20 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3
20 Mayıs 19?5 Cumhuriyet Atatürkün Samsuna ayak bastığı tarihî gün Dün Samsunda ve Izmirde bu mes'ud gün için şenlikler yapıldı TELGRAF MABERLERÎ IBUGUN DEBUJ TELEFONMAbERLERİ Lavrens Ibay Lavrens ölmüş? Genel Harbde Arabistanı fesada veren. Efganistanda çevinnedik dolab bırakmıyan. vakit vıkit ötedeberide birdenbire ortaya çıkıp kendinden lânetle bahsettiren, bu anadan doğma fesad kumkuması, çekir dekten yetişme casus, gönüllü Türk düşmanı herifin dünyadan göçmeaine memnun olmadım dersem, yalandır, Tannnın bildiğini kuldan ne saklaynn? Bu yılan yeryüzünde ve diri oldukça, ben genel banşın teessüs edeceğine bir türlü ihtimal veremiyor • dum. Ve nerede bir fesad ateşi parlasa, acaba bunu tutuşturan onun eli ınidir, diye kendi kendime kuşkulanı <• yordum. Lavrensin hile ve hud'alarma o derece ahşılmışnr ki ajanslar, dün sabah öldüğünü haber verdikleri halde, içimde gene bir şüphc var. Ve yann öbür gün, Iraktaki isyanın, Şako harbinin, Filipin ihtilâlinin altmdan, onun melun parmağı çıkmıyacağma dair bana dünyanın inancası verilse gene bu füphelerim tamamile dağılamaz. Haydi, farzediyorum ki havadis doğrudur ve Lavrens gerçekten gebermiştir. O zaman, ahirettekilere «belâlar mubareki!» demek icab ediyor. Cehennemin binbir azabına, bir de şimdi Lavrens mel'ununun fesadı inzın am etti miydi, tamamdır. Herif daha can çekişiyorken, orada cümbüş başlamıştır. Kral Hüseyinden, Vahidettine, papaz Fnıdan Said Mollaya, Beçcei Sakadan, Mustafa Sagirc kadar, bütün esfeli safilin sükkinı daha fimdiden biribirlerine girmişlerdir. Katran kazanlan daha fazla kaynamağa, zebaniler faaliyetlerini arhrmağa bajlanusjardır. Bu, bugünkü kısmı. Yann için ise, cehennemde başlryacak harb, isyan hazırlıklanm gözönüne getirdikçe tüylerim ürperiyor: Kimbilir ne gazler, ne tanklar, ne »üâhlar!. Cchenncmlıkler arasında ne davalar, ne ihtiraslar, ne kavgalar!. Lavrensin ruhu bunlar arasma kanTacak, onu bşkıttacak. ötekinin berikinin üzerine saldıracak, cehennem de başka ot ve başka su olmadığı için zakkumu zakkuma, katram katran» katacak, zebanilcri isyan ettirecek. iblisi tahbndan indirtecek ve arbk bütün bu mesaisi>n mükâfatmı elde etmış olmak için onun yerine kendi geçecek. Zavallı cehennem halkı! Aranıza bugün iltihak edenin mahiyetini bilse niz ve elinizde olsa, onu, kapınızdan içeriye daha girerken geriye çevirir ve yahud ki gayya kuyusuna atardınız. Zira bu herif, bağn yanık bir eski zaman erkcğinin kansuun mezar taşına yazdırdığı gibi: Ne kendi eyledi rdhat, ne hatka verdi huzur, YıfctZdt gitti dhandan, dayansın ehli kubur!. Khabesine, Allahın en müstahak kuludur. Ercömend Ekrem TALÜ Memurin kanununda değişîklikler yapıhyor tablolar neşredeceklerdir. Memurin kanununun 28 inci maddesi de değişti rilmiştir. Yeni şekle göre memurlara verilen takdirnameler kıdeme ve filî hizmete müessir değildir. Ancak kı demleri müsavi olan memurlara tak dirname riichan bahşeder. Memurin kanununun 64 üncü maddesi de değiştirilmektedir. Devlet, idarei hususiye, veya belediyeler hesa bma tahsil görenlerin tahsillerini bitirdikten itibaren bir sene zarfmda müracaatle iş almalan şartile orta tahsil görmüş olanlar beş, yüksek tahsil görmüş olan 8, meslek ve ihtısas tahsili görenler on sene hizmetle mükellef tirler. Ecnebi memleketlerde tahsile gönderilmiş olanlar tahsil müddetinin iki misli hizmete mecburdurlar. Bunlar muayyen müddet geçmedikçe istifa edemezler, ettikleri takdirde tahsilleri için harcedilen paralan faizlerile öde yeceklerdir. HEM NALINA MIH1NA Her şeyin en büyüğü ir Fransız gazetesi yeni Nor mandie vapurunun 79,260 ton ve dünyanın en büyük gemisi olduğunu kayid ve bununla iftihar ettikten sonra, herşeyin en büyüğü hangi memleketlerde bulunduğunu yazıyor. Dünyanın en büyük köprüsü Amerikada, San Fransiskodadır. Uzunluğu 6,930 metro. Dünyanın en yüksek binası Amerikada Nevyorktadır. Yüksekliği 385 metro. Kısa ve vasat masefelerde en hızlı giden tren ingilterede Svvinden Londra sürat katandır. Vasatî sürati saatte 114,8 kilometro. (Berlin Hamburg treni gerçi bazı yerlerde saatte 160 kilometro süratle gitmekte ise de iki şchir arasındaki 288 kilometroluk mesafeyi 2 saat 34 dakikada aldığından vasatî sürati saatte 111,4 kilometro) . Uzun mesafelerde en süratli tren Paris Bordo sürat katandır. Vasatî sürati saatte 98 buçuk kilometro. Dünyanın en büyük tüncli Sem plondur. boyu 19,825 metro. Içinden demiryolu yerine su geçen en büyük tünel Amerikada, Nevyork eyaleti dahilinde Shandoken tünelidir. Uzunluğu 29,128 metro. Dünyanın en büyük su bendîerine gelince, toprak bendlerin en buyüğü Amerikada Missuri nehri üstündekt Rort Peck bendidir ve 3 kilometro uzunluğunda. 7 metro yüksekliğinde ve tepesi de 3 metro genijliğindedir. Beton bendlerin en büyüğü gene Amerikada Koloradoda bitmek üzere olan Hoover bendidir. 390 metro uzunluğunda, temelleri haric 230 metro yüksekliğindedir; eni kaidesinde 214 metro, tepesinde 60 metrodur. Niyagara 557,000 beygir kuvvetinde kudret hasıl eder. Hoover bendi ise bir milyon beygir kuvvetinden fazla k>ıdret istihsal eder. En derin arteziyen kuyusu Frarsadadır. 832 metro derinliğine kadar iner. En uzun petrol boru yolu Amerikadadır. 7000 kilometro uzunluğunda.^, Dünyanm en büyük. yüksek fmnı Sovyet Rusyada, Magnitogorsktadır. 1400 toa. En kuvvetli radyo istasyonu Almanyada Leipzigdedir: Antende 150 kilovat Daha buna benzer birçok medenî vasıtalann en büyüğü, en serii, en kuvvetlisi daha sayılabilirse de Fransız gazetesi bunlan yazmağa üşenmış veya bu kadannı kâfi görmüş. Bunlan okuduktan sonra düşün • düm ki dünyadaki bütün fen ve tek nik rökorlanndan bir tanesini oîsun, biz kırmış değiliz. Fakat, bizim de en büyüğüne malik olmakla iftihar edebileceğimiz şeyler yok değildir: lnkılâblann en büyüğü ve en hayırlısı ile inkılâbcılann en büyüğü de Türkiye dedir. Sicil, tayin, takdirname ve tahsil işlerine dair maddelere yeni şekiler verildi Ankara 19 (Telefonla) Tec rübelerin gösterdiği zaruret memu rin kanununun bazı maddelerinin de ğişn'rilmesi lüzumunu ortaya koymuş, bu hususta hazırlanan lâyiha Meclise verilmiştir. Lâyiha ile memurin kanununun on üçüncü maddesi şöyle değiştirilmiştir: Teadül kanununa bağlı bir numa • ralı cetvelin (A) ve (B) serilerine dahil tayinleri merkeze aid bütün memurlann sicilleri Vekâlet veya dairelerin de ve tayinleri vilâyetlere aid olanlar merkez veya vilâyetlerde bulunur. A serisine dahil memurlann sicille rinin birer ,5ureti Başbakanhğa verile cek bu siciller yürütülerek vukuat muntazaman Başbakanhğa bildirile cektir. Başbakanlıkta sicil işlerile meşgul olmak üzere umumî bir sicif idaresi teşkil olunacakhr. Ücretli memurlann maaşlı memur lar gibi sicilleri tutulacaktır. Bakanlar her sene memurlann sicillerini gösterir Samsun 19 (A.A.) Atatürkun Samtuna ilk ayak atısînm 16 ncı yıldönümünden ötürü yapılan şenlikler çok canh ve coşkun olmuştur. Sanuunlular bugünü en kıymetli bayramlan olmak üzere kutlula • maktadırlar. Izmirde yapılan merarim > • Jzmir 19 (A.A.) Bugün 19 mayıs olmak münasebetile Atatürkün Samsuna ayak bastıklan ve devrimin ilk başlandığı gundür. Bu kutsal gunümüz için Halkevinde saat 17 de bir törene yapılmıştır. Erkek öğretmen okulu direktörü Bay Refet tok bir söylev verdi ve Atatürke derin saygılar sunuldu. Tayyare Cemiyelî Orta Avnıpada mühîm görüşmeler kongresi 24 mayısta Başbakan tarafından açılacak Ankara 19 (A.A.) Türk Tayyare cemiyeti altıncı Kurultayı 24 mayısta Başbakan General îsmet tnönü tarafından açılacaktır. Ankara 19 (A.A.) Türk Tayyare cemiyeti genel merkez kurumu bugün Cemil (Tekirdağ) in Baş kanlığında toplanmış, Kurultayda okunacak raporu gözden geçirmiş. murakıblann if raponmu gözden geçirmiş, bilânçoyu, 935 bütçesini onaylamış, tüzükte yapılacak değişiklikleri gözden grinniştir. Ayusturya Başbakanı Prağa gidiyor Vivana 19 (  A T ) Çekoslovak Dış Bakanı M. Benes Avusturya Dış Bakanını Talbordaki villâsına görüş meğe çağırmışnr. Dış Bakan Yarm Çekoslovakyaya gidecek, M. Benesle Talbor villâsında gorüşeceka'r. Dil Cemiyeti ıstılah kurumımun çalışmalan Ankara 19 (Telefonla) Dil cemiyeti ıslah kolu. bugün Hukuk fakültesinde fakülte dekanı profesör Bahanın başkanhğmda toplanarak hukuk ısblahlannı tesbit etmek için çalışmalara başlamıştır. Toplanbda profesörlerden Nusrat, Nizami, Hüseyin Cahid, yeni saylavlardan eski Ankara Müddeiumumisi Fuad ve Şurayı Devlet daire müdürlerinden tsmail Hakkı bulunmuşlardır. Odun, odun kömü Yurdluk maaşlarına karşı araad rü yakmak yasak! Fabrikalar için yeni bir kanun çıkarılıyor İstihkaklarını almıyanlara bono verilecek Ihtisas mahkemeleri ceza tahsilâtı Ankara 19 (Telefonla) îhü sat mahkemelerinde mahkum olanlardan aiınan cezalar şimdiye kadar icra vasıtasile tahsil olunuyordu. Bu paralar geç tahsil edildiğinden dolayı da ihbarda bulunanlara ikramiyeleri geç verümek mecburiyeti basıl oluyordu. Bunun için yeni bir kanun lâyihaıı harırfanmîs, ve bu lâyihada, ikranıiyelerin Î910 sayılı kanunun 58 inci maddesi yoluyla ve gene ayni Hnunun 60 ve 61 inci maddelerine göre dağıtılm&sı esas tutulmuştur. Eski Fransız Adliye Nazırı mahkemede Paris 19 (Telsizle) Eski Adliye Nazın vazifesini suiistimal suçile yann Pariste muhakeme edilecektir. Yugoslavyada kanşıklık yok Belgrad 19 (AJL.) Yugoslavyada silâh altına çağınlan asker arasında guya kanşıklıklar çıktığına dair dönen şayialar için Avala Ajansı, hepten yalandır diyor. Çînde Türk elçîliği açılacak Ankara 19 (Telefonla) Çinde Türk sefareti açılması mukarrerdir. Ancak tahsisat meselesinden dolayı sefaretin gelecek sene açılabileceği an laşılmaktadır. Habeşistanda açılacak maslahatgüzarlık ise bu yıl tesis edilecektir. Maslahatgüzann kim olaca gı henüz belli değildir. Kürek cezası da Almanlan memnun etmedi Berlin 19 (A.A.) KovnodaH dört ölüm mahkumunun cezalannın küreğe çevrilmesi, nasyonal sosyalistleri kandırmamıştır. Bunlar Litvanya Cumhur Başkanının böyle yapmış olmasile iş bitmemiştir kanaatindedlr ler. Memel davası, hakkaniyetle so nuçlanmadıkça, Avrupanın Kuzey (doğu) Şimali Şarkî bölgesinde, baysallık olamıyacaktır diyorlar. Maraşal Makenzen Peştede Peşte 19 (A.A.) Burada bulun makta olan Alman Mareşalı fon Makenzenin şerefine bugün Üniversite de büyuk bir kabul resmi yapılmış ve genel savaştaki Alman Avusturya silâh arkadaşlığı heyecanla anılmıştır. 12 kişi boğularak öldu Altus Amerika 19 (A.A.) Aralarında dokuz kişilik bir zend aile si bulunan 12 kişi, hızlı yağmurlardan taşan sulann etrafı basmasından 5 türü boğulup ölmüşlerdir. Münflıte hâdiseler Münih 19 (AA.) Havas muhabirinden: Polis, bazı numayişler Szerine Karisat adındaki katolik cemiyetinl yasak etmiştir. tane toplıyan kato liklerin yanına sokulan Hitlerci gencler, ellerinde kocaman harflerle «katolkl papazlan döviz kaçakçılığı edi yor» başlığını taşıyan Volkişer Bâobalıter gazetesini sallamakta idiler. Bunun üzerine bazı kanşıklıklar çıkmı, halk: «cKaçakçılara para vermeyiniz» diye bağınnıştır. Birçok tevkifat yapılmıştır. Sokaklarda büyük bir heyecan vardır. Hindistanda da dün boğucu sıcakJar başladı Pariscf kar yağıyor' tspanyaya mal gönderen tacirler Ankara 19 (A^.) Turkofls retaliğinden: îspanya fle ticaret anlaşması müzakereleri neticelenindye kadar tüccarlanmızm zarardan korunmalan için bu memlekete mal göndermemeleri tavsiye olunur. Paris 19 (Telsizle) Bugün Pa riste kar yağdı. Fransanın şimal vi lâyetlerinde de çok kar yağmıştır. Diğer taraftan Hindistandan alman habTİere göre orada da boğucu ncak > lar başlamıştır. îngiliz feministleri kongresi Londra 19 (Telsizle) tngiliz fe•ministleri kongresi bugun tngiliz Kadınlar Birliği başkanının reisliği al tında açıldı. Kongre Fransız Kadınlar Birliğine bir telgraf çekerek intihab hakka elde etmek için yaptığı mücadeleden dolayı birliği tebrike karar verdi Karsta yer deprenmesi durdu Kars 19 (AA.) Ayın on beşinde Digor kamonuna yakın Selim ka monuna bağlı Bermek köyünde olan depremden başka bu çevrede yeni bir deprem olmamıştır. Bermek köyü Digor kamonuna yakın olduğundan bu deprem diğer bölgesindeki deprem lerle ilgili olarak kabul edilmekte ve yeni bir deprem hâdisesi sayüma * maktadır. « Bir Leh tayyarecisinin kurban gittiği kaza Detroit 19 (A~A.) Lehli tayyared Hausner, Mareşal Pilsudskinin ce naze merasiminde bulunmak uzere buradan doğrudan doğruya Lehista na uçmak üzere iken bir kazaya uğrıyarak yee düşmüş ve ölmüştür. Ankara 19 (Telefonla) Mazbut Ankara 19 (Telefonla) Ziraat emlâk, yurdluk ve ocaklık ayhkları Bakanhğı hem yerli maden kömürüna mukabil 1934 numarah kanun muniin istihlâkini temin etmek, hem de cibince şimdiye kadar emlâk ve arazi ormanlarunızı tahribden korumak ialmamıs olanlara 10 senelik istihkakçin bir karar almış, ve bunu bir ka lannın tutanna bir misli daha zam nun lâyihası şeklinde hazırlamıştır. edilip mukabilinde 1932 senesi büt Lâyiha 13 nisan 340 ta çıkanlmıs çe kanununun 11 ind maddesine tevolan 484 sayılı kanuna ek olacaktır. fikan ve yedi senede ödenmek üzere Lflyihaya g5re şimendiferlerde, de% 5 faizli hazine tahvüi verilerek niz kenarlannda ve demiryollan dualâkalan kesilecektir. Bu alacaklılarak yerlerile deniz iskelelerine mu rın ellerinde bulunan vesikalarla tad yollar ile (30) kilometro kadar 1935 mali senesi nüıayetine kadar buuzakhkta bulunan bütün fabrika V« hınduklan mahallerin malmüdürlükmüesseselerde ve bu mahiyette ma lerine arzuhalle müracaatleri icab kine ve tezgahla işler tuğla, kiremit eder. Müddet geçtikten sonra yapılakirec ve mümasil ocaklarda asü yacak müracaatler nazarı dikkate alınkacak olarak odun ve odun kömürtt mıyacaktır. Bu hususta hazırlanan yakılması yasaktır. kanun lâyihası Meclise geldL Fabrika, müessese ve ocaklar odun ve odun kömürü kullanan tesisatla • rını başka mahrukatla işletene kadar Ankara 19 (Telefonla) Kamutay mahkeme kararına hacet kalmaksı • yann 14 te toplanacak Barut, Mevadzın vilâyetlerce kapatüacaktır. dı înfilâkiye, Av Malzemesi ve Av Saçması înhisarlarının geçen senelere aid bilânçolannı, Büyük Millet Meclisi ve müştemilâtındaki eşya hakkında Meclis hesablarını tetkik edecek, Ankara 19 (Telefonla) Buraya Çankırı saylavı Mustafa Afc>dülhalikin gelen malumata göre Dış îşleri Ba arzuhal encümeninin haftalık mu kanı Tevfik Rüştü Aras Viyanadan karrerat cetvelindeki 841 sayılı ka Cenevreye geçmiştir. 20 mayısta konrarınrn umumi heyette müzakeresine sey içtimaında bulunduktan sonra dair olan takriri üzerinde görüşecek, Ankaraya dönecektir. Sivereğin Kiverek köyünden Abdul Parti umum heyeti lahın ölüm cezasına çarptınlması Ankara 19 (Telefonla) ParÖhakkındaki Başvekâlet tezkeresini ovîn yeni umumî idare heyeti ilk too • kuyacak, bundan başka ihtiyat zabit lanbsını bugün saat 21 de yaptu leri ve ihtiyat askerî memurlan hakkındaki kanunun bazı maddelerinm Yabana mektebler değiştirilmesine dair kanun lâyiha hntihanlan sile Kültür Bakanhğı merkez teşkilât Ankara 19 (Telefonla) Türve vazifeleri hakkuıdaki kanunun ilk kryede ilk. orta ve lise derecesidneki yalâyihasınm birinci müzakereleri ya • bana mekteblere devam eden tale pılacaktır. benin «ınıf geçme ve mektebi bin'rme yoklamalannın kendi mekteblerinde ve Açıkta kalan memurlar derslerin okunduğu günlerde yapümaAnkara 19 (Telefonla) Ka sı kararlaşnnlmışnr. nunî ve idari bir takım sebeblerle ve Kültür Bakanhğı bu yoklamalan kâlet emrme alman memurlara verilmürakabe etmek üzere bu mekteblere mekte olan açık maaşlannın yekunu birer mümeyyiz gönderecektir. bir hayli kabanktır. Bu gibilerin tekrar tavzifi zaid olanlann tesbiti ve bir ise Ehliyet imtihanlan yerleştirilmeleri için iki senelik zaman Ankara 19 (Telefonla) Talibkâfi addedilmektedir. Ieri lise ve muallim mektebleri mezunîki sene geçtikten sonra hâlâ açıklan arasından seçilen ehliyetname imta bulunanlar hakkında ise tekaüdlük tihanlan I temmuzda başlıyacaktır. muamelesi yapılması bütçe vaziyetine Imtihanda kazananlar orta mektebde daha uygun görülmüştür. Bu hususta muallim olacaklardır. Orta tedrisat hazırlanan lâyifıa yakmda Meclise umum müdürü de imtihanlarda bulu görüşülecckü'r. nacaktır. Bugünkü Kamutayda Dış îşleri Bakanımız Cenevreye geçti Nümune zeytinyağı fabrikası açılacak Ankara 19 (Telefonla) Ziraat Bakanhğı zeytin mmtakalannda iki nümune zeytin fabrikası açmağı ka r»rlaştırmıştır. Fabrikaların biri sinin Aydında, öbürünün Ayvalıkta açılması düşünülüyor. Ruşen Eşref geliyor Ankara 19 (Telefonla) Şenritnizde bulunan Atina sefiri Ruşen Eştef bugünlerde vazifesi başına gide cektir. Dün Pariste açılan panayır Paris 19 (Telsizle) Ticaret Na n n M. Marşando bugün 17 nd Pâris panayınnı açtı. Bu münasebetle ya bana misafirler şerefine panayırm büyük "salonunda bir oğle ziyafeti verüdi. Muhalifler kazanırlarsa Kralı getireceklermiş! Atina 19 (Hususi) Dahiliye ve Tayyare Bakanı iken müfritliği dolayısile Çaldaris kabinesinden aynl • mağa mecbur kalan ve sonra Metak sasla birlikte muhalif cepheye geçen J. Rallis, gazetecilere verdiği beya natta hükumetin Kral lehindeki te • zahüratı menetmesini çok şiddetli bir lisanla takbih etmiş ve seçimde kazandıklan takdirde behemehal Kralı getireceklerini, memleketin iç si yasetinin düzelmesi için bundan bafka çare olmadığuu söylemigtir. Y u nm u rcaâto ım Operatör Feridun Şevket Dünkü sayımızda Izmir Memle ket hastanesi operatörü Dr. Feri dun Şevketin Ber lin Cerrahî kon gresine ameliyat kabiliyeti hakkında mühim mes lekî tebligatta bulunduğunu ve bu tebligatın kongrece takdir edildi ğini yazmıştık. Bu Doktor Feridun gün de değerli Şevket doktorun bir resmini basıyeruz: Yunanistanda yeniden divaruharbe vcrilenler Atina 19 (Hususî) îsyan harekettni bildiği halde vaktüe hukumete haber vermiyen binbaşı Minotakis daima divanharbe verilmiştir. Yunan crdusu aleyhinde Iskende • riye gazetesine yazı yazan eski saylavlardan Kolumvakis hakkında da Müddeiumumi takibat yapmaktadır.
