21 Mayıs 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

üÜ DÜŞÜ DEREİRZA DAĞ PY Kamutayda heyecanlı münakaşa öz Türkçe sözlerin yerinde kullanılma- dığı anlaşılarak bir kanun projesi geri çevrildi Ankara 20 — Kamutay bugün saat on beşte toplandı.. İhtiyat za- bitler ve ihtiyat askeri memurlar hakkmdaki kanunun bazı madde - lerini değiştiren kanım — lâyihası milli müdafaa encümenince geri istendi... Kükür Bıhııhiı merkez hü konuşulma - sına sıra gelince Refik Şevket İn - ce (Manisa) söz aldı ve dedi ki: “— Lâyiha takdire — lâyıktır ve her halde kabul edilmesi lâzımdır. Türkçe yazmıya gayret etmiş, fa- kat muvaffak olamamış.. Maarif encümeni de bunu yapayım der - ken iş büsbütün karışmıştır.,, Refik Şevket bundan sonra dil davasının ana dava olduğunu, fa - kat lâyihada karışıklık bulundu - Bunu söylemiştir. Meselâ; bir ta - rafta “kültür,, bir tarafta “ma - arif,, kelimesinin kullanıldığını göstermiştir.. “Teftiş Kurulu, nun “teftiş bey- eti,, demek olduğu — anlağılıyorsa da “kültür danışığı,, tabirinin mâ- nasını anlayamadığını ilâve etmiş- tir. Kanunun ikinci maddesinde Gramatik ve Plâstik gibi kelimele- rin yer almasını tenkit dıı;iı h Bunun üzerine, Hamdi Nebi oğ- lu, encümen kanunu konuştuğu sırada dil kılavuzunun — yarısının çıkmış olduğu cihetle — ancak bu şekilde hazıralnabildiğini söyledi. Sırrı (Yozgat) işi daha — esaslı bir surette ele alarak mevcut teş - kilât isimlerine karşılık olacak ta- birlerin bir kanunla tesbitini baş - kanlıktan rica etti. — Zira mevcud kanun yaşadıkça bu tabirlerin de yaşaması zaruri - dir., dedi, Kültür Bakanı Abidin Özmen kürsüye geldi: Ber tabirlerin tam karşılığı için lâ- yihâanım geri çevrilmesi lâzımsa bir çok kanunlarda “Kültür Bakan - Tığı,, şeklinde geçmiş olduğundan hepsinin birden — değiştirilmesini beklemek icab edecektir, - dedi.. Refik Şevket — tekrarsöz aldı. Kültür Danışığının ne demek ol- duğunu sordu.. “Abidin Özmen bunun “Maarif Şürası,, demek olduğunu anlattı.. Daha bazı münakaşalardan son- ra kanun lâyihasında — yeni dilde yazılınış olan kelimelerin eskiden- beri kullanılmakta olııı tabirlerle değiştirilmek encümene gönderilmesine hır verildi. Bir Ingiliz lordul Almanyaya karşı haksızlık edildiğin? | jleri sürüyor eski finans bakanı (|| (maliye nazırı) Lord Snovden İn - |Ş gilizce “Deyli Herald,, gazetesin - de çok dikkate değer bir yazı yaz- mış ve burad Almanyaya davranıldığından bahsetmiştir. Lord Snovden, Almanyanın si- I&hları bırakma tekliflerini lııtıı— Tetler, müraiyane bir takım nida- ||j lar yükseltmişler ve pek az sami- mi teessür izhar eylemişlerdir. Bu devletler, Almanyaya hak- (£ sızlık etmek ve dünya efkârı u - Her gün öz türkçe beş kelime 6 ıncı liste 1 — Tadil etmek — I. Değişmek, 2 Azaltmak fi haksız (ij ı Halk, kendisi için çalışanlarıği ergeç değerler. " Bu iş için çektiğiniz sıkıntıyığ; değerlemiyor değilim. 3 — Merhale — Yüğrüm. 4 — Safha — Evra $ — Tekâmül — Evrim. i Tekâmül etmek — Evrinmek ji ÖRNEKLER: H Dil işi büyük harcketin yeni hir yüğrümüdür. İ İ Şimdi biz inkişalı iktisadinin ; # en nazik safhasında bulunuyoruz — ' Şimdi biz ekonemi gelişimin en na- fi İf zik evresinde bulunuyorurz. mumiyesini Almanya aleyhine (: körüklemek için — hiçbir fırsatı kaçırmamışlardır. devletleri müdafaa tertibatından aslâ bahsedilmemiştir. . . * Cenevre konseyinin Almanya- ya karşı olan tevbihi, diplomasi tarihine mürailiğin son haddi o - Tarak kaydedilecektir. Almanya - nm güttüğü siyasaya teessüf olu- nabilir. Ancak Almanya, Versay andlaşmasının esaslı maddelerin- | den hiç birini bozmamıştır. * * * Mütarekenin esası, Vilsonun 14 maddesine istinat — ediyordu. Bu maddelerden hiç birine ria - yet edilmemiştir. — Bilâkis berri Au—ı devletleri, silâhlarını art- ııı—şlu ve Almanyayı bir çem - ber içine almak için icap eden bü- tün tedbirleri almışlardır. ... . Yeni bir harbin önüne geçmek için Arsrulusal siyasayı mutlak surette değiştirmek ıcıp ıdu giltere, Almanyaya makta olduğu sinsicesine hücum- larından vazgeçmeli ve Almanya- nm hukukan ve filen eşitlik iste - i | bir aile için 139 , ikinci mevki . Bozkurd, Peyami Safaya cevab veriyor KURUN — Asım Us bugünkü Baş. makalesinde İtalya ile Habeşistan a- rasında ihtilâfın uluslararcas uu munda görüşüleceğini — söyledikten sonra bu iki ulusun biribirlerine kar- şı olan durumunu anlatıyor. Vcıımq sını şu şekilde bitiriyor: “Uluslar kurumu tıpkıt bir kaç yıl önce Çin—Jdapon işinde oldağı: 9ibi|GÖöringle Lâval çok zorluklara uğrayacaklır, Hem de bu kere İtalyan—Habeş işinde ulus. lar kurumunun uğrayacağı rorluklar daha çetin olaetk, ihtimalki bu arstu- Iysat kurumun ölümü öe dirimi dere- cesine Daracaktır.., TAN —« Bugünkü — başmakalede Mahmud Esat Bozkurt verdiği inkı- lâp dersleri münasebetiyle Peyami Safanın bir görüşünü tenkid edyor. Buntün için evvelâ Atatürkün * mokrasi esas itibariyle siyasidir. Eko- nomsal değildir.,, sözünü inceliyor. Bundan sonra demokrasi ile liberaliz- mür Beraber yürümesi lâzım gelmiye- ceğini, ve bizim sistemimizin iktişad. da liberat demokrasizm - olmadığını | söylüyor. Bundan sonra da Peyami Safaya cevap olarak bir profesörün kürsüde ilmi ve klâsik malümeta kendisinden de ilâveler yapabileceğini, akst halde ilmin yerinde sayması lüzemgeleceğini söyledikten sonra bir salon adamı ol- madığını ve fikirlerini salon N,ek-ı rinde değil, ya dağlarda, ve — yahut | kürsülerde söyliyebileceğini ilâve ede- rek yazısını bitiriyor. CUMRURİYET — Yunus Nadi bu günkü yazısında İstanbulu güzelleş- tirmek için yapılması lözungelen — iş- lerden bahsetmektedir. Bu arada bil- hassa Topkapı Sarayını eski haline gettrerek mükemmel ve eşsiz bir mü- ze yapıladileceğini Röylüyor. ZAMAN — Zaman imralı yazı kül- tür Bakanı Abidin Özmen'in garete- cileri tenbel. talebelerin haksız şikâ- yetlerini körükemekle itham etmesini tenkid etmekte ve kültür işlerimizin bir türlü bir düzene girmediğini söy- lemektedir. Misal olarak da ele Gala- tasaray Lisesini alıyor. Ve burada az #| cak günden itibaren müteakip 21 MAYIS — 1985 — Fransız gazetelen İ man tayyarelerini tarife — çok büyütüyor Ankara, 20 — Devlet demiryol-| — Almanyanın hava kuvveti bü- larmın tenzilâtlı tarifesi haziran | yük — Avrupa devletlerininkine b_irdl itibaren tatbik edilecek | müsavi olduğu havadisi üzerine tir. K Fransız gazetelerinde dumaksızın Buna göre, muallim, profesör, | istatistikler çıkmaktadır. asistan, mürebbi, muavin ve mü- | — 1936 senesinden önce, Alman- dür birinciteşrin sonuna — kadar | ya 1400 süel (askeri) uçak (tay" yüzde elli tenzilâttan istifade ede-| yare) daha yapacaktır . ceklerdir. Eldeki uçaklar dört bini bul « Gidiş geliş biletlerinin mer'i -| maktadır. yet müddetleri sayahate başlana. Bunları yazan fransızca Greng" nar gazetesi diyor ki: *“Bu rakamlardan Almanların nasıl bir hırsla silâhlandıkların! kolayca anlarız, 1935 senesinin temmuzunda bü tün techizat ve pilotlarile elde bur hanacak 4500 yepyeni süel uçak şu suretle iş görecektir: 800 ta - nesi keşif, 1000 tanesi avcı, 2700 tanesi borabardıman uçağı ola - caktır. Bombardıman uçakları efsa - nevi ağırlıklarda bomba taşıyabi- lecektir. Bu ağırlığı 24 saat taşıyarak beş yüz kilometre uzaklara götü: rebilecektir. Tayyare meydanlarının sayıs! bugün 100 den fazladır.,, Fransız gazetesi bunları yazar- ken Fransız halkınm bu . tehlike karşısında techiz olunmasını di - lemektedir. Çekoslovak saylav seçiminde Hükümuete Iım'ğıu* olanlar partisi tek saylavlık alamadı Prag, 21 (A.A.) — Meclis in * tihabatının neticesi: Alman sosyal demokrat parti * si 11 aza, çiftçiler birliği partisi 6 aza, Alman hiristiyan — fırkasi 6 aza, Henlayn Alman — fırkas! 44 aza, Alman - Macar — blokt 9 aza, Lehliler dahil olarak Su 4 deta katolik fırkası 22, ziraatçi Çek fırkası 45, Çek sosyal aemo* rat partisi 38, Çek ulusal sosya * listler 28, Çek katolik halk fırk#” sı 22, Çek esnaf partisi 17, Gayd! Çek faşist partisi 6, Çek devit! memuları partisi O, hükümet? borcu olanlar partisi 0, Çek ulu” sal birliği 17. Ayan ceçimi neticesi de bunt benzemektedir. Yalnız ayan az8 ” sının adedi 50 dir. l —X TERİİ iki spor kulübü birleşti Uzun zamandanberi birl. leri söylenen Güneş ve lıun"ı spor klüpleri dün Güneş ismi tında resmen birleşmişler ve birleşmeyi imzalamışlardır. Yalnız henüz müşterek fForti tesbit edilmemiştir. Bu suretle kuvvetli iki kwl birleşmesi spor, bilhassa fçtbi ” hayatımız için büyük bir tır. Devlet demiryollarında Tenzilâtlı ayın ayni tarihli gününün sonu olan gece yarısına kadar uzatılır. Tenzilâtlı tarife eylül 935 sonu- na kadar muteberdir. En çok se - kiz kişilik gruplar halinde ve gi- diş geliş şartile seyahat edecek a- ilelere Samsun - Sıvas hattında yüzde 60 , Alaşehir « İzmir - Ban- dırma hattında yüzde 50 tenzilât yapılacaktır. Ankara ile İstanbul — arasında seyahat edecek ailelerden gidiş dönüş ücreti olarak bir aile gru - pu birinci mevki 93, ikinci mev- ki 67, üçüncü mevki 42, sekiz ki-, şiüik bir aile grupu birinci mevki için 124, ikinci mevki için 89, Bçııııcü mevki için 37 lira vere - Sı—ıuıı Ankara arasında ddrl kişilik bir aile birinci mevki için 101, ikinci mevki için 73, üçüncü mevki için 46 lira, yedi — kişilik için 100, üçüncü mevki için 63 Tira verecektir. Adana - Konya arasında üç ki-| şilik bir aile birinci mevki ıçııııl 46, ikinci mevki için 33, iıçüııcıı | mevki icin 21 lira; altı kişilik bir aile birinci mevki için 65, ikinci mevki için 47, üçüncü mevki için 30 lira verecektir. Diğer hatlarda da ücretler bu derece ucuzdur. neler konuştu? Varşovada Fransız dış bakanı Lâvalla Alman hava bakanı ge - neral Göring arasında neler konu - şulduğuna dair bazı haberler gel - mektedir. Göring, evvelce Hitler - Si - mon - Eden konuşmalarından son ra belirmiş olan Alman siyasasın ınlılnııhl' Lâval, hiç kunıı için bir tehdit olmıyan Fransız genel emniyet politikasını söylemiştir. âval, Fransanın, bu politi - kayı kabul edecek her ulusla — ko- nuşmaya hazır olduğunu hatırlat- mıştır. Alman hava bakanının Varşo - vadan ayrılırken Alman - Polonya dostluğuna dair çıkardığı bildirik (— tebliğ) şudur: “Almanya ile Polonya arasın - daki ilgilerin (münasebetlerin), Mareşal Pilsudskinin — sağlığımda olduğu gibi ayni — dostluk havası içinde devam edeçeği kanaatiyle YVarşovadan ayrılıyorum. Alman - ya ile Polonyayı ilgilendiren (alâ- kadar eden) ortak sorumlar (müş- terek meseleler) hakkımca iki ül - keyi de menun edecek şekilde gö - Vefat Rize eşrafından Mataracı zade Haci Ahmet efendi merhumun ha-| lilesi ve Bay Alinin validesi Sa - Hihattan Bayan Rukiye , Kadıkö- yünde Altıyol ağzında kırtasiye- €i sokağında 50 No. — lu hanede rahmeti rahmana kavuşmuştur. Cenazesi 22—5—935 saat 9 Güneşlileri ve lıtınbulı?“'ı' ları bu hareketlerinden tebrik ederiz. (8 inci sayıfamızdaki spof t larını okuyunuz.) da kaldırılarak Eyübe n-" âefnedilecektir. Cenabr Hak M dr ve ahfadına sabır ve kef' rahmet ihsan eylesin, sadl e. aante di