21 Temmuz 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

21 Temmuz 1936 CUT'THURİYET SON TELEFON HABERLER TELCKAF ve TELSiZLE Hfidiseler arasında Montröde ezilen kurd /^anakkalede Tiirk müdaffası, Bü\f yük Harbde, İngilterenin ve müttefiklerinin bahrî satvetlerini Boğazların dibine göçerterek ve bir müddet sonra Rusyayı harb çizgisi dışında kalmağa mecbur ederek hiç değilse düşmamn zaferini gedktirmişti. Lo zan konferansmda bu kinin stzıtile karsımıza çıkan devletlere, Boğazlar üstündeki emniyet ve müdafaa hak • ktrnızı tanıtmağa, onlartn Çanakkaledehi hezimet hatıraları en büyük engeldi. Daha ne neviden sergüzeştlere gîreceği meçhul bir Türkiye karststnda Boğazları Türklerin eline btrak mamak için, Lord Kürzon, tngiliz inadının bütün çelik ztrhile karşımıza dikilmisti. Boğazları tahkim hak kımızı kaybettik ve Lozan muahedesi, Türk zaferinin en serefli vesikan olmasına rağmen, içimizde kapınnın koldemirini vurmadan ayamağa mecbur kalan adamın endişesini btrak mtştt. Dahilî muharebe bütün Ispanyaya sirayet etti Bütün Fas ve İspanyada dört vilâyeti elde eden asiler Madride yürüyorlar. Kabine istıfa etti M. Riketle Istanbulda yapılan tek mülâkat! Meşhur iş adamı buraya sadece İstanbulu görmeğe geldiğini söylüyor ve «Habeşistandaki hukukum mahfuzdur!» diyor İHEM NALINA MIHINA Çanakkale! î) oğazlar diyince akla Çanakkale î n gelir, Çanakkale diyince de oraj daki çelik müdafaa ve birbirinij takib eden şanlı Türk zaferleri. Çanakkale, her Türkün yüreğini he| yecanla, iftiharla, gururla, saygi ile titreten yüce isim! Çanakkale, Türkiyenin kapısmda, j 250,000 Türkün temiz kanlarile 55,000: şehidin mübarek kemiklerinden yapılmı$i yiğitlik ve fedakârlık abidesi! Çanakkale, güllelerin göğüslere mağlub olduğu, yüreklerdeki çeliğin mermilerdeki çelığe galib geldiği harikalar diya Habeşistanda aldığı geniş ölçülü imtiyazlarile pek ziLondra 20 (Hususî) îspanyada kimselerle, hususî eşhasa karşı suikasdde yade şöhret kazancereyan eden hâdiselerin kralcılarla ra ve umumî bina ve abideleri tahrib etmek mış olan M. Riketin şistler tarafından tertib edildiği haber ve gibi hareketlerde bulunan kimseler idarc şehrimize geldiğini rilmekedir. Telefon mükâlemelerine san edileceklerdir. Grevler menedildiği gibı ve hatta Ankaraya sür vazedıldiği için vaziyet hakkmda kat'î sendikalann toplantı yapmaları da yasak gitmesi bile muhtemalumat alınamamaktadır. Bununla be edilmiştir. mel bulunduğunu îyi malumat almakta olan mehafil, raber asilerin biri Sevilde, diğeri Fasta yazmıştık. Gazeteolmak üzere iki telsiz istasyonu elde et Tetouandaki hava kuvvetlerinin isyana cilerle temas etmektikleri, donanmanın mühim bir kısmının iştirakten imtina etmiş ve bütün tayyareten pek ziyade içtiÇanakkale, tarihte, devirler açıp ka ve askerî tayyarelerin asılere iltihak et lerin tahrib edilmiş olduğunu beyan et nab eden M. Riket pıyan asil ve merd neslimin bütün soy mektedir. tikleri anlasılmaktadır. bugün şehrimizden lara üstün oldugunu göstermek için, Bir hükumet tayyaresi, şehrin üzerinde Asiler hükumetinin teslim olmasmı, akayrılarak Atinaya tarihe parmak ısırtan bir cengâverlikle si takdirde Madridi bombardıman ede uçmuş ve bilhassa âli komiserlik binası üMontrö konferansı, müstakil Türk gidecektir. Kendisi dövüştüğü yer! ceklerini bildirmişlerdir. Bunun üzerine zerine bombalar atmıştır. Yirmi kadar ruhunu kemiren bu kurdu da ezmiş buraya zaten Atinamaktul \ardır. Çanakkale, Allahın daima muzaffer kabine istifa etmistir. oluyor. Cünkü ne bugün Avrupanın dan gelmişti. Birçok yerli, kırlara kaçmışlardır, eş karşısında ttilâf devletlerile harbden olmak üzere yarattığı Türkün, yaradanm Asiler îspanyada 4 vilâyeti tamamen îyi bir tesadüf hakikaten en yüksek eseri oldugunu isbat ele geçirmişlerdir. Şimaldeki asiler Mad raftan mürekkeb bir heyet te protestoda yeni çıkmıs, sulh içtiyakı ve terakki dün bizi bu meşhur icin yarathğı eşsiz kahramanhk mucizesi! ride doğru ilerilemektedırler. Cenubda da bulunmak üzere Sultanın nezdine gitmiş ideali belli belirsiz bir Türkiye var dır, ne de bizim karşımızda taze bir iş adamile karşı kartir. Çanakkale, Türkün alnında şan, şersf asiler Malagayı zaptetmislerdir. harb kinile hâlâ dişlerini biliyen ve şıya koymuş ve kenDahili muharebe büyüyor ve şehamet halesi halinde, ebediyete kaîspanyol Fası da tamamile asilerin edisıle uzunboylu gö Madrid 20 (A.A.) Hükumet, da fena hatırası korkusile karısarak öfdar parlıyacak olan Çanakkale! linde bulunmaktadır. Cebelitarıka her dakesi hâlâ alevlenen bir Lord Kürzon, rüşmek imkânını verkika binlerce muhacir iltica etmektedir. hilî muharebenin umumileşmeğe başladı bir Anglo Sakson inadı ve »eptik bir On üç yıldır, Türk ordusundan ayn miştir. Memleketi Fastaki asilerin Ispanya sahillerine ğı bugünlerde halkı silâhlandırmak üze Avrupa. düştüğü için, bir yetim gibi boynu bükük mizi terketmek üzeçıkmak üzere tertibat almakta oldukları redir. ve mahzun kalmıştı. On üç senedir, keBiz daha evvelden onun bize iti re olduğundan ken M. Riketin Roma Tayyare meydanında ahntnış bir resmi Asturiesden payitahta 6 bin maden a madmt tahkim etmiş olduğumuz için, haber verilmektedir. mikleri sinesinde yatan, ruhlan havasındisi ihtiraz siyasetinde ısrara artık lüzum yolunda çok kuvvetli bir memleket olaîspanyada banka muamelâtı durdu melesi gelmiştir. Hükumet, dün öğleden Boğazları tahhime de muvaffak ol • da dolasan sehidlerin hatırasile yaşıyor ve görmemekteydi. M. Riket gazetecilerle rak gördüğünü söyliyerek îngiltere ile sonra radyo ile birçok tebliğler neşretmiş duk. Devletler arasmdaki politika ihbugünü bekliyordu. Cebehtarık 20 (A.A.) Vaziyetin temasa gelmekten korkusunu şöyle izah Türkiye arasmdaki münasebetlerin herTahametine binaen îspanyanın her tara ve bu suretle halkla temasını muhafaza tiraslarından ve hesablarından »on Rüzgârların Ezine ve Bayramiçten gegün daha iyi olmak yolunda bulunduğunra, verdiğimiz bu itimadm muvaffa etmistir: fında banka muamelelerinin tatil edilmış eylemıştir. tirdiği boru sesleri, Boğazın kıyılannda « Benim garib bir talihim var. Ne dan memnuniyetle haberdar oldugunu da Bu tebliğlerlerden birinde Giral kabi kiyetimizde büyük bir rolü vardır. olduğu buradaki salâhiyettar bir membave mavi sularıda, uzaklardan gelen sevreye gitsem mutlaka bir iş takib ettiğime ilâve etti. nesinin teşekkülünün faşizme karşı sonuPEYAMİ SAFA ın bevanatından anlaşılmıştır. gilinin sesi gibi, heyecanlar, ürpermeler hükmolunarak türlü türlü tahminlere gi« Atatürkün kurduğu yeni rejim, uyandırırdı. 13 senedir öksüz ve yetinı Asiler üzerine ateş devam ediyor na kadar mücadele demek olduğu beyan rişilir ve hayalî işlerim üzerinde alabildidedi, öyle cazib ve güzel ki buraya gelen kalan Boğaz, bugün, bütün kederlerini uCebelitank 20 (A.A.) Havas A edilmektedir. ğine tafsilât verilir. Kimseyi bunun aksiDiğer bir tebliğde halkçılar cephesi ve bilhassa devlet adamlannızla temas nutmuş, sanki hayata yeniden doğmuştur. jansınm muhabiri, Faslı askerlerle Lejne inandırmak mümkün olmaz. Meselâ partilerinin hükumete olan merbutiyet ve eden her ecnebi buradan unutulmaz mu Bütün ömrünü, silâhı kucağında yaşayon Etranjerlerden mürekkeb 1500 kibu defa îstanbula sırf tenezzüh için gelhabbet hatıra ve bağlarile ayrılıyor. Aziz mış bir cengâver tasavvur edin ki kahpe şilik bir kuvvetin yakındaki îspanyol şe ihlâslanna aid teminatı tekrar etmiş oldim. Bilhassa seyahati çok seven refihirlerini muhafazaya memur edilmiş bu dukları beyan olunuyor. Halkm silâh kam istanbulu görmek istemişti. Kendi dostum Corc Klark, ki şimdi îngilterenın felek, bir gün, onun silâhını elinden allandınlmasına devam edilecektir. Amele lunduğunu ve bu şehirlerde son derece sile Atinaya kadar gelmiş olduktan sonra Paris Büyük Elçisidir, yeni Türkiyenin mıs; fakat bir müddet sonra da, tekrar milisleri, rejime sadık kalmış olan kuvvetmukavemet göstermekte olan sendikalistonun güzel îstanbulu görmek arzusuna cok hayran takdirkârlarından biridir. silâhına kavusmuş olsun!.. lerle birlikte nızam ve asayişi temine uğlerle komünistler üzerine mitralyözler ve îşte size Çanakkale... mukavemet edemedim. Bu güzel şehri Türkiye hakkında ondan o kadar güzel rasmaktadırlar. şey dinledim ki memleketinize adeta kupiyade havanlarıle mütemadiyen ateş edilgörmek ve orada üç beş gün geçirmek beBundan başka Barcelon ve Malagadamekte olduğunu bildirmektedir. nim için de büyük bir zevkti. Seyahatimiz laktan âşık oldum. Türkiyeyi yakından Varşova 20 (A.A.) Danzigden ki asilerin hükumet memurlarına teslim Tüfek sesleri, Cebelitanktan işitilmekesasen bu kadar masum bir tenezzüh gördüğümde büyük diplomatın nekadar bildirildiğine göre bu şehirde sükun hü olmuş oldukları öğrenilmiştir. tedir. Birçok ölü ve yüzlerce yaralı varmaksadıle vuku bulurken simdi bunu na haklı oldugunu bir daha anlamış bulun Üçüncü Türk Dili Kurultayı Asiler, San Sebastiende de inhizama küm sürmektedir. Bununla beraber Al file yere bir de gazetecilere ispat etme dum.» dır. manyanın bu şehir hakkındaki âmali aîstanbul 20 (A.A.) Türk Dil Asilere iltihak eden garnizonlar uğramışlardır. Gazetelere toptan cevab ğe mi uğraşmalıydım? Onun için gazeteHükumet, Segovie ve Lagrono kuv leyhinde Lehistanm bir cok yerlerinde ve cilerle temas etmekten çekindim. Bu saKurumu Genel Sekreterliğinden: Tanca 20 ( A A . ) Seville telsiz M. Rikete Türkiyede çahşmak tasavvetlerinin payitaht üzerine yürümekte ol bilha^sa Krakovi, Katovice ve Lwovvda yede îstanbulu, îstanbulun Adalannı ve 1 24 ağustos 1936 da toplanacak telgraf istasyonu, General Franconun Gevuru olup olmadığmı soracak olduk. Güduğu haberini tekzib etmektedir. Birçok bir takım nümayişler yapılmıştır. olan Üçüncü Türk Dili Kurultayı için Boğaziçini rahat rahat gezdik ve burada lerek: neral Campo Dellanoya göndermiş ol askerler, zabitlerini terketmişler ve cumYarın Gdyniada General Orlicz Dres ki emsalsiz tabiat güzelliklerinden doya yeniden üye yazma müddeti bitmiştir. duğu bir telgrafı neşretmiştir. General, « Bakın siz bile benim ismimin yanıhuriyeti müdafaa için silâha sanlmışlar zerin cenaze merasimi yapılacaktır. Ge doya istifade etmiş olduk.» Bundan sonra yeniden üyelik için mübu telgrafında Endülüs, Valance, Val dır. başında mutlaka bir iş tasavvuruna düş racaat edilmemesi rica olunur. neral, Baltık sahilleri yakınında bir tayladolid, Burgos ve Eragon vilâyetlerile Habeşistandaki imtiyazlar Birçok asiler, Fransız toprağına sığın yare kazası neticesinde telef olmuştu. mekten kendınızi alamıyorsunuz. Hayır Kanarye ve Baleares adalannın bütün 2 Birinci ve îkinci Dil KurultayM. Rıkete Habeşistandaki macerasını bayım hayır, ben memleketinize sırf gezmıslardır. Orada sıkı bir tarassud altında Zannolunduğuna göre bu merasim, garnizonlarının asılere iltihak etmiş olduklarında ve Kurumun çalışma kollannda sorduk. bulundurulmaktadırlar. mek için geldim. Şimdiki halde burada üye olarak yazılı olup ta Üçüncü Dil bir «deniz devleti» olmak sıfatile Lehislarını bildirmektedir. « Orada aldığım imtiyazlar durutspanya ile demiryolu herhangi bir iş tasavvur ve takibinden ta Kurultayında da bulunmak istiyenlerin tan Iehinde bir takım tezahürat yapılmaBu telgrafta şu noktalar ilâve edıliyor: yor. Tabiî hakkırn haktır. Bunlardan domamen ve kat'iyetle uzak bulunuyorurn. kayid müddeti 31 temmuz 1936 aksamünakalâtı kesildi sına vesile teşkil edecektir. Tetouanda îspanyol ordusunun şe layı îtalyan hükumetile fazla ihtilâflara Paris 20 (A.A.) Resmen bildirilrefli ve vatanperver garnizonunun ku Reisicumhur M. İgnaczy Moscicki, ve müşkülâta maruz kalacağımı zannet Bu sözlerim seyahatim vesilesile yazılan mına kadar uzatılmıştır. îstek eden dyemuhtelif rivayetlerin topuna da cevab o Ierin bu tarihe kadar dileklerini bildirmandasını ele aldığım şu sırada gerek diğine göre İspanya ile demiryolu mü yarın Gdyniaya gidecektir. miyorum. Habeşistanı müsmir bir hale lursa cidden memnun olurum.» Fasta ve gerek İspanyada bulunan bütün nakalâtı kesilmiştir. miş bulunmaları lâzımdır. koyabilmek için îtalyanın haricden bilFastaki Ispanyol komiseri ganizonlara en hararetli tebriklerimi bil3 Üçüncü Dil Kurultayında din hassa sermayeli böyle tesebbüslere zaten lahaısmarladık) bastırıp çıktı gitti. diririm. asilerin elinde Dedi, ve bir (Gudbay Goodbye Al leyici olarak bulunmak istivenlerin de s;eihtiyacı olduğu da unutulmamak lâzımSeville telsiz istasyonu, ayni zamanda Rabat 20 (A.A.) îyi malumat alM. Riket seytan gibi zeki bir adamdır. ne 31 temmuz 1936 aksamına kadar dır.» sivil muhafızlann patlayıci maddeler yük makta olan mehafil, asilerin TetouandaM. Riket gidiyor kaydedilmeleri lâzımdır. Dedi. lü olan ve Rio Tentodan gelmekte bulu ki Fasın îspanyol âlî komİ6erini tevkif 4 Bütün bu dilekler için DolmaYeni Türkiye hakkında Riketin M. Riket bu akşam Daçia vapurile nan 14 kamyonu zaptetmiş olduklannı da ederek nezaret altına almış olduklannı bahçe sarayında Kurum Genel Sekreterdüsünceleri Atinaya, oradan da persembe akşamı bildirmektedir. bildirmektedir. Ankara 20 (Telefonla) Kultür üğine yazılmalıdır. Yazılan yazıda yaM. Riket veni Türkiveyi ciddî terakki Londrava hareket edecektir. Yirmi beş şoför ve amele telef olmuşBir seyyah, bir îspanyol harb gemi Bakanlığında, millî musiki icin başlan zanın öz adı, soy adı, işi gücü, tam adtur. sinin Malaga ile Melilla arasında sefer mış olan çalışmalar muhtelıf safhalarda Liberallerle ıslahatçılar Yunanistan İngiliz hâmille resî, hangi kurultayda veya çalısma koAsiler, Peuta ve Sevillede ellerinde yapan bir gemiyi durdurmuş ve kaptan ilerlemektedir. Bakanlık, halka musiki lunda bulunduğu ve vahud dinleyici oluyuşamadılar rile uyuşamadı silâhlan bulunan kimselere bu silâhlan dan gemi içinde hükumet erkânmdan her terbiyesi aşılanması yolunda tedbirler alAtina 20 (Hususî) Liberallerle At'na 18 (Hususî) Londrada tn mak istediği gösterilmelidir. teslim etmeleri emrini vermişler ve bu hangi birisinin bulunup bulunmadığmı maktadır. Millî musiki hakkında tetkikat 5 I ağustos sabahı bütün bu kayidIslahatçı Ahali partileri birleşerek müş gilız hâmillerile müzakerede bulunan emre itaat etmiyenlerin en ağır cezalara sormuş oldugunu söylemistir. yapan mütehassıs profesör Hindemidtın, terek ve parlamentoya müstenid bir ka Yunan heyeti müzakereleri keserek ler kapanacağından o zamana kadar isçarpılacağını ilâve ermişlerdir. Ayni seyyah, filonun Melilla önünde halk koroları teskili hakkında verdiği rabine kurmalan hakkında yapılmakta olan Atinaj^a donmek mecburiyetinde kal tek edenlerin dileklerini bildirmeleri ve General Franco, dün akşam halkın al bulunduğunu ve sehrin bütün sokaklan poru Balkanlıkça tetkik edilmektedir. konusmalar müsbet bir netice vermemiş mıştır. Alâkadar mehafildeki kanaate ondan sonra artık müracaat etmemeleri kışlan arasında Sevillee girmiştir. nın mitralyözlerle muhafaza edilmekte Mütehassıs, korolardan beklenecek fay tir. Liberallerin veni kabineye Gona göre, müzakerelerin inkıtama başlıca rica olunur. Cadix telsiz istasyonu, garnizon ku olduğunu ilâve etmistir. dalann, daha ziyade halka musiki terbi tasm girmesi hakkındaki ısrarlan uzlaş sebeb. hâmillerin Yunanistanın malî mandanı General Jose Lopez Pintonun Melilla şehri asilerin elinde kudretinden fazla bir miktar aramak Açlık grevi yapan meb'us yesi aşılamak ve dinleyici kütlesi yetiştir mayı akim bırakmıştır. vermiş olduğu bir karan bildirmektedir. ta gösterdikleri ısrardır. Yunan heye Rabat 20 (A.A.) Melilla şehri, mek oldugunu kaydederek, koroların seölüyor tine riyaset eden Maliye Nazırı M. Bu karara göre ellerinde silâh bulunan tamamile asilerin eline düşmüştür. İngiltere ve Japonyada nede bir veya ikişer konser vermelerini Atina 20 (Hususî) Tevkifini pronmııııııımıımıllllllllllllllllinilllllllllllllllllllllinilinillllimıiHiııiMmıım: Macavinos Atinaya döner dönmez lıü hava manevraları faydalı bulmuştur. testo etmek için hapisanede açlık grevi kumet, fırka liderlerini tekrar davet Bakanlık halk havalarile millî nağmeLondra 20 (Hususî) Bu hafta ederek Londra müzakerelerinin hangi ilân eden komünist meb'us Monoleas, Ieri plâklara ve sesli filimlere geçirmeğe Londra üzerinde büyük hava manevralan sebebden kesildiğini anlatacaktır. son dakikalannı yaşamaktadır. Kalbi haYunanistanın maruz bulunduğu ma reketten kalmıs ve zirvelerinde takallus karar vermis, bunun için de îstanbul Konyapılacaktır. Tokyodan bildirildiğine gölî ve ilctısadî güçlüklerin bu sene da baslamıştır. Manoleas yazdığı siyasî bir i servatuar Müdürü Yusuf Ziya ile Mesre, Japonya hava kuvvetleri de bugün ha fazla olmasının, tngiliz hâmilleri vasiyetnamede hürriyet uğrunda canını ud Cemili, bu hususta tetkikatta bulun • büyük hava manevralanna başlamışlar nin umurlarında olmaması burada defeda cttiğini bildirmektçdir. Gazeteciler mak üzere buraya çağırmıştı. Yusuf dır. Cuma gününe kadar devam edecek rin iğbirara yol açmaktadır. Bu ruh, tarafından bu mesele hakkında fikri soZiya ile Mes'ud Cemil bu mesele hakfırkalar mehafilinde de mevcud oldu kında Bakanhkla temas etmişler ve isin olan bu manevralara Japon sulannda ğundan, fırka liderlerinin eski karar rulan Adliye Nazın kendisinin hâkimleKudüs 20 (A.Â?P Son kırk sekiz esaslarını tesbit ederek bu akşam îstanbu bulunan iki Fransız harb gemisi de işti larında ısrar edeceklerine muhakkak rin herhangi bir hükmüne müdafaa ede Kahire 20 (A.A.) İngiliz dele saat zarfında Samariede Yahudi kolo la harpket etmislerdir. nazarile bakılabilir. rak edecektir. miyeceğini ve açlık tehdidi karşısında gasyonu, halihazırda yapılmakta olan nilerine karşı bir takım taarruzlarda buh€kümlerin değistirilmesinin de kabil olmüzakerelerin askerî maddelere taalluk lunulmuştur. Mütearnzlardan birçoğu ö'lmadısını söylemistir. eden ahkâmına dair olan ihtiraz noktaları dürülmüstür. Hükumet memurlan Gazİngiliz faşistlerile sosyalisthakkmda Hariciye Nezaretinden bekle zede silâhlan müsadere etmislerdir. Mamekte olduğu cevabı almıştır. leri dövüştüler verayiseriada îrib yakınında Hayfa pet« Heyetler, bugün bu cevabı tetkik ede rol bürosuna karsı vuku bulan taarruzlar Londra 20 (A.A.) Dün aksam cekler ve Mısır Basvekili, bu mesele hak dolayısile hükumet memurlan, bu büroManchesterde mahallî faşist subesi tarakmda Meb'usan Meclisinde beyanatta yu askerlerle ve bedevi kabilelerin de fından tertib edilmiş olan miringde gürülmuavenetile tayyarelere muhafaza ettirtülü nümayişler olmuştur. bulunacaktır. meğe karar vermislerdir. Fasistlerin lideri Sir Osvald Mosley, Diplomatik plânlar tekzib Avam kamarasmda millî her taraftan gelmiş olan sosyalistlenn edıliyor «Ölü veya diri olarak Mosleyi istiyoruz» müdafaa işi Roma 20 (A.A.) Stefani Ajandıye haykınşmalan içinde bir nutuk Londra 20 (A.A.) Muhalif Ası bildiriyor: söylemistir. mele fırkası, bueün öğleden sonra Avam Italyan hükumeti tarafından guya ha Kamarasında Millî Müdafaa bütçesı Bu toplantının sonunda fasistlerle azırlanmakta olan siyasî ve diplomatik tahminatının Kamaraya tevdi edilmesini leyhtarları, birbirlerini taşlami'ltrdır. plânlar hakkındaki haberler tamamen « müteakıb millî müdafaa meselesini orta Nihayet polis, müdahaleye mecbur olmuştur. sılsızdır. ya atacakhr. Danzig işinin aksülâmelleri Birçok Leh şehirlerinde nümayişler yapıldı Millî musiki Mütehassısın raporu tetkik edilmektedir İngiltere Mısır müzakereleri Yahudi Arab cidali bitmedi Ingiliz delegasyonu yeni Yahudi kolonilerine yeni taarruzlar yapıldı talimat bekliyor