23 Ekim 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 12 sahife 2 nci sahifede: Siyasî İcmal, turizm işleri üzerinde tetkikler Kandemir. 5 inci sahifede: Sancağın istiklâli etrafında... 6 ncı sahifede: Spor haberleri, Anadoluda Rumeli köy düğünü Cahid Uçuk. V. J l )fll .i71 İSTANBUL CAGALOĞLU l 44/1 Telfrraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusn: tstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrtr ve evi: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare 7e matbaa kısmı 24299 . 24290 umhuri <tsr KEMALİZ Yazan: Tekin Alp Türk inkılâbı hakkında şimdiye kadar yazılmış eserlerin en mükemmelidir. Fransız parlâmentosu reisi Herriot ve doktor Köprülü Fuad eser için birer mukaddeme yazmışlardır. Her gencin elinde bir tane bulunmahdır. %* 16 DİrillCITeŞriI) 1900 Dünya sulhunda Belçikanın Açtığı gedik ilmiyoruz, doğru olarak buna gedik demek bile caiz midir? Fakat Venston Çörçil gibi îngilterenin ve bellki de Avrupanın en realist bir devlet adamı ve Pol Bonkur gibi idealist bir sulhçu vaziyeti o türlü bir bedbinlikle gördükten sonra bizim de meseleyi o bakımdan tetkik etmemekliğımiz mümkün olmuyor. Bu yüksek şahsiyetlerin telâkkilerine göre Belçikanın hareketi Avrupa sulhunu daha ziyade manen darbelemiştir. îşin maddî kısmı da yok değildir. Venston Çörçil bundan dolayı îngilterenin daha fazla silâhlanmağa mecbur olacağmı söylüyor. Pol Bonkursa Fransanın yanıbaşında mühim bir boşluk peyda olmuş olduğunu kaydediyor. Bızce vaziyetin maddî kısmımn ehemmiyeti o kadar büyük olmıyacaktır. Çünkü Belçikanın bitaraflığa avdet kararına rağmen kendi müdafaasında Fransız ve Ingiliz yardımlanndan müstağni kalamıyacağına şüphe yoktur. Zaten Majeste Belçika Kralı bu ciheti nutkunda tasrih te etmiştir. O iki el bir baş içindir diyerek Belçikanın kendi müdafaasını kuvvetlendirmesi lüzumunda kuvvetle ısrar ettikten sonra şunlan da söylemiştir: « işte böylece kendi kuüvetle • rimizin her türlü baskım karşılıya cak bir mükemmeliyete çıkarılma 8i bizim için emniyetin temelini teşkil ettikten sonra bu havali iti barile sulhun bakannda alâka • dar olacak devletlerin geç kalmı yacak yardımları da imdadımıza yetişerek tehlikeyi bertaraf etmeğe imkân bulmuş oluruz.» Belçika toprakları itibarile sulhun r^kasında alâkadar olaq»k devletlerin İngiltere ile Fransadan ibaret bulunduklan malumdur, ve bu devletler hakifcaten Belçikayı ister istemez müdafaa edecek bir vaziyette bulunuyorlar. Mademki Belçikanın müessir surette müdafaasında binnefis Belçika tarafmdan dahi İngiliz ve Fransız kuvvetlerine pay aynlıyor, daha harb gelip çatmadan, henüz sulh zamanında bulunulurken bu yardımın ne şekıllerde yapılacağmın bilinmesiBelçika başta olduğu halde bütün alâkadarlar için hem manevî, hem maddî bir zaruret sayılmak lâzımdır. Bizce işte bu zaruret en başta Belçikayı sırf kendi müdafaası noktasından dahi olsa ingiltere ve Fransa ile anlaşmağa sevkedecektir. Belçikanın bitaraflığa rücu karan îngiltere ile Fransada bu kadar fena tesirler yarattıktan sonra bu anlaşmayı aramak bilhassa Belçika için en kat'î bir mecburiyet olmuştur sanınz. Olsa olsa Belçika nihayet tedafiiî şekilde anlaşmalara girişmiş olabılir. Zaten kimsenin Belçikadan tecavüzî gayretler istemiş olacağmı veya istiyeceğini de pek fazla farz ve tahmin etmiyoruz. Venston Çörçıl Belçikanın bitaraflığa avdetle kendi kendini müdafaa edeceği iddiasını sadece saçma diye tavsif eylemiş ve bu hareketin bilhassa Avrupa sulhu itibarile üzerinde kuvvetle ısrar etmiştir. Pol Bonkurun yaptığı da budur. Filhakika Belçika kendi müdafaası noktasından kendi kabuğuna çekilerek 1914 ten evvelki bitaraflığa rücu ederken Milletler Cemiyeti esaslarından ayrılmış oluyor, ve müşterek emniyetin tecezzi kabul etmez umumî sulhunu inkâr eylemiş bulunuyor. Onun için Belçika hareketinin tamir kabul etmez sakat tarafı da işte hep burada görülüyor. Gerçi Belçika hükumeti erkânı Majeste Kralm nutkundaki sarahatlere rağmen Belçikanın gerek Milletler Cemiyeti bağlanna, gerek diğer taahhüdlerine halel gelmemiş olduğunu söylemekte iseler de 1914 ten evvelki bitaraflığa rücu kararının Milletler Cemiyeti paktından mütevellid vazifelerle telif olunamıyacağı şüphesizdir. Belçikanın bu hareketindeki hakikî mahiyeti anlamak için onun milletler arasında nasıl karşılandığına dikkat etmek kâfidir: Sulhtan ve sulhun müşterek temininden memnun olmıyan memleketler Belçikanın hareketini alkışlamışlardır. Müşterek emniyet taraftarlan ise bu hareketten pek ziyade müteessir olmuşlardır. Venston Çörçil vaziyeti en îyi ve en doğru görendir: Müşterek emniyet hesabında yeni ve büyük bif gedik daha a Başvekilimiz Ankarada Vekiller Heyeti dün uzun bir içtima yaptı Ismet Inönü Efgan Harbiye Vezirini kabul ederek kendisile bir saat görüştü Ankara 22 (Telefonla) Ege mıntakasında pa mukçuluk etrafın da tetkikat yapan ve irşadatta bulu • nan Başvekil îsmet Inönü bu sabah saat 9 da Ankaray? dönmüştür. Istasyonda Mec li; Başkanı Abdülhalik Renda ile Ve kıller, meb'uslar ve askerî erkân tara fından karşılanan Başvekil doğruca Başvekâlet bina sına gitmiş ve orada Başvekilımizin Izmirden ayrüvrken alınmış resimleri Efganistan Harbi ye Nazırı Mareşal Mahmud Hanı kabul Bir müddet sonra Başbakanımız Alederek kendisile bir saat kadar görüşmüş tesi otelde ziyaret buyurmuşlardır. OğlelArkast Sa. 7 sütun 2 del tür. Berlindeki siyasîgörüşmelerden sonra Avrupada yeni bir dörtler bloku mu teşekkül edecek? Izvestiya'ya göre Itatyanın bu konuşmalardan istihdaf ettiği başlıca gaye, kiiçiik devletlerin arazisini taksim ve Avrupayı bir Italyan Alman hükmü altına sokmakmış! Berlin 22 (Humeseleler tetkik e • susî) Kont CiHlmiştir: ano bugün Hari Yeni Lokarno mi" ciye Nezarefine giakı, Milletler Ce derek Baron fon miyetine karşı ta " Nöyratla konuşmakib edilecek hatü lanna devam et hareket, Avustur " miştir. Kont Cıanc ya ve Tuna mese " • öğleden sonra Hav; leleri ile iktreadî teş" Nezaretine gide riki mesaî imkânlarek, General Gö n. Berlin görüşmeringle mühim bir lerinden sonra hiç mülâkatta bulun bir manevra Italyamuştur. yı ve Ahnanya3n Avrupada teşekkül edeceği söylenen yeni dortler blokuna dahıl devlet reislri Italyan Hariciye birbirinden ayıra * Hıtler Şuşnig Musolini Horti Nazın bu temas • mıyacakbr. lardan sonra gazetecilere şunlan söyle leştirmiştir.» Yeni bir Lokarno mitakı için miştir: Siyasî mehafilde temin edildiğine göParis 22 (Hususî) Kont Ciano ile « Görüşmelerfaniz Almanya ile I re, îtalya Hariciye Nazın ile Alman Alman devlet adamlan arasında cere " talya arasmdaki münasebatı umumî m r devlet adamlan arasında cereyan eden yan eden müzakerelerden bahseden P a • nafi bakımından bir kat daha kuvvet * müzakereler nericesinde bilhassa şu [Arkası Sa. 7 sütun 3 te] Ihtilâlciler Madride 32 kilometre yaklaştılar Sovyet Rusya, ademi müdahale komitesinden çekilmeğe karar verdi Madrid 22 (A. A.)Havas ajansuıdan: General Assensio ile General Delga donun kumandalan alhnda bulunan nasyonalistler, adeta Madridin anahtarı olan Navalcarnero mevziine girmişler dir. Burası Madride 32 kilometro mesafededir. Nasyona listler, buraya iki ' saat devam eden şid L detli bir muharebe M a d m p a r k l a r t m n parmaklMarı bir istihkâm haline getirildi den sonra girmişlerdir. Nasyonalistler, 6 müstahkem ve fev şı taarruza geçtiklerini ve diğer taraftan kalâde müsellâh ve mükemmel surette da Siguenza mmtakasındaki kuvvetlerin, organize edilmiş bir müdafaa sistemini mukavemet görmeksizin Madrid üzerine zorlamağa mecbur olmuşlardır. ilerlemekte olduklannı bildiriyor. Madrid yolunda Ihtilâlciler Gijona yaklaşıyorlar Hendaye 22 (A.A.) La Goruna Rabat 22 (A.A.) Tenerif radyo [Arkast Sa. 7 sütun 5 te] istasyonu, nasyonalistlerin Eskoriala karHIIIII>IIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlllllllllllllinillllllllllllllllllllllllllllllllllll1l1li;lllll<IIIHflinillllllllilllllllllllHII1iMII Sancak avukatlarının yerinde bhr kararı Antakya 22 (Hususî) Sancak avukatlan Halebde yapılan baro intihablarına iştirak etmemektedirler. r Ahiârrahman Şişhane faciasının muhakemesine başlandı Maznunlar ve şahidler üç kişinin ölümü ve yirmi dokuz kişinîn yâralanmasile neticelenen facianın içyüzünü anlatıyorlar Bükreşte yapılacak mühim içtima Toplantıya Mareşal Fevzi Çakmak iştirak edecek Ankara 22 (Tetelefonla) Bal kan Antanhna da hil devletlerin er kânıharbiye reislerinin yakında Bük reşte toplanacaklan hakkında Atina gazetelerinin verdik leri haber teeyyüd etmektedir. Bu içtima etra fında fazla malu Mareşal Fevzi mat almak mümkün Çakmak değilse de bu toplantıda Balkan devlet* lerinin müdafaalan meselesile diğer bazı mühim mevzularm konuşulacağı tahmin edilmektedir. Bu toplantıya Türkiye namına Mareşal Fevzi Çakmak iştirak edecektir. Gelecek sene bir pamuk seferberliği yapılacak Bütün Ege mıntakasında pamuk yetiştirmek için geniş mikyasta propâganda yapılıyor Bir yobazın marifeti Ev kapılarını «Dininizi unutmayın» diye levhalar asmış Dunku ınuhakemeden bir intiba Geçen şubatın 26 ncı gecesi Şişhane de davacı olarak mahkemeye gelmiş yokuşunda üç kişinin ölümü ve yirmi lerdir. dokuz kişinin yâralanmasile neticele Tramvay şirketi de avrıca dava edinen bir tramvay kazası olmuştu. Bu lenler arasında bulunuyordu. hâdisede suçlu olan vatman Fahred Vatman hâdiseyi nasıl anlatıyor? dinle fren ve muayene memurları LokEvvelâ kaza esnasında tramvayın man Hasan ve İsmailin muhakemele vatmanı olan Fahreddin dinlenmiştir rine dün Ağırcezada başlanmıştır. Fahreddin hâdiseyi kısaca şöyle anlatHasan, Mehmed Selim, Abdullah, tı: Hüseyin ve Kadriye isminde beş kişi lArkası Sa. 5 sütun 4 te\ ııııınııııııııiHiıınıııııiınııınııiNinııiMiıııııııiHiıııııııııııııııııııııiMiııınniHiıiniHiııiNiıiMiıııtMiıııııııııııııııııııııııııııınııııııııiMiıııııuııııııını Türk Dili üzerinde TETKİKLER Pamuk bayramının yapuacağı Nazılliden bir manzara îzmir (Husus) Önümüzdeki yıl içinde, bizzat Başbakanımızm kuman dasında ve Ziraat,Vekâletinin yeni teşkilâtı tarafından tatbik edılecek bir pamuk seferberliğinin açılması muhakkaktır. Başbakanımız, müstahsilin derdlerini ve dıleklerini dinlerken, bilhassa fu cr hete de ehemmiyet vermiştir' Pamukçu, yeni teknikten ve devletin pamuk sahasında kurduğu müesseseler den, yaptığı işlerden habersizdir. Gene kendi iptidaî sistemile, temas ve tetkikten uzak olarak çalışmaktadır. Binaenaleyh herşeyden evvel, pamuk mevzuu etrafmda müstahsili esaslı şekilde aydmlatmak lâzımdır. lArkası Sa. 7 sütun 4 fel YUNUS NADl lArkası Sa. 3 sütun 4 te] Bursa 22 (Hususî) Bursamn Mustafakemalpaşa kazasmda bir hâdise olmuştur. Muayyen bazı evlerin kapılarına «Dininizi unutmayın» şeklinde elle yazılmış yaftalar yapıştınlmıştır. Hâdise burada duyulur duyulmaz Vali bizzat tahkikatta bulunmak üzere Yazan: Prof. Dr. Kemal Cenab Berksoy vak'a mahalline gitmiştir. Hâdise hakGüneş Dil teorisi, sonu, «beşer» işte bu yazıda mütalea edeceğimiz kında mütemmim malumat yoktur. Metekellümüne varan tabiî hâdise için mesele, budur. selenin sadece mecnun bir yobazın eseri esas olarak, güneşi görünce ilk in*** olduğu zannedilmektedir. sanın çıkardığı (ağ) ve (eğ).. fone İlkel söz mini kabul ediyor. «İnsan», bundan evvel gene CumTeorinin kabul ettiği bu ilk fonem huriyette çıkan yazımızda (21 eylul meselesi, acaba, sadece bir tasavvur 936) söylediğimiz ve her münevvedan mı ibarettir, yoksa bu fikir ve rin bildiği veçhile küremiz üzerine Ankara 22 (Telefonla) Postanaler bu konsepsiyon, küreiarz üzerinde ve günün birinde şöylece fırlayıverde pul yerine soğuk damga kullanmak insanın vücud bulmasmı intac eden miş bir mahluk değildir. Bütün canh tecrübelerine, önümüzdeki hafta İs büyük bir evolüayon historyası mahluklar gibi «İnsan» da büyük ve tanbul Galata postanesinde başlana na (*) uygun mudur? Kısaca söy çok uzun, belki milyarlarca yıl sürcaktır. İki aysürecek tecrübeler müsfoneminin müş olan bir tekâmül historyası tıepet netice verirse mektublara soğuk lemek icab ederse, (Ağ) ilkel insanın ilk defa çıkardığı fonem ticesinde vücud bulmuştur. damga basan makineler diğer postane{.Arkast Sa. 3 sütun 4 te\ lere de teşmil edılecektir. olduğunu kabul etmek ilmî midir? GÜNEŞ DİL TEORİSİ Teoıinin modern ilme uygunluğu ve Posta pulu yerine soğuk damga