3 Ekim 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 10
Gaziantepte kadınlık hareketleri ilerliyor Güzel bir sergi açıldı Gazi Antepte açılan sergide eserleri Gazi Antep muhabirimiz yazıyor: Gazi Antep o ganlı müdafaayı yaptı ve başardiyse cümhuriyetin yizlerinden istifadeyi o kadar iyi bir! di ve sarıldığı işi başardı. Düşmanın | kurşun ve mermilerle harap düşen ka- subasmı yeni baştan imara başladı Birkaç sene sonra Antep, tanınmı) cak kadar mamur ve modern bir çeh- Te iktisap edecektir. Bu İleri harekette Antepli Türk ka- danları da mevki eldılar. Ve «skin n büyük hamleler yaptılar Dünkü kadınla bugünkü Kadın arasın da dağlar kadar fark vardır. Antep, eski bir sanat yuvasıdır, Şeh rin endüstri şubeleri çok mütenevvi ve geniştir. Türk kadını bu vadide de kudretini göstermiştir. Kadınlarımız birçok tezgâh işlerinden başka el işle- Tinde pek mümtaz bir m miştir. Genç kızlarımızmn büyük ve ü- zücü bir emek sonu meydana getirdik- a ve çay ta- Üzerindeki! rli sanat| vel şimali leri karyola örtüleri, 5 işleridir. Umumi Amerika in Diyaârıbekirde rda nakışlı men teşhir elilen “genç Fızlar dil ithal ederdi. Şimdi, hem £ taki müh bem de bunu k mızdan öğrenen Ermenilerin Si gösterdikleri faaliyet dolay racat durmuşse da büna mukabil da- hili rağbet ar ır. İstanbullu bü yanlar Antep el işlerine çok rağbet ve ikiş ve biçki işler! en yüksek mer- tebesini bulmuştur. Sehirde “birçok yurtlar açılmıştır. Genç ya çok rağbet güsleriyor. Yurtlardan simdiye kadar yüzlerce genç kiz ve ka dın mezun olmuştur. Bu seesele Tin seneden seneye açtıkları görülmeye lâyık eserlerdir. Asri biçki ve dikiş y hafta içersinde açtığı sergi Is buldaki emâülinden hiç aşağı olmıyar mükemmelleytteydi. Burada teş! dilen kostümler, manto, rop ve piji malar, çocuk elbiseleri, takımı ve bir ev için tü şev, cidden ve hiç müba ölçülemiyecek şeylerdir, Antepte bir de kadin muz vardır. Kilisli olan sergiler diş döktoru Bayan Fatma Jül ve çiçek zel Diyarbekir (Hususi) — Halkevimiz her sene olduğu gibi bu sene de güzel bir çidek sergisi açmıştır. Binlerce ailenin ziyaret ettiği sergi cidden ne- fis ve her yılınkinden çok daha güzel ve mükemmel bir eserdi, Bu sergiler şehrimizde gül ve çiçek sevgisini artırmıştır. Bundan üç sene evvelisine kadar çiçeği hiç sevmiyenler şimdi büyük ihtimam ve itina- larla çeşit gül ve çiçek yetiştirmektedirler. Yukarıdaki resimde son sergiden bir köşe ile bu resimleri tertip etmek suretile çiçeğe karşı arzu ve sevgi uyandıran Halkevi başkanı #in Cahit Çubukçuyu görüyoruz. a bay Tah- AFF rk Hava Kurumu Büyük Piyangosu Şimdiye kadar binlerce kişiyi zengin etmiştir 6 ıncı keşide 71 Birinci teşrin 936 dadır. Büyük ikramiya: 200.000 Liradır. İlan :30.000, 20.000, 15.000, 12.000, 10.000 lirahk ikramiye'erle (50 000) firalık iki adet mükâfat vardır GL AE kızlar bura-| | zat edebiyat kadar eskidir. Ondan baş HAYIR — Aişâm postası Tarihte tel'in edilmiş kitaplar Kitaplar tel'in edilmekle, ortadan kaldırılmakla, hatta ateşte yakılmakla, ortadan kaldırılmış olamıyorlar Meşhur İngiliz şairi “Kitaplar cansız cisimler değ 3 . “Kaybedilmiş cennet, adi eserin fi bunda çok haklıdır. Hakikaten ız olmayan kitaplar, o““Kâlnatta en olan şeyleri aksettirmeğe çalışır lar. Onların canlılığı, kendilerine ka John Milta; dir,, yapılan o aksülâmellere, o mahküm ve zemmedilmek, menedilmek ve yakılmak iddialarına karşı gösterdikleri mukave - metlerden anlaşılır. Bir kitabe arkasın.) dan kovalaym, o müsadere edin, hattâ yal sonunda anlayacaksınız ki, bü- e emekleriniz boşunadır. . Kıymetli Witaplar dalma, haklarında o beslenen! in, beceriksizce yapılmak kam tecrübelerinin üstünde hisli istenmiş i yükselirler, Anna Lyon adi: Amerikalı bir kadır muharrir Baned Books (Telin eğilmişi kitaplar) adlı bir eserinde, o muh devirlerde tel'in edilmiş kitapları göz den geçirdikten sonra, nihayet yukarı lerin teşhislerinden ziyade, beşeri hama» katin bazı âbideleri karşısında bizi ha- bir fileri merhamete düşürmektedir. hanenin tam bir fibristini yapabilmek i ş6 Hemâre'den başlamak ve kıy- metli İngiliz romancıs; Aldous Huxley nin romanlarından biri olan Contrepo- int'da karar kılmak lâzımdır. Bazı mütebahhirler kitaplar hakkında yapıdan takibatn ve bu takibat neticesin de liste tertip etmenin menşelerini sade de İnguisition devrinde ararlar. -Kebui ötmek lâzımdır ki,bu nevi takibat biz- ka, en meşhur Alman ve ecnebi m rirlerin eserlerinden elli tanesini büyük bir meydanda yakarak eğlenenler yal-| nız Naziler değildir. Çok Oo modern ve cahaletin düşmanı olduğunu iddia eden birçok memleketlerde de bu türlü vaka-| lar eksik değildir. İtalyada © Mussolini! tarafından eserlerinin okunması mene dilmiş muharrirler listesi hayli kabarık bir yeküne baliğ olur. Gene bir çok meş hur muharrirlerin (o eserleri okunması Sovyet Rusyada da memnudur, İ nin neki Bu takibata ne lüzum var? Bunun 68- bepleri biribirinden farklı üç esasa irca edilabilir. Dini, siyasi, ahlâki. Eski des virlerde, kitapların mahküm edilişinde! en hâkim rolü oynayan sadete © dindi. Bugün bu rolü bilhassa siyast sebepler) ifa etmektedir. Maamafih, ahlâken da! bu takibatta söyliyecek sözü vardır. Rusyada, İtalyada ve Almanyada hâ- kim olan sadece siyasi sebeplerdir. Bu. »a mükabil, Birleşik Amerika devletle- sinde ve İngilterede sansür hakkı her şeyden evvel ahlâki mülâhazalarla alâ- kadarâm. Hakkında sanslir takibatı yapddığını bildiğimiz müelliflerin ilki Hemâre'dir. Ve eseri, telifiâden ancak 600 sene son ra Yunanistanın her yerine dağıldı. Ve terennüm edildi. Hiç bâyret etmiyelim,| eserin bu kadar geç terennüm edilmesi) üzerinde Banget”(ziyalet) müellifinin, bizzat Eflâtunun çok büylik tesiri var-| dır. Hakikaten, Milâttan evvel 378 sent sinde yazdığı yarılarndan birinde İk yada ile Odisenin bazı parçalarda, ah- lâki kıymetlerin idamesi namına Yunan dehasının düşeceği tehlikeleri göstere rek, mukabil bir cephe almakta, ve bü iki destanm Yunanlılann o kafasından silinmesini istemektedir, İ Bu türlü bir hareket, bir asız sonra Çinde, Tchin hânedanının mülessisi ta- ralından gösterildi. Bu tawhteşem hü-| kümdar, Konfük memlekette mü zıddı olar fik; sile mahküm ediy suretle mahküm ettiği eserin dr. Ve büyük filozofun bütün! eserlerini ateşe attird:. İlâvç etmeğe lü zum yok ki, bu süretle mahküm edilmiş ileri sürdüğü iddia- u, Ahlâlren bu su- arkasını | ve ateşe atılmış olan eserlerin hiç bi kıymetlerinden bir şey kaybetmiş değ lerdir. Haireti İsânın muasır: olmasina rağ- en Ovide, zamanımıza kadar mütead dit sebeplerle mahküm ve tel'in edildi Hattâ 1920 de Ars Armandi adlı esesi- nin San Fransiskoda okunması mutlal: surette mencdildi. Filhakika, mtellit, | ayni eser yüzünden sağlığında da Roma cumhuriyeti tarafından tel'in edilmişti amı ON beş asır sonra, yani 1497 de, k ve korkunç dindar Savanarole'ün emrile bütün eserleri ateşte yakıldı. Ki- bu ibrak: binnarında, Dante'nin “ilahi komedya, sile, dehşet hip tarafindşn gayri ahlâk len daha birçok şaheserler mah saçan ra lâkiri edi- küm edil abiple hararetli “dini nu-| m tesiri alında © kalan bir çok Floransalılar, beşeri dehanın şiir olarak| yarattığı birçok kıymetli eserleri ateşe attılar. Fakat, yeryüzünde — hiçbir gey) şey devamir değildir. Çün ü, ayni işi yapan Floransalılar, hemen sene sonra, 1498 de, bir sene evvelk kanastlerini, hattâ hislerini değ rek mahküm ettikleri ve ateşte (yaktıkları ini yeniden tabettirmeğ kallesşi ; mahküm ettikleri ve ateşte yaktıkları İkitaplarin yerinde © bizzat Savanarile'ü mahküm ettiler, ve ateşte) yaktılar, Bir çok defalir mahküm edilmiş ve a» teşte yakılmış olâr “İlâhi komedya, Gel lâtlarınm hepsinden daha devamlı bir hayata maliktir, Boccacio'nun Döcame-| ronc'si de bu takibattan, mabkümiyet- lerden, ateşte yakılmalardan kurtula - madi; fakat; hepsi nafile çüzkül, bütün gu gayıciier cici ma Mk ring AS AKL r.Kitapların bu ha| yati hususiyetlerinden bihaber olmayan Yardan biri, Papa dördüncü Pau, Deca“ merone'nin tesiri altında kalarak, kilise» nâzarile (o Boccacio'nun hür etini uzlaştırmak istedi. kitapların ke; sik le papa muharririn eserini, hibeler yerine “Ortamalı Rahipler yerir ikame etmek Fakat, İtalyan efkârı umu bir tesliyeye kalkıştı iyesi papali ğın eseri bu suretle tadil etmek iddiası- nr protesto citi. Nihayet, Boccaio'nun| eserinin hakiki metni ortadan kalktı, şayan: itimat olan © bir tabı 1600 de, fakat Fransada yapıldı. | O zamandanberi, Boccacio'nun eseii bu son tabmdari okunmaktaydı. Bu bal, 1922 ye kadar devam etti. Amerikalı ta bi eserin İngilizce bir Versiyonunu ne: rile asıl metnini meydana koymak İste. diyse de, kitaplar toplatıldı, ve fazla o tarak tabi iki bin dolar para (o cezasını mahküm edildi , Erasme, W. Tyndale, Calvin ve Lut! her gibi mütefekkirlerin de gerek bayat| larında, gerek ölümlerinden sonra, isim leri kara listelere geçti, eserleri yakıldı. Hattâ, bedbaht Tyndale'in kendisi de öserlerinin âkibetine uğradı. Buna mu. kabil, Luther, papadan İntikam almak için, mukaddes mümessilin gönderdiğ teklifnameleri ateşe attı, Rabelais de Romanın, yani papalığır ve bir çok mlnevver mubitlerini tel'inle rine uğradı. "Gargantua ve Pantagruel. ndir eseri büyük gürültüler uyandırdı, şiddetli tenkitlerle karşılandı. Son zamanlardı o Rabelais'nin eseri lâyık olduğu mevkii kazinmış bulun maktadır. Çünkü, sade okunmakla kal; mıyor; ayni zamanda, gerek (Fransız, gerek İngiliz ve getekse Amerikan mek tep Antolojilerinde mühim bir yer işgal Shakespeare'nin birçok pi muhtelif sebeplerle, birçok meri de meneğilmiştir. 1788 de, “Le Rojile arın Büyü y yratılmasr, halkın eserde delirmeyi Geör2e'a atfetme: mutlak Bundan başka, “Le Marâhâei de Venise, nilefek r adlı eser, Amerikada beş senedenberi o- kunması mekteplerde mecburi İken, ihl yari addedilmeğe başlanmıştır. Buna se bep, Amerikadaki bazı Musevi teşkilât- larının, bu şaheserin Museviler hakkın» daki müsamahasızlığı teşvik © etmekte olduğunu iddia etmesidir. Cesurane olduğu kadar yeni bir çok akikstleri ortaya atan Copernie, Gali- eb ve Descartes, eserlerinin İtalyada, Holandada, ilh.. da menedildiğini gör » üşlerdir. Copernie ve Galilöc zamanı” mızda müsamaha edildiği halde, Des- cartes'i okumak hâlâ italyada, ve Sov- yetlerin idareyi ele almalarından sonra da Rusyada resmen memnudur, Sergtizeşt romanları içinde en klâsiği lduğu kadar, 65 kuvvetlisi olan Robin- son Grusoö'nin İspanyada Okunması 1720 senesirdenberi memnudür oOBuna sebep ne? Çünkü, Fo (romanın müelli- # olan İngiliz), eserlerin birinde, eye nasihatler vermeğe kalkışmıştı! Dine ay'kır! olan hareketlerin o muhak kak ateşte yakmakla, işkence yapmakla Bu itibarla eser müs ia yazılmış demekti. İse i istihza unsurunu Robinsonda da bulduğunu zannediyor, ve bu yüzden Foö'yi ve eserini mahküm mı önü çel MEP, tehzi İstihza, kilisenin katiyyen affedeme- i bir şeydir. Gulliverin meşhur müci- Mi İngiliz romaucısı Swife'te de bu var“ dır. Bu İtibarla “Gulliver'in sergüzeşt” leri,, adlı kitabı kara bisteye ithal, ve italyada, ve daha birçok memlcektierde ve hicivde XVII irleri arasnda (o büyü bir mevki olan Voltaire de papanın g3“ alm “ eyi tel'inine çarpıldı. Bugün ir kismr kilise tarafından hâlâ menedilmektedir. Cabalete karşı mücadeleden geri dur mayan Voltaire'in kilise tarafmdan mah m edilmesini bir dereceye kadar hak- hı kabul edelim; fakat eserlerinde derin bir dini zihniyetten ve semavi aşka su” sadiğından bafiseden ve büyük bir mis- tile filozof olan * “eçli Svedenborg'un kilise tarafından şiddetle menedilişini nasıl izah edebiliriz? Bu muh hakkındaki hüküm o ka- dar tuhaftır ki, papalik onu katoliklik ylıtarı olmakla, Amerikalt bâzı salâ- tarlarda zehirle;ici içtimai «tems- yülleri terviç etmi ittham etmekte dirler. $u iki kusur Moskovüyı şu erari neşre mecbur etmiştir; “1930 senesin- den itibaren Sovyet Rusya hudutları da- hilinde Svedenborg'un eserleri menedil- miğtire Casaneva'nın hatıraları bir nevi aha kın bekçisi ölan resmi memurların hiç» bir zams” merhametierine nail olama- mıştır, Zaten bu, tabii bir neticedir. Mamafih kara listeden Oo Rousseau, Goethe, Sehirler, Heine, Kant, Shelley, Rossetti, Balzac, Hugo gibi meşhur isim ler de hariç kalmış değillerdir. Heine pin men'i çok şayanı dikakttir, O başka bir Almanya istiyordu; içinde yaşadığı Almanyayı beğenmiyordu. Bu sebeple, Hitler Almanyası onu bem esprisi, kem de Yabudiliği yüzünden mahküm etmiş bulunuyor, Maupassant, Flaubert, OBavdellaire, ve dâha bir çel mleri kara listede gö- rüp de hayret etmemiş kari pek azdır. Gene birçok memleektlerde Karl Marx* m eserlerinin menedildiği malümdur. Liberalizmle ve azami müsamahasile meşhur olan Norveçde İbsen'in eserleri menedilmişti. Anlaşılıyor ki, insan, ha- kikaten kendi memleketinde Peygamber olamıyor. ... Ai : HABER j İstanbulun en çok satılan has kiki akşam gazetesidir. İlânla i ; İ sem HABER'e verenler kâr & * derler.
