15 Kasım 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî îcmal . Zecrî tedbirler. 5 inci sahifemizde: Yukan Eğe notları • Nevzad Ekrem, Arkeoloji araş tırmalan. 7 nci sahifemizde: Güzel Ankaramn havadan görünüşü, Akdenizle Karadeniz bir daha kavuştu umhuriyet Sayi! 4133 Telgfaî w tnektnp adresl: Cumhurlyet! îstanbni . Posta mtusn: tstantral. No. S4« ve matbaa tasmfle Matbaacılık Hayat Ansiklopedij nci cüzü çıktı CUflm 15 Ü İ1 CÎtBŞrîil 1935 CI Teiefon: Ba«muharrir Te evi: 22368. Tahrtt hfyetl: 24298. îdare Te Ne?rlyat şırfceu 2429a . 24290. Mısırdaki karışıklıkları Ekonomi Bakanlığı dün yeni Italyanlar mı çıkarttılar? bir resmî tebliğ neşretti Dün Ingiltere aleyhinde yeni Inebolu vapuru faciasının tahkikatı gösteriler yapıldı, yüzlerce yaralı var Ingiltere İtalyayı protesto edecekmiş Zecrî tedbirler Kamutaydan Geçerken ecrî tedbirlerin Türk devîeti bakımından mahiyet ve ehemmiyeti ne olduğunu dünkü yazımızda izaha çalışmıştık. Meselenin Kamutaydaki müzakeresi sırasında müstakil Afyon saylavı Berç Turkerin ileri sürdüğü bazı endişelerle Dış Işleri Bakarımızın bu münasebetle söylediği sözlerden dolayı bugün gene bu mesele üzerinc gelmeği hem lüzumlu, hem faydah bulduk. Sayın Afyon saylavı bizim Italya ile hususî hiçbir düşmanlık durumumuz olmadığına ve bazı milletlerin zecrî tedbirlere katılmaktan alargada kalmağı iltizam etmiş bulunmalanna bakarak Kaır.utayın nazan dikkatini (sanki biz de bitaraf kalsak ne olurdu?) meselesi üzerine çekmeğe çalışmıştır. Bütün hayatındaki mcsleği itibarile esasen ckonomi işlerine bilerek önem veren sayın Afyon saylavv zecrî tedbirlere bizim de katılmaklığımızın siyasal muhtemel mahzurları kadar ve hatta daha ziyade Türk ekonomisine getirebileceği zararlar üzerinde durmuş ve Kamutayı da bu meseleleri daha fazla incelemeğe çağı'rmak istemiştir. Cumhuriyet Halk Partisi saylavlan bu mesele üzerinde fikir ve kanaatlerini iyice tesbit etmiş olduklan için işin bir de Kamutay genel kurulunda tekrar münakaşasına girişilmemiş olmakla beraber Dış lşleri Bakanımızın bu kanunla onun dokunduğu durum hakkında verdiği izahlar bu mesele karşısmda Türkiye devleti tutumunun ne olduğunu hiç kimsede en ufak şüpheye mahal kalmıyacak surette bir daha göstermiştir. Zecrî tedbirlere Türkiyenin de katılması elbette îtalya kadar Türkiye için de zararlı bir iştir. Dün de işaret etmiş olduğumuz veçhile zaten düzgün olmıyan dünya ekonomisinin bu yeni ve zarurî kargaşalıktan ayrıca müteessir olacağında şüphe yoktur, ve bu teessürde elbet bizim de bir zarar hissemiz bulunur. Ancak, Dış lşleri Bakanımızın pek güzel anlattığı veçhile, bizim zecrî tedbirlere katılmaklığımız, üyesi bulunduğumuz Milletler Cemiyeti paktınm bütün azalarına yüklettiği bir vazife mecburiyetinden ileri gelmekte ve yalnız bu vazifenin dar hududile çerçevelenmiş bulunmaktadır. Dış lşleri Bakanımızın bu noktada kelimelerini ve cümlelerini büyük bir özenle seçerek söylediği sözler bilhassa dikkatimize lâyıktır. Bu sözler şu esaslan kesinlikle belirtiyor: Îtalya ile esasen dost olan ve bu karşılıkh dostluğu yeni bir muahedenin mutantan resmiyetile daha g«*çen sene yeniden on yıl için uzatmış bu'.unan Türkiyenin îtalya ile münasebetleri yalnız dostluk his ve fikirlerile doludur, \e bu dostluk münasebetleri zamanla kuvvetini kaybetmek şöyle dursun, bunun tam tersine son zamanlarda daha ziyade kuvvet bile kazanarak devam etmektedir. Dış îşleri Bakanımızın bu teminatır.da Afyon saylavmm her çeşid endişelerine kat'î ve tatminkâr cevablar vardır. Milletler Cemiyeti paktınm dığer mem'eketler gibi bize de yükletmiş olduğu vazıfeler, yalnız kendi çerçeveleri içinde ve o çerçeveler hududile mahdud olarak bilıstırar kabul ve tatbik olunmakta olan bir rasimeden ibaret olup otomatik denilecek kadar zarurî sayılabilen bu durum bizce iki memleketin hergün gittikçe daha inkişaflı dostlukları realitesine za>ar verecek bir mahiyeti haiz olamaz. Biz Dıs Bakanımızın bu teminatına bakarak zecrî tedbirler zaruretinin iki memleket arasındaki ekonomik münasebetler üzerindeki zararlannm bile asgarî hadlerde kalacağına hükmedebiliriz. Zecrî tedbirler konusundaki durum .Türk Italyan münasebetleri itibarile YUNUS NADt (Arkast 2 nci sahifede) Paris 14 (Özel) Mısırdaki hâdiselerin sanıldığından çok daha vahim olduğu haber verilmektedir. Eskidenberi Mısınn istiklâlini istiyenler, bugünkü Izmir 14 (Özel) Müddeiuraumi şartlardan istifade etmek üzere faaliyete Orhan bugün mürettebat ve yolcuUrdan geçmiş bulunmaktadırlar. Bunlaruı ba 33 kişiyi dınledı. Bazılan kaptanla yüzşında Vefd partisile talebe vardır. leştirildi. Londra 14 (Özel) Ingiliz gaze Kaptan vapur batacağı vakit içinde buteleri Mısır hâdiselerine büyük bir e lunanlara sefıneyi terk emrini verdiğmi, hemmiyet atfederek, meselede yabancı fakat kargaşalıkta duyulmadığını söyleparmağı olduğunu yazmaktadırlar. Budi. Mürettebat: «Biz daimî surette filigün durum sakin olmuştur. Portsaidde kalan denize indirmek talimleri yapıvorhâdiseler çıktığınâ dair verilen haberle Solda Mısır Başbakanı Tevfik Nesim, saOda duk. Emir bekliyorduk. Fakat kaptan rin doğru olmadığı anlaşılmıştır. Dün karışıkhklarm amillerinden Nuhas Paşa vapur batmaz zannederek bu emri bize Kahire ve Tantada cereyan eden hâdi mî bir tebliğ neşredileceği haber veril vermedi» dediler. selerde polisler de dahil olmak üzere 40 mektedir. Kaptan vapur batarken makinede iskişi ölmüştür. 86 kişi de yaralanarak hastim olmadığını iddia etti. Tayfalar şu Kahire 14 (A.A.) Çoğunluğunu tanelere kaldırılmıştır. mukabelede bulundular: talebe teşkil eden halk, gösterilerine bu Kabine bugün öğleden sonra toplana« Istim vardı, emir verilseydi karasabah ta devam etmiştir. En aşağı bir rak geç vakte kadar konuşmalarda bu ya bile oturabilirdik. Biz geminin suya lunmuştur. Gece kabine tarafından res(Arkası 6 nct sahifede) gömülmesine beş dakika kalıncıya kadar gemiden ayrılmadık. Yalnız kâtib on dakika evvel denize atıldı. Vapurda ellişer kişilik altı filika vardı. îstenilseydi düzgün bir kurtanna ameliyesi sayesinde çocuk ve kadınlardan başlıyarak herkes kurtanlabilirdi. Nitekim ilk filikada ellı kişi kurtuldu. Ikincisi indirilirken buna binmek istiven Besim kaptan ve diğer yolcular filıkayı devirdiler ve denize düştüler. Artık ondan sonra ne filika dü* şünüldü ve ne de intizam kaldı.» Bir kısım salâhiyettarlar kaptanm basiretsizliğinde ısrar etmektedirler. Bun lar «kaptan icabma göre tehdid eder, hatta bir iki kişi öldürebilir ve kargaşa Roma 14 (Ö lığa mâni olur» demektedirler. zel) Propa • ganda Bakanlığı ta Adliyenin mütehagsıslar heyeti rafından bugün 4 ! Adliye emrinde çalışmak üzere yann numaralı resmî teb mütehassıs bir heyet seçilecektir. liğ şu şekilde neş Müddeiumuminin diyevi redilmiştir: Müddeiumumî Asım şunlan söyle «General de Bo mektedir: nonun bildirdiği ne göre Danakilde ki kuvvetlerle daim irtibatı bulunan bi rinci kolordu Tig renin doğusundakı mıntakalan temiz lemeğe devam etmektedir. Yerlılerden mürekkeb kolordu Ghe raltanın tathiri için lâzım gelen hare Ankara 14 (Telefonla) Ziraat Ba kâta devam etmekkanlığı ekmek işi etrafmda ehemmi tedir. Evvelce bil dirılen musademe Cenub cephesinde Italyanlarla Habeşliler arastnda şiddetli Inr yetli kararlar almak üzeredir. Bu hu susta ilk tetkikleri yapmak için toplaler esnasında bizden tnuharebenin vukubulduğu Gabredarre mevkii üe Ha.beşlilenn nan komisyon ihzarî çalışmalanm bitir 1 subayla iki yerli di. Komisyon bizzat Ziraat Bakanı İtalyan Somalisine taarruz etmek için topladıklan ölmüştür. Düşma Muhlisin başkanlığında içtima etmiş, kuvvetleri gösterir harita nın zayiatı oldukça İstanbul Belediyesi İktısad Müdurü Amühimdir. ' sım Süreyya, Türkofis Başmüşaviri Haİkinci kolordu Takkaze nehri üzerinlil Mithat, Atıf ve Aziz de toplantıda bulunmuştur. de mevzilerinin tahkimine devam et mektedir. (Arkast 3 uncö sahifede) Somali cephesinde düşmanı takib eden Meletti kolu Raf vadisine varmıştır. Burada düşman zırhlı otomobiller, kam Süel m u h a r r i r i m i z i n yonlar ve bin kadar askerle takviye edilgörüş ve m ü t a l e a l a r ı mişti. Askerlerimiz mukavemet edilmez bir kuvvetle hücum ederek düşmanı mağîtalya Habeşistan harbi başlalub etmişlerdir. Düşman 300 ölü ve dığı zaman, bizim İstanbul gazeteLondra 14 (Özel) Bugün 30 milmühim miktarda esir, birçok zırhlı otolerini bir «ikinci tabı» çıkarmak heyon 300 bin Ingiliz seçime iştirak etmişmobil ve mühimmat bırakmıştır. Habeş vesi sarmıştı. Sonra, iş tavsadı, bitir. Her tarafta muhafazakârlann bü ölüleri arasında hüviyeti henüz tesbit ezimkilerden de bu heves geçti. Fayük bir ekseriyet kazanmakta oldukları dilemiyen bir de beyaz vardır. Bizden kat şimdı de Beyoğlu gazetelerıni anlaşılmaktadır. 1 subay, 1 subay vekili, 1 askerle 15 yersarmağa başladı. Dün akşamustü li ölmüştür. 1 subayla 2 asker ve 60 yerEski Başbakan Makdonald ilk neti«Beyoğlu! Beyoğlu! îkinci tabı!» li yaralanmıştır. Kuvvetlerimiz Gorrahaidıye bağnşan Beyoğlu müvezzileceleri öğrenince çok sevinmiş, üç haftarinden bir tek yapraktan ibaret bir nin simalindeki Gabredare mmtakasın danberi sigara içmediği halde bunun te«Beyoğlu» gazetesi satın aldık *,e da faaliyette bulunmaktadırkar.» sirile bugün bir püro içmiştir. üç sütun üzerine kocaman harflerle CENUB CEPHESİNDE: Londra 14 (A.A.) îngiliz inti konulmuş bir Italyan resmî harb habatı normal bir şekilde ve hadisesiz ceRoma 14 (A.A.) Süel eksperle teblıği gördük. Gazete buna, «Yureyan etmektedir. Hiçbir tahrik ve galerin tahminlerine göre, Italyanlar, Har kan Faf vadisinde şiddetli bir meyyan olmamıştır. Bürolar, akşam saat rar cenubunda, suyu bol olan yüksek dan muharebesi vuku buldu» diye 21 e kadar açık bulunacaktır. Birçok meyaylalara varmca Habeşler Ogaden serlevha koymuştu. İtalyanların, mur ve amelenin reylerini işlerinden çıkcephesinde ciddî bir mukavemet gösteredün saat 3 te, telsizle verdıkleri tıktan sonra verecekleri anlaşılmaktadır. ceklerdir. Beyoğlu refikimizi ikinci ta Baldvin, ilk rey verenler arasındadır. ve Gorrahei ile orada bulunan kuyuların, İlk kazazede ve tayfa kaf ilesi bugün Istanbula geliyor .. . İstanbuldan giden heyet kararım verdi: Inebolu su alarak değil, fazla meylettiği için batmıştır I r. I ^ ^ ^ I Kaptan ve tayfalar hâlâ birbirlerini itham ediyorlar I Italyanlar "Cenubda yeni ve büyük bir zafer kazandık,, diyorlar İNGİLİZ5OMAÜ5İ Habeşlere göre vaziyet bambaşka: Ras Desta İtalyanları çevirmek üzere Somaliye doğru yürüyor İnebolunun tahkikatt için tzmtrde kalmalarma lüzum görülen kaptan ve mürettebatmdan dordü: Üçuncü kaptan Rami (asağıda sağda), çarkçıbaşı Salim (asağu İkinci retml tebliğ da solda), gemi mülâzımi Bedri (yukarıda Ankara 14 (A.A.) İktısad Vesağda), makine lostromosu Mustafa kâletinden: İkinci tebliği resmî. (yukarıda solda) 1 1 3 1 1 1 9 3 5 tarihli tebhğde acentalardan alınmı; malumata istinaden Inebolu gemisinde 103 yolcu, 43 gemi adamı bulunduğu bildirilmiştir. Inebolu vapuru İzmir limanı ağMersinden yedi kişinin de gemi dahiiinzında battı. Birçok can, mal ve pade bilet almak üzere bindirildiği polisçe ra zayi oldu. Fakat bu arada, en bildirilmiş olduğundan gemideki yolcu büyük kayıb, facianın şekli itibarisayısının 110 olduğu ve 43 gemi adami'.e le, Türk doBİzriliğinin uğradığı birlikte kaza anmda ceman 152 kişinin manevî ziyandır, prestij kmklığıdır. bulunduğu anlaşılmıştır. Inebolu vapurunun Izmir körfezi 2 Bu miktardan isimleri beşinci ağzı gibi dar bir yerde, çarpışma, maddede yazılı 127 kişinin sag olduğu kayaya bindirme ve saire gibi hiçbir Izmir llbaylığınca tesbit edilmiştir. özür olmadan devrilip batıvermesini ( C U M H U R İ Y E T E>u isimleri akıl almıyor. Gelen haberler biribievvelce neşretmiş olduğumuz için tekrar rini tutmadığı için bun'ırdan mana yazmıyoruz) çıkarmak ve bir bakışta, facianın 3 Şimdiye kadar irtm ve hüviyetmes'ulünü buluvermek kabil değil leri altıncı maddede yazılı olan 10 cesed dir. Onun içindir, ki bazı arkadaşbulunmus ve törenle defnedilmiştir. lann kolayca yaptıklannın aksine o4 Bu neticeye göre 16 kişinin akı« larak mes'uliyeti, şunun veya bu beti henüz meçhuldür. Bunlardan Mer « Resmî kayidlere göre vapurda 105 yolcu, 38 mürettebat ve 9001000 ton hamule vardı. Adliye icab eden tedbirleri almıştır. Hâdiseyi tesbite medar olacak deliller toplanmaktadır. Süvari tevkif edilmiştir. Tahkikat süratle devam etmektedir. Icab ederse bir ehli vukuf heyeti de çalıştırılacaktır. Müddeiumumiler maznunun yalnız aleyhine değil, lehine olan cihetleri de aramak ve kaybolmasmdan korkulan delillerin toplanmasına çalışmak mecburıye tindedirler. Bu sebeble bazı şahidler tekrar çağınlarak ifadelerinin bazı noktalan tavzih ettirilmiştir.» Mes'ul kim? (Arkası 6 nct sahifede) (Arkası 6 nct sahifede) Türkiyede ekmek davası toptan halledilecek Ankaradaki komisyon yeniden toolanacak Alçakça bir cinayet Gözlerini para hırsı bürümüş bir bekçi sokak ortasında iki bekçiyi öldürdü Cephelerde son durum İngilterede seçim dün yapıldı Asağıda solda, zavallt Zülfikann Slütu çesme baştnda ve toplanan halk, Sağda, Zülfikann kanst hâdis, yerinde, yakanda katil ka, rakola gStürülürken, solda maktulün kayin validesi ] Dün öğleye doğru para hırsı yüzün den bir cinayet olmuş ve bir bekçi Ak sarayda; Horhor caddesinde, polis noktası karşısmda tabanca ile iki bekçiyi öldürmüştür. Fatihte Muradpaşa mahallesinin Ce mal adında bir bekçisi vardır. Cemal, Ahmed adında diğer bir bekçi ile be raber bu mahallede çahşıyormuş. Bun dan bir müddet evvel Cemal, Topkapı mahalle bekçiliğine tayin olunmuş ve yerine Fatih, Kıztaşı bekçisi Zülfikar getirilmiş ve Zülfikar Ahmedle beraber çalışmağa başlamış.. Topkapıya giden bekçi Cemal oranın malî vaziyetinden memnun olmamış ve Fatih llçebaylığına müracaat ederek. kendisinin tekrar eski mahallesine iade edilmesini istemiştir. • Cemalin ileri sürdüğü sebeb şudur: j Eskiden bulunduğu Muradpaşa ma • hallesi zengin bir yerdir ve Cemalin her, ay kesesine bir hayli para girmektedir^ (Arkası 6 nci tahifede) (Arkası 8 inci sahifede) (Arkan 6 nct sahifede) (Arkan 4 üncu sahifede)