30 Ağustos 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 7

m 30 AĞUSTOS — 1936 talkın verdiği meteliklerle yapılacak olan Atatürk köprüsünün ta Osnaanlı altını, iki gümüş lira, iki para konularak Temeli dün atıldı Dahiliye Vekili ile Dün Atatürk köprüsünün teme:| Ma merasimi havanm çok yağmurlu piması na rağmen oldukça kalabalık ie halk kitlesi önünde ve Dahiliye *kili Sükrü Kaya, İnhisarlar Vekili 4, Bana, Parti grupu reisi Hasan Sa İN mebuslar, Alman konsolosu, şehir #elisi azaları ve daha birçok tanın- "5 Sahısların iştirakiyle yapılmıştır. Vali'nin nutku l Merasım, Vali Üstündağın bir! Mikuyla başlamıştır. Vali nufkunda 4 “cimle şunları söylemiştir: “— Dokuz senelik mazisi olan bü- gi) dük bir teşebbüsün başarılması yolun- Yız. Bugün temelini atmak için bir Sında toplandığımız eski Uni | *0i ve güzel adiyle Gazi köprüsünü ipilması istanbul hayatında birkaç kımdan ölçüsüz, şimdiden verilemi- Zİ #scek kadar büyük ehemmiyeti taşı- tadır.,, Muhiddin ki nbul halki tarafından evvelce ve Üstündağ Jam piniş olan para 5'e E ıldığını ve köprünün hayati e- *mmiyetini an en tıktan sonra sözü hiliye Vekili Şükrü Kayaya bırak. Maştız — Arkadaşlar, hemşehriler! diye ze başlıyan Dahiliye Vekili şöyle İvam etmiştir; “— Vali ve Belediye Relsinin şim! il bize büyük salâhiyetle şehir için emmiYet ve kıymetini anlattığı bu Prünün temel atma a dağ ğuma çok sevi akkındak ri Millet Meclisinde müdafaas dn li & dö ; Şimdi onu at Böyle iyi bir şeye va- n Köprüden, ediye Reisinin dediği gibi, I geçerken herkes gibi N de sevineceğim, merasiminde) iyorum. Köp xi kanunun tanzimi ve nâ düşmüştü. irtadrn MA olduğuma ali ve Be *Min ve fe Bu köprünün şekli, inşa tarzı, Gi, fiyatı hattâ ihalesi hakkında! İk uzum münak ışalar ve müzakere- * oldu. Güzel İstanbulun bir kat aha güzelleşmesi için her ale mın, hissinin, vatanseverliğinin | "mrettiği kanaatleri söyledi, müda 44 etti. Bunların hepsi lâyık olduk #1 ehemmiyetle tetkik edildi. Niha > bu şekilde, bu tarzda karar kılm. a Kanaatimiz, bu köprünün taşıdığı! Yük ad'a lâyık olacak evsafı haiz randı ıdır. Bu köprü İstanbu. 5 N iki güzel yakasını birbiriyle bir irecektir, Şehrin muhtelif parçaları'ara yap muvasala, münasebat ve nak - * temin edecek sabit vasıtalar el- Daş bundan ibaret kalacak değildir. > 4 başka köprüler, hattâ bugün ha he Kibi görünen tünel ve yeraltı şi- ndife, tatbik edile- © zaman şehrin güzelleşmesi ide- Nİ gönüllerinde uzak bir hayal gibi Öten İstanbul âşıkları o emellerinin A) Sakkukunu bir bir görmekle mesut acaklardır, “ağ. ri tasavvur ve Teme. atma merasimi ia ahiliye Vekili bundan sonra Is- Pulun güzelliğinden bahsederek ha klerin bu şehrin eski surları etra- öy akıttıkları kızıl ve kızgın kan- Sd İstanbula ebedi Türklük dam- v indenberi, şehri hiç il an ve dinlenmeden güzelleş. ve pekte olduklarını tebarüz ettirmiş stanbulu güzelleştirmek için ne le b £ arasında değil, fertler arasında e m ve urdukları gü Tmada bakaya çıkıldığını söylemiş- Dahiliye Vekilinin bu çok güzel sona erdikten sonra davetliler ie atılacak yere gitmişler ve Mu İli Üstündağ tarafmdan temele) ay manlı altını, iki Cumhuriyet He! İki 50 kuruşluk ve iki 'de 25 ku- Pşluk para atılarak üstü harçla ka-| elli kuruşluk ve iki yirmi beş kuruşluk valinin nutukları pandıktan sonra şu satırları ihtiva e den bir zabıt varakası tutulmuştur: “İnşaat masrafı İstanbul halkı nun verdiği meteliklerle temin edilmiş olan bu köprü Ulu Önder Alatürk na muna izafe edilmiş; bin dokuz yüz oluz altı senesi Ağustosunun yirmi doku- zuncu cumartesi günü temeli atılmış- tir., Zabıt Şükrü Kaya, Ali Rana, Ba- yan Çetin Münir, eski Nafia Vek Muhtar, Muhiddin Üstündağ, Mebus| Münir, belediye fen müdürü ve köp- rüler müdürü tarafından imzalanarak temele konulmuş, bunun üstü Dahili. ye Vekili tarafından harçla sıvandık HABER — Akşam Postası 12 yabancı profesör Kurultayda dün konferans vererek mütalaalarını bildirdi Türk Dili Kurultayı, toplanışmın al- tancı olan, dün üç ve on iki yabanci profesör tez okumuş- lar, konferans, vermişlerdir. Atatürkün şeref verdikleri dünkü toplantıda tez 0- an ve konferans veren yabancı pro- fesörler sırasile şunlardır: Atina üniversitesi filoloji (o profesörü Yorgi Anagnastopulos, Paris şark dil - profesör orofesör leri okulu direktör Jan Deni, Alman Türkiyatçısı Gize, Sofya n üphenesi şark şu - besi şefi doktor Peter Miyatet, meşhur Fransız âlimi Hiber dö Bar ri bul üniversitesi İtalyan op oleör! den Bartellini, Japon tarihçisi Koji si filoloji de- mua kubo, Budapeşte üniver kanı profesör Nemet, profesörü Zayançkovski, sörü Samoibaviç, © Viyanalı arşoya T Sovyet pro e profesör Kivergiç.. Yunan profesörü kürside tan sonra evvelce açılmış olan çukur- lara beton kazıklar dikilmek suretiy- le köprünün inşasına başlanmıştır. | Davetliler merasimden sonra ha-| zırlanan büfede izaz edilmişlerdir Sikâyetier temenniler Sm Üç buçuk aydır rüncümede kalan bir soyadı iş Istanbulda Tahmis caddesinde Kol- cu sokak 1 numarada oturan ML, V. minde bir zat, Kasımpa iresindeki birisi hakkında yanmaktadır: oyadı kâğıtlarını memlekete ha- velemiz 3,5 aya varıyor. Kaçıncı defa-| dır geldimi diye cevabımı alıyoruz. soruyoruz, gelmedi Bu gidişle geleceği de yok: Çünkü kâğrtlar gelmiş öteye beriye yığılmış, tasnif edilmesi ihmal edilmiş bu İ relle gelip gelmediği kaydedilmemiş. Bu yüzden işlerimizin gerilediği için nüfus dairesinin bunları tasnif etmek- te biraz acele etmesini dilemekte hak- İryız sanıyorum.,, İ HABER: Hükümetin halline çok su-| hulet gösterilmesini arzu ettiği bir işte vatandaşların böyle aylarca işini gücü- Bü bırakıp soyadı muamelesini takibe! mecbur olmaları hiç doğru değildir. Alâkadar makakların nazarı dikkati-| ni celbederiz. Bu nası! iş Beyoğlu Sakız ağacı Ermeni ka lik mektebi idaresinin Türkçe mualli- mine Üç aydır maaş vermediğini hay- retle haber aldık. sıhhatı babasma ruşa münhasır olan bir muallimin üç ay maaş alamaması. nın ne demek olduğunu mektep idare- sinin çok iyi bil i lâzım geli Makamı aldin nazarı dikkatini celbederiz. Yeni eserler Ağaç AĞAÇ mecmuası 17 inci sayısı dün çok mükemmel bir halde çıktı. Ne- cip Fazılın (Kendimize dair) ve profe- sör Mustafa Şekibin (Deha ve çalışma) | yazıları büyük ehemmiyettedir. Ayrıca Ahmet Hamidinin eşsiz bir hikâyesi ve inin bir tercümesile (Klâsik-! zma) etüdü, Asaf Halet, Cevdet Kudret, Cahit Sıtkınm yazıları kronikler, karikatür, resim. Hukuk gazetesi Cevat Hakkı Özbey tarafından Türk! çe ve Fransızca neşredilmekte olan! Hukuk gazetesinin ikinci sene ön be- ginei nüshası çıkmıştır, Bu nüsb profesör Erzurum saylavı Saim Ali Dilemrenin adli tıbba, profesör Must fa Reşit Belgesayın İsviçre federal mahkemesi kararalrına, profesör Al Kemal Elbirin deniz ticaret hukukuna, profesör Neymarkın arsrulusal ticare- te; Cevat Hakkı Özbeyin ticaret kanun larma ait makaleleri ve etütlerile, İs- tanbul mektupçusu Osman Nuri Erginin, Şürayı devlet azasmdan Cu dinin daha sair kiymetli zavatm yazı-| ları ve tatbikat kısımda da istifadeli iç tihatlar, kararlar vardır. profesörü Anagnapulos nut- dada kurultayın ehemmi rüz ettirmiş, i ıyamadığı kadar türkçe ve rine dair bir niştir. Fransız profesörünün konleransı Yunan profesörünün fransızca söyle diği bu nutkundan sonra Fransız pro - fesi Jan Deni (o temiz bir türkçe ile ocforunmna vermeğe başlamıştır. Pr Deni, Türk dilinde Fransız- ların substantif adını verdikleri “etre— | olmak,, fülinin bulunmadı meslcâ| “Ben Türküm, sen O Türksün, o Türk- tür,, denilecek (yerde “Ben Türk, sen Türk, o Türk,, denildiğini, cemi sigası- run ise, “Biz (o Türk, siz Türk, onlar Türk,, şeklinde ifade edildiğini kaydet» tikten sonra, gaip sizası (o zıddınm bu! şekline hassaten dikkat edilmesine işa- ret etti, * str wuzah kaygusi x tekrar © iş olduklarmı i müsnetter ağını erkenden edi: öyledi. Ve şu miralleri g “Ben T “Sen Türk “Ol Türk o! Fransız âlimi attâ şark Türk inde faza edildiğini sö muha r bir elemen tekellilm edil- sözlerine - şöyle larda kullanılmıştır. Bunun menfi gek- linde (ol) dan evvel bir (dağ) keli- mesi vardır, (Dağ) 1 edatıdır. Bugün kullanılan (değ esinin de aslı (dağ — ol) dur. (Ol Türk dağ - ol) gibi, Demek oluyor ki, (ol) zamiri menfi şeklinde iz birakmış; fa- kat müsbet gekilde “dur - mak,, fiili- nin müzarii ile tebadül etmiştir ki, tıpkı lâtince mukabili bulunan (Stı olmak) Böylece re) kelimesi gibi o da (ötre fiili yerine kaim olmuştur. (ol Türk durur) denir, Ve osmanlica bir (d) harfinden son- ra çifte (r) konarak yazılır. Ve (dü- rür) diye talâffuz edilir Moderr| Türk dilinin O(dur), (dür), (dır), (dir), ekleri bu şekilden doğmuştur. Profesör izahatı neticesinde cemi edatı olan (ler) ve (lar) m (onlar) manasına gelen “olar, o zamirinden çıkmış olduğu mütaleasmda bulun. du, A'man profesörünün sözleri Müteakiben Alman © profesörü Gize kürsüye ge kurultaya ikinci'de- la iştirak etmiş aktan duyduğu se- vinci anlatmış ve almanca olarak çıkan Türk bilgisine dair yeni eserlerden bahsetmiş, bilhassa dil Kari Meyenkofun eseri i çek- miş #limi üzerine dikka miştir, Bu'yar dok!o* Iman profesöründen sonra doktor Peter Mi kunu söylemiştir. Rulgar doktor daveti ttikten sonra ez - kürside Bulgar £ türkçe olarak nut- dolayısile teşekkür © cümle şöyle demi : “— Bulgar — Türk mi eskidir. Bu münasebetler hattâ akrs- sebetleri çök celse yapmış! “alık bağları derecesindedirler. Bizdej mevcut olan malzeme üzerinde işlemek işi İstikbâlin vazifesidir. Bu vazifeyi| Jaylaştıracağın: sandığım Güneş-Dil si çok yeni ve Bulgar ilmi için çok) bugün için katil izhar edemiyoruz. Böyle olmakla beraber , bence yeni Güneş -Dil “söylenilen güçlü rağmen yletli ve enteresan bir etüddür., te meçhul olduğundar. bir kanaat teorisi » chemm Fransız ailminin konferansı Bundan sonra kürsüye Fransız âlimi Sümer tetkikleri mütchassısı profesör Hib dö Barinton gelmiş ve çok mühim konferansını söylemeğe (© başlamı Profesör ezcümle şöyle söylemiş “.— Bütün diller, hiç değilse bizim şu eski dünyamızın dilleri, kerdeştirler. Hepsi de ayni surette ve doğrudar doğruya ayni kaynaktan gelmedir” hepsinin de menşei bir, anası birdir: ve bütün dillerin bu tek anası, geçer asırda Kalde (Keldan) da meydana çıkarılmış olan Sumer dilidir. Ve bü tün dillerin analığını Sumerceye izafe ederken, bu kelimenin şümulünü da- ha daraltmak ve o dilde muhafaza dilmiş, tek heceli bir kaç yüz köke hasretmek icap eder ki, bizim şu eski dünyanın bütün lehçeleri işte bu kök m gelmedir. Bu iptidai kökler Sumerlerden bi- ze nüansları ve benzerlerile, esas bi- rer fikir ifade eden bir takım Hiye- roglifler şeklinde intikal etmiştir; ve bu hiyerogliflerden herbiri bu esas fikri oldukça vuzuh ile temsil edecek bir ve surette tasvir edilmişt Meselâ u,, anlamını ifade eden hiye- roglüf, suları taşımakta bir sulama cetvelini tasvir etmektedir. Bu hiyerogliflerin nasıl okunacağı ile bunların muhtelif mefhumları, bi 26 Asuri yazıcılardan intikal etmiş tir. Ve bu sebeple, her hiyeroglifin ekseriya birbirinden çok aykırı bir) kaç türlü « ! lerö olan untişü vardir. Profesör ilmi mütalealarını uzun v- zadıya ve misallerle izah ettikten sonra konferansını Böylece: Türkçe, çince ingilizce ve rusçadu bir dil grupu bulu Türkler, Ruslar münasebet rn çünkü bunlar yanyana japonca, dür ve hâlâ da. yany: Lâkin 'Türi yahut İngilizler e olabilir? Bu mesele; larm, İngilizlerin mer incelemek ve hiç değ ler bunların madı mü, 1 anlamak gerektir. ingiliz âtiminin nutku Fransız âliminden sonra Londra dilleri okulu direk türkçe olarak bir nutuk söylemiş ve bil- hassa Britis Muzeumda tek bir nüshası bulunan çinceden türkçeye bir li sederek ? Türk sözlerinin malü latmıştır. Ma'yan profesörünün nutku Müteaki tellini türkçe bir nutuk bunun sayesinde birçok es- nü an- Italyan profesörü Bar- yerek ez- cümle şöyle demiştir: Gİ -Dilt evrensel mahi- yetile, Türkiyenin o büylk camiasile her gün daha sül etmek hususundaki si insanlık azm ve İr&- desinin en büyük duğumuz, ii ederek ve vaktile arzı nura bc yın!,, diyor, D'ğer nutuklar Japon profesörü Ok fesör Nemet, Leh prof kiden senra Sovyet pre viç kürsüye gelmiş ve türkce bir | nda Güneş e Dil:teor mevzulu tezini okumuştur. Top'antı yarın devam ed yor Doktor Kıverkiçin tezini m Afet yarınki tüdleri karşısı müteakip pazartesi günü tekrar toplantıya devam etmek ü- kapamıştır. Bayan Afet, bugün “30 a zere celsey bayramımız,, ol | timin yapılamıyacağını bild Ingilterenin altın istokları 400 milyon İngiliz liralığı buldu Tarihte şimdiye kadar bir misli da- ha görülmemiş âzamette © altını İngiltere bankası kendisinde bi tiktirmektedir. İngiliz bankasının altın muhafaza- bütün mahzenleri dol - muş olduğundan yeni yeni yeraltı höc»| açılmaktadır. istok. eri sına mahsus releri Bu haftaki o mübayaatla birlikte kankanın o mevcudu 245.000.000 İngiliz brası keymetinde altın çubuklara baliğ| Bu da altının beher onsu €s- 87 Şiling 10 buçuk pe ni (bizim paramızla beher 9 dirhemi 2729 kuruş) üzerinden hesap edilmiştir. Halbuki şimdiki krymet üzerinden hesap edilecek olursa istekun 409 milyon İn- giliz lirası tutacağı (o şüphesizdir. Buna ilâve hükümetin Okambiyo müvazenesi (otahsisatının (100 milyon İngiliz lirası “değerinde altın çubuğu vardır ki bunun büyük bir kısmı Pa- tiste o Fransız bankasına depozito edil- olmuştur. ki kıymeti olan miştir. Mazide bir eşi daha olmıyan bu mu- altın stoklarını İngiliz hükü-! reetinin biriktirmesi mali ve siyasi mah- fellerde birçok dedi kodulara yol açmak- tedr. Bu dedikoduların ( başlıcası İsgiliz hükümetinin ilk fırsasta altın pa. havadisleridir. azzam mekteki maksadını şöyle tedir; 1 — Daha çok harcıyabilmek kuv- veti » Sana; genişlemesi ve son on iki ay zarfında yezmiyelerin artması, köğit paranın oOdaha çoğalmasına bep olmuştur. Binaenaleyh bu altın is tokunun tedavüle çıkarılan kâğıt pata ya karşılık olmak üzere kullanılmak- tadır. o Şimdi tedavülde 444 milyon İn- giliz lirası kâğıt para vardır. se - 2 — Tes liz maliye nezareti milş mat programını Finanse etmek: İng gelecek sene içinde belki de 200 n Hiralı bir teslimat istikraz Böyle bir tedbi İn düşürebilir. yekü aktetmeği düşün mektedir ve müvaze: nesiz bütçe iz lirasının kıym Aktedile istikrazın undan iki misli fazla giz lirasının muhafaza © clan bir altın istok kıymetini olduğ der ve Britanya ma paniğe uğ» yâ gi elerde pasikl ramıyacağını bütün düny P- nlari- 3 — Ecnebi 1ansa ve Holland. maliye b nım doğması ilmimali bu memleketlerin altin İstandardından vaz geçerek türlü Omali - ibirlere baş vurmalarına scbcb olabi Böyle bir takdirde bey» relmilel mübajsle ve kambiyo altüst olurken Britanyanın o büyük altın istok- İngiliz lirasmı emin ve istikrarlı her ları tutmağa yarıyacaktır. Havacılık Biz ışık yakmadan, demize su içmeden, mis lokma indirmeden yaşamasını kat açken de, bayrağını saygile selâmli olmıyan bir yurt, damr olmas yan bir eve benzer. Hava kurumunun öşesinde karşılaştığı Y: Jusumuzun hâvac muz yemiş iş çok faydak rtdaş! Yurdunun yemişlerinden ye ve faydalan! bol boli Ulusal Ekonomi ve Arttırma Kurumu $ Sikkizeikez mazmun anl lnaakll nim MEZ