28 Eylül 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

2 K eei Müügremmem | e _—İ' g Ü ZEğalF üA DA AŞ S A PT e DĞ S p z Şi . - — a L T- 4 Toledonun düştüğü . teeyyüt —— —< ediyor Asilerin eline düştüğü haberleri teeyyüt eden, Toledonun umümi manzarası (Arka plânda görülen yüksek bina şimdi harap ola UŞ sarayıdır.) Sevil, 28 — Asi küvvetler cumartesi günü öğleden sonra Toledo kapılarına gelmişler, akşam üstü şehre girmeğe muvaffak olmuşlardır. Madritten gön- derilen milis kuvvetleri İnhizama uğra- mışlardır. Hükümet kuvvetleri 300 ölü vermişler, mühim miktarda harp malze mesi bırakarak — kaçmışlardır. Tolede şimdi taâmamile asilerin elindedir. Hükümetin beyannamesi lekete hitaben bir beyanname neşretmiş tir. Bu beyannamede bilhassa şöyle de- nilmektedir: Hükümet, efkârı umumiyeden hiçbir şey saklamak istemez. Bundan — dolayı düşmanın ecnebi devletlerin kendisine vermekte olduğu silâhların — ki bedeli ni topraklarımızın bir kısmını vermek suretile ödemek tasavvurundadır — te- min etmiş olduğu, faikiyet — sayesinde faşizme karşı yaprlan mücadelenin kal- bi mesabesinde bulunan cumhuriyet pay tahtıma yaklaşmak için büyük gayret- ler sarfetmekte olduğunu millete bildir meği bir vazife addettik. Faşistlerin ve para ile tutulmuş askerlerin — gayz ve hiddetleri şimdi Madrit aleyhine müte- veccih bulunmaktadır. Bütün memleke- ti faşist tazyikinden kurtaracak olan muüuzafferiyet nefhası bugün Madritten gelmelidir. Faşist aleyhtarı olan bütün cumhuriyetçi kuvvetler bütün İspanyol ırkları Katalonyalılar basklar Galicia, lılar Valancialılar, Endülüslüler, cum- huriyet dahilinde ne kadar namuslu ve selim akıl sahibi bütün insanlar, Madrit' in müdafaasına iştirak — etmelidirler. Düşmanın tuzağına düşmemek için her türlü ihtimalleri hesaba katmak icap e- der. Bütün müşkülâta rağmen kahraman milletimiz şimdiye kadar hainlerin yo- lunu kesmiştir. Fakat gayretimizin da- ha ziyade müessir olması için muharip kuvvetleri mükemmel bir surette tanzim etmemiz, şeflere tam bir itaat — göster- memiz ve hakiki bir harp — disiplinine tabi olmamız icap eder. M & ğ Avile mmtakasında ilerliyen asile- rin bir süvari alayı Lacanadayı isgal Madrid - Sacamanda yolu da asiler tarafımdan kesilmiş ve Madride giden bir zırhlı tren zaptedilmiştir. Bilbao ve Santanderin asi tayyare- ler tarafımndan bombardımanı devam etmektedir. Bu bombardımanlara mâ- ni olmak istiyen iki hükümet tayyare- si düşürülmüş ve Asturyadaki tayya- re meydanı da bombardıman edilerek meydandaki iki tayyare tahrip edil- Madcrit polisi, Sen Antonles hapis- hanesinde bulunan siyasi mevkufların kaçırılması için kurulmuş bir komplo- vu meydana çıkarmıştır. Mahpuslar, Madrid civarında asilerin top ses- torini işitince kaçmak Üzere gardi- vanlarla bir anlaşma yapmışlardı. Katalonya hükümetinin yeni kabi- nesi Barselonda teşekkül etmiştir. Ka | lardan 25 ilâ 30 binini bulunan — Alkazar binede, üç cümhuriyetçi, üç komünist ve dört tane de sosyalist ve isçi fede- rasyonu azası vardır. Hükümet reisli- ğine Kompanis seçilmiştir. Ispanya için en iyi rejim kraliyetmiş İspanya faşist partisi reisi Hodille Alman ajansma verdiği bir beyanat- ta şunları söylemiştir: “— Komünistliğe karşı sonuna ka- dar mücadeleye azmettik. Yeni İspan- yadan yeni bir sosyal Tejim bekliyo- ruz. Bu rejimden endiüstri ve ziraat â- lemi istifade edecektir. Rejim mesele- si bizi şimdilik alâkadar etmez. Bizim hareketimiz nasyonal sosyalist hare- ketlerine müşabihtir. Ve bu hareketle re karşı derin bir teveccühümüz var- dır. Ancak her hareketimiz İspanyal- dur, hariçten getirilmiş bir meta de- gildir.,, 3 Kralist hareketinin reisi şu beyanatta bulunmuştur: “— Bugün partimizin cephede elli bin muharibi vardır. İspanya komü- nistlerden kurtarılır kurtarılmaz bun- ayırarak Ka- talonyanın tekrar ele geçirilmesini te- min edeceğiz, Rejim meselesine gelin- ce, İspanya için en iyi rejim kraliyet- tir. Ancak bu şimdilik ikinci derecede kalır. Herhalde bizim istediğimiz mut lak bir kraliyet değil, fakat devletin başına en Hyakatli adamı getirecek o- lan bir kraliyettir.,, Coönde de ÂAlman praopaganda nazırı Göbels Komünizm aleyh- tarlığının ilerlediğini söylüyor Atina 27 — Almanyanın propagsan- da nazırı Göbels Moradaki eski eser- keri, harabeleri gezdikten sonra Ati- naya dönmüştür. Nazır şerefine verilen bir ziyafette gazetecilerle görüşmüş, seyahatinden memnun olduğunu söyledikten sonra, bazı ecnebi memleketlerde bu seyaha- ti ile Balkanlardaki komünizm aleyh- tarlığını artırmak gayelerini güttüğü hakkında çıkarılan şayiaları tekzip etmiştir. Göbels, esasen komünizm aleyhtar- lığının otomatik bir surette ilerledi- ğini bildirerek seyahatinin tamamile husust mahiyette bulunduğunu tek- rar etmiş, Yunanistanın komünizm tehlikesini bertaraf etmekle İspanya- nın feci akibetine düşmekten kurul- duğunu söylemişir. HABER Istanbulun en çok satılan ha- kiki akşam gazetesidir. Ilânla « rmr HABER'e verenler kâre- derler. k —— ——— iskenderun ve HABER — Akşam posfağı Antakye (Baş tarafı 1 incide) Türkiyenin Milletler cemiyetine mü- racaat edeceği iddia olunmaktadır.., Ulusun muhim bir makalesi Ankarada çıkan “Ulus,, güzetesinin son gelen sayısında Falih Rıfkı Atay bu meseleden bahis baş makalesinde şöyle yazınaktadır: Mandater devletle Suriye müurah- hasları arasındaki müzakereler, kom- şu millet kadar bizi de sevindiren mesut bir neticeye varmıştır. Suriye- Hler Türklerle bin küsur senelik bir münasebetten bahsetmektedirler. Bu kadar uzun ve ekseriya müşterek ta- rih, iki asil ve büyük kavmi ancak seviştirmeğe hizmet etmiştir . Sevincimizin kaynağı yalnız bu de- gildir: Yeni Türkiye, pek çetin bir hürriyet cihadının eseridir. Bu cihat, emperyalizm davasına karşı, milletle- rin serbestliği ve müsaviliği prensip- lerine bağlanarak başlamıştır. Biz nasyonalizm asrında gserbestliği ve müsaviliği milletler için sade bir hak olarak telâkki etmeyiz: Cihan sulhu ve saadeti için bunu tek çare olarak tanırız. Suriyelilerin hür ve müstakil| olarak yeni tarihlerini inşa ettiklerini görmek, en yakın komşu veen eski dost olan Türkiye Kemalistlerini bil- hassa bahtiyar eder. Suriyeliler şüphesiz bilirler ki Fran| sa ile Türkiyenin harp sonrası müna- sebetlerinde sık sık hoşnutsuzluğa ve gerginliğe sebebiyet veren bir Sancak ve hudut meselesi vardır. 300 bine yakın Türkün tamı bir vah- det ve tekâsüf içinde yaşamakta bu- lunduğu mmtakaya hususi bir idare verilmek taahhüdü, bir türlü iyi bir netice almadıktan başka, hudut üze- rinde, her nasılsa kaçakçılığı ve tah- rikçiliği himaye eden bir politika gü- dülmüştü. Bu politikanın Pariste de tercih ve tertip edilmemiş olduğuna ve nasıl olsa merkezin kontralünden az çok sıyrılabilen mahalli entrikalardan ile- ri geldiğine inanmaktan ve Fransa - Türkiye dostluğunun nihayet bu aykı- Tıikliklari düzeliecine emniyet ötmek- ten usanmâmışızdır.. Fransa ile Suriye arasında müzake- reler başladığını duyduğumuz vakit, istifade edilecek en iyi fırsatın elde edilmiş olduğunu düşünerek ferahlık duymuştuk. Halbuki Türkiyeden ge- çerek memleketlerine dönen muhte- rem murahhasların İstanbul gazetele- rine vermiş aldukları mühim beyanat herkesi oldukça derin bir hayal suku- tuna uğratmıştır. i Cereyanından asla haberdar olma- dığımız Suriye müzakereleri sırasın- da, 280 binlik bir Türk kesafetinin ta- ahhüt altında bulunan hürriyet hak- larının unutulmuş olmasını, süratle telâfi edilecek bir zühül eseri olarak kabul etmemek güç olur. Muhterem murahhaslarım sözleri —arasındaki Türk ekalliyeti tabiri ise hiç yerinde değildir: Sancak Türklüğü, bir itilâfnamenin hudutlarımı ayrıa tayin etmiş olduğu bir mımtakanın büyük ekseriyetidir, Münakaşa olunan mesele Suriye mımn- takası içinde bir ekalliyet davası de- ğil, ayrı bir mıntakamnın halk ekseri- yetine hukuk vermek davasıdır. San- caklılar da Suriyeliler gibi talilerine hakimı olmalıdırlar. Böyle meseleler ilk anlarda kolay hal olunur, Ve aralarında hiçbir menfaat tezadı olmayan, bilâkis mü- nasebetleri mütemadiyen müsbet ola- rTak inkişaf edecek olan iki milletin, boş yere sinirleri gerilmeksizin ve asa biyet, akıl sağlığına engel olmaksızın ortadan kalkar. Hürriyet bayramı | yapan asil Suriye halkı hürriyet pren- siplerinin en basit ve tabii icaplarını şüphesiz reddetmek istemez. Memleketimizden geçen muhterem murahhasların Türkiye halkının Suri- yeli kardeşlerine ne derin dostluk his- si ile bağlı olduklarını gördükleri ka- Sinema Zzevkinizi MÜUÜJDE tamamlıyacak SAKARYA sinemasıdır Bir kaç gün kaldı. Bekleyiniz. ua? Frangın düşürülmesi kararından sonra (Baş tarafı 1 incide) Finans ve banka işlerinde mütehassıs olan eski Fransız Başvekili — Flânden frankın kıymetten düşürülmesi tedbiri- ni takbih etmekte ve hükümet tedbhirle- rinin muvaffakiyetsizliğe mahküm ol- duğunu bildirmektedir. Fransa ticaret ve ekonomi bakanları frankın kıymetten düşürülmesine hari- ci ticaret münasebetlerini uydurmak i- çin icap eden projeleri hazırlamıştır. Bu tedbirler, bilhassa gümrük tarifelerini istihdaf etmektedir. Paranm kıymetten düşürülmesi do- layısile herhangi bir asayişsizliğe mani olmak üzere her türlü emniyet tedbiri de alınmıştır. Blum kabinesinin evvelki hareketleri- ne karşı olduğu gibi bu son tedbirine de Fransız komünist partisi kısmen mü zaherete karar vermiştir. Ancak, hayat pahalılığınım atrması takdirinde ücret- lerin bu pahalılığa göre tanzim edilme- si için bir takas sistemi ihdasını istiye- cektir. Fransız maliye encümenil kabul etti Paris 27 (A.A.) — Mebusan meclisi Maliye komisyonu, Maliye nazırının i- zahatını müteakip derin tetkiklerden son ra para esasının değiştirilmesi hakkın - daki kanun lâyihası maddesini 12 mu- halif ve 7 müstenkife karşı 20 reyle ka- bul etmiştir. Sosyalistler, radikal sosyalistler İehte ve sağ cenah ile merkez aleyhte rey ver mişler, komünistler müstenkif kalmış- iardır. isviçre frangı da düşürülüyor Berne 27 (A.A.) — İsviçre ajansının tebliğ ettiğine göre federal meclisi fran gin, düşürülmesi hakkında Fransanın it tihaz ettiği kararı tetkik etmek — üzere cuma ve cumartesi günleri toplantılar yapmış ve İsviçre milli bankasınır altım stoku İsviçre frangına karşı yapılacak her türlü taarruzu daha uzun — müddet durdurmağa kâfi bulunmakla — beraber umumi ahval ve şeraitin İsviçre frangı- Nr da düşürmeyt rartiri Furkramr mikga- hede etmiştir. Federal meclis dünyanın büyük dev- letleri ve bilhassa İngiltere, — Amerika, Fransa tarafından paraların beynelmi- lel istikrarır için yapılan — gayretleri ve İsviçre Fransaya imtisal ederse bu gay retlerin kolaylaşmış — olacağını nazarı itibara alarak İsviçre frangını düşürme- ğe karar vermistir. İsviçre frangı dahil- de eskiden olduğu gibi kalacaktır. Bli sterlin 102 frank olacak Londra 27 (A.A.) — Akşam gazete- lerinin son tabılarında para kıymetinin indirilmesi meselesinden uzun uzadıya bahsedilmektedir. Liberal Star gazetesi, üç — devletin vermiş oldukları bu kararı iktisadi kon- feransın uğramış olduğu felâketli aka- metten sonra ümit bahşedecek en iyi bir haber olarak karşılamaktadır. Sunday Times yazıyor: “M. Blüm, bütçe — muvazenesini bir türlü temin edememiş olan seleflerinin kendisine bırakmış oldukları pek nazik bir mali vaziyete tevarüs etmiştir. Şimdi yapılacak şey, frangın altına karşı is- tiklâlini muhafaza etmekte olan İngiliz dövizine nisbeten kıymetini tesbit et- mektir. Bu kıymetin yüz ile yüz beş a- rasında oynaması mühtemeldir. Şu hal- de meselâ sterling 102 frank 21 olduğu zaman İngiliz lirası 4,66 dolar olacak - tır. Halihazırda tatbik edilmekte — olan fiyatlara göre bu muadelet, üç müstah sil milleti ayni plâna koyacaktır..., Karar Nevyorkta Iyi karşılandı Nevyork 27 (A.A.) — Fransanın frank kıymetini indirmek kararı, burada nik- bin bir hava yaratmıştır.. —Mühim bir hububat müessesi, frank kıymetinin in- dirilmesi sayesinde iptidat maddelerin dar Santak Türklüğünün ıztırabile gene ne kadar kardeşçe alâkadar ol- duklarınıhissedecekler ve kendilerini huduttan itibaren kucaklayacak olan vatandaşlarına hudut berisindeki mü- şahedelerini nakledeceklerdir. Meselenin icaplarının gerektirdiği üzere sarih müsbet ve kati bir hal tar- zıma bağlanmasında gecikilmiyeceğini ümit ederek misafirlerimizi teşyi et-| mekteyiz, kıymetlerini arttrracağını beyan etmiş- tir. Amerikada hububat borsaları kapan- mıştır. Hillerin temasları Berlin, 27 — Hitler — evvelki gece iktisat nazırı Şaht ile Maliye — nazırt Krisigk ve hariciye nazırr — Baron von Neurahtr yanına çağırmıştır. Bugün Al man sanayü mümessillerile bir görüşme yapılacağı zannedilmektedir. Dört aslan İngilterede canbazhaneden kaçtı Bir güzel günün sabahmda bahçe- nizde güllerinizi düzeltirken bir de da bir aslan görseniz, ne yaparsınız? İşte bu sabahki posta ile gelen Lon- dra gazetelerinde okunduğuna göre başma bu felâket gelmiştir. Bu aslan seyyar bir sirkten kaçan Aslan kafesinin bekçisi, kafesi te- mizlemekteyken, hayvanlar birden sı- vışarak şehir ahalisine hiç ummadık- ları bir numara yapmışlardır. Öyle bir numara ki, uzun zaman hatırala- rında kalacaktır. Şehir ahalisi sokak- larda paniğe uğramış, kaçışmaya baş lamıştır. Aslanla karşılaşan Vitard ürkmüsş, fakat itidalini kaybetmemiştir. Dur- duğum yerde kaldın, diyor. Aslan baheçden avluya geçti. Girer girmez, tekrar sokağa çıkmasınm önüne geç- mek üzere kapıyı kapadım, Ve evin dışmdan doğru yürüyerek orta kapı- dan girdim. Karımı ve kızımı vaziyet- ten haberdar ettim. Evin içersinden geçerek mutfağfa girdim. Aslanı orada burnunu kımıldatarak saolurken gör- düm. Aslan tekrar geri döndü. Çiçek ler arasında kayboldu. ri isimli bir kadım hayvanı yatak oda- mış, fakat aslan bir sıçrayışta evin oturma odasımıımn penceresine gelmiş ve kırdığı camlardan da bir hayli ya- ra aldığı esnada tabancalarla, tüfek- lerle polisg yetişmiştir. Hemen bahçenin etrafma ve evin ön tarafındaki yola demir parmaklık- lar gerilmiştir. Sirkin bekçilerinden biri, hayvanı tekrar kafesine götürünceye kadar ya rim saat uğraşmıştır. Bu esnada kafe- sin etrafına silâhlarını tevcih etmiş olduğu halde bir sürü adam bekliyaor- du. “Paşa” isminde olan bu aslan tam iki saat serbest hayat yaşamıştır. Paşa, Vatard isimli ilk yabancı in- sana tesadüf etmeden evvel, icerisinde dört aylık bir bebek bulunan bir el a- rabasının üzerinden atlamış, hir bah- çede birkaç tane tavuk öldürmüştür. Sirk kafesinden kaçan diğer üç as- lan o kadar serhest kalamamışlardır. Birincisi, kafesten kaçar kaçmaz ya- kalanmıştır. İkincisi sirk midillilerin- den birini o kadar fena hırpalamıştır sıl olmuştur. Fakat aslan hemen ya- kalanmış kafese konmuştur. Üçüncü aslan, kendisini takip eden- leri geniş tarlalarda uzun bir mukave- met yarışma tutmuştur. Kabili nakil bir kafes ve meharetli manevralar karşısmda o da, sirkin civarında bir hendekte yakalanmıştır.