23 Ekim 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

“r/ — — ON YEDİNCİ YIL. NO: 5475 ULUS | 23 İLKTEŞRİN 1936 CUMA Son haberler üçüncü| sayfamızdadır ADIMIZ, ANDIMIZDIR ee HER YERDE 5 KURUŞ Başbetke AKSİNE BİR İLTİMAS Falih Rıfkı ATAY Istanbul'da ziyaretime gelen bir tanıdık: — Beni buradan kaldıracak- lar,. Halbuki tekaüd olmama üç bu- çuk sene kaldı.. Diye söze başladı. Hepiniz - gibi ben de tahmin ettim ki bu üç buçuk seneyi İstanbul'da geçirmek için ricada bulunacaktır. — Hayır, dedi. Üç buçuk seneyi nerede olsa tamamlıyabilirim. Sizden dileğim, isterlerse en uzak Anadolu kasab yollasınlar, fakat beni Ankara'ya almasınlar. Canlı, kalabalık ve bayındır. An- kara gözümün önüne geldi. - Aydın- hk; geniş caddeler; kilömetrelerce as- falt, akasya ve çam, anıtlar, havuz- lar ve bahçeler! Fakat eline 87 lira geçen memur bunları görmiyor: — Ben bu aylıkla İstanbul'da yaşı- yorum, Anadolu'nun her yerinde de geçinebilirim. Fakat Ankara? Burada karısı ve iki çocuğu ile, arnavud kaldırımlı, iç ve eski sokak- larda, her türlü ijiyen ve rahat şartla- rmdan mahrum - bir kerpiç evin tek bir odasında hapsolmağ dur. Çankaya'dan baktığınızda orta- lığı kaplamış görünen bütün yeni bi- nalar - ikametgâh adedi sayılınca - şehre gelen yeni nufusun yüzde yir- misini bile barındırmağa kâfi değil- dir. Bunlar da, eğer yeni binaların hepsi başkalarının malı - ve kiralık olsa, gene bu evlerde oturabilecek olanlardır. li Ankaramızda yiyecek fiatlarmdan şikâyet edilemez. Bayındırlık Baka- nımız ışık, gaz ve suyun da daha u- tuzlamasını temin etmektedir. Fakat Meskensizlik! Bu hususta ferdin halledebileceği, bin zorlukla elde edilmiştir. Gerisi, Yani yeni nufusun belki yüzde sek- seni devlete bakıyor! Bahçeli evler kooperatifi birkaç yüz ev yaptıracaktı. Arsa uzaklığı Yüzünden bu güzel teşebbüs - gene Mmuvaffak olmasmı diliyelim! - geri kaldı. Çünkü şehir içindeki ve ya- kınmdaki arsalar spekülasyonun Pençesindedir. Bu pençeden bir ar- *&m toprak sökmek değme ortahalli- 1 n İşi değildir. Ya meskenler olsa? Fakat o za- man 87 lira maaşm bir kısmı çarşı- Ya dökülecek, milli endüstri malları- nın müşterileri artacak, Ankara en zengin mal pazarlarından biri ola- caktır. Hükümetimizin, zaruret gelip ça- tınca, süratle çare bulamıyacağı iş olmadığı kanaati . herkeste -tamdır. Şüphesiz, yakın bir günde, burada bulunan küçük ve orta memurlar da maaşlarımım pek az bir hissesi ile ödi- yecekleri kendi malları olan mesken- lere ve tabiatini elleri ile yaratacak- ları bahçelerine sahib olacaklar, on- lar da evlenme ve ocak kurma im- kânlarmı elde edecekler, - çünkü son istatistikte ve nufus nisbetlerine gö- re Ankara'da kadm sayısı otuz binden fazla noksandır - Ankara bü- Yük bir hızla iki yüz bine doğru yol- , ve o zaman şehrin birçok Müesseseleri vasıtalı vasıtasız hükü- Met yardımı istemekten kurtulacak- lar, Yakın - şarkın en garblı şehri Mmükemmel umranının yanı başmda rahat ve kolay hayat ve maişetin tatlı hazlarma da kavuşacaktır. MADRİD'İN ANAHTARI İHTİLALCİLER ELİNDE: Navalkarneroyu aldılar Eskorial'ada taarruz başladı; Bilbao bombar- dıman edildi Madrid, 22 (A.A.) — Havas ajansın- dan : General Assensio ile General Delga- donun kumandaları oltinda — bulunan nasyonalistler, âdeta Madridin anahta- rı olan Navalkarnero mevziine girmiş- lerdir. Burası, Madride 32 kilometre uzak- tadır. Nasyonalistler, buraya iki saat devam eden şiddetli bir muharebeden sonra girmişlerdir. Nasyonalistler, altt müstahkem — ve fevkalâde silâhlı ve mükemmel surette organize edilmiş bir müdafaa sistemini zorlamağa moecbur olmuşlardır. BELENTİ, BUTRACO FANSANAREŞ f GUADALAJA; hd 'TARE T v y 4 A, ERÜZ ÖYLLESEND < ALLA ZI NADUFLA Lw_; k ORRİTD5 ARANIYEZ TALAVERA İspanyol ihtilâlcileri AREMADRID . | 30 MILEŞ A_l Madrid etrafında ihtilâlcilerin gittikçe sıkışan çenberini gösteren harita Burgos, 22 (A.A.) — Navalkarnero müstahkem mevkiinin zaptı sırasında iki kızrl avcu tayyaresi ile bir portez tayyaresi düşürülmüştür. Madride gi- den otomobil yolu artık nasyonalist kuvvetlere. açık bulunduğundan dolayı Navalkarneronun zaptı büyük bir ehe- miyeti haizdir. General Mola kuvvetle- ri bundan başka Villa Manta mevkiini de işgal etmişlerdir. Navalkarnereo'nun zabtında hü- kümetçiler çok zayiat verdiler Paris, 22 (A.A.) — General Kusipo dö Lanonun dün akşam Sevilla radyo- (Sonu 5. inci sayfada) İKİ BAKANIN ÇEKİLMESİ YÜZÜNDEN: Bulgar kabinsinde olacak Sofya, 22 (A.A.) — Havas ajansın- dan : Çankof partisinin mümessilleri olan şimendüferler bakanı B. Kojuharof ile maarif bakanı B. Michaikofun bugün muüuhtemel olan istifaları dolayısiyle ka- binede mühim değişiklikler yapılması beklenilmektedir. Bu istifaların sebebi dahiliye bakanının Çankof partisi men- suplarına fazla memufriyet vermekten imtina etmesidir. Halbuki bu parti, par« tiye bu şartla girmiş idi. Kabinede büyük bir gerginlik husul bulmuş, ancak kıral ile yaptıkları görüş Bunların yerine derhal başkaları ta- yin edilecektir. Kabinede ziraat bakanı olarak bulunan demokrat partisinden Vassilef müstesna olmak üzere bütün bakanlar parti haricidirler, İstifa eden bakanlar esbabı mucibe olarak hükümetin temmuz başında va- dettiği umumi intihabatı yapacak vazi- yette olmadığı, diğer bakanların bir beyanname ile bu tehir kararını ilân et- mek istediklerini zikretmektedirler. mühim degişiklikler meden sonra Çankofçu bakanlar istifaya razı olarak buhranı tahdid etmîş!erdir._ Yakın Şarkın Dinamosu Kurunu Vüustat Osmanlı İmparatorluğu Büyük_ Önderimğz_in resmi altına bu sıfatı yazan bir Amerikan dergisi, yazdığı bir yazı ile Türkiyenin ekonomik kalkınmasını övüyor. Yakın şarkta plânlı ekonomi yerine modern ve plânlı bir cumuriyet 9361: yî;::âîîı :çrkan Current History dergisinin ilk teşrin ” Yçn_ı _t_i%rk cumuriyetinin milliyetperverlik, lâiklik ve en- d!ıstrıcılıg.ı kendisine dava edindiği tekrar tekrar söylenmiş- tir. Bu gün, Türkiyedeki esaslr inkılâblar, ekonomı sahasın- da 9Lfıgaktgdfr. Esasında bu değişmeler, ziraatçilikten endüs- triciliğe gidiş şeklinde oluyor ki burada makine tekniği esas rolü oynuyor, Bunun karakteristiği şudur; ekonomik inkrlâb- lar, Rusyada muvaffakiyetle tatbik edilmiş olan beş yıllık bir plân çerçeveşi içinde başarılmaktadır. »Buşadş l_nzim maksadımız, Türkiyedeki- plânlı ekonomik telqkkılenm, maksad ve gayelerini tasvir etmek, metodlarını ve icraatını tebarüz ettirmek, türk ekonomisinin istinad ettiği tabil kayı_ıaklara işaret etmek ve netice olarak türk sisteminin muvaffakiyeti veya noksanı üzerlerihde tahminlerde bulun- maktır. y Osmanlı imparatorluğu, siyasi, sosyal ve ekonomik bakım- lardan ziraatçilik esası üzerine kurulmuş kurunu vusta bir varlıktı. Serbest ticaret siyaseti sayesinde garb devletleri, bu impara;orluğu kendileri için bir ekonomik sömürnge haline getirmişlerdi. Fakat büyük harbdan sonra, bilhassa, 1922 de Yunanlıların mağlübiyetinden ve 1923 de. Mustafa Kemal A- tatürkün reisliği altında bir cumuriyet rejimi kurulduktan sonra türkler; siyasi istiklâllerinin yanı başında ekonomik is- tikl'âlleı:ini de kurtarmağa karar vermişlerdir. Bunun üzerine harict ticaret siyasetinde esaslı değişiklik yapmak lâzım gel- miş ve memleket endüstrisinin teşvikine başlanmıştır. Yeni türk siyasi bünyesi cumuriyetçi, milliyetçi, halkçı, devletçi, lâik ve inkılâbcı olarak ilân olundu, Lozan muahede- si 1929 senesine kadar tarifelerde herhangi bir değişikliği menediyordu. Bu sebeble bu müddet türk ekonomik siyaseti- nin birinci devresi sayılabilir. Bu devre içinde küçük endüstri vardı. İstatistiklere göre Türkiyede 1927 senesinde 65,245 endüstri müessesesi, ve 257,000 işçi vardı, Ancak üç fabrika yüzden fazla işçi kullanı- yor, elli ve elliden ziyade işçi kullananların sayısı da ancak 321i buluyordu - Endüstri müesseselerinin “kuşllandığı beygir kuvvetinin mecmuu 165,000 i geçmiyordu. 1927 de türk fabrikalarında kullanılan ham maddenin değeri 232,666,000 türk lirasına ba- liğ oluyordu. Ve endüstri istihsalâtının mecmuu da 432,740,000 türk lirası tutuyordu. Ziraat, maden, dokumacılık ve taht- işleri bütün endüs- trinin yüzde 93 ünü teşkil ediyordu. 1:.3 den 1932 ye kadar en fazla terakki gösteren endüstri şunlar — olmuştur; Dokumacılık, çimento, hayvan derisi (kösele), şeker, şekerle«- me, tahta mamülâtı, Türkiye ithalâtının yüzde seksen üçü ma- (Sonu J. üncü sayfada) Türkiye endüstrileşiyor Yazan; Harıy N. Howard Ti UDU AD AA ADK İsmet İnönü Ankarağa döndü Sah Mahmut Han dün başba- kanımızı ziyaret etti ked Aşağıda: Başbakanımız, muhterem misafirler ve Afgan büyük elçisiyle birlikte (Yazısı 2. inci sayfada) TÜRTTTTT TT AYA L C ta a ada de e LT TİTTİT Tü İTALYAN - ALMAN Yukarda; Başbakanımız durakta Kamutay Başkanı ve Bakanlarla konuşurlarken. KONUŞMALARI: B. Ciano Berlinde yaptıgı temaslardan memnun Konuşmalara, Viyanada toplanacak Tuna konfe- ransı esnasında devam olunacak Berlin, 22 (A.A.) — B. Cianonun Ber« Hinde ilk günü, B. Fon Noöyrat'in kehdi- sinin şerfine vermiş olduğu bir akşam ziyafeti ile bitmiştir. Fon Noyrat Kont Ciano Yemek esnasında B. Fon Noyrat, talyan dısişler bakanını selâmlamış v kendisinin Berlin'de bulunmasının i memleket arasında açıkça ve dostça b (Sonu 5. incı sayfada”