22 Temmuz 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 12 sahife 2 nci sahifede: Siyasî îcmal. 3 üncü sahifede: Konferans ptrafın'da tetkikler Abidm Daver 5 inci sahifede: îsviçre mektubu 6 ncı sahifede: Montrödeki imza merasimi, spor haberleri. Boğazların Askerî Işgali Dün Tamamlandi •IlllllllllllltfilllllllllllfIltllll1llll>llllir>tlllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllilllllltlll1llllllllllllllIIIIII(ll!Illlllllllllllltlt1IIIIIII11lllllllIItltllllllll1IMIIIItlilltlll1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllIIIMIIIIltlllltlllllllMIIMIIIIIIIIIIIIIIIİIIIII[IIIIIIIIIIIIIIIIİIIIIIllillllllllllllllllllllIlllilllllillllllllllltllllllllllllll llllllllllllllrlllllllllllllllinillMllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIlllllllll ^ J 4170 jfll S3jfl! 4378 umhuri Hayat Ânsiklopedısî • 10 cildi tamam olmuştur n L nn T inie Ç3rŞ3(HD3 2 2 161THTIIJZ 1936 İSTANBUL • CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cunihurlyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul, No 246 Her eve ve herkese lâzımdır Teleîon: Başmnlıarrlr ve evl: 22368 Tahrtr heyeti: 24298 İdare ve matbaa kısmile Matbaacılık ye Neşriyat Şirkeü 24299 . 24290 r IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIIIIinH On üç sene sonra bîrbîrine kavuşan hasretler: Dün Karadeniz Boğazınt işgal etmiş olan piyadelerimizln huzurile Anadolukavağı tabyasına müheyyiç merasimle şanlı Sancağımız çekilirken Karadeniz Boğaztmn isgalinden heyecanlı bir manzara: Macar tabyasının yıkık mazgalları arasına muvakkaten yerleştirilmiş ağır toplarımız ve tabyamn arkasındaki yoldan geçen piyadelerimiz Bayram dünde devam etti Dün öğleyin 12 de kahraman Montrö zaferini bütün Türkiye halkı ordu Çanakkaleye girdi tek bir kalb halinde kutluladı Dün Istanbulda Şehidlik ziyaret edildi, Beyazıd, Taksim meydanlarında miting, tezahürat ve fener alayları yapıldı Ayni saatlerde Hamidiye kruvazöründen çıkan kıtaat Bozcaada ile Imrozu işgal ettiler. Çanakkale şanlı jrduyu coşkun merasimle karşıladı Çanakkale 21 (A.A.) « saat 12 » Şu anda kahramanlar diyarı olan Çanakkale şanlı Türk ordularınm kara, deniz ve hava kıt'alarını kucağında tutmakta ve coşkun bir heyecan ve sevinç içinde emsalsiz tezahürat yapmaktadır. da şimdiye kadar vnevcud olan gayriaskerı mmtaka kaldırdmış ve bu mıntaka Türk or dusu tarafından 21 temmuz 1936 salı günü ö'ğleye kadar filen işgal olunmuştur. Montröden sönra Akdenizde emniyet Tesisine doğru 4 oğazlara verilen yeni rejimin bir tefsır şeklıni Fransız Başvekıli M. Leon Blum'un gazetesi olan Le Populairein (Montröden Brüksele) başlığı altmda neşrettiği bir yazıda görüyoruz. Bu sayımızda aynen okunacak olan bu yazıda yenı Boğazlar mukavelesıle Fransa, İngiltere, Sovyet Rusya, Tıirkiye, Romanya, Yugoslavya ve Yunanistanm Montröde Akdeniz paktının temellerini atmış oldukları söyleniyor. LePopulaire'm memnuniyetle kaydettiği ve hatta kuvvetle müdafaa ettiği bu netice bütun bütün gayrivarid değıldır. Yenı Boğazlar mukavelesıni kabul ve imza eden devletler bunun bir harb sebebi değıl, bılâkıs bır sulh amılı olmasını gözönünde tuttular. Türkiye, herkese Boğazlarda kendisi için tahsîl etmiş olacağı emniyetle ayni zamanda sulha da hizmet edecaği kanaatini bıhakkın vermiştir. Devletler bu işte Türkiyeye itimad edebilirler \e bu itimadlannda aldanmıyacaklardır. Nihayet Montrö konferansmın müzakerelerini kolaylaştıran başlıca amil Türkiyeye karşı beslenilen bu emniyet ve itimadla sulha hizmet olunacağı kanaarinde toplanıyor. Türkiye, işte bu kanaatidir ki hiç bir zaman tekzib etmiyecektir. Akdeniz emniyeti bizim zaten istediğimiz birşeydir, nitekim bizi dinliyen ve anlıyan dostlanmız dahi ayni arzuda bizimle müşariktirler. Boğazlar rejimi gıbi gayet mühim bir mesele malum olan makul ve âdil şelrilde hallolununca âkidler nazannda bunun portesi (tesiri) yalnız Boğazlara ve Türkiyeye münhasır kalmıyarak mukavelenin Akdenizde tesisi herkes tarafından arzu edilen emniyete esas teşkil edecek nirengi noktalanndan bir mühimmi olacağı da derpiş edılmiştir. Çok güzel bir arzu ve çok övülecek bir gaye. Ancak... Evet, bu noktada, ancak îtalyanm Boğazlar konferansma işrirak etmediği ve yeni rejimi imzalamadığı hatıra geliyor. Akdeniz emniyetinin tesisine bu, bir mâni midir? Bizce: Hayır. Çünkü evvelâ İtalya Akdeniz emniyetine muanz bir devlet değildir. Onun bu yoldaki müspet siyasetini teyid etmek içindir ki sekiz on gün evvel bu sütunlarda, o neticeye varmak için İtalyanm Boğazlar konferansma iştirak etmesi daha kısa bir yol olduğu Çanakkale 21 (A.A.) Bu sabah bir sw el kıt'a Bozcaadaya geçmiştir. Hamidiyu Resmî tebliğ kruvazörü de saat onda tmroza askerî bii Ankara 21 (A.A.) (Resmî tebliğ» Ça kıt'a çıkarmıştır. Memleket çok coşkun V* nakkale ve istanbul Boğazlan mıntakasın sonsuz bir heyecan içinde çınlamaktadır. Atatürkün teşekkürü Dün Beyazıd meydamna toplanan mahşerî kalabalık... Boğazlar anlaşmasının imzası üzerine, İstanbul halkı da yurdun her tarafında olduğu gibi tam bir heyecanla bu millî zaferi dün kutluladı. Dün, günrjfaz ve gece böyle büyük tezahürat içinde geçtı. Halk sabahlara kadar dışarıda kaldı ve eğlendi. istanbul 21 (A.A.) Cumhuı Başkanlığı Genel Sekreterliğinden: Yurdumuzun Boğazlardaki em niyetini tebyin eden Montrö mukavelesinin imzalanması münasebetile memleketin her tarafından gelen \e vatandaşların coşkun heyecan ve sevinclerini bildıren yazılardan Atatürk çok mutehassis olmuşlar \e teşekkürlerıni iletmeğe Anadolu Ajansını memur etmişlerdir. Şehidleri ziyaret Dün şehrimizde yer yer yapılan merasime kadir bilir îstanbul halkı, bundan 23 yıl önce Çanakkaleyi ve vatanm herhangi bir parçasını vermemek için can larını feda edenlerin ebedî istiratgâhı o lan Edirnekapı Şehidliğini ziyaretle başladı. Istanbulun dört yanından gelen bin lerce halk Şehidliği ve ortadaki abidenin etrafını doldurmuştu. Abideye birçok çelenk konulmuştu. Saat 2,30 da muallim Meliha Avni, abidenin önünde heyecanlı bir nutuk söyledi. Meliha Avni bu sö}'levinde şehidlere hitab ederek dedi ki: « Sevgili şehidlerimiz; Bayrağımızın şerefi için güle, sevine kurban oldunuz. Analannız, yeni aslanlar yetiştirdi. Mubarek kanlannızın akbğı güzel topraklarınızda hürriyet ve is tiklâl aşkile yuğurulmuş yeni aslanlar yetişti. Türk istiklâlsiz yaşıyamaz.» Meliha Avninin nutkundan sonra Fatih nahiyesi C. H . P . reisi Sırn Enver bir nutuk söyledi. Sım Enverin nutkunu Müfti Fehmi tarafından okunan çok beliğ bir dua takib etti ve halk aziz şehidlerden gözyaşlarile aynldı. Akdeniz teminatına tek taraflı olarak devam ediyoruz Hatib Meliha Avni Edirnekapı Şehidliğinde nutkunu söylüyor YUNUS NAD1 Cemil Bilsel çok alkışlanan bir nutuk söyledi. Rektör nutkunda ezcümle dedi ki: « Sayın dinleyicilerim; Yüreğimin taşan büyük sevincini söylemek için kürsüye çıktım. Bu sevine herbirinizin duyduğu sevincin eşidir. Bu sevine Türkiye Cumhuriyet hükumetinin banş yolile kazandığı zaferin sevincidir. Zaferi, Atatürke ve onu haklı olarak bekliyen Türk milletine kutlularım. ZaÜniverşite salonunda feri, yıllardanberi hazırlıyan îsmet înöSaat 16 da Üniverşite konferans sa nüne ve Montröden bize getirenleri, bulonundaki merasim başladı. Vali ve Be rada en iyi tes'id edenleri kutlularım. lediye Reisi Muhiddin Üstündağ, Üni 18 yıldanberi Boğazların ordunun teversite Rektörü, General Subhi Yaka ve miz kanile yuğurulmuş olan toprakları birçok profesörlerle binlerce genc ve yaşorduya hasret çekiyordu. Dün gecedenlı salonu doldurmuştu. beri ordu hicranını yaşadığı topraklara Merasime Istiklâl marşile başlandı. kavuştu. Zaferi orduya kutlularım. Evvelâ kürsüye gelerek merasimi açan İArkası Sa. 1 sutun 1 del bir bahriye kıt'ası orduyu karşılamak üz re karaya çıktılar. Saat on buçukta b kıt'a asker sehri dolastıktan sonra Hana Çanakkale 21 (Sureti mahsusada gidiye kruvazörüne binip İmroz adasma den arkadaşımızdan) Bu sabah saat derek adayı isgal etti. Diğer bir kıt'a beşte Yavuz, Hamidiye, Zafer, Tı Bozcaadaya çıktı. naztepe, Kocatepe muhrıblerile Hızırrels Orduyu istikbal gambotu, rasıd mayın gemisile Birinci ve Ikinci Inönü denizaltı gemileri ÇanakkaSabah erkenden bütün şehir donanmi le önünde demırledıler. tı. Askerin geçeceği yllar kalabalık Montrö 20 (A.A.) Havas ajansı tmroz ve Bozcaadanın işgali halk kütlesi tarafından iki taraflı işgal bildiriyor: Amiral Şükrü ile Yavuz bandosu ve Siyasî mehafilde dün akşam imzala lArkası Sa. 7 sütun 5 te nan Boğazlar mukavelesinin ehemmivetı tebarüz ettirilmektedir. Filhakika bir sulh muahedesinin meşru usullerde tadili ilk defa olarak tahakkuk etmiş ve gene ilk defadır ki Japonya Mılletler Cemiye^inden çekildikten sonra bir beynelmilel mukaveleyi imzalamıştır. Ayni mehafilde ehemmiyetle kayde dildiğine göre İtalyanm Montrö konfe ransına iştirak etmemesine rağmen mu [Arkası Sa. 4 suttm 4 te\ îtalya Montrö muahedesine iltihak edecek Çanakkale Boğazmda, dündenberi Türk toplarının tekrar şenlendird^ 13 senedir metruk, harab ve topsuz kalmış gazi tabyalardan biri İşgal nasıl oldu? Lokarnocular toplanıyor Londra 21 (Hususî) İngiltere, Fransa ve Belçıka murahhasları persem be günü Londrada toplanarak Lokar no meselesile mesgul olacaklardır. İhzarî mahiyette olan bu toplantıda Fransayı Başvekil M. Leon Blom ile Hariciye Nazırı M. Dolbos temsil edeceklerdir. rkasi Sa. 3 sutun 3 tel Çanakhalenin eski kahraman tabyalarındt talim eden jandarmalarımız