26 Kasım 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURIYET 26 İkinciteşrin 1937 Memleket dışına altın ( Şehir ve Memleket Haberleri ) Halic Şirketi kaçakçılığı mı yapılıyor? tasfiye edilecek Avrupa şimendifer hattı Fiatların Borsada ve piyasada alabildiğine yükselişi bu şüpheyi vermektedir Idare heyetinin bunu teklif etmesi muhtemel Bütün vesait ve emlâki Belediyenin haczi altında bulunan ve muvakkat idare tarafmdan işletilen Halic vapurlan şir keti, heyeti umumiyesini fevkalâde bir toplantıya çağırmıştır. Bu toplantı önü müzdeki ayın 27 sinde yapılacaktır. Verilen malumata göre, toplantının sebebi şudur: Belediye, Halic şirketi işletme işlerine vazıyed etmiş olmakla beraber, şirket de bu işi yenidcn ele geçirmek için mütemadi teşebbüsler yapıyordu. Bu itıbarla şimdiye kadar yapılan heyeti umumiye içtimalarmda şirketin tasfiyesine karar ve rilmemiş, bilâkis yeni teşebbüslere girişilmesi kararlastırılmıştır. Bu arada Belediyenin şirket ve şirketin Belediye aleyhine açmış olduğu karılıklı davaların karara bağlanması da ekleniyordu. Belediye, senelerdenberi irketin zarar ettiği iddiasile almadığı 08,000 liralık Belediye hissesini, şirket de Belediyeden vapurların işletme hakkmı ve fuzulî işgalin zararını istemekte dir. Oğrendiğimize göre, Belediye, şirket aleyhine icraî takibata girişmek üzere mahkemeden ilk karan almıştır. Halic şirketi idare meclisi bu karar karşısmda. ittihaz edilecek tedbiri tayin için heyeti umumiyeyi fevkalâde bir toplantıya ça ğırmaktadır. İdare heyeti, nihayet heyeti umumiyeye, icab ederse, şirketin feshile tasfivesini teklif edecektir. Siyasî icmal Fransanın hali ransa hesabsız dahilî büyük gaileler içinde çalkanıyor. İçi karışık olduğundan dış politikası ve haricdeki nüfuz ve tesiri de mütema diyen zayıflıyor. Avrupa politikasında, artık Fransa önayak olmak ve iptidaî tei şebbüste bulunmak kudretini kaybetmiştir. Bu devlet, selâmetini bidayette Sovyetler Birliğile ittifakta aramısh. Bu büdevletin de dahilî hâdiselerden dolayı haricî mevkii sarsıldıktan sonra Fransa büsbütün İngiltereye bağlanmıştır. Bu suretle teşebbüs ve hareket tamamile İngiltereye geçmiştir. îngiliz Baş vekili; İtalya Başvekiline hususî mek tublar ve Hıller'e husufî sefirler gön dererek dilediği gibi polıtikasını çeviriyor. Bu temaslardan aldığı neticelere göre, Fransaya, haricî politikasma istikamet vermek için, işaretlerde bulunuyor. Şimdi de Fransa Başvekili ile Hariciye Naz:n Londraya davet edılmiştir. Fransayı dahilen ve dolayısile haricen zâfa düşüren gailelerin başmda birçok senedenberi bu milletin nıüfrit sağ ve sol diye iki cepheye ayrılmış olmasıdır. Son parlâmento intihablarmda ve Kanton in" tihablarında bu cepheler iyıce belirmişthr. Müfrit sağlar, sosyalistlerin ve komünistlerin can düsmanı olduktan baska bun larla iş birliği yapan kü'^ük burjuva p a r , tisi radikal sosyalistlerden dahi nefret ediyorlar. Bir kelime ile ifade etmek icab ederse Fransanın selâmetini parti îisteminin kaldırılmasında ve mutlak otorite esası üzere evlet teşkilâtının kurulmas'nda gören .ağ partiler gayelerini temin için her va,:taya baş vurmaktadırlar. Bir zaman yaaskerî müsellâh birlikler vücude getir mişlerdi. Diğer taraftan sol partilerin kendi araannda fikren tam bir ittifak ve mutaba at yoktur. Marksist partiler yani sosya istler ve komünistlerle küçük burjuva lartisi radikal sosyalistler arasında siyasî e iktısadî, haricî ve dahilî bütün mesele" erde derin içtihad farkı vardır. Hüku meti beraberce idare ettikleri halde, biriin yaptığını diğeri beğenmiyor. Serbest lsalar birinin yaptığını diğeri derhal temelinden bozacaktır. Fakat sağ partilerin atak, canlı ve kuvli azim ve kararları bütün sol partileri imdıIıV birlikte yürümeğe sevkediyör. Sosyalistlerin liderî Blum iş başında iken aftada kırk saatten fazla çalışılmamasi ibi yaptığı içtimaî kanunları radikal sosalistlerin kabul etmiş olmalan ve şimdi de iş başında bulunan radikal sosyalist erin lideri Chautemps ile Maliye Nazın Bonnet'nin içtimaî kan'inları durdurmaarma ve her şeyden evvel masraflan kıaray bütçeyi tevzine çalîşmalarına sosyaistlerle komünistlerin ter.kid etmekten geri durmamakla beraber bunlara baş eğ meleri hep sağlarm korkusu neticesidir. Nasıl korkmasmlar ki geçen eyluldenberi meydana çıkan yeni gizli teşkilât ve bunlara aid hesabsız silâh depoları sağ birliklerin ilga edilen yan askerî teşkilâtının yerleri boş kalmadığını ve gizlice daha iyi hazırlandıklarını isbat ediyor. Meydana çıkan gizli teşkilât «Cagou * ards» yani «Kukuleteliler» ismini taşıyor ki Amerikada yabancı unsur ve mezheberin mensublarını tedhiş eden ve azalan hüviyetlerini gizlemek üzere kukuleteli uzun manto giyen Ku Kluks Klan teşkiâtına pek benzemektedir. Silâh depo < * an meleketin her tarafmda bulunmuştur. Bidayette, sol partileri birbirine mer * but bulundurmak maksadile bu keşiflerin mahiyeti izam edildiği zannedilmişti. Fakat Başvekil Chautemps bütün bu hazırhkların gayesi Fransada cumhuriyeti ilga ederek yerine hükümdarlık usulünü tesis olduğunu resmen söyledikten sonra me • selenin ciddî olduğuna şüphe kalma * mıştır. Fransada krallıği iade davasmda bulunanlardan Guise Dükünün Fransız milletini cumhuriyeti kald'np yerine Kral:ğı tekrar kabul ederek bugünkü dahilî ve haricî badirelerden ku'hılmağa ve İtalyada olduğu gibi esnaf cemiyetleri esası üzerinde bir rejim kurmağa davet eyle * mesi ve oğlu Paris kontunun dahi Isviç rede Fransa hududu civannda Krallık taraftarlarmı başma toplamak için teşeb Lüste bulunması Frans?daki sağ ve sol mücadelesinin, mevcud nizamî rejimi ortadan kaldırmaktan bile çekinmiyecek kadar ilerlediğini isbat ediyor. Fransanın bu hali bütün dünyayı heyecan içinde bu lundurmaktadır. Işletmeye dair hazırlanan itilâfname, dün, Türk Yunan murahhasları tarafmdan imzalandı Şimdi bütün mesele şu noktada toplanıyor: Bugün Istanbulda altm fiatlannı tesbit eden bir makam bulunmadığına göre, bu iş bir kaç sarrafın eline kalmış demektir. Bu sarraflar «Taleb çoktur!» teranesile, fiatlarla diledikleri şekilde oynamak hürriyetine maliktirler. Yaptığımız tahkikata göre Istanbul piyasasından altın çeken mıntakalar ara smda bilhassa cenub hududu boyundaki şehirler vardır. Gene öğrendiğimîze göre cenub hududumuzun komşusu ecnebi şehirlerindeki sarraf camekânları Türk altmlarile doludur ve orada bir Türk altını, daima bizdeki fiattan bir, hatta bir buçuk lira fazlasına stılmaktadır. Rakamlarm bu belâgati karşısmda akla gelen şey: Bazı açıkgözlerin, çeşid çeşid hilelere saparak, hâlâ bir yolunu bulup eskisi kadar olmamakla beraber memleketimizden altın kaçırmakta ol duklarıdır. Haleb, Şam, Beyrut gibi biiyük şe hîrlerde bizdekinden bir buçuk lira fazlasına hem de bol bol Türk altını satılışı, bu hudud boyundaki yerlerin de mütemadiyen Istanbuldan altın çekişleri Millî hükumet teessüs ettikten sonra, karşısmda bu hükmü vermek pek yersiz her işte olduğu gibi, bu hususta da ciddî sayılamaz. Esasen, sarrafın (taleb fazladır) de tedbirler alınmış, kaçakçılığın önüne geçilmege çalışılmıştıf. • B4fea«a gtimrükyişi de başkabir mana ifade edfmez. Vakıâ bazı mıntakalardaki köylüleritnuhafaza kumandanhğ.nın, ve poliste bir kaçakçıhk bürosunun teessüsündenberi mizin, bilhassa hasad zamanı ellerine pamillî servetimize göz dikenlerin menfur ra geçince üçer beşer altın alıp saklamağı itiyad edindiklerini bilmiyor değiliz. faaliyetlerine hayli sed çekilmiştir. Fakat bu tedbirler alındığı zaman, eAncak gene biliyoruz ki, altm fiatmın sasen piyasada altm miktan bir hayli misli görülmemiş bir şekilde yükseldiği azalmış bulunuyordu. Diğer taraftan da, bugünler, hasad zamanına tasadüf etmi üç dört sene evvele kadar Arnavudluk yor. gibi bazı Balkan memleketlerinden, birer Altma 945 kuruş fiat koyan Devîet yolunu bularak piyasamıza gelmekte o Bankasının da piyasadan altın satın alma• lan altınlann da arkası kesilmiştir ki bu, dığma göre, bu fazla talebm nereden talebe karşı arzedecek altm miktarının geldiğini ve bu altmların nerelere gittiğini azalmasmı ve böylece fiatların yükselme esaslı bir şekilde araşt'rmak icab etmez smi mucib olmuştur. mi? Altm fiatları yükselmekte devam ediyor. Borsa, haricdekî altm alışverîşinin clünkü fiatlannı (1098) ahş (1100) da satış olarak tesbit etmiş ise de, sarraflar dün 1096 dan fazlaya altm almamışlar, J 115 den aşağıya da satmamışlardır. Kâğıd para ortaya çıktığı giinden, yani yirmi iki senedenberi bizde altın fiatınm bu kadar yükseldiği hiç görülmemiş tir. Muhtelif malî müesseselerde, çarşıda ve sarraflar arasında yaptığımız uzun boylu tetkikler §u neticeyi göstermektedir: Altma karşı taleb fazladır. Giinden güne artan bu rağbete karşı ise, haricden memleketimize, piyasaya arzedilmek ü zere altm gelmemektedir Umumî Harb başlangıcında 60 milyon lira kadar tahmin edilen memleketteki altm miktarı bılhassa harb içinde her tarafa dağılmış, çöllere kadar gitmiş ve giden bir daha bize dönmemiştir. Bu arada memlekette kalan altma da mütarekede yaman bir suikasd tertib edilmiş, işgal kuvvetlerinin hımayelerine sığınan bazı bankalar ve sarraflar, gözlerimizin önünde torba torba altınlanmızı harice akıtmaktan geri durmamışlardır. Anlaşmayı Türk ve Yunan murahhasları imzalarlarken Türk Yunan topraklarında ve Pit yon'la Sivilingrad arasındaki şimendifer hattının işletilmesine dair olan Lozan muahedenamesinir. 107 nci maddesi ah kâmını tadil için Yunanistanla Türkiye arasındaki müzakerelerin muvaffakiyetle bittiğini ve bir anlaşmaya varıldığmı yazmıştık. Hazırlanan itilâfname dün, Sir kecide dokuzuncu işletme müfettişliğinde Yunanistan namına murahhas M. Sta sinopulos ve Türkiye namına murahhas Nafıa Vekâleti hat komiseri Salâhattin Kızıltaş arasında imza olunmuştur. Imza merasiminden sonra, iki taraf murahhasları anlaşmanın iki memleket için faydalı ve hayırh olması temennisinde bulunmuşlardır. Yunan murahhası profesör Stasinopu" los, kendisile göriişen muharririmize şunları söylemiştir: « Hududlanmızm boyunda şimendiferle münakalât hakkmdaki yeni mu kaveleyi sevgili Türk meslektaşlarımla birlikte imzalamış olduğumuzdan fevka' lâde bir sevinc duyuyorum. Yeni muka vele, bugünden itibaren mevkii meriyete konacaktır. Malum olduğu üzere Türkiyeyi Edirne ve yabancı memleketlerle birleştiren şimendifer hattı münavebeten Türk ve Yunan topraklarından geçer. Lozan muahedesinin 107 nci maddesile işbu mıntakadan transit olarak seyahat edenler için bazı teshilât kabul olunmuş ve bu teshilâtı da 1923 senesindenberi Milletler Cemiyetince tayin olunan bir komiser temin etmiştir. Türkiye ile Yunanistanın birbirlerine yaklaşması ve Türk Yunan ittifakından sonra iki devlet arasında teessüs eden gayet samimî münasebetler bu Milletler Cemiyeti komiserinin senede 10,000 liraya mal olan vazifesine nihayet verijebileceğini ve iki devletin bu sahada pekâlâ anlaşabileceğini ispat etti. İşte bu suretledir ki bu hususta müzakerelere girişilmiş ve yeni anlaşma iki memleketin birbirine sarsılmaz bağlılık larmın bir semeresi olarak meydana ko nulmuştur. Yeni vazifelerin başına geçmek üzere samimî olarak sevdiğim bu memleketi terkederken yeni Türkiyede gayet kısa bir zamanda tahakkuk eden ve «Ankara mucizesi» denilmesi lâzım gelen terakki ve teceddüd eserine hayranlığımı söyle meği şeref sayarım.» ADÜYEDE Nalbandı vuran kunduracının muhakemesi Karısile münasebette bulunduğunu ezdiği için nalband Aliyi beş yerinden /aralıyan kunduracı Ahmedin muha temesine dün Ağırcezada baslandı. Oîunan hazırhk tahkikatına göre, vak'a ;öyle cereyan etmiştir: Kunduracı Ahmed. Meliha ile sekiz ;enedenberi evlidir. Fakat son zaman larda Meliha, Şerefeddin isminde. bir adamın iğfalıne kapılarak bir gün kocasınm evinden eşyasile beraber ^Şgh^ej isminde bir kadınm evine kaçmıştır. Kocasının bütün ısrarlarına raŞmen ekrar evine dönmiyerek nalband AÜ sminde birile münasebet peyda etmiş:ir. Kunduracı Ahmed, bir akşam Alinin evine giderek karısına evine dönmesini bir defa daha söylemiş, kadın gene red cevabı vermiştir. Bu sırada nalband Ali işe karışmış, Ahmed. cebinde taşıdığı kundura bıcağile nalband Aliyi beş muhtelif yerinden yaralamıstır. Suclu hazırlık tahkikatındaki ifade erine ve Tıbbı Adlî raporlarına bir şey dememiş, yalnız zabıt varakasmda yazılı <maksadrm Aliyi öldürmekti» cümlesine itiraz etmiştir.,. Muhakeme, asliye cezada dinlenen şahidlerin tekrar celbi için başka bir güne talik olunmuştur. Avrupa borSaları Bir intizar devresi geçirildiği söyleniyor Amerikadaki son buhranın tesirleri Avrupa ve bu meyanda İstanbul Borsa sında henüz cüz'î şekilde görülmektedir. Şehrimizdeki alâkadar mehafilde, Avrupa borsalarının bir intizar devresinde bulunduğu ileri sürülmektedir. Türk Borcu tahvilleri, dün, Borsada evvelki günküne nazaran, bir lira noksanile muamele görmüş, birinci tahviller 13,70 te açılıp bu fiatı muhafaza etmiştir. İkinci tahviller 13,10 da açılmış ve 13,30 a kadar yükselmiştir. Açıkgöz işçi! Patronundan tehdidle bin lira alırken yakalandı ŞEHIR ÎSLERÎ Turizm şubesi genişliyecek Seyyah miktarınm çoğaltılması için almmakta olan tedbirlere devam edil mektedir. Önümüzdeki sene Turizm subesi bütçesi bir misli artınlacak, kadro büyütülecektir. DENİZ t$LERl Yeni ısmarlanan vesait Liman idaresi gerek İstanbul, gerekse Trabzon limanlarının tahmü ve tahliye kudretıni artıracak mihanikî vesaitın ısmarlanması için uzun müddettenberi yaptığı tetkikleri ikmal etmiştir. Bu nun neticesi olarak limammızla Trab zon limam için muhtelif tip, evsaf ve kabilıyette vinçler ısmarlanması takarrür etmiştir. Liman idaresi bu işin büyük tek nik hususiyetini gözönünde tutarak müracaat edecek müesseselerin müşavir leri veya mühend'slerile bizzat temasa karar vermiştir. Bu suretle yapılacak temaslar gelecek ayın on beşine kadar ikmal edilecek ve ondan sonra siparişler verilecektir. Yeni Konservatuar binasî Yeni yapılacak Konservatuar binası Için istimlâki lâzım gelen binaların hepsi istimlâk olunmuştur. Bu husustaki plân ve projeler de hazırlanmış oldu ğundan pek yakında ihalesi yapılacak ve kısa bir müddet sonra da temel atrr.a .merasimile işe başlanacaktır. Temizlik amelesi için sabit bir kadro yapılacak Temizlik işlerinde çalıştırılan amele miktarı mevsime ve işlerin ehemmiyet derecesine göre azaltılıp çoğaltılmaktadır. Fakat bu hareketin mahzurlu olduğu anlaşılmış, sabit bir kadro tanzim edilmesi kararlastırılmıştır. Her mev simde ayni miktar amele kullanılacak tır. Rıhtımdaki kapılar Valinin teftişleri Belediye murakıbları esnafın temizliğe riayet edip etmediklerini sıkı bir surette murakabeye devam etmektedir ler. Bu işe bizzat Vali ve Belediye Reisi Muhiddin Üstünda§ da cok ehemmivet vermektedir. Vali. iki gündenberi refakatinde Beledive İktısad müdürü olduğu halde Beyoğlu ve Kadıköy cihetle rinde tetkikat yanmaktadır. îzmirden 12 otobüs geldi îki gün evvel tzmirden İstanbula ge tirilmiş olan 12 otobüs, bugünden itibaxen tahsis edildikleri Şişli Fatih hat tında çalışmıya baslıyacaklardır. Bir, iki güne kadar İzmirden şehrimize 12 otobüs daha gelecektir. Bu oto "büsler de Aksaray Beşiktaş, Taksim Yıldız hatlarına tahsis edileceklerdir. Galatada eski Rıhtım boyu caddesini ÜNİVFRStTEDE kapatan ve Merkez Rıhtım hanı köşe sinden itibaren Çinili Rıhtım hanı köşeRektörün istifası şayiaları sine kadar olan kısmı rıhtıma ilhak eİstanbul Üniversitesi mehafilinde den kapıların dünden itibaren yerine Rektör Cemil Bilselin istifa edeceği şayiası deveran etmektedir. konulmasma başlanmıştır. Bu takdirde rektörlük makamma, ordınaryüs profesör Tahir Taner, eski DaAdapazarında yol ve posta rülfünün Emini profesör Muammer Raışlerı sid ve yahut profesör Fuad Köprülüden Adapazarı (Hususî) Hükume birinin getirilmesi kuvvetli bir ihtimaî caddesini beton olarak yaptıran belediye dahilindedir. şimdi parkm yanındaki yolu da betonia MÜTFFFRRÎK döşemeğe başlamıştır. Bu yollar müstak Şehid polisler abidesi bel imar plânında da ayni vaziyeti muhaEvvelce, vazife başmda şehid düşen faza edeceklerinden bu inşaatm mahzurpolisler için Yıldızdaki Polis mektebi lu ve füzulî olmıyacağı tabiidir. bahçesine bir abide dikilmesine karar Şehrimizin otuz bin nüfusluk kesafeti verilmişti. Bu abidenin kaidesi hazır nazarı itibara alınarak yapılan posta lanmıştır. Yakında diğer kısımlar da ikmal edilecektir. nede üç gişe mevcud olmasma rağ men bir tek memur çalışmakta ve bu me Ramazan 22 Cutna mur zaman zaman teharüme mukabel Ikindi Akşarr Yatsı İmsakj Ot edemiyerek ashabı mesalih saatlerce bek S. D. S. D. S. D. S. D. S. D. leşmektedir. Halk, posta idaresinin bura9 46 12 7 17 1 37 12 32 Esanî ya bir memur daha göndermesini temenn Zevalî 12 00 14 30 16 46 18 21 S 16 etmektedir. Ahırkapıda boya fabrikasında çalışan Karnik evvelki gün işinden çıkarılınca fabrika sahibi Süfran'a kızmış ve kaçakçılık yaptığını Maliyeye haber vereceğini söyliyerek tehdid etmiştir. Süfran ile avukatı bir gün yazıhanelerinde otururken Karnik gelmiş ve: « 1000 lira verin de sizi ihbar et miyeyim» demiştir. Fabrikator Karniğe muvafakat cevabı vermiş ve akşamüstü istediği parayı Pos tane karşısındaki bir handan gelip almaDolar fiatlan dün eskisi gibî gelmiştir. sını söyliyerek doğru Eminönü Emniyet Siranuşu vuran adam tevkif Fakat frank fiatında 13 santim kadar dü memurluğuna gitmiş, vaziyeti anlatmıştır. edildi Handa tertibat alan polisler, Karniği süklük görülmüstür. Evvelki gün Taksimde beraber ya sucüstü yakalamıştır. şadıgı Siranus ismindeki kadım üc ve CEMÎYETLERDE rinden vuran Refet, dün geç vakit AdGÜMRÜKLERDE liyeye getirilmiş ve ikinci sulh cezada Türk Urologi cemiyeti isticvabı vapılarak tevkif edilmistir. İkinci grup kursu bitiyor toplandı Refet. dün ilk tahkikat esnasında kaGümrük idaresinin yolcu işlerile meşTürk Ürologi cemiyeti, Türk Tıb ce dım yedi, sekiz aydanberi tanıdığını. gul muayene memurları ikinci grupu ne şekilde ifade verdiğini pek hatırlıya miyeti salonunda toplanarak muhtelif için açtığı kurs da bu ay sonunda bite meslekî meseleler üzerinde görüşmüş madı^nı sövlemis ve: cektir. Bundan sonra diğer muayene < Dün. demistir, eve gelmistim. Ta tür. memurları da sırasile tertib edilecek banramı silivordum. Birdenbire ateş alToplantıda, profesör Dr. Behçet Sabit dı. Siranus korkarak tabancava sarıldı Erduran, gizli kalmış bir böbrek kan kurslara gireceklerdir. Bu sırada tabanca müteaddid defalar seri vak'ası piyesini takdim etmiş, üroMemur imtihanı patladı. Kadmın vurulduğundan habe log Dr. Fuad Hâmid Bayer de üç hasta Gümrükte yeni yapılan memur imtirim olmadı » üzerinde taştan mütevellid anüri vak'a hanına giren taliblerin imtihan evrakıEvrak, Müddeiumumilige gönderil larını sunmuştur. Dr. Saim Ahmed, bir nın tetkıki dün akşam bıtmiştir. Netice mis, suclu Refetin tevkifine karar ve halip taşı vak'asmı göstermiştir. bugün ilân edilecektir. rilmiştir. Üç aylıklarm tevziine baslandı •I Muharrem Feyzi TOGAY Cun nhuri yet Nüshası 5 kunjşrur. Bankamn kapısıııda sıra bekliyenler Emlâk ve Eytam Bankası, eytam, eramil ve mütekaidinin üç ayhklarının tevziine dünden itibaren başlanmıştır. Bankadan kırdırmayıp doğrudan doğruya Malmüdürlyklerinden maaş alanlara da çarşamba gününden iti baren tevziat yapılarak cumartesi akşamma kadar ikmal edilecektir. Abone şeraiti { Türkiye icin Senelik Altı aylık Üç aylık Bir aylık 1400 Rr. 750 • 400 » Haric için 2700 Kr. 1450 » 800 > 150 » Yoktur