5 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r FOTO MAGAZİN J Türkiyenin aranan yegâne san'at ve salon mecmuası Moda ilâvesile müvezzilerden isteyiniz. umhuriyet S3yi! 5019 TelgrafVve mektub adresi: Cumhuriyet. İstanbul Posta kutusu: tstanbul, No. 246 Telefon: Başmuharr.'r ve evl: 22366, Tahrlr heyetl: 24298, İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 PBrŞBIllDB 0 m3]flS İOJO Robenson Kru; 28 YIL ISSIZ ADADA Daniel de Foe'nin dünyaca tanmmış bu sahe YAŞAR NAB t tarafmdan tercüme edilmi§ nefis bir şekilde basılmışi r, Fiatı 50 kuruş. Kanaat Kitabevi Balkan birlîgine doğru ;rupuı yol alınırken Başvekilimiz Atina seyahatile Her sahada milletlerimizin münasebetlerini mümkün o/duğtt kadar fazla sıklaştırmalı ve sıkdaştırmalıyız. illetlerarası kuvvetli bağlar şeklindeki büyük işlerin temeli polıtikadır: Menfaitlerin birleştirici zaruretinden doğma bir politika. Bağlar kuvvetli ve sağlam olmak için karşılıklı menfaatlerin bütün bir vuzuh ve sarahatle tenazuru lâzımdır. Eğer politika iyi görülmüş ve iyi tayin olunmuşsa anlaşmaların en samimî şekillerini hissî se\gıler takib ve takviye eder. Mılletlerarası bağlarını alabildığine kuvvetlendirip ileri götüren bu ikinci kısmın ehemmiyeti birinciden az değıldir. Menfaatleri müşterek olmak hasebile aralannda siyasî anlaşma bağlan kuran milletlerin hergiin birıbirlerini daha iyi tanımaları ve daha çok sevmek imkânlarını hazırlamaları çok tabiî, bizce adeta zarurî bir netice olur. Bir müddettir Balkan Antantını teşkil eden devletler arasındaki samimî sulhsever bağm yeni bir inkişaf merhalesine götürülmesi lüzumunu ileri sürmekte bulunuyoruz. Biz bu lüzumu mücerred bir fıkir olarak ileri sürüyor değiliz. Bizim nazarımızda o, hâdiselerin cereyanından doğmakta olan yepyeni bir zarurettir. Balkan Antantı ilk safhasında statükonun muhafazasından ibaret olan sulhu Balkanlarda ve Balkanlılar arasmda temin etmek maksadile teşekkül etmişti. Bizim şimdi ileri sürmekte olduğumuz ikinci safha Balkan Antantını teşkil eden devletlerin ayni maksadı Balkanlar dahil ve haricinde her taarruz ihtimaline karşı temin etmeleridir. Bu düşünce Balkan Antantını, amma yalnız kendi mevcudiyet ve menfaatlerini alâkadar eden meselelerde, bir Balkan birliği haline götürerek diinya politikasma kanştırmaktır. Balkan Antantından ortaya 60 milyon nüfuslu büyük bir devlet çıkaracak olan bu düşünce Balkanların sulhu ve selâmeti için en kuvvetli teminah teşkil edecektir. Bafkanlı devletlerden her birinin harice karşı kendi başlarına kalmalarına bedel toplu bulunmaları, bu devletlerden birine veya bir kaçına karşı düşünülebilecek taarruz ihtimallerini asgarî haddine ve bizce adeta hiçe indirir. Az kuvvetli olmak harb sebebidir. Çok ve toplu kuvvet sulhun dünya dünya olalı keşfolunabilen en tesirli çaresidir. Balkan Antantı devletleri kendi memleketlerinde millî istiklâllerine tamamile sahib olarak haricî plânda siyasetlerini ve askerliklerini birleştirmiş olabilirler. Kime karşı olursa olsun Balkanlar statükosunun muhafazasında en müessir rolü oynıyacak olan bu birlik, ayni zamanda bütün devletlerle hoş geçinmenin de baş tedbiridir. Mılletlerarası münasebetlerinde esaslı kaidedir: Kesilemiyen el öpülür. Balkanlıların kendi aralannda böyle bir tekâmül temin etmelerini hoş görmiyecekler bulunacağını ve bunlann öyle bir birliğin tahakkukuna mâni olmak için türlü manevralar çevireceklerini pek iyi biliriz. Ancak Balkanlıların kendi memleketleri ve kendi çevreleri sulh ve selâmetine aid böyle ulvî bir düşünceyi tahakkuk ettirmekte hiçbir manevranın hiç bir oyununa tutulmıyacak kadar ileri olgunluk devresine vasıl olmuş bulunduklarını da şüphesiz sayarız. Buna göre Balkan Antantınm Balkanlılar birliğine doğru tekâmülü lüzumunu ispata çalışmaktansa bu birliği kolaylaştıncı ve kuvvetlendirici işler üzerinde konuşmağı tercih etmeliyiz. Romada yeni galibiyetimiz Dünkü «Kral kupası» müsabakasında gene birincilik aldık Roma, 4 (Hususi) Kral kupası müsabakaları bugün on binlerce seyircinin önünde yapıldı. îtalya Kralı Majeste Emanuel de müaabakaları takib için sahaya gelmişti. Birçok ekiplerin iştirak ettiği bu müsabakada parkuru iki binici subay hatasız yaptı. Bunlardan biri Türk ekipinden Yüzbaşı Cevad Kula, diğeri de bir Almandır. Diğer derece alanlar arasmda da Yüzbaşı Cevad Gürkanla iki Alman ve bir trlandalı vardır. Müsabakalardan sonra Majeste Vçüncü Emanuel Cevad Kula ile Çevad Gürkant tebrik etmis ve ellerini sıkarak mükâfatlarını vermiştir. Subaylartmız bu son muvaffakiyetleri dolayısile de on birderce kisi tarafmdan uzun uzun alkışlanmışlardır. Romadaki müzakereler imzalanan munzam pakta dair mühim beyanatta bulundu Ankara 4 C. H. Partisi Kamutay grupu, bugün saat 15,30 da Trabzon saylavı Hasan Sakanm başkanlığında toplanmıştır. Bu toplantıda söz alan Başvekıl Celâl Bayar, beraberlerinde Dış İşleri Bakanımız Dr. Tevfık Rüştü Aras da bulunduğu halde Yunanistana yaptıkları ve dün sabah avdet ettikleri seyahatten ve esaslarını da hatırlatmak suretile Atinada imzaladıkları munzam muahedename muhteviyatından bahsetti. Başvekil Celâl Bayar, Yunanlılar hükümdarı Majeste İkinci Jorj'un heyetimizi nasıl samimiyetle kabul ettiğini ve Şefimize karşı derin bir muhabbet ve alâka gösterdiğini söyledikten sonra Atatürkün Selânikte içinde doğdukları evi ziyaretinden bahsederken Selânik şarbaylığmın ibraz etmekte olduğu çok dostane alâkayı memnuniyetle kaydermis ve Yunan devlet reisi ve hükumet şfcfince izhar ve teyid edilmiş olan samimî teşriki mesai kanaat ve kararlarını» ve dost Yunan hududları içinde, her zaman ve her yerde, necib Yunan milletinin kendi gahsında Türk mılletirae ve Türk milletinin Büyük Şefine\ karşı gösterdiği fasılasız sevgi tuğyanJarı ve tezahürlerini tasvir etmiştir. Başvekil bu muhabbet âsarının Şefimizm, bütün Türk milletinin ve Cumhuriyet hükumetinin kardeş Yunan milletine, onun haşmetli hükümdarına, Krallık hükumeti reisine ve Krallık hükumetine karşı besledikleri samimî duyguların tam bir inikâsı olduğunu ve bu suretle tecelli etmekte bulunan ve hep böyle de devam edecek olan bu Türk Yunan tezahüratının Balkan müttefik ve dostları arasmda yaşıyan münasebatın iyi bir timsali olduğunu sırasile anlatmıştır. [Arkast Sa. 7 sütun 6 da~\ Hitler'le Mussolini dün ilk görüşmeyi yaptılar Mussolini, şahsî nüfuzunu kullanarak Südet ekalliyeti meselesini Fransa ve Ingilterenin arzusuna göre halletmesini Hitler'den istiyecek Küçük İtilâfm toplantısı Yugoslav, Rumen ve Çek nazırları dün Sinaya'da Selânikten gelecek bir heyet, evin anahtarını içtimalara başladılar Büyük Şefe sunacak Atina 4 (Sureti mahsusada giden arkadaşımız bildiriyor) Türk gazeteciler heyeti, Olimpia'dan dün akşam saat 20,30 da dönmüş ve Selâniğe hareket etmiştir. Heyet, istasyonda elçimiz Ruşen Eşref, konsolosumuz, matbuat direktörü M. Seferyadis, Rumen, Yugoslav matbuat ateşeleri ve Atina ajansı direktörü tarafmdan uğurlanmıştır. Türk gazetecileri, Selânikte Make donya matbuat müdürü, gazeteciler birliği reis ve azaları tarafmdan karşılanmıştır. Umum vali ile kolordu kumandanı, belediye reisi ve konsolosumuzun ziyaretinden sonra şehir gezilmiş, öğleüzeri Selânik gazetecileri birliği, akşam da belediye tarafmdan iki ziyafet verilmiş tir. Atatürkün doğduğu ev de ziyaret edilmiştir. Bu evin etrafı hükumetçe satm alınmıstır. Elyevm park haline getirilmektedir. Türk gazetecileri Atatürkün evinde Romadaki meşhur Via Dell'lmpero'nun Hitler'in şerefine müstesna bir şekilde aydınlatılmış manzarası Roma 4 (Hususî) Almanya devlet reisile îtalya Başvekili M. Mussolini arasmda ilk siyasî mülâkat bu sabah Kirinal saraymda vuku bulmuştur. Duçe, saat 10 da beraberinde nazırIardan Kont Ciano, M. Staraçe, M. Alfieri ve müsteşarlardan M. Büffarini Gidi olduğu halde otomobille Kirinal sarayına gitmiş ve meydanda saflar teşkil etmiş olan askerî kıtaat ve sarayın Kral muhafızları tarafmdan selâmlanmıştır. M. Mussolini, ttalyanın misafirine tahsis edilmiş olan apartımanın salonunda M. Hitler'i ziyaret etmiştir. Bu esnada nazırlar, bekleme odasında kalmışlardır. Saat 10,15 te, Alman nazırları Fon Ribbentrop, Hes, Göbels, hücum kıtaatı şefi M. Hımmler, saraya gelerek, bekleme odasında intizar halinde bulunan İtalyan nazırlarına iltihak etmişler dir. lArkası Sa. 7 sütun 1 de] HATAYDA İNTİHAB FAALİYETİ Iskenderun ve civarında kayıd işlerine başlandı Bütün bürolar faaliyete geçti. Antakyada bir Türk vuruldu, mahkemeye müracaat edilecek Antakya 3 Antakyanın Yenigün olduğunu beyan etmek istediğini soruyor gazetesi bugünden itıbaren dördüncü sa ve alınan cevaba göre kaydı yapılarak hifesini fransızca neşre başlamıştır. Bu her camıa için ayrı renkte mevcud bir sesahife intihab işlerile alâkadar haberlerin çici kartı veriliyor. tercümesine mahsustur ve komisyonu yolTercüman suali arabcaya çevirdiğin suzluklardan haberdar etmek içindir. den bunun evvelâ türkçe yapılması için Kayid muamelesi Türkler tarafmdan müracaat hazırlan Antakya 3 Anadolu Ajansının hu mıştır. susî muhabiri bildiriyor : Komisyon azasından seçim müfettiş Bugün İskenderunda kayıd bürosunda lığine ayrılan Belçikalı Lagrange, bana reisin müsaadesile iki saat kadar hazır bu bunu temin edeceğini söyledi. lundum. Müracaat edenin evvelâ nüfus Seçim müfettişinin beyanatı kâğıdı görülüyor. Sonra reis tercüman vaLagrange bana beyanatında, yalnız sıtasile kendisine hangi camiaya mensub [Arkası Sa. 7 sütun 6 dal lllMIMIIIIIIIIIlltlllllllllllllllIIIIIlllllllinifllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllllllllllllllllllllMlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll M. Konrnen M. Krofta M. Stoyadinoviç Bükreş 4 (Hususî) Küçük İtilâf Petresku tarafmdan tarşılanmışlardır. daimî konseyinin 35 inci toplantısına iş M. Komnen kısa bir nutuk irad ede tirak edecek olan Çekoslovakya Harici rek müttefik devlet mümessillerini selâmye Nazırı M. Krofta ile, Yugoslavva lamıştır. M. Stoyadinoviç mukabele edeBaşvekili M. Stoyadinoviç bu sabah Si rek, Rumence «Yaşasın Romanya» diye naya istasyonuna muvasalat ederek, Ro bağırmıştır. manya Hariciye Nazırı M. Komnen lArkası Sa. 7 sütun 4 tei Elektrik şirketile tekrar Hükumet paraya yeni müzakereye başlanıyor Fransız frangı gene düşüyor NADIR NADt [Arkası Sa. 7 sütun 3 te] bir esas temin edecek Başvekil M. Daladye dün akşam bir nutukla vaziyeti izah etti Şirketin U. Müdürü dün mühim geldi ve Ankaraya gitti *Balkan Antantı kendi esasmdaki samimiliğe istinaden siyasî anlaşmayı ekonomik ve kültürel kaynaşmalarla takib ve teyid etmek için bir ekonomik konseyle bir de matbuat birliği kurdu. Her iki teşekkül bütün bir samimiyet ve azamî hüsnüniyetle işe koyulmuş bulunmaktadır. Daha geçen gün umumî içtimalarını îstanbulda akdetmiş olan bu heyetlerin müzakerelerine hâkim olmuş bulunan pürüzsüz ve derin samimiyeti görüp de mütehassis olmamak elde değildi. İşte biz bu yoldaki karşılıklı çalışmalarda süratle Jleri gidilmesini muvafık buluyor ve bunu Fransız Başvekili Daladye ve Hariciye Nazın Bone son £a Balkanlıların en yüksek menfaatleriLondra müzakereleri esnasında «ıiz icabı olarak görüyoruz. Londra 4 (Hususî) Mevsuk bi. haber üzerine Fransız frangı bugün AvEkonomik münasebetlerde Balkanlılamembaden alınan haberlere göre, Fran rupa ve Amerika borsalannda yeniden frın genis bir elbirliğile hareket etmeleri »"çin vapılacak iş çoktur, ve bu hususta sa Başvekili M. Daladye, Fransa, İngıl düşmüştür. Londra borsasında bugün bir fekdiğerlerine yardımdan elde edilecek tere ve Amerika arasmda imzalanan pa Ingiliz lirası 169 frank 75 santim üze ra anlaşmasında Fransız frangı lehıne rinden muamele görmüstür. YUNUS NADt bazı tadılât yapılmasını teklif etaiştir. Bu [Arhası Sa. 7 sütun 4 te] [Arkası Sa. 1 sütun 3 fe] Nafıa Vekâletile Elektrik şirketi ara smda Ankarada cereyan eden müzakerenin inkıtaa uğradığını ve son vaziyeti görüşmek üzere şirketin Belçikadaki müdiri umumisi M. Spesial'in memleketimize geleceğini bir iki gün evvelki nüshamızda yazmıştık. M. Spesial dün sabahki trenle Brükselden şehrimize gelmiş ve Sirkeci garında Elektrik şirketi erkânı tarafından karşılanmıştır. M. Spesial dün akşamki ekspresle Ankaraya hareket et miştir. Elektrik şirketinin en salâhiyettar bir şahsiyeti olan mumaileyhin Ankara da Nafıa Vekâletile yapacağı temas ve görüşmeler bu meseleye kat'î bir şekil verecektir. Zıra bundan evvel müzakereye iştirak eden şirketin hukuk müşaviri ken disinde fazla salâhiyet görememişti. Bu defa Ankarada cereyan edecek müzakere neticesinde şirketin imtiyazını hükumete satması ihtimali de mevcuddur. [Arkası Sa. 7 sütun 3 te] Kırşehir zelzelesinin fennî noktadan tahlili Sarsıntı noktasmda tetkiklerde bulunmaktan gelen Jeolojik heyet reisinin gazetemize beyanatı Boğazlardaki faaliyete dair rapor Köşkerde bir an içinde taş ve toprak yığını haline gelen yuvalar Jeolojik tetkiklerde bulunmak üzere Heyet reisi Kemal Erkmen, kendisile Kırşehir zelzele mıntakasına gıden İstan görüşen bir muharririmize, zelzele mıntaHükumetimizin hazırlıyarak Milbul Rasadhanesi müdür muavini Kemal kasındaki tetkiklerine dair şu malumatı letler Cemiyetine ve alâkalı devletlere verdiği raporun bir hu Erkmenin reisliği altında, Süreyya To vermiştir: lâsası bugün 5 inci sahifemizdedir. katoğlu ve Serverden mürekkeb heyet, « Kırşehir havalisindeki zelzelenin dün şehrimize dönmüştür. lArkast Sa. 1 sütun 5 tel