3 Ekim 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Şükrü Kayanın nutku Şükrü Kayanm Uluslar Kurumu konseyinde verdiği son nutkun her kısmı ayrı ayrı alâka ile mütalcaya değer: Beynelmilel vaziyet ortasında, Türkiyenin, il hak yemeyen, fakat hakkımı da yedirmiyen bir kuvvet olduğunu anlatıyor. 'Ta yanıbaşımızda bulunan mütccanis Türk kütlesinin cncamile nasıl alâka- © Garp için vaktile iktisat prensibi demek, şarkı sağmal ineğine olduğumuzu pek güzel anlatan Parti Genel görüşlerimizi de söylüyor; #ağabildiğin kadar!.. rabelede bulunsunlar... Sekreteri, iktisadiyat hakkındaki çevirmekti. « Fakat ineğin silt ve tarlanm mahsul vermesi için de neleri lâzımdır. Siz onlara gıdasmı vereceksiniz ki, onlar da ayni suretle Aksi takdirde süt kesilir ve toprak arıklaşır... Halbu- iki garplılar, şarka karşı bu kadarcık bile munsif davranmaâdılar.. Boyuna tapon #şya satmak, boyuna sümürmek... İşte, kullandıkları usul buydu... Bundan daha elli altmış sene evvel, Türkiye mamur bir memleketmiş/Kendi lâyilmiz varmış, köylünün sırt: yamalı bohça halinde değilmiş... Yalnız almak, şye vermemek uzullerile garp bizi kısa zaman içinde son dirhem etimize ka sümürdü. Ve nihayet bıçak kemiğe dayanmcadır ki, kapılarımızı onun sırna- İktisadi tasallutuna karşı kapadık. Milli hareket, bu bakımdan bilhassa tet- değer. Sovyetlerle biz, bu işte, bütün dünyaya örnek olmuşuzdur. Bu kapalı hudutlar sağlam bir devlet, müstakil bir iktisat kurduktan sonradır ki, işte; * Mİ. istimsmar değik ancak mütekabilen inkişaf ettirecek müsavi şartlara daya bir mübadele sistemi,, talebile ortaya çıkıyoruz! Fransada faşizm olursa Ingiltere tehlikeye düşecektir İngiltere hükümetinin silâhlanma si- muvafık ve muhalif cephelerde, isler uyandırmıştır. Muvafık cephe - , silâhlanmayı tasvip etmekle bera- * ber, harbe mani olmek için müşterek bir emniyet kurmağı tavsiye etmekte.) Muhalif cephelerden bilhassa amele; “ partisi sol cenah; lideri Etaflord e hükümetin yeniden silâhlanma siyaseti “e karşı devap olmak üzere amelenin bir harp halinde isyan etmesini iltizam simi. ele lideri ezelimle demiştir kiz «— Eğer bir harbe sürüklenmiş ol- saydık, eminim ki bu memleketin ame- Tesi bundan istifade ederek ihtilâl çı- katacaktı. Şimdiki hükümetin sonunda <5 me olacağını anlıyacağımı ümit ediyo - rum, Eğer İspanya, faşizme mahküm o-| Yürsa, ayni akibete Fransa da düçar ©- olacaktır, Pransa da buna mahküm olun Ca İngiliz demokrasisi tehlikeye düşe- N e © Mandalar terk edilmiyecek Margate 2 (A.A.) — Muhafazakör partisi konferansı, parlamento azasın - dan M. Duncan Sandys tarafından ve- >filen bir tekriri kabul etmiştir. Bu tak- Tirde hükümetten İngiltere mandası al- tonda bulunan araziden hiçbirinin terke- “dilmemesi istenilmiştir. © M. Samuel Hor, daha evvelce hükü- İÜ metin M. Baldvin ve WI, Eden tarafın. dan yapılmış olan beyanata sadık oldu- gunu ve herhangi bir arazi parçasının devir ve ferağma müarız bulunduğunu! söylemişti. Bulgaristanda Komünist gazeteleri Gizli matbaalarla Bulgar polisi başa çıkamıyor Sofya, (Hususi) — Bulgar zabıtası Ci gilin evvel Sofyada bir evde komü- 'nist partisinin bir kitap ve propagan- pe lm keşfetti. Bu depoda birçok eserleri ve yeniden gıkmı- 3 iye amele gazetesi bulunmuş. "tur. Şimdi polis bu gazetenin matba- tasmı aramaktadır. Dört beş ay içer inde polis tarafımdan altı adet komü- mist matbaası keşfedildiği halde şim- li bir yenisinin daha kurulabilmesi “Sofya polisini şaşırtmıştır. Polis bu matbâaları kesfettikçe onlar daha faz, ia artmaktadır. Viyanada İta'ya, Avusturya ve Macar Hariciye nazırları “içtima yapacaklar | » Romadan verilen bir habere göre Vi-' İyanada bu ayın ilk haftasında ftalya,| urya ve Macaristan hariciye ne toplanacaklardır. İtalyan Harici! 8 Nazırı toplanmayı mütcakip Buda- de gidecektir. Çinde teh'ike Japonyanın ültima- tomunu çinliler reddetti Şanghaydân verilen mallimata göre Japonya Çinden yeniden bazı metali » batta bulunmuş, fakat Nankin hükü-. meti bunları kat'iyetle © reddetmiştir. Bu azimkârane hareket hayret uyandır duşta, Japonyanın yeni talepleri şunlardır: 1 — Bir takım Çinli memurlara yol verilmesi 2 «- Komünizme karşı müşterek ha- rekette bulunulması, Bilhassa böyle bir bateket için şimalt Çinde Japon kuvvet lerinin tamamile serbest bırakılması, 3 — Nankin hükümeti nezdinde Ja- ponyalı askeri müşavirlerle diğer mü - şavirler tayini, 4x Japonya ile Çin ve Mançuti ari- *mda sivil hava münakalâtr kurulması. Bu taleplerin reddi üzerine Şang- hayda iki taraf arasmda gerginlik daha süratle artmaktadır. Japon (bahriye silâhendazlirı Hang * Kevvi ellerine almışlar ve barikatlar vücuda getirmeğe başlarmşlardır. Halk çılgın bir vaziyette kaçmakta. dır. Her ân büyük bir tehlikeye intizar edilmektedir. Iranla yeni anlaşmalar Hariciye umumi kâtibi izahat veriyor Hariciye vekâleti umumi kâtibi Nu- man Rifat Menemencioğlu mühtelif! harici işler hakkında şu beyanatı ver- miştir: “— Sovyet Rusya, Irak ve İran Ha- riciye nazırlarının Cumhuriyet bayra- mında gelecekleri şayiaları doğru de- ğildir. Parafe edilmiş olan şark paktımin nezaman İmza edileceği belli değildir. İrana gidecek heyetin on güne ka- dar hareketi imkânsızdır. Riyasetim altındaki bir komisyon İran ile akd- olunacak anlaşmalar üzerinde tetki- kat yapıyor. İran ile hudut; emniyet, tenret, İkamet, adli müzaheret vel iadeli müecrimin, gümrük anlaşmaları yapılacaktır. İstanbul asliye 3 üncü hukuk hâkim liğinden: Kasımpaşada eski bayram yerinde Tahtagazi Hâkim sokağında 23.numa- ralr evde oturan Abdurrahman kızı Ay se tarafından kocası Kirklareli Pınar- başı nahiyesi askeri kışlalarında işçi Velioğlu Mustafa aleybine 935/1716 No. lu des ile açılan boşanma dave- sında: :“üd evh namma çıkâr'lan davetiş Kesetgihmmn mechfi oldu- Şundan bahisle mübasirikce iade kılın ması fizerine flâncn tebligat (o İcrasına mahkemece kardı verilmiş ve takkikat 12—11—935 günü saat 10 a talik kı: kamış olduğundan müddeialeyhin yev- MAD — Akşam puslası Cenevrede Şükrü Kayanın nutku (Baş tarafı I incide) anlayış zihniyetine karşı minnettar olarak bütün samimiyetimle beyan ede- rim ki iyi münasebetlerimizin bilâlstiş - na bütün milletlerle inkişafındân dö - ayr, memnunuz. Bu münasebetlerimiz neşredilmiş olan muhtelif vesikalarda görülmektedir. Milletler ocemiveti tadili Milletler cemiyetinin paktının tadili Kaklunda da şunu demick isterim ki, bu hususta telkinlerde bulunmanın hiç de ğilse şimdilik faydalı olacağını zannet- miyorüz, Maamafih bu, paktı daha zi - yade müessir kılınmak için muhtelif he - yeti murahhasalar taralından yapılan teklifleri İyık oldukları ehemmiyetle nazarı dikkat ve itibare alarak tetkik etmemize bittabi mani değildir. Bu mü- masebetle, sulha olan imantmızı teyit e- derim. Mevcut meselelerin hatp ile hal- line bizim fikrimizce imkân yoktur. İş te bunun içindir ki, biz de herkes gibi bütün ihtimalleri derpiş etmeğe mecbur bulunmak ve bu ihtimallere sükünis bakmakla beraber, sulhu bizzat kendisi için ve bir vasıta olarak değil bir gaye olarak sevmekteyiz, Ayni mülâhaza ile KUÇUK HABERLER içeride: * Gümrükler mtsteşarı Âdil Okuldaş dün Galata liman mmtakasnı tetkik etmiştir. Pazartesi günü hudut gümrük © toşkilâtını tetkik için Kâlmeye gidecektir. # İlk tedrisat müfettişirlenden Hamdi &. Gm e misakının eki anil a DU alacak öeocani talebeler için pâzarteri günü şifahi imtihan yapılacaktır. * Mezunen Möskovada bulunan (Sovyet büyük olçlai Karahan bir Iki güne kadar dö. gecektir, * İranm Ankara büyük elçisi gehrimizde İran tebasaran bir çay vermiş ve (söylediği nutukta her iki devlet relsi arasındaki sami, miyeti kendilerine şiar edinmelerini tavsiye etaniştir. . im i « Perberler cemyeti İstanbuldaki o bötün berberlerin imtibanş tabi, | tutulmaları için Belediyeye mürdcante karar vermiştir. İstan buldaki 6000 berberden ancak 12 tanesi ek tapten çıkmıştır. * İktisat vekâleti İzmirde bulunan iş dai. resi reisi Enis Behice İstantulda işlerinden çikarilan işçilerin vaziyetinin tetkikini bi - dirmştir. » Denizli mensucat #abefkasıım bir misli dahs büyütülmesi takarrür etmiştir. * Şehrimizde bulunan Atina etçimiz Ruşen Eşref Atinaya dönmüştür. * Başvekli İsmet İnönli © yakmda Sümer bank Ankara merkezinin terhel atma merast mini yapacaktır. * Nafin vekâletinde salâhiyettar (bir zat «lektrik şirketinde tetkikaim ileride yapida. cak satmalma mlzakeratma esas olmak O. zere devam ettiğini söylemiştir. * Liman idaresi Galata Liman mmtakas pa «lt yeni projeyi bugünlerde İktisat vekf. lötine gönderecektir. Vekâlet projeyi tasdil eder etmez derhal Galataya yeni şekli veri Jecektir. Dışarda: » Faşist fırkası erkânı o arasnda büyük tebeddülât olacağı ve İtalyanın Londra b. yük elçisi Grandinin de Romada mühim bir vazifoya tayin Gdilecayi söylenmektedir. » Fransada bulunan o Çekoslovak erkân: barbiye reisi generni Krojci meşbur o hudut! tatihkâmlarm: gördükten ve manevrada hazır bulunduktan sonra Prağs hareket etmiştir. * ingiliz — Sövyet deniz — görüşmelerine tekrrr Londrnda taşlı nmıştır. Bu müzakern. t& bilhama Boğazların yeni rejimi ve Ak donla uzliynanian YisazE Gikistke almadığı anlaşılmaktadır. bize öyle geliyor ki, silâhların tahdidi için bir konferansm toplanması ancak! bu konferansta yapılacak müzake - relerin muvaffakiyetine daha müsait şe- râitin ve zamanın tespitinden sonra müvafık olacaktır. Bu bâpta icap elen iptidai tetkiklere tevessül işiyle üçün - cü komisyonun tavzifi tabiidir. Silâhsızlanma Silâhsızlanma fikrini terketmek ve - ya terkeder görünmek müşterek ideâ - Tizme ve Milletler Cemiyeti paktının ruhüna muhalif bir harekette bulunmak; olur. Ikt sadi vaziyet Neslimizin muztarip olduğu ekc- nomik sıkmtıya gelince, Türkiye bu husustaki tezini her münasip fırsatta bildirmiştir. Türkiyenin mütaleası $w- dur: Bugünkü sıkmülara, herkesin birbirini istismar etmeğe çalısmasiyk değil fakat büyük kütlelerin bihaena- leyh bütün milletlerin mübayan kabi. liy: i artırmak ve bu maksatla onların istihsal küdretlerinin inkişaf; nisbetinde hayat seviyelerini yükselt mek için sarfolunacak müşterek me sali tanzim fle çare bulunabilir. Dün. yanm dört güzle beklediği iyilik an- cak bu yolda idare olunacak mesainin ahenginden doğabilir. İ Siyasi huzur ve inkişa; | Keza, bütün paraların filen iştikre- ri için para sahasinda teressüm eden hareketi bilyük ümitlerle selâmlarız. Hemen hemen on sene oluyor ki bü sistem bizde kabul edilmiştir ve bunu tekrar ele almamıza mahal yoktur. Fakat ekonomik vaziyetin düzeltilme- si yolundaki gayretlerin iyi tesirler yapa bilmesi için müvazi bir hareketle itimadm tekrar teeselisünl ve beynel- milel kredinin tekrar açılmasını temin etmek lâzımdır. Şunu da ilâve etmeği faydadan hali görmüyoruz ki ancak ve ancak bir tek ve taksim kabul et- mez itimat vardır. Bu itimat hem eko noriktir. Hem siyasidir. Öyle ki mü- ti menfaatlerini korumak kaygusun- dan tevellüt etmektedir, Binaenaleyh bu mehzurlar ancak siyasi huzurun, para istikrarının ve beynelmilel kre- dinin temini ile ortadan kalkabilir. Bu sahada tazyik tedbirleri ve nazari projeler beyhudedir, Bugünkü vaziye-! tin vehametini kendimizden saklama makia beraber nikbinliğimizi ve mil letlerin kiyasetine olan (o itimadımızı bir an keybetmiyoruz ve bu, gerek © konomik gerek siyasi bakımdan der. piş edilen beynelmilel münasebetlerin kalkmması eserine naçiz yardımda bu Tunmağa bizi teşvik ediyor. Bizim mu- cizeye ve formüllerin mutlak tesirin Inahımız yoktur. Bizim kansatimiz #v dur Ki selâmet, dünyanın bugün için de çırpındığı bir çok buhranların tah- fifini istihdaf eden bütün gayretlerin. muntağam bir #ekilde ahenkleştirme. sine mütevakkıftır.., Tebr'kler Sükrü Kayanm bu nutku çok alkış- lanmıştır. İngiliz, Fransiz, Balkan antantı, Küçük antant ve daha bir çok murahi- haslar Şükrü Kayayı gelip yerinde teb Tik etmişlerdir. * Fransada T4fde smele yeniden grev YalDalmi murshhasımız silâhlan- parak fnbrikaları işgal etmiştir. $0—40 bin &meleden mürekkep ol&n bu kafilenin ekseri yetini Fransaya İş için ber sabah gele ve akşam dönen Belçikalı işçiler teşkil etmek. tedir. # Slav eczacıları kongresi dün (Bofyada toplanmıştır. * Belgrnd parlamentosunda eski Başvekil Yevtiçin grupu parçalanmıştır. * Macaristanda Bolşevik aleyhtarı bir te şekil kurulmuştur. * Tik Alman cumkürrelsi Mareşal Minder burgun ölümünün yıldönümünü £ taziz için Alman devlet reisi Hitler Tananberş Abidesi he bir çelenk koymuştur. * Avrupada tülunan Efgan gefiri Sultan. Ahmet Hân dün gelmiştir . w'ingiliz Başvekil: Baldvin o mezuniyetini Mürmiş ve tekrar başvekillik vaziferine baş Yamtıştır. mü meskürda mahkemede isbat: vücut etmediği surette gıyabında <—( talıkikata devam olunacağı tebligat makamına ka! im olmak üzere ilân olunur, ma komisyonunda reis vekili Cenevre, 2 (A.A.) — Anadolu ajar smın hususi muhabiri bildiriyor: Silâhlarm tahdidi meselesini ko- nuşmak için teşkil edilen asamble &- çüneli komisyonuna Milleter cemiyeti nezdinde daimi delegemiz Necmettin Sadık müttefikan reis vekili intihap edilmiştir. Delegemiz kendisine karşı gösteri len itimat eserinden dolayı komisyona teşekkür etmiştir. Antakyada bir hâdise ö DENEN Doğı umu, değil mi ? Budane demek olacak? Biz gitmedik, işittik. Daha doğru- su gelip haber verdiler, Bize bu habe- ri bildiren sözüne itimat edilir, yakın- dan tanıdığımız bir zattır. Bu yüzden icap eden makamlara duyurmak vazi- femizi yapıyoruz. Tetkik etmek, araş- tırmak, hakikatin orlcya çıkmasmna çalışmak gene bu makamlara ait. Verilen haber gu: Şehrimize gelen vahsi hayvanlar grupu herkesin bildiği gili Sürpagop sahasında gösterişlerini yapıyorlar, İlk günlerde antre ücreti vardı. Herkes biletini alıp geliyordu. Son günlerdeyse, biletler üzerinden alınan vergiyi bu grup çok bulmuş olacak- ter ki, duhuliye on kuruşa indirilmiş; fakat, içersi, bir bahçe, bir gasinoy- muş gibi könsomasyyon mecburiyeti konmuştur. Hem ne konsomasyon. 500 den çok kalabalıktan 40 - 65 - 90 115 kuruş gibi mihtelif paralar nlın- masına rağmen bir tek fundan veya biskül veriliyor. Amabu dı çalın dolduran beş yüz kişiden ancak 40 ve va elli kişiye veriliyor. Biz bunun fena bir örnek olacağına kani bulunuyoruz, Bundan sonra $i- namalarımız da herkesin ağama birer kum sokuşturarak antrelerini on kuruşa indirirler ve içerde istedikleri ücreti alırlarsa buna ne denebilir? Sirk, sirktir. Gazino veya bir bahçe değildir. Vergiden kaçma yolunda yapıldığı güneş kadar açık olan bu hareketi ke- men önlemek lâzımdır. Halkm dostu Atinada miting Başvekil rejimin niçin değiştiğini anlattı Atina2 — Bugün akşam (üstü Sim mb EM eye iireliiz yapı ” suştır. Mitinge bütün işçi teeşkkülleri, klipler, muhacir teşekkülleri ve civar kasabaların belediye imümessilleri işti- rak etmiştir. Bu saatte bütün dükkân lar kapanmıştır. Toplananların 150.000 kişiye yakm olduğu tahmin edilmekte- dir, Başvekil Metaksas bu miting münase betile söylediği nutukta, rejimin niçin değiştiğini izah etmiş ve rejimin bütün teferrüatını anlatmıştır. Pencereden düşen düşene ! Galafada Yüksek kaldırımda Tata- rik sokağında 14 numaralı evde otu- ran ön iki yaşında Kadir çalıştığı kun dura atölyesinin penceresinden düş- müş, yaralanarak hastahaneye kaldı- rılmıştır, aa ğe mütearrızları yakalıyacakları yerde, taarruza uğrıyan gençle yanındaki kız kardeşi ve annesinden başka he'k- tan bir kısmını da tevkif ederek ka Takola götürmüştür. Türklerin vaziyeti İskenderundan gehrimize gelmiş © lan bir rkdaşimız ora ahvali hakkın- da verdiği malümatta şunlari söyle- mektedir: — Sancak köylüsünün elinde bulu- nan arazi Tunus namiyle kurulan bir banka tarafımdan kapatılmakta ve bu suretle oradaki Türkler fakirleştirile- rek diğer unsurların tahakkümü altı- na sokulmak istenmektedir. Bu mak- gadım tahakkuku için — mevcut mua hedeler hilâfına — sancağın her ta- rafına Ermöniler iskin edilmekte ve banka ile hükümetin köylüden bir madrabaz gibi kaptıkları topraklar bunlara verilmektedri. İskendörunun idare şekline gelince; bu, şimdiye kadar dünya yüzünde gö- rülmemiş, anlaşılması imkim olmr yan acaip bir sistemdir. Gerek Anka- ra itilifnamesi ile ve gerekse 926 ve 929 senâlerinde yapılan anlaşmalarla i muhtar ve müstakil bir idareye tâbi i Olması lâizmgelen İskenderun sanca- tini taşıyan bir Türk genci, yüz eli) liklerden bazılarının taarrunma söra- mış, etraftan yetişenlerin müdehale- sine vakit kalmadan gelen polisler, ği tamamen Suriye ve Fransız idare- ellerinin elinde olup burada eesilen meb'usların balkla hiçbir alâkaları yoktur. &