4 Aralık 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifede: Siyasî icmal îngiltere ve Mısır 3 üncü sahifede: Limanda makineleşme ve asrileşme başlıyor C ncı sahifede: Alman güreşçileri nasıl hazırlanıyorlar? Seyfi Cenab, Yukarı Ege notları Nevzad Ekrem Cnblrlnc! yı! sayı: 4152 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul, No 246 . . , . . ., . y3fŞ3IHD3 4 DlriliCİİOIllin 1 Û < 3 R lüüD Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrir heyeti: 24298. tdare ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Nesnyat Şirketl 24299 24290 Dünya buhranının kalkmasına doğru Alâmetler u alâmetler buhranın ilk çık tığı Amerikada behrmiştır. On on beş gün evvel buhranın kalkıp gitmiş olması şerefıne Nevyork şehri donandı ve orada ortalığı nurlara boğan gece şenlikleri yapıldı. Durum u inceliyen Avrupalılar dahi Amenkada buhranın ortadan kalkmış denilecek kadar hafiflemiş olduğunu, orada işlerin yeniden normal yollara dökülmüş sayı labileceğini söylüyorlar. İptidaî maddeler ve hertürlü ziraat ürünleri, onlar üzerinde çalışanlara bir kâr farkı bırakacak fiatler bulmağa başlamış ve buhranh ha yattan kurtulan endüstri istihsalleri yeniden istikrarlı bir faaliyete geçmiştir. Ford otomobil fabrikası 1934 yılı için bir milLonira 3 (Ozel) Sabaha karşt saat yondan çok fazla araba çıkarmak üzere üçie Royler ajans'mn ıtalyan karar yaptığı programı henüz yıl bitmeden tat gâhmdaki ayları Italyanların Gorrahai ibik ve ikmal etmiştir. Yalnız Ford fab le Gerlogubiyi terkettiklerini, Habeşlerin rikasınm piyasaya arzettiği bir milyon şu bu cephede 40 mil ilerilediklerini haber kadar yüz bin arabanın satılmış olması üermekledir. kendi başına orada buhranın ortadan Habeşler Makalleye kalkmış olduğunu gösteren bir alâmettir. doğru yürüyorlar Borsalarda endüstri aksiyonları makul Londra 3 (A.A.) Royter ajan kıymetlerini bulmuştur. Paranm kirası sının muhtelif muhabirlerinden: pek pahalı değildir. îşsizler pek ziyade Bir taraftan Tembien ormanlıklannazalmıştır. Hulâsa Amerikada herkese da iki tarafın da musademeleri devam egeçinme dayangacı iş veren alelâde bir derken, diğer taraftan da büyük bir kıshayatın yeniden kurulduğu görülmektemı Dessie yolile Adisababadan gelen dir. kıtaattan müteşekkil kuvvetli bir Habeş Buhranın nasıl geldiği pek bilinmediği ordusunun Makalleye doğru yürümekte gibi şimdi Amerikada onun hangi sebeb olduğu bildirilmektedir. ler altında ortadan kalkmağa yüztutmuş, Ogadende, Ciciganın cenubundaki hatta kalkmış olduğunu pek iyi tayin e Habeşler Italyan taarruzuna intizaren demiyorlar. Hatırlardaohr ki Cumhur müdafaa vaziyetinde bulunuyorlar. Başkanı Mister Ruzvelt, bu yüksek maItalyanlar, Gorahainin oldukça şimakama seçilmesinden sonra buhranı orta linde kuvvetli mevziler işgal etmekte oldan kaldırmak maksadile fevkalâde tedbirler almıştı. Lehinde ve, aleyhinde söz söylenilen bu tedbirler hakikaten buhranı ortadan kaldıracak surette tesirler mi yaptı? Halbuki Mister Ruzveltin ted birlerınin Amerikada ortalığı daha ziyaAnkara 3 (A A ) îtalya Ha • beş harbi esnasında yaralanan ve de kanştırdığını iddia edenler vardı. Nihastalanan askerleri için yardım tekım dört taraftan gelen şiddetli itırazistiyen Habeş hükumetine diğer lar üzerine bizzat Mister Ruzvelt kendi benzer cemiyetler gibi Kızılay da plânlannda tadilât yapmağa mecbur olüzerlerinde cemiyetin alâmeti ve muştu. Mister Ruzveltin tedbirleri Ame«Türkiye^ ismi bulunan 100,000 tikada buhranın ortadan kalkmasına ye~ harb paketi göndermek suretile gâne sebeb olmasa bile son iyilik sununcyardıma karar vermiştir. Bu paketlannı getirmek hususunda azçok fayda ler, Adisababadaki maslahatgüza rımız namına Habeşistana gönde dan hâli kalmamış olduğuna şüphe yokrilecektir. tur. Mister Ruzvelt, buhranı ortadan Italyanların cenubda iki şehri boşalttıkları teeyyüd ediyor îtalyan karargâhındakî Ingiliz gazetecileri Habeş ordusunun cenub cephesinde 40 mil ilerilediğini bildiriyorlar Az görülmüş bir kasırga atlattık Şiddetli bir lodos şehri ve limanı altüst etti Fırtına sahillerde epeyce tahribat yaptı, Kadıköy ve Adalara vapur işliyemedi Habeşler şimalde de Makalleye doğru yürüyorlar Dolmabahçe rıhtımlartnda dehsetli dalgalar Evvelki gece başlıyan lodos fırunası dün nadir görülen bir derecede şiddetlenmiş ve limanla civannda ve Marmarada seyrüseferi akim bıraktırmış, şehirde halka korkulu anlar geçirtmiştir. Rasadhanenin verdiği malumata göre, bir gün evvelinden başlıyan fırtına ak şama doğru şiddetlenmiş ve saat 7 yi beş geçe rüzgânn sürati saniyede 32 metro gibi müthiş bir şiddet derecesini bulmuştur. Fırtmanın bu hali Ouragane namı verilen ve birkaç rüzgânn birleşmesindeı doğma bir kasırgadır ki Istanbulda pek nadir vukua gelir müthiş bir rüzgâr darbesidir. Eğer dün akşamki kasırga kısa bir müddet daha devam etmiş olsaydı bir çok evleri altüst edebilirdi. Maahaza za» (Arkası 7 nci sahifede) Habeş kucvltlerinin 100 kilometro cenubunda toplandtkları bildirilen Makallenin tayyareden altnmış ilk resmi duklan ve Habeş kaynaklanndan çıkan haberlerde İtalyanlann Gorahai ile Gerlogubiyi boşalttıklannı tekrar iddia et mekte olduğu için Garazziani °n JtuTrJ vetlerinin, daha şimaldeki nöTctalaraa] yerleşmiş bulunmalanna rağmen bu mevkileri işgal etmemekte olmalan muhte meldir. Royterin Asmaradaki muhabiri, bü yük bir Habeş ordusunun Makallenin 25 kilometro cenubundaki Italyan hatlanna taarruz maksadile Makalleye doğru ilerilemekte olduğu haberini teyid ediyor. Habeş ordusu Ras Kassa kıtaatile buna ilâve edilen Sü Bakanı Ras Nulugatanın muntazam kıtaatından müteşekkil dir. Habeş ordusunun iyi teçhiz edilmiş olduğu, lüzumu veçhile silâh ve mühim matı ve birçok kervanları mevcud bulunf|uğu bildirilmektedir. RoyterîirCîcîgadaE muhabîrT Habeş lerin müdafaa hazırlıklarına devam et mekte ve pek yakın addettikleri yeni bir Italyan taarruzuna karşı cenub cephesindeki mevzilerini sağlamlamakta oldukla nnı bildiriyor. Habeş cephesi şimdi Gorrahainin 70 kilometro şimalinde ise de ilk hatlan teşkil eden bu cephe hava bombardımanlarına sebeb olmak korkusile az kuvvetlerle himaye edilmektedir. Habeş kuvvetlerinin kısmı küllisi Cicigayı hima ye eden hatlar üzerindedir. Kızılaym Habeş yaralılarîna yardımı Dünkü yağmurda Eminönü meydanımn hali! kaldırmağı amac tutan fevkalâde tedbirlerile Amerikayı kuvvetle sarsmıştı. Zıvanadan çıkmış adamlann akıllannı başlanna getirmek için tartaklanıp sarsalanmalan kabilinden birşey. Şimdi üç yıldan evvelini hatırlıyoruz: Koca Amerikada yeni devlet başkanına o ne büyük inandı. Herifin sözleri sanki gökyüzünden inmiş mukaddes a yetler gibi kanun oluyordu. Altınlannı zı devlete vereceksiniz dediği zaman herkes evinde bu madene aid ne varsa devlet bankasına teslim için koşmuş ve sıra beklemeğe mecbur olmuştu. Ruzvelt Amerikayı selâmet sahiline çıkaracağı u muduyla milyarlar harcadı. Ziraati tahdid ederek rençberlere bundan dolayı yüzlerle milyon tazminatlar verdi. Belki bütün bu tedbirler kat'î ve müspet neticeler vermemiştir. Fakat bizce önemli olan nokta bütün bir milletin buhrandan kurtulmak için gösterdiği kuvvetli, geniş Ve adeta sonsuz azim ve iradedir. Halk daha iyi bir hayata erişmek için daha ıstırablı fedakârlıklan seve seve kabul etti. Bütün bu öz" yürekli çalışmalann faydasız kalmamış olacağına hükmedilebilir. Bunun haricinde Amerikada vaziyeti düzeltmiş olacak diğer bir amilin de bu sene Amerikada mahsullerin iyi olmıyarak ziraî istihsalin kendiliğinden az ol tnasmda bulunduğunu söyliyenler var dır. Dünya buhranının bir ehemmiyetli sebebi ziraat ürünlerinin fazlahğmda olduğunu biliyoruz. Ziraat istihsali fazla öldukça ziraî kıymetler maliyeti kurta ramıyacak hadlere düşüyor, bu çiftçiyi mahvettiği kadar endüstriyi de çıkmaz Iara sokarak umumî hayatı felce uğra byordu. Hulâsa şu sebeb, bu sebeb Amerikada buhran ortadan kalkmış ve bütün dünya umud gözlerini bu mutlu hâdiseye çevirmiştir. Dediğimiz gibi buhran ilkönce Amerikada patlak vermiş olduğu için şimdi acaba iyilik te gene oradan mı başlıyor diye düşünülüyor. Buhran bitip tükenmez bir afet gibi sürüp gitmiyecek ti tabiî. Ve bu belâ dünyanın başına ilk defa gelmiş bir musibet değildir. Birçok Ingiliz kabinesi petrol ambargosunu tetkik etti • •• (Arkan 8 inci sahifede) Yunanistanda durum Venizelos dönüyor, artık siyasetle uğraşmr/acak Atina 3 Bura7 da neşredilmiş olan bir mektubunda Venizelos, se çimlerden sonra Yunanistana döneceğini, ancak faal siyasaya iştirak ten vazgeçeceğini beyan etmektedir. Hürriyetperver partisi lideri Sofulis dün saraya gi derek Kralın Yunanistana dönme si münasebetile ^ çılan defteri imza Yemzeiosan lamıştır. Hürriyet resimlerinden biri perverleain diğer ileri gelenlerinin de saraya giderek defteri imzalıyacakları anlaşılmıştır. Fransız parlamentosunda dünkü hâdiseler Sollar hükumeti şiddetle itham ettiler, karışıklıklar oldu, nihayet «Hükumeti devireceğiz!» sesleri arasında celse kapatıldı Paris 3 (Özel) Dün bütün parti erle hükumet arasında hasıl olan anlaş Jia mucibince bütçenin müzakeresi gele cek haftaya bırakıldığından, parlamento bugün birlikler hakkındaki istizah takrirlerinin müzakeresine başlamıştır. İlk defa söz alan komünist saylavlar faşist kurumlarına gösterdiği müsamaha dan dolayı hükumete karşı şiddetli hü cumlar yapmışlardır. Bu münasebetle 1934 yılı şubatmda Pariste yapılan kanlı çarpışmalarda faşist kurumlarının oy nadığı rolü izah ve bunu «meş'um» ke limesile tavsif eden bir komünist saylavı Başbakan Lavale dönerek: « Sen de bunların şeriki cürmüsün» diye bağırmıştır. Kabine üç Bakanm muhalefetine rağmen ambargonun lehinde karar verdi, Italyada sulh konuşmaları için henüz hiçbir hareket yok Londra 3 (A.A.) Royter ajansı' I t t p m BOjlk barpteki yardım mîkyası nın bildirdieine göre, dünkü toplantısın da kabine, Ingilterenin petrol ambar Itaiva Franaa lnglltMa gosu hakkındaki siyasasını tetkik ederek Safarbar attljl a»k«r tamamile tasdik etmiştir. TfiSOOO Safarbar Ingiliz siyasasında hiçbir değişiklik aHlfiaskaf •fUff1 aaker olmıyacaktır. îngiltere, Onsekizler ko İXH.0OO snaooo mitesinin bu ayın on ikisinde petrol am bargosu hakkında alacağı herhangi bv ÜİH «.** unsoo kollektif karara iştirak etmeğe karar vermiştir. Kabine bundan başka Lavalin I nüftuMm ıü*bctl« kaybı sulh için yaptığı çalışmalan da görüş * ' 5 f y.2o | % 12 müştür. Kabine Musolininin Milletler Cemiyetinin tavassutile bulunacak her tt mlstemHketertn ı t n l A takslm tdildiU hangi bir hal çaresi teklifini tetkik efcmcg Kllomatro murabba hesabila mesaJtMt hazır bulunmaktadır (Arkast 8 inci sahifvde) auıııııııııııınınıııııııııııııiHiııııınııtııııııııııııııııııııııııiMiıiHiııııııııiMiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııniHr Hasan Feride göre milletlerinkinden çok fazladır» « Bizim dinlemek ihtiyacımız bütün Londradaki intıbalar YUNUS NAD1 (Arkası 3 üncü sahifede) Londra 3 (A.A.) Siyasal çeven ler, petrol üzerine konulacak ambargo hakkında dün Ingiliz kabinesinin ittiha? etmiş olduğu karann şarta muallâk olar mahiyetinden bahsetmektedir. Filvaki, Ingiliz kabinesi 12 kânunuevvelden evvel Italyan Habeş meselesi muslihane bir surette halledilmediği takdirde böyle bir ambargo konulmasmı tasvib etmektedir. Vaşingtondan gelen haberler, Amerikan petrol kumpanyala rının Milletler Cemiyetinin gittiği yola gideceğini bildirmektedir. Umid edildiğine göre Îtalya, bu es nada kendisinin tekliflerini bildirecek ve yahud Pariste Ingiliz Fransız müte hassıslan tarafmdan ileri sürülmüş olan teklifleri kabul ederek sulh müzakeratı nın yapılmasını kolaylaştıracaktır. Dış işleri Bakanlığı çevenleri, îtalya ile Habeşistan arasında arazi mübadelesi esa sına müstenid bir uzlaşmaya taraftardır. (Arkan 3 üncü sahifede) Büyük san'atkârlar getirilmezse Konservatuar talebelerinin bile tam yetişecekleri şüphelidir Yukanda bir tango çalıyor. Ve mu [ sikinin temposuna ayak uyduran bir ta kım insanlar dans ediyorlar. Ve yegâne bale hocası Celâlin sesi duyuluyor: Öyle düztaban gibi basma!.. Nedir bu?.. Dans ediyorsun ayol... Haydi bakayım... Topla biraz kendini... Ay kapris mi yapıyorsun Langsam.... H a ha!... So, So.Ya, Longsam. Değerli bestekâr Hasan Feridle Şe hir tiyatrosunun holünde karşılıklı otu ruyoruz. Ve elektrikleri yanmamış, yan loş bu holde Cumhuriyet gazetesinin açnğı musiki mevzuu etrafında konuşuyoruz. Genc musikişinas fikirlerini şöyle anlatıyor: « Anketinizde okuduğum yazılar bana mevzuun ve mücadelenin ne oldu ğunu öğretti. Değerli musikişinasların İtalyanın müstemleke taksiminde haksızlığa uğradığı hakkındaki iddialarını ispat etmek üzere Propaganda Bakanlı ğı tarafmdan tertib edilen ve dünyanın her tarafına gönderilen bir grafik Ancak bu çevenler süel durum bakımın dan Necaşinin fedakârlıklar yapmağa temayül etmesinden şüphe etmektedir. Ekonomi Bakanının dünkü tetkikleri Denizyollarından son kazaya dair izahat aldı Ekonomi Bakanı Celâl Bayar dün öğleye kadar bazı hususî ziyaretlerde bulunmuş, öğleden sonra saat ikide Denizyollan idaresini ziyaret etmiştir. Id are y ş şefleri tarafmdan karşılanan Bakan Genel Direktörlük odasında saat üç buçuğa kadar kalarak tetkikatla tneşgul olmuş tur. Fransız gazetelerinin nesriyatı Paris 3 (A.A.) Echo de Paris gazetesinin Londra aytanndan: «Ingiliz Bakanlan, M. Runciman ile M. Neville Chamberlain ve M. Hafl samın muhalefetlerine rağmen petrol üzerine ambargo konulması lehinde karar vennişlerdir. Bu üç zat, böyle bir tedbirin (Arkast 7 nci sahifede) , (Arkast 7. nci sahifede) (Arkast 3 üncü sahifede) | San'atkâr Hasan Ferid