12 Ağustos 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

Bir mektuba cevap Aldığım şu mektup öz türkçeye kar- şı halkta doğan ilgiyi (alâkayı) gös - termesi dolayısiyle dikkate değer diye dercediyorum. Bunu yazan, isminden de anlaşıldığı gibi, bir ermeni yurtta- Şıdır. Soruyor: Muhterem (Vâ Nü) Haber gazetesinin ve bu meyanda yazılarınızın daimi okuyucusuyum., Sorulan her suale cevap verenler - den olduğunuzu çok iyi bildiğimden, her an için fikrimi — kurcalayan bir Meseleyi zatınıza — sormayı muvafık buldum. Şöyle ki “Belediye,, uray ol- duğuna göre “belediye reisi,, niçin u- raybay, yahut belediye meclisi uray kurulu olmuyor da şarbay veya şarku- rulu oluyor, bir kelimenin kökü olur. Belediyenin kökü, uray mı? Şar mı? Lütfen bu noktayı izah eder misiniz? V.S. Hacenliyan Cevabı şu olmak lâzımgelir; Eskiden —“Emanet,, ve “belediye,, diye iki kelime vardı. Fransızcada da “Prtfecture,, ve Municipalit&, tabir- leri mevcuttur. Zannedersem türkçe- deki “şarbaylık,, ve “uray,, kelimele - rinden herbiri de bunlara karşılık o - larak canlandırılıyor. Fakat hangisinin hangisine ait ol - duğunu henüz kesin (kat'i) olarak bil- Miyoruz. Çünkü, epeyce şekil almakla beraber, yeni kelimelerin resmi daire- lere dokunan kısmı bügünden yüzde Yyüz olarak belli değildir. Daha doğru- Su: (Meselâ) dahiliye vekâletine ga - zeteler (İçbakanlığı) diyor. Fakat res mi kâğıtlarda hâlâ eski ad yazılmak- tadır. Kurultaydan — çevrilen kanun Mmeşselesi de hatırlardadır. Pek yakında, devletle — doğradan doğruya yahut dolayısiyle ilgili öz türkçe sözlerin elbet listesi çıkacak; © zaman, “Urbay,, ile Şarbaylık,, ta- birlerinin arasındaki fark resmen an- laşılacaktır. Ayni zamanda, bütün yeni sözlerin birer “esbabı mucibesi,, de neşrolun - malıdır. Bu da T. D. A K. nun ödevi- dir, (vazifesidir). sr Gi ma Bütün bu yapılan — İşler içinde en Sevindiricilerden biri, uyan ilgi (alâ- ka)dır ki, Ermeni yurttaş Hacenliyan' M Mektubu buuun bir belgesidir. (Vâ-Nü* Tiyatroda bir facia Fakat, oynanan değil yaşanan bir facia ÂAktörler az daha elbisesiz kalıyordu Şehremininde Safa tiyatrosua- da bir dıram oynanırken bahçe- nin etrafındaki tahtaperdenin ka- Pısı birdenbire kırılmış, içeriye Kumkapılı Kirkor girerek sandal- Yaları toplamağa başladığı gibi bir halıyı da omuzlıyarak dışarı- Ya götürmeğe savaşmıştır. Kirkur, eline geçirdiği Jön Prömiyeye ait| smokin takımı ile komtiğin elbise- lerini de alınca mesele çatallaş- Mış, işe zabıta müdahale etmiş- tir. Kirkor, tiyatro sahibinin ken- disine olan sandalya kirası bor- €unu vermediği için bunları topla. Yıp götürmek istediğini söylemiş- tir. Elbiseler geri verilmiş, bu su- retle oyuna devam edilmiştir. Kir- kor hakkında zorla hakkını — ai- Mak istediği için tahkikata başlan- Mıştır. Bmam * Top oynarken ayağı kırıldı Topkapıda Beyazıt ağa mahal- lesinde bakkal Şevki sokağında 5 Numaralı evde oturan Behiyenin Socuğu dokuz yaşında Adil, Top- © kaprIdman kulübünde top oynar- | n arkadaşlarından Vecihinin - Vürduğu tekme Adilin ayağma Tastgelmiş, ayağı kırılmıştır. Ço - tuk Cerrahpaşa hastanesine kal- dmlmı,tn-. muayene evi Esirgeme kurumu tarafından Divanyolunda açılıyor Çocuk Esirgeme Kurumu şehir- de iyi bir çocuk kreşi bulunmadı- ğını gözönüne alarak çok yerinde bir karar vermiş ve derhal tatbi - katma'da geçmiştir. Bu karar mu- cibince Divanyolunda Çocuk Esir- geme Kurumunun işleteceği bir kreş açılacaktır. Kreş Divanyolunda eski med - rese civarında belediyeye ait bir binada kurulacak, elli yataklı ola- caktır. Kreşin kurulması için Ço- cuk Esirgeme Kurumu İdare He- yetinden üç kişilik bir heyet seçil- miştir. Heyet, kreşin idaresine ait programı çizmiştir. Levazımın sa- tım alınması biter bitmez kreş açı- lacaktır. Bu kreşte aynı zamanda ker gün doktorlar bulunarak muaye - ne yapacaklar - ve lüzum gördük - lerini yatıracaklardır. Haftanın muayyen günlerinde kreşte ve i - cap ederse şehrin başak münasip yerlerinde ve müsait salonlarında annelere konferanslar verilecek - tir. - ——— —— Radyonun Gümrük resmi Hükümetimizin radyolardan alınan gümrük resmini ehemmi - | yetli şekilde indirmek hususunda yaptığı incelemeler sona ermiştir. Bu hususta Kamutay açılır açıl - maz bir kanun teklif edileceği an- laşılmaktadır. Diğer taraftan öğrendiğimize göre hükümet radyo montaj sa - nayiinin memlekette — yerleşmesi ve ileride bunun büsbütün yerli radyolar yapılmasına doğru bir yol olmasını temin için memleket- te yapılamıyan radyo parçalarının gümrük resmini Aazaltmayı daha faydalı görmektedir. Memleketimiz en az radyo olan memleketlerden birini teşkil et - mekted'r. Bu sebeple propaganda bilgi, kültür bakımından halk ü- zerinde yapılacak tesirlerde rad- yodan hakkiyle istifade edileme- mektedir. Radyo Şirketinden — aldığımız malümata göre Türkiyede takri - ben 3000 i kaçak — yani Radyo Şirketine senelik abone parası vremiyen — olmak üzere 8000 | radyo makinesi vardır. Bir radyo kasunu olmadığından Radyo Sos- yetesi makine sahiplerinden aba- ne parası istiyememektedir. Telen Hükümet eline geçince Lüks eşya olmaktan çıkacak Mükâleme ücretleri ve depozito yrıyarıya İnecek İstanbul Telefon Şirketinin genel durumu (umumi vaziyeti) akkında incelemeler yapan Ba - yındırlık Bakantığı (Nafıa Vekâ- leti) heyeti bu incelemelerinde bir çok dikkate değer noktâlar mey - dana çıkarmıştır. Bunun netice - sinde İstanbul telefon ücretleri- nin bugün inanılmıyacak derece - de pahalı olduğu da anlaşılmıştır. İstanbul telefonunun devlet e - line geçmesinden sonra İstanbul halkını çok sevindirecek bir pro - je hazırlamaktadır. ' Bugün dünyanmn her yerinde en tabif ve en süratli bir konuşma va- sıtası olan telefonun İstanbulda | bir lüks olmaktan kurtulması ve herkesin istifade edeceği bir şek- le konulması projenin başlıca a - nasalını (esasını) teşkil etmekte- dir. Şimdi Istanbulda telefon ala - cak bir abone 550 mükâlemenin bedeli olarak 75lira ve tesisat masrafı olarak da 25 İirayı ver - mek mecburiyetinde kalmakta - dır. Mükâleme ücretlerinin yük - "sekliği de telefonu tam bir lüks haline sokmaktadır. Yapılan tet - kikler telefon mükâleme ücretle- rinin yarıya indirilmesi imkânrı bulunduğunu gösterdiğinden bu şekilde depozito olarak verilen para da yarıya inebilecektir. Üi 9 Eylül panayırı Vapurlarda ucuz seferler başladı Başbakan General İsmet İnönü bu ayın 22 sinde İzmirde, bu yıl tam manasiyle arsıulusal mahiyet almış olan İzmir Panayırmı, aça - caktır. Bu münasebetle başbaka - nımızın bir söylev vermesi ve İz - mirde ekonomsal (iktısadi) ince- lemeler (tetkikler) yapması muh- temeldir. Arsrulusal İzmir panayırmın şehrimizdeki ajanma dün gelen malümata göre panayırda ancak on boş paviyon kalmıştır. Bu pa - viyonların bu bir hafta icinde dol- ması muhakkak görülmektedir. Devlet Denizyolları İdaresi perşembe gününden itibaren İz - “Limanın yeni Direktörlük ekonomi | bu tetkiklerinde aldıkları notları .masma başlanmıştır. Devlet De - idare şekli bakanlığına bağlanacak Istanbpl liman idaresine veri - lecek kat'i durum Ekonomi Ba - kanı Celâl Bayarın çehrimize dön- mesinden somm'a tekarrür edecek - tir. Anlaşıldığına göre Liman Ge- nel Direktörlüğü şimdi bağlı bu - lunduğu Finans Bakanlığından (Maliye Vekâletinden) ayrılarak Ekonomi Bakanlığına (İktısat Vekâletine) bağlanacaktır. Esasen ' İstanbul limanının in - kişafı projesi bu sebeple Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılmıştır. Yeni rıhtımlar da Ekonomi Ba - kanlığı tarafındn yapılacaktır. Diğer yandan İstanbul limanı - nn yeni şeklinde, liman hizmet- lerine karşılık alınacak paranm milkdarında tenzilât yapmak ve ücret tarifelerini uygun bir şekil- de düzenlemek için tetkikat ya - pan Bakanlık Tarifeler Danışma- nı (müşaviri) M. Röyter ve Tari- feler şubesinden Srtkı tetkiklerini bitirmişlerdir. Şimdi şehrimizde toplamaktadırlar. Bunlar bir ra - por halinde bakanlığa verecek - lerdir. n hak ) ÂAmerika elçisi — | Amerika Elçisi yaz dolayısiyle hükümetinden izin almış ve dün otomobille Avrupaya gitmiştir. —— Dün iki yangın başlangıcı oldu Eminönünde Kürkçüler soka - ğında Hacı Recebin tuttuğu ha - nm altındaki Bekirin kunduracı dükkânından yangın çıkmış, it - faiye tarafından sirayetine mey - dan verilmeden söndürülmüştür. Bundan başka Galatada Ha- san Fehminin 36 numaralı muhal- lebici dükkânından elektrik telle- rinin kontak yapmasından da bir yangın çıkmış, çabuk söndürül - müştür, , . l T FT A S A G F mir panayırı için tenzilâtlı tarife tatbik etmekte olduğu cihetle !eğ rimizden gidecek eşyanın taşın - miryolları idaresi de bütün hatla- w rında pazartesi günü İzmir pana- yırına gidecek eşyalar için tenzi- lâtlr tarife tatbikine başlıyacak - tır. Bu eşyalar için Ulusal Eko - nomi Cemiyeitnin tasdiki lâzım - gelmektedir. le deniliyor: Şöyle hiç gece saat birden sonra bir gezintiden, ya- hut işinizden ayakla evinize döndünüz mü? Döndünüzse bu saatlten sonra İstanbul sokaklarını ve tesadüf edilen fena manzaraları çok iyi hatırlar - sınız. Çöpler kokmuş bir halde yerlere aydınlatan elektrik lâmbalarının çoğu başında sürü ile kediler ve köpekler çöpleri eşeliyorlar. Kısacası, dayanılamıyacak derecede Geceleyin Istanbul sokakları Taksimde K, O. imzasiyle aldığımız mektupda şöy- ralar..., masınlar, dağılmış, yolları sönmüş, adım berbat manza - Esasen saat beşte sabah oluyor. Acaba elektrik lâm- balarının 12 den sonra daha beş saat yanmasına imkân yok mu? İstanbul gibi sokaklarının berbatlığı ile meş- hur bir yerde hiç olmazsa yollar aydınlık olmalıdır ki gelip gidenler çukurlara, kışın çamurlara yuvarlan - Sonra İstanbulda köpekler fevkalâde çoğalmışlar - dır. Allah göstermesin bunların arasında çıkacak bir kuduz, büyük tehlikeler doğurabilir. Böyle hâdiselere meydan verilmeden şimdiden çaresine bakılmalıdır.,, yaşındaki sevgili- sini öldürdü ! Fransada garip bir hâdise olduğunu, Fraısız gazeteleri yazıyorlar. Hâdi - seniin “kahramanı!,, Gille adIlı müte- kait'bir istasyon şefidir. Tam seksen yaşımda olan bu adam — kendisinden dokuz' yaş küçük, yani 71 yaşında g - lan hizmetçisine âşıkmış! Kadınca - ğızın peşini bırakmaz; aşkına muka - bele etmaesi için yalvarıp dururmuş.. İhtiyar kizmetçi; nihayet tahammülü kalmayınca, bu vaziyeti eski demir - yolu memurunun çocuklarına anlat - mış, onlar da babalarına bu hareke - âı;in doğru olmadığını söylemişler - İhtiyar buna kızmış ve eski bir kı « lıçla sevgilisini vurup öldürmüştür. < Bir statistik İngilterede yapılan bir statistiğe gö re bütün dünyada 209,120,000 Müslü- man, 539,570,000 Hiristiyan vardır. Budistlerin sayısı 150,180,000, Çinlile- rin Konfuçyus dininde olanlar ise 350,600,000 dlrç Bütün dünyada Hiris- tiyanlıktan başka dine mensup olan- larm yekünu 1,167,710,000 dır. l-ı—J <e Trenlerde birinci mevlîı_ ' Avusturya — demiryolları idaresi, Avusturyada işliyen trenlerde birin - cl mevkil kaldırmağa karar vermiş - tir. Bu karardan, Ayvusturyadan ge- çen arsı ulusal trenler müstesnadır. Avusturya demiryolları idaresinin yaptığı bir sitatistiğe göre yolcular dan yüz de doksanı trenlerde üçüncü mevkile seyahat etmektedirler. <— Nobel mükâfatı Her sene verilmekte olan Nobel ede- biyat mükâAfatı, Danimarka gazete - lerinin yazdıklarma göre, bu yıl meç-' hül bir şahsiyete verilecektir. Bu meç hül şahsiyet Djurhuus adlı ve İzlân- da civarında Farol adası — ahalisin - den bir şairdir. Bu zatın bütün eser - leri,«ancak 20 bin kişi tarafından ko- nuşulan bu ada diliyle yazılmıştır.. Ve hiçbir lisana tercüme edilmemiş - tir. Nobel mükâfatını alacak zatı seç - mek vazifesiyle mükellef olan İsveç akademisi bu yıl anlaşılan bir oroji « —— | nallik göstermek istiyor. y” DA bir rekor Post Pariziyen radyo İsftasyonunun geçen gün haber verdiğine göre; ça - buk boşanmak rekorunu Bosnada bir çift kazanmıştır. Müslüman dininden olan bu karı koca evleneli daha üç saat olmadan İmama müracaat ede- rek ayrılmak istediklerini bildirmiş - lerdir. Ayrılışa sebep, erkeğin karısını is « tediği gibi bulmamış olmasıdır. | : < Şaşılacak bir hırsızlık Fransızca Entransijan gazetesi ya- zıyor: Romanya kralı Karol, şimdi bulun- duğu Sinanaya giderken — yoluna o « tomobille devam etti ve hususi vago - nu Köstencede kaldı. Nöbetçilerin muhafazası altında bu lunan bu vagona geçen gece açık göz birkaç hırsız girmiş ve yalnız kıymet li evrakt aşırmakla kalmıyarak va - goönun mobilyesini de alrp götürmüş - lerdir. Çaldıkları eşyanın değeri 150 bin frank kadardır. Zavallı nöbetçilere — gelince, onlar hiçbir şey görmediklerini, ufacık bir gürültü bile duymadıklarını söyle - mektedirler. Sirkecide bir çocuk bulundu Sirkecide Şark demiryolları is- tasyonuna iki aylık bir kız çocuğu bırakılmıştır. Çocuk, düşkünler e- vine gönderilmiştir. H4 İ | p ga gada ae dN # * * ÖÇ OA S MAT DAUA e ŞOT PZ A