdiklet reffi. Sinekleri temizlemek nesncye sarfedilen paranın kira İ lerinin yarına yaklaşması, Bizden söylemesi. Halkın dot Fransa - Sovyet Rusya anlaşması Bir tehlike devres mi geçiriyor ? Blum, Litvinofa, aralarındaki! muahedenin bir tecavüz silâl haline getirilemiyeceğini söylemiş Bu sabahki posta ile gelen Sunday Gazete diyor ki: — Bu şekilde Fransız - Sovyet tında bütün zikredilenler, yeni W no muahedesile bertaraf edilmi$ caktır. Buna mukabil Fransa, V tan veya Çekoslovakya toprak bir tecavüz vaki olduğu takdirde hal harekete geçeceğini Rusyayi adedecektir. Böyle bir plânm gayesi, Alma Lokarno konferansına gelmeğ€ etmektir. Beriine göre de vaziyet başka Berlinden gelen haberlere göf Fransız - Sovyet misakını takvif mek üzere Fransa İle Sovyet # arasında yeni müzakereler yapt! tadır. ———— — — Tevfik Rüştü Araf Litvinof konuştu Cenevreden bildirildiğine gör riciye vekilimiz Tevfik Rüştü Sovyet Hariciye komiseri arasında uzunca bir mülâkat bulmuştur. | İstanbul Belediyesi Merkez dürlüğünden: Halde 128 No, hı kavun, karpif gisnde icrayı ticaret eden Yusuf riki Fethullah buradaki muamele 28—9—936 tarihinde nihâyet lerini bildirdiklerinden hesapları * ye edilerek idaremizdeki ade edileceğinden merkür sergidi caklı bulunan müstahsilin evrak bitelerile birlikte nihayet 20-10” tarihine kadar idaremize mü lüzumu ilân olunur. *
