4 Mayıs 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Robenson Kruzoe 28 YIL ISSIZ ADADA Daniel de Foe'nin dünyaca tanınmış bu şaheseri YAŞAR NABİ tarafından tercüme ecülmiş ve nefis bir şekilde basılmıştır. Fiatı 50 kuruş. umhuri ' 5018 Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrlr ve evi: 22366, Tahrir heyeti: 24298, İdare ve matbaa fcısmı 24299 24290 V Meth&e\A\ge ALMANCfA Yardımcı Kifab Fiatı 50 kurui ile ISIZCA SNENLERE ıcı Kitab ;ı 50 kuruş Kanaat Kitabevi 4 İ¥i3yiS 1938 Kanaat Kitabevi Süvarilerimizin Romada DÜNKÜ ŞİDDETLÎ YAĞMUR kazandıkları zafer Sürekli sağanak, şehre Ekipimizi teşkil eden gayretli çocukların ayrı ayrı gözlerinden öperiz. Atatürk Büyük Şef, dün Başvekil ile Hariciye Vekilini kabul buyurdular Ankara 3 Atatürk, bugün öğleden sonra, Yunanistandan avdet etmiş olan, Başvekil Celâl Bayarla Hariciye Vekili Dr. Tevfik Rüştü Arası kabul buyurarak nezdlerinde uzun müddet alıkoymuşlardır. (a.a.) M. HİTLER ROMADA korkulu saatler yaşattı Alman Başvekiline dün büyük tezahürat yapıldı Hitler'i ve beraberindeki Alman ricalini Romada bizzat İtalya Kralı ve Mussolini karşılıyarak Kirinal'e kadar refakat ettiler nlar canlı varhklarını daha Nis ' müsabakalarında göstermişlerdi. Bundan önceki Avrupa yarışlarında ise muhtehf muvaffakiyetler, hatta birincılıkler elde etmiş oldukları da hep hatırımızda olduğu için, kendılerini bütün bir emniyetle takib ediyorduk. Avrupanın en meşhur binicilerini ve en maruf atlannı toplıyan müsabakalarda birinci ile sonuncu arasında yarıdan evvel gelmek bile muvaffakiyet sayılırdı. Ancak pek gözlii süvarilerimiz bununla kanmıyarak hep birincilik şerefini kazanmak gayret ve azminde idiler. Nihayet zafer haberi gelmekte gecıkmedi: Türk ekipi, Romanın evvelki günkü milletler yarışında birinci gelerek yarışın altm kupasını bizzat M. Mussolini'nin elinden takdirler ve tebriklerle aldı. Haberin bütün memlekette heyecanlı bir memnuniyet dalgası dolaştıracağına şüphe yoktur. İsmet İnönünün kulakları çınlamıştır diye tahmin ederiz: Çok ehemmiyet vererek hep ileri gıtmek üzere sağlam temellerini koyduğu binicilik, terakkinin zirvelerinde dolaşmağa başladı işte. Büyük Şefimiz Atatürk, Türk süvarileri tarafındân kazanılan bu güzel zaferi, hiç şüphesiz, büyük memnuniyetlerle karşıladı, ve onda muhakkak Türk milletinin yüksek kabiliyetlerine kayıdsız şartsız dikili emniyetinin yeni ve parlak bir delilini daha gördü. Oldumolasıya atı ve atçılığı seven Türk milletinin her ferdi bu zaferi şevkle benimsiyecektir. Atlı veya atsız her Türk bugün bu zafer haberi karşısında: Ben de olsam böyle yapardım! Diyen gururlu ve itimadlı bir sevince sahibdir. Süvarilerimiz Romadaki son zaferlerile milletin kendi nefsine olân inanmı alabildığine takviye etmişlerdir. Ekipimizi teşkil eden gayretli çocukların ayrı ayrı gözlerinden Öperiz. Ben de olsam böyle yapardım... Ata binen ve binmiyen her Türkün kalbinden geçene tercüman olarak ileri sürdüğümüz bu cümlede beyhude bir tefahür yoktur. Bir çok esaslı işlerde atavik kabiliyetlerin tesiri muhakkaktır. Türk iyi silâh kullanır, ve hatta bunların en modernlerini ve en karışıklarını dahi kolaylıkla, çabuklukla öğrenip tatbik eder. Çünkü Türk, kendi tarihinde, silâh, kendi hayatının en yakın ortağı imiş gibi, bu aletlere adeta ezelî bir aşinalıkla vâkıftır. Topun, tüfeğin başına geçince, sanki eski zamanlann bütün hatıraları Türkü ihata eder. Biz okuyup yazma bilmiyen nice topçu Türkler gördük ki müsellesatın en karışık hesablarını yalnız hislerile, adeta el yordamile hallederlerdi. En modern ve en ince hesablı silâh, Türkün elinde en muti bir alet olur. Bu yoldaki faaliyet brarnşları bîr sıraya konsa Türke en menus işlerden biri olarak belki süvarilik en baştd gelirdi. Türkün atla atavik alâkası bu kadar derindir. İlk faal ve cevval zamanları tarihin kaıanlıklanna karışan ecdadımız dünya yüzüne at sırtında yayıldılar. Türkün atlı hayatının ikide bir zevkle tekrarladığımız şu misali bir tablodur: Yakın Osmanlı tarihinde îstanbulun Davudpaşa sahrasından vasatî Avrupa hedefine 40 bin atlı birden hareket etmişti. Türkün kudretini iyice tebarüz ettirmiş olmak icin dünyanın hemen hiçbir yerinde buaün bu hâdisenin aynen tekrarına kolay kolay imkân olmadığını hatırlatalım. Kırk bin süvarinin belki iki kere kırk gün sürecek bu uzun seyahatte bütün menzil hizmetleri evvelden düşünülmüş ve temin olunmuştu. Roma medeniyetine yollann sahid tutulması yersiz olmıyan bir âdettir. İnsan Avrupaya doğru Rumelinde su Çekmecelerdeki Sinan köprüsünü ve Bağdad caddesinin hâlâ yaşıyan bin bir eserini görmekle her yerde tarihe kudretli ellerile sanki kendi suratını nakşetmis olan Türkün yüksek kuvvet ve kabiliyetinden delıller bulur. îşte bugün dahi ata ilk binen Türkün, bu ezelî aşina üstünde derhal gururlu bir eda takınışı, kendi ecdadınm binicilikte çok ileri olan marifetinin irsen kendisine kadar intikal etmis bulunmasındandır. Bundan anlaşılır ki millî tarih yalnız mazi değildir. O, biraz haldir, birçok da istikbal. Itiraf etmek lâzım gelir ki İmparatorIuğun son inhitat asırlarında Türkün atla alâkası t'^i acıklı bir tereddi devri geçirmiştir. Eskiden harblere tımar erbabı Münhat sokaklar su altında kaldı» seyrüsefer durdu, Kasımpaşa ve Ortaköy dereleri taştı Ankara istasyonunda Ankara 3 Dost ve müttefik Yu nanistana yaptığı ziyaretten dönmekte olan Başvekil Celâl Bayarla Hariciye Vekili Doktor Tevfik Rüştü Aras refakat ve maiyetlerindeki zevatla birlikte bugün Ankaraya gelmişlerdir. Başta Büyük Millet Meclisi Reisi Abdülhalık Renda olmak üzere îç îşleri Bakanı Parti Genel Sekreteri Şükrü Kaya, Vekiller heyeti, Riyaseticumhur U mumî Kâtibi Hasan Rıza, Başyaver Celâl ile meb'uslar, Büyük Erkânıharbiye ikinci reisı Orgeneral Asım Gündüz, şehrimizde bulunmakta olan büyük ve orta elçiler, vekâlet müsteşarları, Büyük Erkânıharbiye ve Millî Müdafaa erkânı, büyük üniformalarile Balkan Antantı devletleri ataşemiliterleri, Ankara Vali Hitler ve Mussolini ve Belediye reisile Ankara Mevki Ku Berlin 3 (Hususi) M. Hitler'i hâmandanı, Emniyet Müdürü, Merkez Kumandanı, daireler umum müdürleri, Baş mil bulunan hususî tren bu sabah saat vekille Hariciye Vekilini karşılamak ü 4,30 da Münihten îtalyaya hareket ederek saat 7 de Brenner hududunu geçmiş zere istasyona gelmiş bulunuyorlardı. tir. Kendilerine ayrıca bir hususî vagon Italyan ve Alman bayraklarile süslenbağlanmış olan tren durur durmaz Başmiş olan hususî tren hudud istasyonuna vekil Celâl Bayar, Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Arasla birlikte vagonlarından girince kalabalık bir halk kütlesi tarafıninerek kendilerini karşılamağa gelmiş bulunan zevatla ayrı ayrı musafahada bu Iunmuştur. Başvekil Celâl Bayar, bunu müteakıb başta bando mızıka olduğu halde kendisine ihtiram resmini ifa eden piyade, jandarma kıt'alarile polis müfrezesini teftiş etmiş ve istasyonun iç ve dışında bulunmakta olan halkın samimî tezahürleri arasında otomobiline binerek istasyondan aynlmıştır. Dünkü yağmurda istanbul sokaklanndan birinin görünüşü İlkbaharın ılık havasma henüz kavu şamamışken, şehir, dün sabah birdenbire korkunc bir yağmur sağanağına maruz kalmıştır. Son aylar içinde eşine tesadüf edilmiyen bu yağmur, saat onu beş geçe başlamış, durmadan, bazan hafif ve çok defa şiddetli olmak üzere akşama kadar devam etmiştir. Bardaktan boşanırcasına süren bu yağış, bılhassa saat on bir buçuğa doğru o kadar hızlanmıştır ki, tramvaylar işliyememiş, sellerin getirdiği mo lozlar, caddeleri kaplamıştır. Bu arada Valikonağı caddesinde bir evle Feriköyde Kahraman, Kasımpaşada Pişmaniye, Yenişehirde Karnaval, Bostanbaşında Çukurcuma sokaklarını ve bu sokaklarda bulunan evlerin alt katlarını su basmıştır. [Arkast Sa. 8 sütun 1 de] Berlin sokaklarında dan şiddetle alkışlanmıştır. Kral ve împaratoru temsil eden Dülc dö Pistoia ile fırka umum kâtibi M. Staraçe, Hariciye müsteşarı M. Bas tiyanini ve Hariciye teşrifat umum müdürü, M. Hitler'le refakatindekileri karşılamışlardır. [Arkası Sa. 7 sütun 5 te] Hatayda intihab propagandası Dün Antakyanın bazı yerlerinde hâdiseler oldu Altı Türk, aleyhdar Alevilerin tecavüzüne uğradı, Türkler namına bir heyet, intihab kontrol heyetine müracaat etti Fransada hükumet yeni vergiler ihdas ediyor M. Daladye'nin ilk kararnameleri meriyete giriyor. Fransadaki ecnebiler için de tedbirler alınacak Paris 3 Hükumet, kararnameler hakkındaki izahnamesinde memleketin nihaî kalkınmasını imkân dairesine sok mak için istıhsalâtın kuvvetlendirilmesi hususunun tahakkuk ettirilmesinin muvafık olacağını beyan etmektedir. Tanzim edilmiş olan kararnameler, bu kalkınmanın malî ıslahat ve asgarî iki senelik bir program tatbikı suretile teminini istihdaf etmektedir. 1 Bu işe milletin istisnaî surette yardım etmesi derpiş edilmiştir. Bu yardım, bilvasıta ve bilâvasıta rüsumdan yüzde sekiz nisbetinde munzam bir vergi ahnması şeklinde olacaktır. Bu tedbir sayesinde üç milyar iki yüz milyon elde edilecektir. Gümrük rüsumu tezyid edilmiyecek tir. Maamafih tarifelerin 31 temmuz 1938 den evvel yçniden gözden geçiril mesi takarrür etmiştir. Bu yeniden göz den geçirme sayesinde iki milyon elde edilecektir. Nihayet millî müdafaa için çalışan müesseselerin temettülerine bir kararname ile munzam bir resim konulacaktır. 2 lşlerin revacmı temine matuf olan istihsalâta müteallik tedbirler: Gayrisıhhî binalara karşı mücadele için gayrimenkuller inşaatınm artırılması. Birçok malî tedbirler, bütün yeni inşaatı teshil edecek ve bu inşaattan müsakkafat ver Başvekil bugün Parti Grupunda izahat vereeek Ankara 3 (Telefonla) Parti Meclis Grupu yarın (bugün) Meclis içtimaından sonra toplanacaktır. Bu içtimada Başvekil Celâl Bayarın son seyahati ve temasları etrafında beyanatta bulunacağı anlaşılmaktadır. Muzaffer süvariler Başvekil ve Dahiliye Vekili tebrik telgrafları gönderdiler Ankara 3 Dün Romada yapılan milletler binicilik müsabakası hakkında Antakyadan bir manzara: Meşhur Kdprübaşı ekipimize riyaset eden albay Cevdet Başvekil Celâl Bayara aşağıdaki telgrafı Dörtyol 3 Anadolu Ajansının hu j sinden Eti Türklerden Mehmed Dervîş, göndermiştir. Edib Galib, propaganda için gittikleri ve susî muhabiri bildiriyor: Bugün Antakyada intihab propagan Antakyaya on kilometre mesafede bulu Başvekil Celâl Bayar dası yüzünden olduğu bildirilen iki vak'a nan Karamurad nahiyesine bağlı Tavla 'Ankara köyünde köyün Eti Türk şeyhi tarafın olmuştur: Bugünkü milletler kupası müsabaka Harbiye nahiyesinden Eti Türklerîn dan kabul edildıkten sonra Türk aleyh sında Mussolini altm kupasını ekipimiz den «Alevî» şeyh Mahmud, Antakva tarı Alevilerin taarruzuna uğrıyarak baş kazandı. Kendi nammı taşıyan kupayı nm saray «Hükumet» caddesinde Türk larından ve muhtelif yerlerinden yaralan bizzat ekipe verdi. Almanlar ikinci, Iraleyhtarı bazı Aleviler tarafından sopa mışlardır. Yanlannda bulunan Zeki Ka landalılar üçüncü, İtalyanlar dördüncü, sım, Abdullah Fevzi, Mehmed Sinak ve ile başından yaralanmışhr. Romanyalılar beşinci oldular. Zafer dilArkast Sa. 7 sütun 3 te] Gene Antakyanın Orhaniye mahallereğine çekilen sancağımız İstiklâl marşıIIIIIMTIIMI rıııııııııııııi ııııııı ııııııiMiııiTiiMiiPitııııııııııııııiııiTiıiıııııııııllıııııtHiıiMi ııııııt ıııiMiıııııııı ıııııın mızla selâmlandı. atlı kıt'alarile haydi hazır iştırak ve ilti kadaşıdır. Türk atile konuşur. Hayvan [Arkası Sa. 3 sütun 5 te] hak ederlerdi. Bu, bütün memlekette at o kadar hislıdir ki o da sahıbinin candan yetiştirmeğe ve kullanmağa olan bağlılı hasbıhallerine hal ve hareketlerile adeta ğın hem sebebi, hem neticesiydi. Her cevab verir. Birçok sebeblerle bizim memleketimizTürk kasabasında ve köyünde, ovasında de geçirdiği metrukiyet devrinde atçılık ve dağında atlarile beraber yaşardı, ve en iyi atlara sahib olanlar en şerefli in Avrupada çok ileri götürüldü. At cinsleri ıslah olundu ve binicilik en ince ve en sanlardı. Cumhuriyet devrinde milletin tarihî ileri marifetler derecesine çıkarıldı. Fakat büyüklüğü ile mütenasıb yükselmelerine her sahada Avrupa atçılığına yetişmekliSon günlerde alâkadar makamlara verilen ehemmiyet arasında, atçılık da ğimiz için işte on, on iki senelik bir çalışele alındı, ve bu cins hayvanın memleket ma kâfi gelmiştir. Ecdadımızdan gelerek bazı memleketler halkı tarafından dete ıslah olunarak çoğaltılması gayesi orta kanlarımızda uyuyan atçılık uyandı. Bu vamlı teklifler yapılmaktadır. Bu teklifya kondu. Bunun neticesi olarak îstanbu na şahsî gayretlerimiz de katıldı. Bu sa ler oralarda kurulmuş olan bazı büyük lun narin kızlarının bile atlı seyrana çıkan yededir ki çok geçmeden Avrupa mey sınaî müesseseleri Türkiyeye naklederek kurmak şeklindedir. ekipler arasma karıştıklanm görmekte danlannda işte muvaffakiyetle at oynat memleketimizde Teklifler bilhassa Macaristan, Romanya yiz. Süvarilik atı sevmekle başlar ve atı mağa imkân bulur olduk. Evvelki gün Romada hepimize ve bü ve Çekoslovakyadan yapılıyor. Talebde sevmekle biter. En iyi süvari kımdir bilir misiniz? Atına en iyi bakan. Hem de tün Türk milletine bu yüksek zevki tattı bulunanların hemen hepsi Musevidir. ÇoAliye Veliye havale tarikile değil, kendi ran Türk süvarilerini ve onların şahısla ğu, ekseriyeti Türklerden mürekkeb bir atına bizzat en iyi bakmakta en ileri alâka rında bütün Türk süvarilerini, kadınlı er şirket kurmağı, yahud bir Türkü ortak gösteren. Türkün an'anesinde ata iyi kekli bütün Türk atçılannı hararetle teb almağı ileri sürmektedir. Alâkadar ma bakmak çok şerefli bir hizmettir. Türkün rik ederken hakikaten sonsuz bir bahti kamlar, son haftalar zarfmda yüzlere baliğ olan bu müracaatleri merkeze bil nazarında at, insanın en vefalı ve ayni yarlık duyuyoruz. dirmişlerdir. YUNUS NADI zamanda çok cesur ve kahraman bir ar Fransa Dahiliye Nazırı M. A. Saro gisi alınmıyacaktır. Birçok iktısadî ted birler, 48 saat kanununun elâstikiyetini temine matuf bulunmaktadır. 3 Krediye müteallik olan tedbirler İ Hükumet, idarelere, müteahhidlere ve ixn tiyaz sahibi şirketlere tediyatta bulunmaları için mecburî bir mühlet tayin etmege karar vermiştir. Hükumet, millî iktısadiyatm kalkm masma medar olmak üzere şimdiki kanunî ve nizamî ahkâmı itmam edecek diğer bir takım tedbirler de ittihaz etmek niyetindedir. * {Arkası Sa. 1 sütun 4 te\ Yüzlerce teklif Birçok ecnebi sanayi müesseseleri, memleketimize nakletmek istiyor c IMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllinilllllllllllllllllllllllllllllirillllllllllllllllMIIIIIIMIIIIIIIIIMMIIMIIIIIIIIIIIII «Krom» şilepi de dün geldi Yeni satın alman «Bakır» şilepi dün Salıpazarı önünde demirlemiştir. «Bakır», ilk seferini Marsilyaya yapmak üzere Zonguldağa gidip kömür alacaktır. Soeyete, şilepın sipariş ettiği üç şilepden ıkıncısi olan «Krom» da dün akşam limammıza gelmiş tir. Yukarıki resim, yeni gelen «Krom» şüepimizi göstermektedir.