15 Kasım 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2
Siyaso Mısırda karışıklıklar, sebepleri ve muhtemel akisleri Habeş — İtalyan ihtilâfınm ilk per- desi kapandığı bir sırada Akdeniz hav» aasının en mühim bir yerinde, İngiliz İmparatorluğunun geçit noktalarından İtalyan ihtilâfı karşısında bulunmaktan çok uzak gibi Misir — İngiltere, İngiltere — İ- Italy Doğu Afrikadan ;elen haber- lerde gerek Habeşisr, gerekse İ- talyanlar, bir takır muvaffakiyet. ler kazanmış olduk'arını iddia et- mektedirler. Bunun .çin hakiki va: ziyet belli değildir, Makalle cephesi Adisababadan ge'en haberler : göre, bir Habeş ku Makallenir. istifade ederek him söel (askeri) ve siyasal (siyasi) muvaffakiyetler i bir za daima alâkadar olduğu bir kıt'a olmuş- tur. Yüz kırk sene evvel Napolöön Mi- sıra çıktığı zaman İngiltere omu hayli hırpalamış Fransız donanmasını Abukır da büyük bir mağlübiyete uğratmıştı. Daha sonraları ve bilhassa Kırım mu- herebesinden sonra İngiltere Mısır İş leri ile daima alâkasını muhafaza etmiş ve lord Palmerston Fransızlar tarafın. le itiraz ettiği halde muvaffak olama- marşta. R Süveyş kanal açıldıktan ve dünyanın ve bilhassa İngiliz imparatorluğunun «a mühim” münakale yollarından biri olduktan sonra İngilterenin Mısıra alâ- zay bir kat daha artmıştır. 1879 da “isede şaali bubran, ve bilbasan Hi diy İsmil paşanın israfından ve para» KE aş istifade eden Distaeli, Hi- divden beş milyon İngiliz lirasına Sü. kabül eden hisse senetlerini almıştır. sahip-olmak istiyorlardı, Lâkin hürriye- tini almak lâzamdı. Onan verildiğini şim diye kadar görülmüş miydi?. Sa'ad Zaglul paşanın başkanlığı ve idaresi altında kurulan (Vafıd) fırkası şimalinde bir baskın neticesinde bir İtalyan levazını kolunu ele ge- çirmişler, yüzden fazla tüfek ve- sair birçok harp levazımı alarak geri çekilmişlerdir. İtalyanların verdikleri tebliğde *se vaziyet baş- ka türlü anlatılma'ıtadır. Bu teb liğe göre, bu mıntıkada Habeşler İ bir İtalya kervanma hücum etmek istemişlerse de püskürtülmüşler ar. Diğer taraftan Röyterin şimal İtalyan orduları yın'ndaki aytarı 800 metre irtifada kâin olup ufak Habeş kuvvetleriyle kirkâç gün mütemadiyen yapı'an çete harple- rinden #onra geçes gece İtalyan yerli asker taburları turafından iş- gal edilen Azbi m'#arebelerinde yalnız bir İtalyan kımandaniyle iki yerli askerin öldüğünü ve bi” yerli askerin de yarslandığını bi! . dirmektedir. Bu haber de biraz mübalâğal: eörüemekenlir.. yerel, sim öyter ajansının Adisababa ay: târinin bildirdiğine göre, Habeş hükümeti tarafındın neşredilen bir tebliğde" İtalyan askerleri ta» ae emk madı. Musolini birkaç ay evvel Habeşis- Geçen gün Londra belediye başkanı- nın verdiği ziyafette İngiliz dış bakanı Sir Samuel Hoare Mısırla ancak müna- sip bir zamanda konuşalacağını bildirdi. Fırsat geçmişti, Bunu İtalyanlar da, MMışırlılar da kaçırmışlardı. “.. Bugün şahit olduğumuz vakalar işte İngilterenin Mısıra hiçbir vaitte bulun- mamasından ileri gelmekte, derin akis- ler uyandıracak mahiyettedir. Ve her halde İngiltere — İtalya münasebatı bir kat daha fenalasacaktır. Daha şimdiden İngiltere açıktan açığa İtalyayı bu karısıklıkları körüklemekle ittiham etmekte ve icabında şiddetle hareket edeceğini söylemektdir. Mısırdaki durum dün İngiltrede ya» pılan İntihapta müessir olmuş muhafa- kârların nisbi galibiyetnni kolaylaştır- rine teşkilâtı esasiye kanunu muvakka» | SÜT. ton tatbileten kaldırıldı. Sudan, Mısır Şimdi iktidarda olan kabinenin gale- idaresinden alınarak doğrudan doğruya | besi İngiliz menfaatlerinin şiddetle mü- İngiliz idaresine geçti, Süveyş kanalmın , dafaa edileceğinin bir delilidir ve yakım- müdafaasını da İngiltere deruhte etti. da da bunun bir değil daha birçok teza» Nilii mambaları, zengin pamuk tarla- nah emniyette idi. Artık rahat uyuna- bilirdi. Mısırlılar yalnız başlarma ne da, Milletler Cemiyı rahat uyumak yapabilirlerdi? müyesser olür mu hiç?.. Nitekim de ol- hürlerini göreceğiz. # Dünyada ve bilhassa Akdenizdeki bar riş yalnız muabedelerin emniyeti altın- etinin değil biraz da tesadüflerin elindedir. dir. sit Somali ce HABER vE Akşam poslâsı rafından rlabeş kanıwlarına hatti manastır rahibelerine karşı ağrı” gayri ahlâki hareketler yaptıkları- na dair ittihamlar va'dır. Bü ha reketler şimal ceph:.indeki kadın ahaliye de yapılmış ve bunlar çöle doğru kaçmaktadırlar. Erkekler kadınlarını müdafaa edememekte- dirler: Bu hal bilhassa Alksumda, Adua da, Adigratta, Abbak:rina'da. ce- reyan etmiştir. Söylendiğine göre, kaçan kadınlar gece gündüz Ha beş hatlarında kendilerine bit mel | ce bulmak için çölde yürümekte- dirler. Habeş hatlarmda bunların vaziyetlerine çare. kulmak © İçin tedbirler alınmıştır. Bu haberin ne dsreceye kadai doğru olduğu kestirilemez. Makalle civarında ve Aksum i: le Aduanın cenubunda yapılmak: ta olan temizleme hareketi pusu kurmuş olan düşman grupların yerlerinden çıkarmak içindir. Bu hareket, ayni zamanda ileri hare ketine hiç bir sürprize maruz kal: madan devam edehilmek için de lâzımdır. - Habeş kıtaatının Ma * kalle cenubunda Ambaalagi'de ta haşşüde vakit bulun bulamıyacak. ları meselesi, İtatyan ileri hare ketinin çabukluğuna bağlıdır. Ha- beş mukavemetinin orada değil daha cenupta ve Dassi bölgesinde inkişaf etmesi mümkündür, Bu şe kil; Habeşlere' Harrardaki kıtaâ*” la irtibat teğisiimkânm: yeteeskil, Buna binaen, Habeş kıtaatının Dessi, ye rüc'atı derpiş edilmekte;| dir. İmparatorun ordusu Dessie de toplanmaktadır. Bundan başka bu cepheden ge- len haberler, İtalyanların Dessie ye doğru üçüncü ileri hareketleri için mütemadiyen hazırlıklar yaz: tıklarını ve bu mıntakada henüz €- le geçirilemiyen bazı münferit böl- geleri zaptettiklerini bildirmekte. Bu cepheden cephe: de çok dikkate değerdir. İtalyanlara Sopa ve ağaç dallarile müsal - göre; Gorrahei ile orada bulunan| lâh olup Gizeden Kahire üzerine kuyuların, İtalyanlar tarafından| ilerlemekte bulunan 1500 kişilik alınması, Habeş muxavemetine ö: nemli bir darbe teşkil etmektedir Su kamyonlariyle mi'cehhez İtal:! yan kuvvetleri batıya doğru ilerler:! biti, mütecavizlerin üzerine ateş ken, Gorrahei almalıdanberi sw suz kalan Habeş muhsripleri, su- suzluk ve erzak yokluğu (büyük i toplanmalara mâni teşkil ettiğin. den, ancak mevzii bir mukaâveme: göğterebilmektedirle. Yetkili çevenle-in düşündüğü- ne göre, İtalyanlar» O İlerleyiş' Harrara kadar kolaylıkla devam edecektir. Fakat bü noktada Ha: beşler, Adisababa - Zibuti demir: yolunu korumak için sjlerinden gei diği kadar mukavemet &decekler ve Somali ile Eritr Jeki İtalyar ordularının birleşmelerine mâni olmak içln bütün gayretlerini sar- fedeceklerdir. i i Diğer taraftan Oğaden cephe- sinde kumandan Desin Kenya hu dudundaki Dolodâa İtalyan Se ESİ| bir malisine girmeğe ve cenuptaki İ- talyan ordusunu ç»”imeğe çalıs' maktadır. memeli vk Eğer bu haber»: Zru ise, İta' yanlar için ciddi bir tehlike ola: Raif 5. Meto *| bilir. Veld partisinin 3madelik kararı an - Habeş harbi Askerlik muharririmizin görüşle! ve en son gelen telgraflar Cephe gerisi Eski muharipler Roma, 14 (A.âi — Doğu Af rikasına gitmek üze:e, büyük harp te malöl olan eski muhariplerder mürekkep özel bir isjyon teşkil e dilmiştir. Bu lejşon dün, Virçok yüksex şahsiyetler hazır bulunduğu hal - de, talim bölgesine bareket etmiş tir. Parti sekreteri lejyonu teftiş et. miş ve eşki muharipier meçhul a5- kerin mezarı ile Venedik sarayı ö nünde bir geçit resmi yapmışlar - iz L Meneliğin hazinesi Adisababa, 14 (A A.) — Hazi- ne ile İmparator Mepelikin hazi- mesi geçen gece malüm olmiyan bir nokfaya,' belkide Anrköber bölgesinin bir mağarasına nakle- dilmiştir. Bu nakliu sebepleri ma. lâm değildir. bü deil | km lm imei Mısırdaki ihtilâl bütün şiddetile devam ediyo! Nahas paşanın bulunduğu bir mitig Ingiltere ile teşriki mesai etmem kararı verildi ingilizler bu ihtilâlde yabanci “pâimaği seziyorlar Masırdaki hadiseler bütün öne- mile devam ediyor: : 5,000 talebe Dün beş bin talebe Kahire ci» varında toplanarak ihtilâl için and içmişler ve ondan sonra hü- kümet merkezine doğru “yaşasın Mısır, yaşasın hürriyet, diye ba- İ ğırarak ve İngiltere aleyhine şid- detli nümayişler yaparak ilerle - meğe başlamışlardır. Bakanlar kurulu, fakültelerin hafta tatilini emretmiştir. 1500 halk bir halk kitlesi polis kuvvetleri ta- rafından durdurulurken şiddetli çarpışmalar ölmüş bir İngiliz za -| | ederek dört kişiyi öldürmüştür; İngiliz polislerinden bir çoğu ya - ralanmıştır. Vefd partisi lideri Nahas Pa- şanın bulunduğu bir mitingde üç maddelik bit karâr sureti kabul o-| lunmuştur: ç 1 -— İngilizlerle katiyen bera! ber çalışmamak, 2 — Nesim Paşa kabinesinin! ulusal bir vazife almak özere isti- fa etmesi, 3 — İngilizlerle teşriki mesai edecek herhangi kabineye bütün milletin boykot etmesi. Hâdisede yagancı parmağı Londra çeyenleri, Mısırdaki ha! dişelerde yabancı eli olduğu kana-! atindedir. Havas ajansının Londradan! verdiği bir telgraf aynen şöyle di- yor: 5 “Siyasal çevenler, İtalyanların Mısırdaki faaliyetine karşı, git - tikce aran bir asabiyet göstermek * SONTEŞRİN — 133 Habeş hükümeti harbin. başlamadığını bildiriyef” Londra, 13 -—— Habeş hü l uluslar kurumuna g5 derdiği “| nola ile medeniyet getirmek Habeşistana girdik:erini id den İtalyanların sivil o halk# bilhassa kadınlarla çocuklara” miş, rilen haberlerin İta'yan propsi dası olduğunu, Habeşistand, nüz asıl harbin başramadığını! dirmiştir. e Habeş imparatoru muka' edemiyecekmiş o Roma, 14 (A.A.) — Doğ“ rikası cephelerindeki durum” zeleyen İtalyan gazeieleri, F** imparatorunun Hara ve cephelerindeki yahur öz Hab tandaki İtalyan ilerleyişine m vemete başladığı tikdirde b& "ii kavemetin şimdide LırılmıyA küm olduğunu söyismektedir tedirler. Bu asabiyet, -Kahi Wi | kargaşalıklardan sonra, “dün” haddini bulmuştur, il Ayni çevenlerin fikrine Mısırdaki galeyanın, İngiliz « yan ilgileri üzerinde di doğruya tesiri vardır. Vefd sinin idare ettiği cereyan, “4 yıllardanberi Mısırda mevc& Fakat yetkili çevenlerin kar ne göre, dün bu cereyanın iğ | filâkini ifade eden hadiseleri yanların ateş üzerine yağ dör” 4 kabilinden yaptıkları prop di daların neticesidir. Ayni ç& şek ler, Kahirede bulunan 50,000 yanın, Mısırdaki İngiliz meni lığına a yardımı dokun. kanaatindedir. idi Havas Ajansı aytarmın ai diğine göre, İngiliz hüküm tir gi di Italyâya karşı daha veÜt | siyasa takibine azmetmüsö” yi Sir Erte Drummond, BAY giz istasyonu tarafından Ayi Tile İngiltere aleyhine neşri pilmasına ve Mısır ve ei İngiltereye karşı propagi uğ” devam edilmesine, İngiliz h metihin daha uzun müddet mül edemiyeceğini bildirme ğ re, Roma hükümeti nezdi” gebbüste bulunmak için evi caktır. Ayni çevenlerin fikrine / Akdeniz mesülesi hakkınli pılan görüşmelerin neticesir Mısirdaki galeyanın med$© kında yapılacak gerçinin W' sonuçlara bağlıdır, ;, 5 Kahire, 14 (A.A) — 89” na göre Vefd partisim'an M8. | te geçişi Londranın ve siye ğiştirmiyecek ve Londra“ ek. paşayı tutmakta devem © tir, ğ
