24 Ekim 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

, 2 nci sahifede: Siyasî İcmal. 5 inci sahifede: Maarif meseleleri Arıf Osmancıkoğlu. 6 ncı sahifede: Madrid düştükten sonra ihtılâlciler Katalonyayı da zaptede bilecekler mi? 7 nci sahifede: İstanbul radyosunda Kandemir. Bugün 12 sahife J ı ıj70 jfll S3)fl! 4 4 7 2 umhuri Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Tahrir heyeti: 24298 İdare ve matbaa İSTANBUL CAĞALOĞLU ' Telgraf TC mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul, No 246 . . ., , CUm3rt6Sİ 2 4 BİrinCltGŞrill 1936 Halis cins kal nız Mehmed Ef. l^St' dumlannda bufca^ bileceğinizi unutmayınız. kısmı 24299 . 24290 Sovyetler bitaraflık komitesinden çekildiler, Ispanyaya yardım edecekler Ispanya sularında görülecek silâh yüklü Sovyet gemileri derhal batırılacak Başıbozuk sulh, Başı bağlı sulh üsterek emniyetten hoşlanmı yanlar mıntakavî emnıyeti de bir nevi ittıfak siyaseti sayarak onun aleyhinde bulunuyorlar. Müşterek emnıyetle mıntakavî anlaşmalar Mıllet ler Cemiyetıne vücud veren ve yüksek insanlık idealine hizmet etmek istiyen zıhniyetin ifadesi, tecellisi ve tatbikıdır. Her iki şekli istemiyenler ayni zamanda ittıfaklar siyasetine de hasım göründük lerine ve bununla beraber dünyaya karşı guya gene hep sulh istiyorlarmış man zarasını verdiklerine göre bunların dile dıkleri sulha da başıbozuk sulh unvanını vermekliğimiz muvafık olur. Başıbozuk sulhun esasen alabildiğine tahribkâr bir harb taraftarlığı demek olduğunu anla mak icin uzun duşünce istemez. Böylece dünva harb istiyenler ve istemiyenler diye iki büyük partiye aynlmak yolunda yürümektedir. Başıbozuk sulh taraftarları Milletler Cemiyeti zihniyetine ve bu zıhniyetin i fadesi olan müşterek ve mıntakavî emniyetlere taraftar olmıyarak bunun yerine neyi ikame etmek istiyorlar? Bu sualin en kısa yoldan cevabı: Sadece harbi ve tahakkümül Sdzüdür. Başıbozuk sulh adına ileri sürülmüs bir iddıaya göre dünyanın idaresini üç dört büyiık devlet kendi ellerine almalıymışlar. Dünyanın hukukta büyük devletlerle müsavi bütün orta ve kdçük milletle rini hice sayan bu düsünce ılk merhalede büyük devletler yenne bazı küçük dev letlerin ittifakile iktifa ettikten sonra şimdı daha büvücek ittifaklann taharrisi peşindedir. Nıtekim ittıfaklar siyaseti nin aleyhinde görünen dığer bazı iddialar dahi başıbozuk sulh siyasetini, yani harb felâketini yürütebilecek kombine zonları sevincle kucaklamağa hazır bu lunduğunu gdstermekten hâli değıldir. Bu hareketlerde samimiyetten zeıre bulunmadığı cocukların bile takdir ede bileceSi birsevdır. Sulhun tutulmasmda menfaatli olan de\letler icin gidilecek yol iyiden iyiye acıklanmıstır: Onu elbirliğile tutmağa karar vermek yolu. Milletler Cemiyeti çok mu zayıflamıstır. Bızce böyle bir iddıada isabet yoktur. Milletler Cemiyeti kendisine vücud veren zıhniyeti kuvvetle tutmağa ne zaman karar vermişti ki onun zayıfladığından bahsetmeğe imkân olabilsin? Milletler Cemiyeti evvelden nasıl idiyse simdi gene övledir. Hatta Habes macerasındaki sakat ve mütenakız hareketlerinden sonra dahi. Anlaşı lan hakikat, Cemiyetın henüz tutacağı pratik hattı hareketi kat'î olarak karar lastırmamıs olmasmdan ibarettir. Amma zamanla bu hattı hareketi nıhayet hâdiselerin tayin ve tesbit etmiyeceği iddia olunamaz, bilâkis... Filhakika Cemiyetın müşterek emni yet mekanizması kolay kımıldamıyan hantal bir makine manzara ve mahiye tini gösterdikten sonra tatbıkatta bunun mıntakavî anlaşmalarla tahakkuk ede bileceği anla^ılmıstır. Fakat bu mıntakavî anlaşmalar münferid vaziyetler değıldir. Bunlar müşterek emniyetin teyidi ve kefaleti altında müşterek anlaşmalar dır ki baska türlü ifade ile onlara Mil letler Cemiyetinin kadrosu dairesinde anlaşmalar da denilir, ve maksadları münhasıran sulhu tutmaktan ibarettir. Bunlar sulhun müdafaası maksadile harekete gecmek ıztırarında kaldıklan zaman Cemiyetin diğer bütün azalannm her suretle muzaheretlerine mazhar olacaklarından emindirler. Azasından büyük kücük bazılarının ihanetlerine rağmen başı bağlı, dört yanı mamur bir sulh hesabına Milletler Ce [Arkası Sa 3 sütun 3 tei Büyük Millet Meclisi açılıyor Açılış günü Atatürk bir nutuk söyliyecek Büyük Şefin nutkundan sonra reis, reis vekilleri ve idare âmirleri intihabatı yapılacak Ankara 23 (Telefonla) Büyük Mıllet Meclisi teşrinisaninin birinci günü açılacağından, hazır lıklar tamamlanmıştır. Açılış günü ReisicumhuT Ata türk senelik nutuklarını irad buyu racaklardır. Bundan sonra Meclis Reisi, reis vekilleri, idare âmirleri seçimi yapılacaktır. Meclis bes gün sonra tekrar toplanarak encümen ler seçimini yapacaktır. Bunun için Meclis aza«ının ihtısaslannı rir cetveller hazırlanmıştır. Nam zedler bu cetveller üzerinden ayn lacaktır. Seçimi müteakıb encümenler toplanarak eldeki işleri hazırlıyacak ve ruzname tertıb edilecektir. Bu devrede ilk müzakere edi lecek kanunlar arasında orman kanunu lâvıhası da vardır. Geçen sene müstacelen Meclise verılmıs olan bu lâyiha, muhtelit bir encümene ha [Arkası Sa 3 su*un 3 tC\ Madride 14 kilometro yaklaşıldı Almanların iddiasma göre Sovyetler» Ispanyaya 60 tayyare topu, 37 tayyare, 150 ton silâh ve mühimmat ve 50 tank vermisler! «Sovyet Rusya Londra 23 (Hususî) Bıtaraflık bitarafltk anlaşma komitesi bugün öğsını imzalıyanlann leden sonra top anlaşmaya riayet elanarak Sovyet it deceklerini ümid ethamlarma karşı Altıgi için mevzıru man, Portekiz ve bahs anlaşmayı imItalyan hükumet zalamıştı. Halbuki lerinin cevablarını âkidlerden üçü a tetkike basladı. çıktan açığa lspanyol asilerine filen Bıtaraflık komi yardım etmek sure tesinin toplantısm dan evvel, Sovyet tıle bıtaraflık anlaşelçisi M. Maiski masını ihlâl ettiler. komite reisi Lord Bu vaziyetin önüne Plimuta verdiği bir geçmek için SOY mektubla Sovyet yetler tarafmdan ya Rusyanın bugünden pılan tesebbüsler neİhtilâlciler esir ettikleri bir Milis müfrezesini götürüyorlar itibaren serbestisini ticesiz kaldığı gibi Salâhiyettar mehafilden alınan malu komitenin ruznamesine bile ithal edil muhafaza ettiğini ve diğer âkidler tara fmdan ihlâl edildiği için bir paçavraya mata göre Sovyet elçisi tarafından bita medi. Neticede bıtaraflık anlaşması a dönen bitaraflık anlaşmasına daha fazla raflık komitesi reisjne verilen mektubda siler lehine ve meşru Madrid hükSoneti LArkd^t Sa. 6'sütun 5 te] ezcümle de'niliyor ki: bağlı kalamıyacaklarmı bildirmiştir. Almanya silâhlanmak için 5 milyar sarfetmiş M. Çörçil, Almanyanm daha birçok mahrumiyetlere katlanarak müthiş harb makineleri yapacağını söylüyor Misafirimiz memleketimizden ayrıldı Mareşal Mahmud Han Türk ordusundan büyük sitayişle bahsediyor «Kardeş milletin şecî askerlerini, talim ve terbiye ve techizat bakımından cok mükemmel buldum» Ankara 23 (A.A.) Efgan Har bıye Veziri Altes Şah Mahmud Han bu akşam saat 22,40 ta hareket eden To ros ekspresine bağlı hususî vagona bınerek Ankaradan müfarakat buyurmuşlardır. İstasyonda Millî Müdafaa Vekilile Hariciye Vekilimiz, Ordu Müfettişi Orgeneral Fahreddin Altay ve Millî Müdafaa Veekâleti Umum Müsteşan, lran sefiri, Hariciye Vekâleti erkânı, Merkez Kumandanı ve Emniyet Müdürü tara fından tesyi edilen Altes bir ihtiram kıtası tarafından selâmlanmış ve bando nyzıka Efgan ve İstiklâl marslannı çalmıştır. tArkası Sa. 3 sutun 4 te\ Antakya Ermenileri Tamamen Türklüğe bağlıdırlar Tan gazetesinin verdiği haberler baştan başa uydurmadır İskenderun 23 (Hususî) Tan f gazetesinin İskenderun muhabirin den aldığı ve (İskenderun Ermenileri telâs içindedır) başlığile neşrettiği yazı tamamen yanlıştır. Bir takrnı polıtikacılann kurbanı olarak ana yurddan aynlmış olan bu a damlar, Türklerden uzaklasma mi'slardır. Bilhassa dil, terbive, anane bakımından tamamen Türklere bağlıdırlar. Vakıâ Ermenilerin kendilerine mahsus bir dılleri ve yazılan vardır. Fakat bu dil ve yazı pek nadir olarak kullanılmaktadır. Bugün Ammanda, îranda, Irakta, ic \Arkast Sa 6 sutun 6 dffll Almanyanın yeni yaptırdığı toplardan bazıları Londra 23 (A.A.) AFman Dış Bakanlığı, Diplomatise Korrespondez gazetesi vasıtasıle yaptığı neşriyatta M. Vınston Çörçıli Almanyayı çevirmek ve tazyik arzusile itham etmişti. Bunun u zerine M. Çörçil matbuata yaptığı beyanatta ezcümle demiştir ki: « Almanyaya karşı böyle bir ted bire taraftar olduğumu zannetmek yan lıştır. Elverir ki Alman hükumeti bir taarruz hareketi derpis etmesin. iki sene var ki, Aîmanyaya, Sovyetler Bırlıği derecesinde bir hrnıaye teklif edilmiştir. Bugün dahi, kendisi istediği takdirde, bir taarruz karşısmda yardım temınatı elde edeceğınden şüphe etmi yorum. Halbuki Almanya bu müddet zarfında harb hazırlıklan için 800 milyon İngiliz lirası beş milyar Türk lirası kadar sarfettığı gibi Almanlar, müthiş harb makinelerini mükemmelleştirmek için bu kış birçok mahrumıyetlere katlanacaklardır. Almanyanın müdafaası için ise bu kabil fedakârlıklara lüzum yoktur. İngilterede, benim gibi, kollektif emniyete muzaheret edenler, Alman aleyhtan âeğıllerdir. Bunlar bilâkis Almanyamn Avrupada hakkı tekrar hâkim kılacak yeni bir gayrete istirakinden başka bir şey arzu etmemektedirler.» Yatı mekteblerine Birdenbire batan bir vapurun 73 Almanya ve îtalya Milletler Cemiyetine alınacak talebe yolcusu köpek balıklarma yem oldu Müsabaka imtihanmı menfi bir vazivet alacaklar kazananların isimlerini neşrediyoruz Ankara 23 (A.A.) Kültür Ba kanlığmdan tebliğ olunmuştur: Bütçe kanunile 100 olarak tesbit e dilmiş bulunan lise ve orta okullar parasız yatı talebesinden bu yıl mezun olanlar yerine alınmak üzere 915 numaralı kanun hükümlerine göre açılan müsabaka sınavlarına iştirak ederek kazananlann ad, künye ve geçim durumlan aşağıda yazılıdır: Rençber Mehmed oğlu Emin Af yon, işyar Mirza oğlu Fuad Ağrı, emekli işyar A. Hamdi oğlu A. Mekârim Amasya, isyar İhsan oğlu Muzaffer A masya, şehid Zeki kızı Hanife Süha Ankara, Öğretmen A. Ferid kızı Firdevs Amasya, İbrahim oğlu îsmail Ankara, [Arkası Sa. 5 sütun 4 te] Kont Ciyano dün gece M. Hitlerle görüştü Hind denîzinde bir facia YUNUS NADl Dün gece M. Hitlerle Kont Cianonun mülâkatına sahne olan M. Hitlerin evi Roma 23 (Hususî) B*ıgün Ber hangi bir muahede mahiyetinde değildir. lınde Kont Ciano ile Alman Hariciye Almanya ile îtalya sadece aralannda Nazırı Baron fon Nöyrat arasındi bazı tam bir fıkir birliği mevcud olduğunu dokümanlar imzalanacaktır. Imzalana Uhrirî surette tesbit edeceklerdir. lArkası Sa. 8 sutun 4 te\ ca.k vesaik ne askerî ittifak ve nede her Hınd Felemengıne gıtmek üzere Ca va denizinde yol almakta olan Vanderwyck ismındeki Felemenk bandıralı bir vapur, henüz meçhul bir sebebden do layı birdenbire devnlmiş ve gemide bu lunan 250 yolcu köpek balıklarile dolu denıze dokülmüştür. 73 kışınin ölümik neticelenen bu müthiş kaza hakkındş son posta ile gelen Avrupa gazeteleri şu tafsılâtı veriyorlar: Saat, sabahın ıkisiydı. Vandenvyct lArkası Ea. 5 stttun 4 tc]