23 Ekim 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1
23 İLKTEŞRİN 1936 CUMA Son haberler üçüncü sayfamızdadır ON YEDİNCİ YIL. NO: 5475 Başbetke AKSİNE BİR İLTİMAS Falih Rıfkı ATAY Istanbul'da ziyaretime gelen bir tanıdık: — Beni buradan kaldıracak- lar.. Halbuki tekaüd olmama üç bu- çuk sene kaldı.. Diye söze başladı. Hepiniz - gibi ben de tahmin ettim ki bu üç buçuk seneyi İstanbul'da geçirmek için ricada bulunacaktır. — Hayır, dedi. Üç buçuk seneyi nerede olsa tamamlıyabilirim. Sizden dileğim, isterlerse en uzak Anadolu kasabasına yollasınlar, fakat beni Ankara'ya almasınlar. Canlı, kalabalık ve bayındır. An- kara gözümün önüne geldi. Aydım- hk, geniş caddeler, kilometrelerce as- falt, akasya ve çam, anıtlar, havuz- lar ve bahçeler! Fakat eline 87 lira geçen memur bunları görmiyor: — Ben bu aylıkla İstanbul'da yaşı- yorum, Anadolu'nun her yerinde de geçinebilirim. Fakat Ankara? Burada karısı ve iki çocuğu ile, amavud kaldırmlı, iç ve eski sokak- larda, her türlü ijiyen ve rahat şartla- rından mahrum bir kerpiç evin tek bir odasında hapsolmağa mahküm- dur. Çankaya'dan baktığınızda orta- Lığı kaplamış görünen bütün yeni bi- nalar - ikametgâh adedi sayılımca - şehre gelen yeni nufusun yüzde yir- Misini bile barındırmağa kâfi değil- dir. Bunlar da, eğer yeni - binaların hepöi başkalarının “malı - ve kiralık olsa, gene bu evlerde - oturabilecek Olanlardır. Ankaramızda yiyecek fiatlarından şikâyet edilemez. Bayındırlık Baka- hımız ışık, gaz ve suyun da daha u- tuzlamasını temin etmektedir. Fakat Mmeskensizlik! Bu hususta ferdin halledebileceği, bin zorlukla elde edilmiştir. Gerisi, yani yeni nufusun belki yüzde sek- seni devlete bakıyor! Bahçeli evler kooperatifi birkaç Yüz ev yaptıracaktı. Arsa uzaklığı Yüzünden bu güzel teşebbüs - gene Muvaffak olmasını diliyelim! - geri kaldı. Çünkü şehir içindeki ve ya- kınımdaki —arsalar — spekülasyonun Pençesindedir. Bu pençeden bir ar- #a toprak sökmek değme ortahalli- 1 n üşi değildir. Ya meskenler olsa? Fakat o za- Mman 87 lira maaşın bir kısmı çar$şı- Yya dökülecek, milli endüstri malları- n müşterileri artacak, Ankara en Zzengin mal pazarlarından biri ola- caktır. Hükümetimizin, zaruret gelip ça- tınca, süratle çare bulamıyacağı - iş olmadığı kanaati . herkeste tamdır. Şüphesiz, yakın bir günde, burada buluman küçük ve orta memurlar da maaşlarımın pek az bir hissesi ile ödi- yecekleri kendi malları olan mesken- lere ve tabiatini elleri ile yaratacak- Tarı bahçelerine sahib olacaklar, on- lar da evlenme ve ocak kurma im- kânlarını elde edecekler, - çünkü son istatistikte ve nufus nisbetlerine gö- re Ankara'da kadm sayısı otuz binden Fazla noksandır - Ankara bü- Yük bir hızla iki yüz bine doğru yol- lanacak, ve o zaman şehrin birçok Müesseseleri vasıtalı vasıtasız hükü- Met yardımı istemekten kurtulacak- lar, Yakm - şarkın en garbli. şehri mükemmel umranının yanı başında Fahat ve kolay hayat ve maişelin tatlı hazlarma da kavuşacaktır. MADRİD'İN ANAHTARI İHTİLALCİLER ELİNDE: İspanyol ihtilâleileri Navalkarneroyu aldılar Eskorial'ada taarruz başladı; Bilbao bombar- dıman edildi Madrid, 22 (A.A.) — Havas ajansın- dan ; General Assensio ile General Delga- doönün kumandaları oltmda — bulunan nasyonalistler, âdeta Madridin anahta- rt olan Navalkarnero mevziüne girmiş- lerdir. Burası, Madride 32 kilometre uzak- tadır. Nasyonalistler, buraya iki saat devam eden şiddetli bir muharebeden sonra girmişlerdir. Nasyonalistler, altı müstahkem — ve fevkalâde silâhlr ve mükemmel surette organize edilmiş bir müdafaa sistemini zorlamağa mocbur olmuşlardır. Madrid etrafında ihtilâlcilerin gittikçe sıkışan çenberini gösteren harita Burgos, 22 (Â.A.) — Navalkarnero müxtahkem mevkiinin zaptı — sırasında iki kızıl avcu tayyaresi ile bir portez tayyaresi düşürülmüştür. Madride — gi- den otormobil yolu artık nasyonalist kuvvetlere açık bulunduğundan dolayı Navalkarneronun züptı büyük bir che- miyeti haizdir. General Mola kuvvetle- ri bundan başka Villa Manta mevkiini de işgal etmişlerdir. Navalkarnero'nun zabtında hü- kümetçiler çok sayiat verdiler Paris, 22 (A.A.) — General Kusipo âö Lanonun dün akşam Sevilla tadyo- (Sonu 5. inci sayfada) İKİ BAKANIN ÇEKİLMESİ YÜZÜNDEN: Bulgar kabinsinde mühim degişiklikler olacak Sofya, 22 (A.-ÂA.) — Havas ajansın- dan Çankof partisinin mümessilleri olan şimendüferler bakanı B. Kojubarof ile raarif bakanı B. Michaikofun bugün muhtemel olan istifaları dolayısiyle ka- binede mühim değişiklikler yapılması beklenilmektedir. Bu istifaların sebebi dahiliye bakanının Çankof partisi men- suplarına fazla memutiyet vermekten imtina etmesidir. Halbuki bu parti, par« tiye bu şartla girmiş idi. Kabinede büyük bir gerginlik husul bulmuş, ancak kıral ile yaptıkları görüş meden sonra Çankofçu bakanlar istifaya razı olarak buhranı tahdid etmişlerdir. Bunların yerine derhal başkaları ta- yin edilecektir. Kabinede ziraat bakanı olarak bulunan demokrat partisinden Vassilef müstesna olmak üzere bütün bakanlar parti harici İstifa eden bakanlar esbabı mucibe olarak hükümetin temmuz başında va- dettiği umumi intihabatr yapacak vazi« yette olmadığı, diğer bakanların bir beyanname ile bu tehir kararını ilân cet- mek istediklerini zikretmektedirler. ADIMIZ, ANDIMIZDIR HER YERDE 5 KURUŞ YakınWŞarkın Dinamosu Büy’ük_Önderimı:z_in resmi altına bu sıfatı yazan bir Amerikan dergısı_, yazdığı bir yazı ile Türkiyenin ekonomik kalkınmasını övüyor, Kurunu Vüstat Osmanlı İmparatorluğu yerine modern ve plânlı bir cumuriyet Ametikada çri Di ti ti İlk b y M 'kan Current History dergisinin ilk teşrin Yeni türk cumuriyetinin milliyetperverlik, Lüiklik ve en- düstriciliği kendisine dava edindiği tekrar tekrar söylenmi tir. Bu gün, Türkiyedeki esaslı inkılâblar, ekonomı saha: da olmaktadır. Eşaşında bu değişmeler, ziraatçilikten endüs- triciliğe gidiş şeklinde oluyor ki burada makine tekniği esas rolü oynuyor, Bunun karakteristiği şudur; ekonomik inkılâb lar, Rusyada muvaffakiyetle tatbik edilmiş olan beş yıllık bir plân çerçevesi içinde başarılmaktadır, Burada bizim maksadımız, Türkiyedeki- plânlı ekoenomik telâkkilerini, maksad ve gayelerini tasvir etmek, metodlarımı ve icraatını tebarüz ettirmek, türk ekonomisinin istinad ettiği tabil kaynaklara işaret etmek ve netice olarak türk sisteminizn muvaffakiyeti veya noksanı üzerlerihde tahminlerde bulun- maktır. Osmanlı imparatorluğu, siyasi, sosyal ve ekonomik bakım- Jardan ziraatçilik esası Üzerine kutulmuş kurunu vusta bir varlıktı. Serbest ticaret siyaseti sayesinde garb devletleri, bu imparatorluğu kendileri için bir ekonomik sömürge halinc getirmişlerdi. Fakat büyük harbdan sonra, bilhâssa, 1922 de Yunanlıların mağlül tinden ve 1923 de. Mustafa Kemal A« tatürkün reisliği altında bir cumuriyet rejimi kurulduktan sonra türkler; siyasi istiklâllerinin yanı başında ekonomik is- tiklâllerini de kurtarmağa karar vermişlerdir. Bunun üzerine harici âret siyasetinde caaslı değişiklik yapmak lVâzım gel- miş ve memleket endüstrisinin teşvikine başlanmıştır. Yoni türk siyasi bünyesi cumuriyetçi, milliyetçi, halkçı, ılâbcı olarak ilân olundu, Lozan muahede- Bi 1929 - r tarifelerde herhangi bir değişikliği menediyordu. Bu sebeble bu müddet türk ekonomik siyaseti- nin birinci devresi sayılabilir. Bu devre içinde küçük endüstri vardı. İstatistiklere göre yede 1927 senesinde 65,245 endüstri müessesesi, ve vardı. Ancak Üç fabrika yüzden fazla işçi kullanı- lliden ziyade işçi kullananların sayısı da ancak lüstri milesseselerinin Ayllandığı beygir kuvvetii uu 165,000 i geçmiyordu. 1927 de türk fabrikalarında ılan ham maddenin değeri 232,666,000 türk lirasına ba- ordu. Ve endiletri istihsalâtınım mecmuu da 432,740,000 * tutuyordu. t, maden, dok trinin yüzde 93 te en fazla t düstri — şunlar Dokumacılık, çimento, (kösele) hta mamülâtı, T inın yüzde seksen üçü ma- (Sonu 3. üncü sayfada) taht- işleri bütün akın şarkta plânlı ekonomi Türkiye endüstrileşiyor Yazan; Hatıy N, Howard İsmetİnönü Aııkarağa döndü Sah Mahmut Han dün başba- kanımızı ziyaret etti Yukarda; Başbakanrmız durakta Kamutay Başkanı ve Bakanlarla konuşurlarken. Aşığıda;: Başbakanımız, muhterem misafirler ve Algan büyük elçisiyle birlikte (Yazısı 2. inci sayfada) ALMAN KONUŞMALARI: B. Ciano Berlinde yaptıgı temaslardan memnun Konuşmalara, Viyanada toplanacak Tuna konfe- ransı esnasında devam olunacak Berlin, 22 (A.A.) — B. Cianonun Bere Jinde ük günü, B. Fon Noyrat'ın kehdi. sinin şerfine vermiş olduğu bir akşam ziyafeti ile bitmiştir Foön Noyrat 'on Noyrat, selâmlamış v kendisinin Ber bulunmasının memleket ara (Sonu 5. incı sayfada
