4 Aralık 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 9

m... #İLKKANUN — 1935 YATSI dg elimenin etimolojik şekli şu- 0 © 8 (4 (Ay-at as --iğ) (1) Ay: Köktür. Burada “kuv- Pad , faaliyet” anlamları- > At: Kökün anlamlarını tem “eden, ona sahip olan unsurdur. 8) As: “at” unsurunun temsil i anlamların oldukça uzak bir haya intikalini gösterir ektir. (4) Iğ: Kendinden önceki 8ö- “in anlammı tamamlıyan, tayin ten ve onu isimlendiren ektir. ka A yatası — Yatsı): Kuvvet, ve . faaliyetin (bizden kalalım ifadesidir; hare - ik, sükünet bildirir, Not: 1 — “Yatsı” ile “yatım; nda ufak bir nüans vardır: ha, ” sözünden, kuvvet, hare - takat mefhumlarının uzaklaş- yor; fakat bunların tay bitmiş, tükenmiş olduğu an- yoktur. Bu işaret ettiğimiz 1 göstermek için “yatmak”| “ünü de analiz edelim: a) (2) (3) (4) i Yatmak: (ay sat 1m 4 ak) işl) Ay: Köktür. Burada doğ - dan doğruya “bitmek, nihayete de ÇE , kesilmek” anlamlarında. w. 111 > At Burada ektir. Bildiği - gibi kökteki mananm olmüş u bildirir. (3) rm: Kök manasınm olmuş kendinde tecelli etti - bir unsurdur. a Ak Ektir. Sözün anlamını lar, tayin eder ve isimlen- 4 , Spam — yatmak): Kuvvet! ay hareket, faaliyet bitmiş ol. Mü, lcesi yapılan hareketi ifade its 2 — “Yatsı” kelimesinin e- ay biik ve semantik bakımın - j vereni yaparken gökün i - j bay ettiği anlamların kayboldu: İ.,ve nihayet kelimenin sükü- İfade ettiğini kaydetmiştik. Y Bi kelimesi “yatışı (-4-mak)” e ayni mana ile dilimizde Y aktadır. Di — Sükün bulmak de- i ik, : 3 — “Yatsı” kelimesinde İyi ettiğimiz gibi kuvvet ve ta Ki, öefkudiyetini gösteren Türk İğ, velerinden kolayca hatırlıya- iz bir ikisini daha gös - İk lim ve bu kelimelerin etimolo- Gy killerini “Yatsı” kelimesinin iç “lojik şekliyle alt alta yaza j 0 0 6 6) Yatsı; (ay-at--as--ığ) i : * Aydaşık: (ay--ad--aş--ık) iy da (ay-kad-aş-- .) ey kelimenin kökleri birdir; Ci de ayni anlamdadırlar: Kuv fi takat, hareket. Kökten sonraki tiz d"€”) ekinin rolünü bildiği” ibi, ondan sonraki (V. $ s Yay lg a ek olan (V. - ğ“k”) Sim, di eri malümdur. i kelimeleri son fonetik şe- okuyalım: “ULUS”un dil yazıları , Türk dilinin ; . orijinalitesini gösteren analiz NI. Aydaş — Mariz, zaifülbünye . 4 , UYUMAK Kelimenin etimolojik şekli şu- dur: a (2) (8) (uy -- um ak) (1) Uy: Bitmek, tükenmek (ha- reket, kuvvet, faaliyet, akıl mef- humları) (2) Um: Kökün mefhumunu kendinde tecelli ettiren bir unsur- (3) Ak: İşte bu manayı tamam- lıyan, muayyen kılan ve isimlen- diren ektir; (Uyumak) — Kuvvet, faaliyet, düşünce mefhumlarını kaybetmiş olmak ve yahut onların bizden u- zaklaşıp kaybolmuş olması halini ifade eder. Kelimede “uzaklaşıp kaybol - mak” mefhumu sarihtir. Not: 1 — “Uzaklaşıp kaybol - mak,, anlamında ayni kategoriden başka Türk sözleri de vardır: 1. — Uyakma — Gurup (2) Meşhur Macar Oyuncusu Sarosiye Italyanlar 600,000 liret veriyorlar Ferenc Saros klübünden Maca: larm meşhur merkez muhacimi Sarosi'ye İtalyanların Anbrosi aus takımı kendisine geçmesi için 600 bin liret teklif etmiştir. Sarosi bu yağlı teklifi reddet- miş ve hiç bir zaman sevdiği mem- leketi ve klübünden ayrılamıyaca- ğını cevaben bildirmiştir. Macar fedrasyonu bu müstesna oyuncu dan mahrum kalmaması için elin den gelen her türlü fedakârlıktan çekinmemektedir. ingilterede lik maçları Sunderland Elân başta gidiyor Bir hayli ilerlemiş olan İngilte- re lik maçlarında Sunderland elân başta gitmektedir. Arsenal da va- ziyeli gün geçtikçe bir parça da- ha düzeltmektedir. Son yaptığı maçta gene 4 - O galip gelmidtir. Aston Villa tasnifte hâlâ 40- IRomanyanın Trikolor takımı dün geldi Romanyalı sporcular dün Türkiyenin en eski kulübü olan Ga- latasarayın 90 uncu yıldönümü için hazırlanmış ölan program, sosyete te. masları dolayısile geri bırakılmıştır. Mütenddit spor temasları ile kutlula nacak olan bu yıldönümünün ilk spor teması, önümüzdeki cumartesi, Gala. tasarayın Taksim stadında Romanya- nın en tanınmış takımlarından Triko. İorla karşılaşmasile yapilmiş olacak - tır. Dün şehrimize 16 kişilik bir kafile vapurdan indikten sonra ile gelen Romen takımı, bu sabah. da Taksim stadında bir antrenman yap. mıştır.” Bu takım, Galatasarayın son se » yahatinde (Galatasarayı 4,l yendiği için bu maçın çok çetin olacağı mu - hakkaktır. Galatâsaray kulübü yıldönümü te, maslarını tamamlamak için, Baharda bir Macar takımile futbol, Romen ta» kımile atletizm, güreş ve yazım da de. niz sporları temüsları yapacaktır. Bu arada Garden Parti verilecektir. Beyoğlu Halkevinin büyük yürüyüşü. Halkevi - Kilyos - Halkevi II. — Ayakmak — ti Sanay & nuncu gelmektedir. Yeni aldığı iki HI, — Uyhu -— Hâp (4) oyuncu ile kendini toplaması ve IV. — Uyku — Hâp (5) vâziyetini düzeltmesi ihtimali kuv V. — Uyuk o - Hayal, haya- vetli görülmektedir. let, râkit (6) vi — Uyum Zin imi) Eskrimde Ul... | Fransa Belçika ile | VI. — Uyuntu — Faaliyetten berabere Kâldilaâr mahrum Fransa ile Belçika arasında ya- Vul, — Uyur o — Nâim (8) pılan sskrim müsabakalarında, Not: 2 — Pekarski'nin Yakut! tarafeyn dörder galibiyet kazana- sözü vardır. Bunu “uğtuyt”| yak berabere kalmışlardır. şeklinde de yazar. Kelimenin bar) mama sındaki kökün “uğ — uy” olduğu meydandadır. Bu kök “uyku” ke. limesindeki “uy” un kendisidir. (Uğtuğt, uğtuyt) — Uyumaya yatırmak, uyutmak, uyumak im - kânmı vermek, birinin uyumasını mucip olmak, ninni söyliyerek u- yutmak; söndürmek, Not: 3 — (Uyumak) kelimesin. de kök olan “uy” işaretinin Yakut dilinde “ah” şekli vardır. Anlamı “durmak, birdenbire kesilmek, v. g.” dir. i insan uyku haline gelince âde- ta sersem olur. Yakutlar bu anla- mı ifade için “ah-mah” derler ki bunu da “ahmak, sersem, kendin! ahmaklığa vurma” anlamlarında kullanırlar. Arapça zannolunan “ahmak” kelimesinin de orijini budur. YOK Kelimenin etimolojik şekli: 0 (2) (Ay ok) (1) Ay: — Köktür. “Uzaklaş mak, bitmek, nihayete varmak, kesilmek” | (2) Ok: — Ektir. Kökün mana sını tamamlar, anlatır, ifade eder. Yok: Düşünülen herhangi bir süje ve objenin, düşünenlerin mu- hitinden uzakta olduğunu, hazır! bulunmadığını ifade eder bir söz- dür. Yok - Mağdum (9) Yokamak — Nihan olmak (10) Yokatmak-—Helâk etmek (11) Not — Yakut lehçesinde kon- sonlar arasında daima vukua gel- mekte olan tebadüllerden bir hâ-i tarayı kaydettikten sonra, bahis mevzularımızdan, “yat”, “yat - mak” sözüne döneceğiz. Yakut dilinde şu konsonlar bi- ribirinin yerini tutar: yı—s9-&. “Sit” (yıt) : yat, cat, yatmak, u- zanmak”; “Sıttıktâ: birine yastık vermek”; “Sıttıktan: yastık yerine kullanmak, başınm altına bir şey koymak.” »”*» Çok malüm ve anlamları her Türk için besbelli olan şu bir kaç öz Türkçe kelimenin analizi, bize açık olarak gösteriyor ki, Türk di- li, Türk dimağnn tam teşekkül ve inkişafından sonra düşünülerek kurulmuş adademik, sunği bir dil değildir. Türk dili, Türk dimağı kadar tabiidir. Türk dili, Türk di. mağı ve jenisi kadar lojiktir, yük- sektir. Türk dilinin en küçük bir morfemi, Türkün tabiatı tetkikten aldığı en büyük mefhumun ifade- sidir, (1) Pekarski: Yakut Dili Lügati (2) Radlof. IV. “Uygur ve Çağatay lehçeleri” ; Bursadaki Kuran tercü - mesi, (3) Çağatay Lügati. : (4) Radiof. 1, “Âzeri lehçesi” 15) Kamusu Türki; Radlof, 1. “Te- lcüt, Altay, Kırgız, Karakırgız, Şart lehçeleri” 16) Ahterii Kebir; Dinavü Lügati.it. Türk. (7) Dinavii Lügat-it-Türk. (8) Türk Dili Lügati. - (91 Kamüasu Türki 110) Radlof. TT. “Osmanlı ve Çağa. tay lehçeleri” (11) İstanbuldaki Uygurca Kuran tercümesi. t herhangi bir şeyi! İ İ Dağcılık yürüyücülük kulübü, esas mesleki yürüyüş olan bu teşkilât 19— 1-936 pazar günü müsabakasına en büyük ehemmiyeti vermektedir, Haf . tada iki kere muntazam yürüyüş id - manı yapanlar arasmda Eşrefi, Ame. rikalı Kızıl Luisi, Hikmeti, Nejatı, Kaynarı, Blumbergi görmek mümkün dür. İşte bunlar hep birer yol yıldı - zıdır, Vali Muhiddin Üstündağın kıy. metli dağcılar: kulüplerine şerefli bir gün yaşatacaklarına inanç getirmek lâzımdır. Diğer taraftan Beyoğlu halkevi at- letleri direktör Naili Meranın elinde sıkı bir idman üzerinde tutuluyorlar. Bu idman büsbütün başka bir çerçe 1 ve dahilinde alıştırılıyor, yürüyüşe esas olan muayyen jimnastik hareket.) leri yapıyor, , haftada iki kere hafif| kros ve bir kere yürüyüş yaparak ha. zırlanıyorlar. Takım sene başında bir hafta Uludağında kalarak son hazır- Yığını yapacaktır. Beyoğlu halkevinin Uludağmda Is.|” tanbul su sporları kulübile buluşaca- ğı şimdiden söylenebilir, Bay Ekrem Rüştü çoktandır halkevinin kupasma göz dikmiş olacak ki her hafta mun. tazam yürüyüşlerle takıma azami mw kavemeti aşılamağa çalışıyor. Bay Yusuf Ziyanın Güneşi. Orada- da hazırlanıyorlar. Fakat Riza Mak. süda ikinci adam olarak < yürüyecek kimdir? Gün görecek netite seçecek. Muhendis mektebi, Alman mektebi, T.Y.Y.K. Altınordu, bunlarda çok «- saslı olarak hazırlanmaktadır, Fakat hiç şüphe yok ki Barkohba' klübü grup olarak en kesif bitirişi yapacak. tır. Beyoğlu spor kulübünden - Bil, Ondan da bahsetmeden geçemiyede - #im, On sarı siyahlının başmda ge « lecek bu yürüyücüden çok yüksek ne- tice beklemek doğru olur. Şimdi son dakika dağcılık yürüyücülük kulübü » we ulusal bir Alman. yürüyücüsünün yazıldığını işitiyoruz. Bu adam kim - dir.? Galipler kim olacak? Kat'iyetle bir şey söylenemez. Fakat kırmızı Lu. is, Bir doksanlık Eşref, Bil halkerin- den Stöşeviç,. Muhsin, Tevfik, ve Mü. hendisten Sadık arasında çekişme eş- $iz olacaktır. Yaşıyan görür, Münazaalı bir futbol maçı Milânda İtalyanlar ile beymetmilei | cu oynatmışlardır. futbol kupası maçını yapan ve 22 ye| berabere kalan Macar takımı avdetin- de hususi mahiyette olmak üzere İs. viçre milli takımı ile bir o müsabaka yapmıştır. Maç geceleyin elektrik zi- yası altında oynanmıştır. Maça kazanacaklarından emin ola. rak büyük bir itimatla çıkan Macar - lar İsviçrelilerin ümit edilmedik mu. kâvemeti karşısında oşaşırmışlar ve çok sert oynamağa (başlamışlardır. Halk Macarları ıslıklamıştır. Oyun da bu yüzden çığırından çıkmıştır. Bu münazaalı maçın diğer cihet - lerden de kayda değer bir çok husu . siyetleri olmuştur, Evvelâ maç kırk dakikadan 50 dakika oynanmıştır. Sa- niyen Macarlar münavebe ile 16 oyun. Birinci devrenin 24 ncü dakikasında Macarlar ilk gollerini yapmışlardır. Devrenin 32 inci dakikasında İstanbul da oyununu gördüğümüz Avrupanın yegâne gözlükle top oynıyan oyuncu” su Servette'den Kielholz İsviçrelilerin müsavatı temin eden golünü yapmış tır. Birinci devre bu suretle bir bire bitmiştir. İkinci devreye Macarlar beş oyun- cularını değiştirerek çıkmışlardır. Ve muhakkak galibiyeti elde etmek için çok sert ve favullü oynamışlardır. Bu devrede İsviçrelilerin iki oyuncusu is- karta edilmiştir, Netleede o Macarlar ikiye karşı beş gol ile galip gelmiş - lerdirama İsviçredebu oyunlar ile hiçbir iyi intiba bırakmamışlardır. lb KİĞRİ m sa kür nk İN