29 Mayıs 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

29 Mayu 1941 CUMKURİYET i Beş Vekâletin daha bütçesi dün Millet Meclisinden çıktı (Ba$ taran 1 ind sahifede) difer batlarının inşaatı hakkında izahat istedi. Rasih Kaplan (Antalya) yol meselesi üzerindeki mütalealarını söylerken bazı müteahhidlerin amele yevmıyesini vermediklerini işittiğini kaydetti. Bundan başka yol işlerinin müteahhidieri tarafından ikinci ve üçüncü ellere ihale edilmesinden bahisle: « Eğer bu doğru ise bize yann üstü toprak alü çamur yollar teslim etmeleri imkânı vardır» dedi. Mazhar Müfid Tansu, yol inşaat işınin şimendifer siyasetinin ikmalinden «onra başlamasmı daha uygun buldu. Fakat bedenî mükelîefiyet yerine yol vergisi mecburiyeti konrnasmın şimdikinden daha faydalı neticeler vermiyeceğini kaydederek: « Borcunu vermiyenin nesini alacağız?» dedi. iktısad Vekâleti bütçesi görüşülüyor İktısad Vekâleti bülçesınde söz alan mebuslar muhtelif işlen bu arada iplik meselesini mevzuu bahsettiler. İktısad Vekili Hüsnü Çakır eskidenberi iplik imalâtınm ihtiyaca kâfi gelmemesi dolayısile haricden itha'ât yapıldığını maamafih iplik imalâtınm bu yıl 10 bin tonu bulacağını, fakat ihtiyacın 15 bin ton olduğunu, ipliğ::ı bir elden tevzii hakkında koordinssyon heyetince bir karar alındığını, her ay muayyen kontenjanlar dairesinde tevziat icra edildiğini, haricden ithali işile Ticaret Vekâletinin vazifelendüUdiğini beyan etti. İktısad Vekili Hüsnü Çakır, Karabük tesisatı hakkındaki Abidin Daver (İstanbul) tarafından sorulan suale cevaben de izahat verdi. «Ihtikârı kökünden kesip atacağu!» « Yüksek huzurunuzda söz veriyoruz ki biz bu memlekette ihtikârı kö künden kesip atacağız. Kim olursa olsun bu memlekette müstehlikin masura vatandaşın sırtından eli kolu serbest olarak geçinemez, ihtikâr yapamaz. (Şiddetli alkışlar). Huzura, hürriyete malik olarak bu cemiyette yaşayan adamlarm insafa gelerek bu memleketin kanunlarına mutavaat etmelerini bekliyeceğiz.» îhracat vaziyetimiz Mümtaz Ckmen, ihracat vaziyetimizi de ele aldı. Miktar itibarile geçen senelerinkinden az olmakla beraber kıymet itibarile yüksek olduğunu ve memleketimizin muayyen maddelerdeki fia) temevvücü müstesna olmak üzere gıda maddelerindeki fiat bakımından harbr den e\ velki devri yaşayan dünya yü Yerli Mallar Pazarlannın Yapılan yollann niçin kısa zamanda zünde tek memleket olduğunu izah etçoğaltılması isteniyor bozulduğunu öğrenmek isterken bu citikten sonra lüzura hasıl clmadıkça sıbeti Rasih Kaplanın yol inşaatmda ikinAbdurrahman Naci Demirağ, Sümer kı tedbirlere başvurniRya taraftar ci ve üçüncü eller olup olmadığı hak Bank Yerli Mallar Puzarlannın fiat va bulunmadığmı kaydetti. Sözlerine şöykındaki sualile alâkalı gördü: ziyetini tutmak için müessir birer mü le devam etti: « Maamafih suale de lüzum yok, essese halinde bulundujunu, Yerli Mal«nisallerile biliyoruz, iş, müteahhidleri lar Pazarlannın olmadığı yerlerde ih «Vesika usulüne taraftar değiliz» t Vesıkaya gitmeğe lüzum yoktur. tarafından ikinci ve üçüncü ellere ihale tikâr vaziyetinin daha lesirli olduğunu Memleketin eti, şekeri, ekmeği vardır. beyan ederek, bu pazariardan hiç deedilmektedir» dedi. Bunlar herkes tarafından her yerde isğilse bütün vilâyet mcrkezlerinde biEmin Aslan (Tokad), Orgeneral İztendiği kadar kolaylıkla bulunur. Reisi«eddin Çalışlar (Muğla). İzzet Arukan rer şube açılmasını, bunlara lâzım olan cumhurun sofrasında da köylünün dağar sermayenin de Sümer Bank tarafından (Eskişehlr), İbrahim Diblan da Nafıa cığında da vardır. Vesika usulünün tecişleri üzerinde mütalealarını izah etti verilmesini, fakat Sümer Bankm da bu rübe edileceği yerleri belki istikbal bize sermayeyi temin için makul bir faizle ler. halkm mevduatmı kabul cdebilmesi i gösterecektir. Biz bugün ihtiyac olma2 0 milyonla bütün şoseler makla beraber kahveyi dahi vesikaya cab ettiğini söyledi. yapılabilir İktısad Vekili Hüsnü Çakır:< Yerli bağlamaya mütemayü olmadık, çünkü Abdurrahman Naci, tekrar söz alarsk, Mallar Pazarlannın bir çoK yerlerde açıl bu takdirde kahve tiryakisi olmıyanlar bütçeye 20 milyon lira konduğu takdir ması hskkındaki taleb ve arzu her ta da ve kahve kullanmıyanlar da vesika de teklif ettiği yollarm mükemmelen ya raftan dermeyan ediimektedır. Bu u alacaklar ve belki de bu vaziyet bir vepılabileceğini, zira bu teklifini hesab mumî arzuyu karşılıyabilmek için bir sika ticaretine yol açacaktı.» lara dayanarak İleri sürdüğünü, çabuk takım yerlerde pazavlar açtık. Bundan Vekil bu münasebetle memleketin alü bozulan yollara gelince, bunda bir ta sonra da imkân buldukça açmıya de aylık ihtiyacını karşılayacak miktarda k;m ahlâksız müteahhidlerin suiistimal vam edeceğiz. Sermaye hususunda ar kahve gelmiş olduğunu haber verdi. leri olmakla beraber inşaatın fenn! u kadaşınuzm gösterdiği merrtba dolayıOsman Şevki Uludağın mütalealarına eullerle yapılmaması da amil olduğunu sile banka tarafından tetkikler yapıl cevab olarak da: maktadır.» dedi. kaydetti. « Tek ekmek usulüne karar verilirİktısad Vekili, dfcvlet fabrikalan sa ken bir İsrafın önüne geçmekle beraBesim Atalay, mükellef amele usulünün kaldınlmasını doğru bulmadı; bi tışlannda takib edilen usulü izah ede ber buğdaya yapılan fiat zammı neticelâkis mecburî iş mükellefiyeti ihdası rek, mutavassıtlar eline faila mal ve sinde halka yüksek fiatla ekmek yedirtaraftan oldu, «heder olan kudretleri bit rilmediğini, bu sebeble mutavassıtlann memek esası gözetilmiştir, tabiî olarak eraya toplayarak memleketin imarına ihtikâr yapmaları mümkün oiamadığını buğdayın içinde dedikleri gibi yüzde ve haynna çalıştırmaktan» başka çart anlattı. Vekilin izahatı kâfi görüldü. yirmi değil, yüzde yedi çavdar vardır. Fasıllara geçildi. görmedi. Besim Atalay da müteahhidden Biz bunu yüzde on beşe çıkardık» deparasını alamıyan ameleler hakkında Maden Arama Enstitüsünün di. bizzat şahidi olduğu vak'alan anlattı. mesaisi Ticaret Vekili müstahsilin korunması Nafıa Vekili cevab veriyor Maden tetkik ve arama enstitüsü tah yolunda alınan tedbirlere de temas etti Nafıa Vekili General Ali Fuad Ce sisatına aid fasıl okunurken Ziya Kabesoy, nafıa işlerinde çok hassas gör ramürsel (Istanbul) söz alarak maden ve beyanatı alkışlarla tasvib edildi. Fadüğü ve çok haklı bulduğu arkadaşla arama faaliyetlerinden, bu arada Beşîri sıllar okundu. Ticaret Vekâleti bütçesi kabul edildi. rına teşekkür ettikten sonra temas edi petrolları üzerindeki çalışmalardan Ziraat bütçesi len noktalar üzerinde izahat verdi. Ez bahisle her sene verilmekte olan bu Ziraat Vekâleti bütçesinin müzakeresicümle dedi ki: tahsisatla şimdiye kadar nc gibi esaslı « Bundan birkaç sene evvel yüksek işler yapılmış olduğunu Vekâletten öğ ne başlandı. Fikret Atli Vekâlet bütceMeclisinizin verdiği direktifler ve hü renmek istedi. İktısad Vekili enstitünün lerinde şimdiye kadsr hiç ehemmiyet vekumetin kararlan dairesinde Vekâleti muntazam bir mesai takib ettiğini izah rilmlyen (hayvan yemi) mevzuunu ele t »** alarak, bunu ziraat bakımından, iktısadî prograralarını hazırlamış, etüdle IHn sonra: 'Tİni yapmış ve hiç bir vakit İşi bırnk« Bu müessese kendisine şimdrye bakımdan ve köy hayntımıza yapacagı İnşaat İşleri, imar işleri get kadar >Sptlm^ş!oian Msruflart. beleggp tesir bakırrundan tetkik etti. Hayvan yemi hakkındaki izahlârı a ! oiş ve iyi günler ister. Sonra maliye mabelâğ çıkarmış, bu memlekete bir mizin de müsaid olduğu zamanı kolla çok yeraltı servetlerini kazandırmıştır. Arkadaşımızm bahsettiği cazıb madenmak lâzım.» bilmiyorum. General Ali Fuad Cebesoy, şose ve lerden neler kasdettiğini köprüler hakkında biraz evvel müzake Her halde memleket için büyük bir serreler sırasmda mevzuu bahsedilen bü vet olan Uleman krom madenlerini, tün meseleleri esaslı şekilde halledecek demir cevherlerini ve geçen sene Sa(Ba« tarafı 1 vnci sahifede) bir projenin hazırlandığını ve Başvekâ karyadaki gene demir cevherlerini bulette tetkikte olduğunu beyanaüna İlâ ian bu müessesedir» dedi. Enstitünün fından hücumlar yapılmıştır. Bir bina ve etti. Yol inşaatı meselesinde faali faaliyet şubeleri ve grupiarınm prog tahrib edilmiş ve mendireğin civarında yetin bugünkü ahvalin icablanna göre ramlı çahşmaları hakkında izahatına yangınlar çıkarılmışur. Sidi Barrani yakınında 109 Messeryeni bir istikamet aldığını izah edeD devamla, bu müessesenin başardığı işler Vekil, amele yevmiyeleri meselesinde hakkında bir fikir vermek üzere bazı schmit' tipinde bir tayyare yere inme| e mecbur edilmiştir. Nafıa Vekâletinin kontrol için elinden notlar ve rakamlar zikrofti. Tobruğun üstünde 52 Yunkers tigelen her şeyi yaptiğmı, ban gecikmeMünakalât Vekâleti bütçesinin pinde bir layyare, topçu kuvvetlerile ler olmakla beraber, yerinde müdahamüzakeresi düşürülmüştür. lelerle amelelerin yevraiye ve sairesiİktısad Vekâleti bütçesinin kabulünDün. Afrika sahili açıklarında bulunin ödettirildiğini, ameleye daha iyi ba den sonra Münakalât Vekâleti bütçesine kılması için tedbirler alındığını, şimdi geçildL Fasıllar okunurken Mazhar Mü nan gemilere muvaffakiyetle tetevvüc ye kadar müteahhidlerin büyük yol fid Tansu yüz talebesı olan bir Ticaret eden taarruzlar yapılreışür. Iki büyük işleri için teşkilât yapmadıklanndan do Mektebine 165 bin liralık tahsisatı fazla ticaret gemisine tam isabetler yspılmış layı acele inşaatta küçük ellere iş ver bularak bunun taksim edilirse adam ve bunlardan bir müddet sonra duman diklerinin anlaşıldığını, fakat buna karşı başına 1800 lira düştüğünü söyledi. Mü çıktığı görülmüştür. Habeşistan: Cenubi Afrikalı tayyareda tedbirler alındığını ve inşaat tarzı nakale* Vekili Cevdet Kerim İncedayı nın esaslı şekilde tespit edildiğini, yol bu tahsisatın sarf mahallerini izahla lerle Hür Fransız tayyareleri, Gondarlarımızın genişliği ancak şimdiki ihti yarınki Türk ticaret fibsunun eleman da düşmanm bir tayyare meydanını ve yaca göre olmakla beraber bilhassa te larını yetiştiren bu mektebin faydala İtalyanların Omo ve Gibbe nehirleri yatnellere çok ehemmiyet verildiğini, bu rını anlattı ve pek yakında talebe sayı kımndaki mevzilerini bombardıman eteuretle ileride bu yollann istendiği gibi smın 150 ye çıkarılacaqını beyan etti. mişler ve mitralyöz ateşine tutmuşlardır. 25 ve 26 mayıs tarihlerinde Debagenişletilmesi mümkün olabileceğini iTicaret Vekâleti bütçesi rach'a karşı yapılan hava hücumlan estah etti ve beyanatına devamla su meMünakale Vekâleti bütçesinin kabu nasında boş askerî binalar tahrib edilselesi hakkında şunlan söyledi: lünden sonra Ticaret Vekâleti bütçesi miştir. Su işlerinde programlaşma Italyan tebligi < Bu işin program altmda yapılma konuşu'du. Doktor Osman Şevki Uludağ ekmeğe Roma 28 (a.a.) İtalyan ordulan sını, progmmlaşmadığından do'ayı şimdiye kadar harcanan paıadan mühim bir çavdar katıiması kararmdan bahsile umumî karargâhının 357 numaralı teb' ' kısmının boşa giltiğini bir arkadaş söy çavdarın memlekette az yetiştiğini, esa dği: 28 mayıs gecesi hava teşekküllerimiz, ledi. Hayır, böyle birşey yoktur. Gerçi sen buğdaym arasında da yüzde yirmi tabiatle mücadele edijoruz ve seneler çavdar bulunduğunu böyle olduğu halde Malta üssünü bombardıman etmişlerdir. Şimalî Afrikada, Sollum cephesinde denberi misli görülmetniş yağışlar ve neden tekrar çavdar ilâve edildiğini sordüşman işgali altında mühim bir mevfeyezanlar oldu, fakat şimdi semavî a du. liin zaptma medar olmuş olan muzaftetieri de karşılayacak şekilde tedbirler Fiat tespiti meselesi ferane bir hareket esnasmda İtalyan ve üzerinde çaîışıyoruz. YerM mütehassısTicaret Vekili Mümtaz Ökmen, Velarımızdan, ecnebi teknisyenlerden kâletin meşgul olduğu umumî meseleler Alman kuvvetleri bir miktar esir almışistifade ediyoruz. Küçük su işlerinden üzerinde esash izahlar verdi. İzahları a lar, 9 top ve 7 tank İğtinam etmişlerdir. 26 mayıs tarihinde İtalyan ve Alman de bahsedildi. Hokikaten rr.ühimdir, bu rasmda umumî iaşeyi alâkadar eden ve l^eri de ele almıştık. Fakst para vazi günün mevzuu olan fiat tespiti ve ihti hava teşekkülleri, Dernenin takriben yeti dolayısile henüz küçük sulara sıra kârlâ mücadele işleri üzerinde beyanat yüz mil şarkmda birçok İngiliz deniz cüzütamlarını bombardıman etmişlerdir. gelrn°di.» ta bulunarak: Bir tayyare gemisile bir kruvazöre, bir Orta Anadolu için projeler < Hakikaten iküsadî davaların en torpito muhribine ve dört vapura isaHatayda, Amik ovasmda su altmda müşkülü fiat tespitidir.» dedi. bet vaki olmuştur. Büyük çapta bomkalan yerlerin yarısını kurtaracak biı Fiat tespitinde muayyen maddelerin baların isabet etmiş ^ d u ğ u diğer bir tedbirin alınmakta olduğunu kaydeden maliyetlerine bakıldığını, fiat üzerine kruvazörde müthiş biir infilâk vukua Vekil, Orta Anadolu için mühim etüd amil olan anasırın tahavvül edip etme geldiği görülmüştür. lerle projeler hazırlandığını, 50 milyon diği tetkik olunduğunu ve fiat tespitinDiğer tayyareler, Tobruk lirhanındaluk tahsisata ihtiyac gösteren bu iş ideki rolün ihtikâr cürmiinü vukuundan ki tesisatla bu limanda demiriemis olan çin Maliye Vekâleti ile müzakere haevvel önlemek olduğunu bir taraftan da gemileri bombardıman etmişlerdir. linde bulunduğunu beyan etti. Yol mühükumetin bir çok sanayu ve memlekeŞarki Afrikada düşmanm Sidamo ve kellefiyeti hakkmdak' temennilere tetin ihtiyacı olduğu maddelerin fiatlarını Galla mıntakasının şimal cephesinde masla hazırlanan proje ile işin umuma tespit etmiş bulunduğunu, ihtıkârla ciddi yapmıs olduğu taarruzlar, her tarafta teşmiline çalışıldığını ve lâyihadaki hüve devamlı bir mücadele yapıldığını, mil tardedilmiştir. kümlerin arkadaşları tatmin edecek mayonlarca sermayeye malik bazı ticaretSon günlerde göller mmtakasmda vuhiyette olduğunu zikretti Şark şimendiferleri işinin devam etliğini, geçen hanelerin dahi bu arada kanunun pençe kua gelen muharebeler esnasmda Alsene Bstman çayı üzerindeki geniş köp sıne teslim edildiğini beyan etti. cBizim bay Decicco. taburlarmm başında makrünün demir tesisatı gelmeyince zaman her satıcının arkasına bir memur koy tul düşmüştür. Amhara mmtakasmda kaybetmemek için betonarme köprü ya mamıza imkân yoktur. Burada asıl va uzun müddettenberi muhasara altında pıldığım, eldeki tahs:E£'!a bu hattın üç zifeyi vatandaş görecektir. Fakat müte bulunan Ouolchefitteki garnizonu yesene nihayetine kadar Muşa varacağını madiyen İkazımıza rağmen vatandaşlar niden kendisine yapılan teslim olma ümid ettiğini izah etti. Çabuk bozulan dan muzaheret görmüyoruz. Bunun se teklifini reddetmiştir. yollar meselesinde boz: vilâyetlerde bebleri başında halkımızm yaratılışı ica6 ay hapse mahkum oldu kontrol az olduğundan suiistimaller ol bı ulüvvü cenabı geliyor. İkincisi de ması mümkün olmakla beraber Vekâ vaziyeti ihbar ettiği zan.an cürmün tesTahtakalede Mehmedin kahvesindeki letçe malumat alındıkca kontrolun bu piti için adliye çağırıyor, mahkeme ça çekmeceden bir zarfa konulmuş 300 ralara da teşmil edildiğini beyan etti. ğınyor, bu işlerden çekiniyor. Asıl bü lirayı aşıran Hüseyin ismindeki mü^ Diğer mütalealar hakkında da izahatta yük toptancılar arasında da bir tüccar teri. ayni gün trenle Anadoluya kaçbulunduktan sonra, Necmeddin Sahir böyle bir ihbar yaptığı takdirde kendis: mış. yakalanmış, İstanbula yollanmıştı. (Bingöl) ün takriri ile müzakere kâfi ne karşı diğer meslektaşlannm alacağı Sultanahmed birinci sulh ceza mah görüldü, fasıllara geçildi. Nafıa bütçesi vaziyetten çekiniyor^ dedi, ve sözlerine kemesi, dün mevkuf Hüseynin 6 ay kabul olundu. şöyle devam etti: hapsine karar vermiştir. rasında meralan da eie aldı ve Millî Şefimizin seyahatlerinden birinde şahld olduğu bir muhavereji anlattı: Millî Şefimiz zayıf hayvanlara niçin bakılmadığını sordukları zaman Baytar müdürü: «Zengin olacaklar da bakacaklar» de mişti. Reisicumhu:"umuzun cevabı şu olmuştur: «Evvelâ cna baks^lar da onlar kendilerini zengin etse^er ohnaz mı?» Hayvanlara bakımla bu memlekette köylü ve çiftçinin zengin ve müreffeh olacağını kaydeden hatio, Cumhurreisimizin bu cevablarının bu mevzu üzerinde büyük bir işaret olduğunu kaydetti. Amerikada fevkalâde millî tehlike Roosevelt Girid'de son vaziyet kıt'aları daha müsaid geri ir Vişi hükumeti Amerikaya (Baş tarafı 1 inci sahifede) rın Vişi hükumetini kontrolu altında tutmadığı hakkında dünyayı ikna etİ mek isterse, vaziyei.'r.i sarih surette ' tahriren tesbit eylemesini istemişti. Henri Haye, gazetecilr>re notanın metnıni bildirmekten imtina etmiş, fakat demiştir ki: « Bunun. Fransız Amerikan münasbetlerini ihlâle çahsanları kederlen" direceeini ümid ediyoruz.» Haye, Fransız Winnipeg vapunınun, Karaib denizinde bitaraflık mıntakası dahilinde İngiliz bahriyesi tarafından önlenmesi keyfiyeti hakkında Amerikan Hariciyesi nezdinde tahkikatta bulun muştur. M. Haye, Winnipeg'in harb kaçağı eşyası götürüp götürmediğini anlamak için yahıız araştırıldığmı mı yahud İngilizler tarafmdan musadere mi edildiğini anlamak istemiş olduğunu söylemiştir. iz Ingili • • teminat verdi İ İİ3I1 Cttl İ ^ mevzie ahndı (Bas tarafi 1 inci sahifede) 1 • (Baş tarafı 1 ind sahifede) yardım etmesinin sebebi, kendi emni ingiliz deniz zayiatının ciddî olduğu kayetini idame etmesi ,emin ve medenî bul edilmektedir. İki kruvazör ve dört dünyayı kaybetmemek arzusudur. destroyer batmış ve aralarında zırhlılar Hitler galib gelirse, İleri süreceği şartda olmak üzere diğer cüzütamlar hasara ları büiyoruz: Muhtelif memleketlcrde kukla hükumetleri kurarak dünyayı uğramıştır. Bu zayiat ihmal edilir su paylaşacak, Avusturyayı İşgalden ve rette tavsif olunamaz. Fakat İngiliz doÇekoSlovakyayı parçaladıktan sonra nanmasıru felce uğratacak m&liiyette kat'iyyen değildir .Bir düşman gemi kasöylediklerini tekrarlayacaktır: « Artık memnun ve mutmainim. filesile ona refakat eden bir destroyer tamamile tahrib edilmiş ve diğer bir Bu. en son arazi talebimdir.» Fakat Amerikalılar, bu sözlere ina düşman gemi kafilesi de dağıtılmıştlr. nacak kadar saf değillerdir. Hitler, Ce Bu kafilenın nekadar zayiata uğradıği nubî Amerika miiletlerini, şimdi Bal henüz bilinmiyor. İngıliz mürettebatının kan milletlerine yaptığı muameleye tâbi büyük bir Kismı kurtulmuş olduğu halde tutacak, Birleşik Amerika ile Kanadayı düşman nakliyelerinde bulunan asker ve boğmaya çahşacak ve Amerikanın dinî mürettebat hemen kâmilen boğulmuştur. hakkı hayatı da kalmıya'caktır. Çünkü Keza ingiliz gemilerine taarruz eden Naziler, din tanımazlaf. düşman tayyarelerinin de zayiatsız kurAmerikan milleti, aklıselim ve cesa tulmadıkları hataya düşmeksizin söyretle hareket ederse hiç bir zaman ken lenebilir. Bunlardan kaç tanesinin denidisine böyle şeyler kabul ettirilemez.» ze düşürüklüğü hiçbir vakit öğrenile Bundan sonra M. Ruzvelt, Almanyamiyecektir. Karada ise 250 düşman taynın askerî vaziyetinden ve Av yaresinin tahrib edildiği tahmin olun ıupanın en büyük kısmının Alman maktadır. Ifşa edilen diğer bir hâdise yanın elinde, Mısırla Süveyşin tehdid daha vardır ki, bunun cereyan etmekte altında bulunduğundan. her hangi bir anda tspanya ile Portekizin işgal edi olan muharebe üzerine çok mühim tesiri lebileceğinden bahsetmiş ve demiştir ki: olacaktır. Giride İngiliz takviyeleri gel« Bu tehdid, Atlantiğuı mühim stra miş ve gelmekte bulunmuştur. Bu detejik noktalanndan biri olan Dakara. mektir ki A'man hava hakimiyeti ada ile Asur ve Yeşilburun adi.iarına kadar u olan deniz muvasalalarımızı kesememişzanmaktadır. Bu hal ise Şimalî ve Ce tir. nubt Amerikayı tehdid eder, emniyetiŞiddetli hava hücumlan mizi tehlikeye düşürür. Hitler'i ve mihveri emellerini tahakKahire 28 (a.a.) Ortaşarktaki İngikuk ettirmekten meneden iki şey var liz hava kuvvetleri kumandaniığının tebdır: liği: 1 Büyük Britanyanıu tarihî mukaGirid İnşiliz tayyareleri dün ve evvelvemeti, 2 Çinin şayanı hayret mü ki gece Malema tayyare meydanına bir dafaası, Mihverciler denizlere hâkim ol çok hücumlarda bulunmuşlardır. Gün madan Britanyaya tahalcküm edemez düzün yerde buluian bir çok düşman ler, denizlere hâkim olamazlarsa mağ tayyarelerine ağır hücumlar yapılmış lubiyetleri muhakakktu. Amerikanın ta tır. Bu tayyarelerin bh çoğu tahrib edilrihi, denizlerin serbestisir.e bağlıdır.» miş ve bir takımı da ağır surette hasara Müteakıben Ruzvelt, Atlantik muha uğramıştır. Avcı tayyarelerinden müterebesinden bahsetmij ve Şimal Buz de şekkil bir hava filosu adanın şimalinde nizinden Cenub Buz denizine kadar u Yunkers 88 tipinde düşman bombardızayan geniş bir sahada cereyan ettiğini, man tayyarelerine tesadüf etmiş ve bunnazi korsan ve tahtelbahırlerinin İngiliz lardan üçünü düşürmüftür. tezgâhlarının yapabilecehklerinden üç Gece hücumu esnasmda düşmanın beş misli fazla gemi batınhklarmı ve Amerikanın gemi inşaat programını hızlan tayyaresinin Malema t&yyare meydanındırarak bu tehlikeye karşı koymağa ve da tahrib sdilmiş ve keza bombardıman zayiatı kapatmağa çalıştığmı, Şimalî ve edilmiş ve mitralyöz ateşine tutulmuş Cenubî Atlantikte bahıiye devriyelerini olan civar plâjlardaki diğer bir takım geni}lettiğini ve bu hususta fazla tay tayyarelerde yangınlar çıkanlmış ol yare de kullandığını soylomış, Ameri duğu zannedilmektedir. kanın millî siyasetinı şöyle tasvir etKahire 28 (a.a) İngiliz tebliği: miştir: Hava tarikile gelen ve Alman hava kuv Vekilin izahab Emin Aslan (Tokat), İbrahim Diblan ve diğer bazı hatibler söz aldılar. Bu arada komblnalar meselesi de mevzuu bahsoldu. Bazı vak'alar zikredildi. Ankara civannda çalıştırılan bir kısım maklnelerin küçük sahalarda da kullanıldığı Ueri süruldü. Ziraat Vekili Muhlis Erkmen, ileri sürülen bütün noktalara cevaben uzun uzadıya izahat verdi, hayvan yeml istihsali işinde alınan tedbirleri de bu arada anlattı. Şimdiye kadar meccanen 120 ton yonca tohumu dagıtıldıgını kaydetti. Toprak kanununun yakında Meclise verilece ğini ve Ziraat şurası teşekkülüne şahsan taraftar olduğunu, hayvan vefiyatının fazlahgı, yalnız hastalıktan değil, bakımsızlıktan olduğunu, maamafih istatlstiklerin memlekette hayvan servetinin arttığmı gösterdiğini söyledikten sonra kombinalar meselesi üzerinde durdu: t Geçen sene 170 makine getirttik. Bazılan geç geldi, bazılan vaktinde yetiştirilmedi. Bazılanru da üıtiyaten başka yerlere sevkettlk. Yüz makine üzerlnden hesabianırsa 450 bin dönüm çlftci topragı bununla sürülmüş, ekUmlştir.> Vekil, çok iyi randıman ahndığını söylediğl makinelerin dar gahalara hasr ve tahsisine kendisi de taraftar olmadığmı, fakat bugünkü şerait karşısında tahaddüs eden vaziyetler dolaS^sile bazı küçük yerlere göndertdiğini kaydetti. Bazı ihmal ve aksaklıklar olmakla beraber bu büyük tecrübede kombinalann muvaffak olduğunu huzuru kalble ifade edecek bir vaziyette bulunduğunu tebarüz ettirdi. Beyanatını şöyle bitirdi: Suriye hava meydanlannın bombardımanı devam ediyor Beyrut 28 (a.a.) «Ofi. İngiliz tayyareleri, dün sabah, Haleb civarında Noirab tayyare meydanı üzerinde uç muşlar, tayyare meydanına bombalar atmışlar ve meydanı mitralyöz ateşine tutmuşlardır. Hava dafi bataryalan müdahalede bulunmuştur. Hasar ve insanca zayiat yoktur. Fransızlar, Beyrutta bir tngiliz tayyaresini düşürdüler Beyrut 28 (a.a.) Blenmartin tipinde bir İngiliz tayyaresi Haleb civarındaki tayyare meydanını bombardıman etmiştir. Havalanan Fransız avcı tayyareleri bu İngiliz tayyaresini düşürmüşlerdir. Tayyarenin içinde bulunan üç İngiliz ölmüştür. Mihverin gemi zayiatı (Ba$ tarafı 1 ind sahifede) edilmektedir. Bu da düşmanın müte madiyen tngiliz ablukasını zorlamağa uğraşmakta olduğunu göstermektedlr. 23 ve 30 nisan arasında 14 Alman V8 19 İtalyan gemisinin yakalanmış olduğu bildirilmektedir. 13 martla 14 mayıs arasında sahil bombardıman servislerine mensub tayyareler düşman sahillerile işgal altmda bulunan memleketlerin sahilleri açıklannda 61 gemiyi batırmışlar ve yavut bunlara tam isabetler kaydetmişlerdir. Bu gemilerden bazılan kafile halinde, baalan ise yalnız olarak sefer etmekte idiler. Fakat hepsi batınlmış değildir. Aîmanlar, dahilî münakalât hatlannın yükünü haflfletmek için sahil gemileri kullanmaktadırlar. En büyük kuvvet: Türk köylüsü Libyada harekat « Bugün aldığımız ve yann umduğumuz feyizli neticelerde dayandığımız ve dayanacağımız en büyük kuvvet Türk köylüsüdür. Türk köylüsünün bunu benimsemekteki kudreti karşısmda duyduğum hayranlığı yüksek huzurunuzda tekrarlamaktan büyük bir zevfc hissetmekteyim.» Vekilin beyanatı kâfi görüldii. Ziraat « Hitler'e tabi bir dünya tanımıbütçesi de kabul edildikten sonra yajdt yacağız. Amerikaya tahakküm etmesine çok geciktiginden yann 14 t« toplanıl veyahud tehdid eylemesine azamî azimle karşı koyacağız. Büyük Britanya ve natnak ^Jzere oelseya nihayet veriVii,r zizrne karşı mukavemet eden diğer milletlere yardun edeceğiz. Kendilerine gönderdiğimiz mühimmatm teslimini emniyet altma alıyonız. Amerika, Hitler'in tahakkümünde bir dünyayı kabul edemez. Amerika, demokıasilere verdiği sözü tutacaktır. Hava akınlan şiddetlendi (Baştarah 1 ind sahifede) vetlerinin şiddeti mütemadiyen artan bombardımanından muzaheret gören yeni kıtaatla takviye edilmiş bulunan Almanlar yeniden Hinya mıntskasındaki kuvvetlerimize karşı ağır hücumlarda Amiral Lütjens'le Bismark'ın bütün bulunmuşlardır. İngiliz kıtaatı, çok büyük bir azimle döğüşmekle beraber daha müsaid geri bir mevzie çekilmek mecburiyetinde kalmışlardu:. Muharebe şiddetle devam etmektedir. miirettebatı boğuldu uğranııştır. Düşman hava kuvvetlerinin gece İngiltere uzerindeki faaliyeti geniş olmamıjtır. Ezcümle cenub ve cenubu garbî sahilleri üzerinde bir kaç noktada bir kaç bomba atılmıştır. Hasar ve zayiat ciddî mahiyette değildir. Şimalî Fransaya giindüz hücumlan Londra 28 (a.a.) İngiliz Hava Nezaretinin tebliği: Dün öğleden sonra bomba tayyarelerimiz Bretagne'da düşmanın Lanyon tayyare meydanına karşı bilhassa mesad bir akın yapmışlar ve yerde müteaddid tayyareleri tahrib etmişlerdir. Dün gece Kolonyada sanayi hedeflere taarruz edilmiştir. Bombaların mühim hedefler üzerinde patladığı görübnüştür. Müteaddid büyük yangınlar çıkarılmıştır. Daha küçük bir tayyare teşekkülü de Boulogne doklarına taarruz etmiştir. tngiltere üzerinde Londra 28 (a.a.) Hava ve dahilî emniyet nezaretlertnin tebliği: Münferid bir düşman tayyaresi, dün öğleden sonra, şarkî İskoçyada bir şehir üzerine bombaîar atmıstır. Bombalar, hafif hasan mucib olmuş ve pek az kişi ölmüştür. Zabıta vak'alan TJnkapanı lskelesinde hamallık yapan Mehmed, mavnadan arabaya taşımakta olduğu 200 kiloluk balya ile fceraber düşmtiş, bellnden ağır surette yara lanmıştır. Mehmed, kazayı müteakıb imdadı sıhhî otomoblli iie Cerrahpaşa hastanesine kaldmlrmştır. + Ortaköyde Salharie sokak 17 numarada kahveci Kemalin 9 yaşlann daki kızı Nermin, Mualllm Naci cad desindeki maya fabrikasında çalışmakt?, olan annesinin yanında bulunurken, kazaen maklneye elini kaptırmıştır. •ff Pangaltıda Dolabdere caddesl 68 num arada oturan ve Feriköyünde Kordela fabrikasında çalışan 14 yaşlann daki Mikael, dikkatsizlik neticesi dokuma makinesine parmaklannı kaptırarak yaralanmış, Şişli Çocuk hasta nesine kaldınlmıştır. İt Yenimahallede Kilise sokak 1/3 num arada oturan Ömerin 8 yaşıann daki kızı, Yenimahalle iakelesi civa nnda oynarken kazaen denize düşmüş. civarda bulunanlar tarafıjıdan kurtanlmıştır. ~)f Beşiktaşta Valideçeşme mahalleeinde Abacı Lâtif sokağında 6 numa rada oturan Cevadın bir buçuk ya? lanndaki oğlu Cavid, mutfakta bir leğen içindekl kaynar suyu de\irerek muhtelif yerlerinden yanmış, Şîşli Çocuk hastanesine kaldınlmıştır. teler büyük baslıklarla Reisicumhur Ruzvelt'in «hududsuz fevkalâde millî ahval» içinde bulunduğunu ilân ettiğini yazmaktadırlar. Matbuat Reisicumhu run nutkunda sarahaten görülen Hit lerizm aleyhtarlığını ehemmiyetle kaydeylemektedir. Bütün gazete mütaleaları Ruzvelt'in lehindedir. Bazı gazetelere göre bu nutuk bilkuvve bir ilâıu harb mahiyetindedir. Nevyork Times ve Nevyork Herald «Allahm ınayeüne güvcnerek bütün Tribune gazeteleri bu nutku müstakbel mevcudiyetimizi hayafemıza, istikbalimihareket için sağlam bir temel addeyieze ve mukaddes şerefimize bağlayoruz.» mektedirler. Birleşik ve azimkâr bir milletin reisi sıfatile resınen ve alenen beyan ede rim ki, bizler denizlerin serbestisine dair olan eski Amerikan doktrinini teyid ederiz. Nısıf kürenin istiklâlini muhafaza hususunda 21 Amerika cunıhuriyeüle Kanada domirıyonunun tesanüdünü teyid ederiz. Dünyanın diğer demokra silerine maddî muavenet vsdinde bulunduk ve bu vadimizi tutacsğıı. Biz, Amerikada Amerikan menfaatlerinin ne vakit ve nerede tehdid altına düştüğünü karar altına almak hususunda tamamile serbestiz. Ordu kuvvetlerimizi askerî ve sevkülceyşî mevküerde tahşid ediyoruz. Taarruzu fedetmek için bu kuvvetleri kullanmakta tereddüd etmiyeceğiz. Meşruti cumhuriyetimizin hayatiyetine ve hürriyetine müsamaha ve Allaha iman hislerinin daimî bir ocağı olarak kalacağına dair mutlak imanımızı yeniden teyid ederiz. Bunlara istinaden bütün vatandaşlarıma ve mem'eketin davasına karşı olan mes'uliyetlerini tamamile müdrik olarak bu aksamdan itibaren tahdid kabul etmiyen fevkalâde ahval mevcud olduğunu ve bu ahvalin millî İktidarırmzın azaml haddine kadar müdafaamızı kuvvetlendirmemizi icab ettirdiğine dair olan beyannameyi neşrediyorum. Millet bütün %'atandaşların ve bütün grupların hiçbir hodkâmlık hissine kapılmadan rollerinin hepsini ifa etmelerine ıntizar edecektir. Bunun neticesi ise denıokrasimizin rruzafferane bir suretle yaşamasına devam etmek ola caktır. Sözümü bitirirken. istîkiâlimizi ilân eden beyanname altına irr.za koymuş olan ve kendilerı.ıe çok faik kuvvetlere karşı uzun müduet mücadelelerine bizler gibi neticeden emin olarak devam etmiş olan küçük vatanperver grupunun şu sözlerini tekrar edeceğiz: Almanlann ellerinde bulunan yerler Kahire 28 (a.a.) Kahire askeri mahfilleri, dün akşam Giriddeki vaziyet hakkında aşağ:daki malümatı vermişlerdir: Malema ile Hanya arasındaki ovada çok şiddetli çarpışmalar vukua gelmektedir. Alman kıt'aları Malemada yere İnmeğe devam eylemektedir ve vaziyet ciddidir. Almanlar, fevkalâde ağır zayiat vermektedir, fakat Almanlann, hedef lerine varabilirlerse kayıblara pekaz ehemmiyet verdikleri malumdur. Mesele, Almanlann Giride tayyarelerle nekadar zaman askerler indirmeğe devam edeceklcrdir. Gelen kıt'alar, paraşütçü kıt'aları değil, fakat yanmış tayyare parçalarile dolu Malema tayyare meydanına naklîye tayyarelerinden çıkan kıt'alardır. Giridden Kahireye gelen haberler, tebliğlerdeki malumattan gayri pekaz malumaü ihtiva etmektedir. Muharebenin merkezini Malema'nın teşkil ettiği sarihtir. Adanın geri kalan kısmında, Alman mukavemeti ancak iki merkezde devam etmektedir VP bu iki merkezden birisi, Hanyanın garbında sahil üzerinde Resmo civanndadır. Berlin 28 (a.a.) (Havas Pelemandial) Alman amiralbğı, filo kumandanı Amiral LOtjens ile Bismark zırhlısı süvarisinin ve mürettebatının tamamen kaybedildiğini teessürle bildirir. tngiliz Amirallığının teşekkürü Londra 28 (a.a.) Amirailık, İngiliz donanmasına şu mesajı yollamıştır: «Amirallık, düşmanm en kurvetli gemisinin fasılasız takib ve tahrib edilmesine iştirak eden ana vatan filosu kumandanı ile'erlerini tebrik eder. Ziyaı bizi derin surette müteessir eden Hood gemisinin ve mürettebatının bu suretle intikamı alınmış ve Atlantik sizin ve müttefiklerimizin icraatı için daha emin bir hale getirilmiştir.» Amirallığın bugün elde ettiği malumat gösteriyor ki, Victorius ve Aro Royal tayyare gemileri pilotlannın kahramanlık, meharet ve fedakârlıgl olmasaydı belki de maksad istihsal olunamıyacaktı. 5000 tonluk bir Alman muhribl batırıldı Londra 28 (a.a.) Sahü müdafaası servisinin tayyareleri, bu sabah kafile halinde Brest açıklannda seyrüsefer eden 5000 tonluk bir torpito muhribine muvaffakiyetle hücum etmişlerdir. Bom balar tamamile isabet etmiştir. İngiliz tayyareleri, uzaklaştığı zaman gemi yan yatmış bulunuyoniu. Bir İngiliz denizaltısı battı Londra 28 (a.a.) İngüiz amiraUık dairesi, «Usk» denizaltısından bir kaç zamandanberi haber almamamış olduğunu ve bu gemiye kaybolmuş nazarilo bakılacağını bildirmektedir. Tecziye edilenler Dünkü seyrüsefer kontrolu esnasında talimatnameye muhtelif şekillerde aykm hareket suçundan 17 şoför ve 8 ctomobil sahibi cezalandırılmıştır. Bundan başka 17 Şile kamyonuna sahte plâka takıldığından bu kamyon sahibleri hakkında da cezaî zabıt tanzim edilmiştir. Resmî beyanname Vaşington 28 (Radyo) Euzvelt nutkunu bitirdikten sonra resmî bir beyanname neşrederek fevkalâde millî tehlike halini ilân etmiş ve gavb nısıf küresine vaki olacak herhangi tecavüzü defetmek için askerî, bahrî ve siyasî makamatı teşriki mesai etmeğe ve icab eden tedbirleri almağa. haıkı da bu hususta hükumete yardım etmeğe davet etmiştir. Cumhuriyet: Birleşik Amerikada fevkalâde millî tehlike hali ilân edilmesi, Reisicumhura fevkalâde geniş, adeta diktatörce salâhiyetler vennektedir. Reisicumhur, icabında borsayı kapamak, tahvilât ve esham Eİışverişini 3 ay müddetle menetmek, heıhangi radyo istasyonunu kapamak ve yahud hükumete vermek, te3İihatı harbiye için fabrikalara ve havuzıara vazıyed etnıek, ithalâtı kontrol etmek ve gemilere el koymak salâhiyetini baizdir. Bütün gazeteler Ruzveltle beraber Nevyork 28 (a.a.) «Röyter» Gaze Ruzveltin salâhiyetleri uzahldı Vaşington 28 (a.a.) Cumhuriyetçilerin şiddetli muhalefetine rağmen, hükumet taraftarları, Ruz\elt'in para işlerindeki fevkalâde salâhiyetlerini iki sene daha temdid eden kanun projesini mümessiller meclisine tasvib ettirmişlerdir. Ruzvelt'in bu husustakı fevkalâde salâhiyetleri, doların yeniden kıymetlen dirilmesine ve iki milyar dolarlık para istikrarı kasasının idame ettirilmesine aid bulunmEktadır. Ruzveit'in bu İki fevkalâde saiâhiyeti, 30 hazlranda nihayete erecekti. Temdid hakkındaki kanun projesi şimdi, âyan meclisine gönderilmişür. Morga kaldırılan cesed Kumkapıda Liman caddesinde 126 numaralı evde oturan Celâl oğlu 38 yaşında Mazhar, evvelki gece odasına çıkmış, yatmıştır. Dün sabah kalkması gecikince, annesi, odasma gitmiş, oğlunu uyandırmak istemiştir. Lâkin, yatakta Mazhann cesedile karşılaş mıştır. Cesedi. Adliye hekimi Hikmet Tümer muayene etmiştir. Mazhann yediği her hangi bir şeyden zehirlenmiş olması ihtimali ileri sürüldüğünden, cesedi Morga kaldırtmıştır. Tahkikat yapılmaktadır. ÜROLOG OPERATÖR Prot Lord Halifaks Beyaz Saraya davet edildi Vaşington 28 (a.a.) Reisicumhur Ruzvelt, bu gün Lord Halifaks'la meşhur iktısadcı J. W. Keynes'i Riyaseticumhur sarayına davet etmiştir. Bu davetin gayesinin ne olduğu gizli tutulmaktadır. Bahaeddin Lutfi Varnalı Böbrek. Mesane, İdrar ve Tenasül vollan hastahkian mütehassısj Beyoğlu İş Bankası karşısı Enürnevruz sokak 10 Pananiya Aprt No. 2. Telefon: 42203.