17 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 13

17 MayiB 1935 Parti Kurultayı dün çalışmalarını bitirdi (Baş tarafı birincl tahifmde) Kardeş diye alıyoruz, yerleştiriyoruz, rumca konuşuyorlar, arnavudca konu şuyorlar, kürdce konuşuyorlar. Dahiliye Bakanı bu i} hakkında Kurultayımıza bir cevab vermek lutfunda bulunur mu? Millet; dili iizerinde kıskanc olmadıkça varlığını zor kurtanr. A sırlarca kulağımıza vuran bu hakaret nağmelerini sükutla karşıladık. Bu asırlarca müsamahanm sonunu getirmek sırası gelmedi mi? Bizimle yaşıyanlar dilimizi ne vakit konuşacaklar» dedi. Diğer bir delege yol parasmm aln şekli hakkuıdaki mütalealannı söyledi. Bu bahis iizerinde konuşulduktan sonra, Hakkı Tank Us ve General FCâzım Giresun peçenin yasak olması için kanun lâyihası çıkanlması lüzumunu i leri süren bîr takrir verdiler. Polise düşen vazife artmtştır. Sağdan, soldan gelen tesirleri karşılamak, vatandaşları bu tesirlerden konımak, zabıtai mania vazifesini yapmak, adlî vazifeyi yapmak, siyasî vazifeyi yapmak için polisin bugünkü miktarı azdır. Bu miktan çoğaltmak lâzımdır. Herşeyde olduğu gibi bu da bir bütçe meselesidir. Dahiliye Vekâleti nihayet masraf vekâletidir. Evvelemirde ke miyet ve keyfiyetçe polisi arttırmak için bir program çizdik. Her sene bu programı tatbik etmekteyiz.» maktadır. Bu sene yapılacak sayımın bunu göstereceği ve bunu milletin nekadar sağlam ve ne kadar velud olduğunu bir defa daha cihana ispat edecektir. Göçmenler Bizim diğer bir membaımız da göçmenlerdir. Memleket haricinde son zamanlarda bırakılan Türk unsurları gerek ana vatana ve gerek bu memleketin sınırları içinde bir meslek tu tarak yaşamak için memlekete gel mek arzusunu göstermektedir. Göç menler her sene gelmektedirler. Bunlann miktan toplu olarak 1 milyon 200 bin kadardır. Bunlar Romanya, Bulgaristan ve Yugoslavyadan büyük bir akm halinde gelmektedirler. Geçen sene de geldiler. Elimizde alın mış tedbir olamadığı için gelmelerini men'e mecbur kaldık. On ay zarfında gelenler 19 bine vardı. Çanakkale de dahil olduğu halde bütün Trakyada beş altı sene zarfında 600 bin nüfusu oturtmak kabil ola caktır. Bunun için çekilecek zahmet iki idi. Birisi topraktı. Toprak meselesinin nasıl halledileceği parti pro g>*mna geçmşitir. Yapılan uzun tecrübeler bunların iskânı için yapıla cak evlerin az masrafla yapılabileceğine kanaat hasü oldu. İcab eden tahsisati Maliye Bakanlığı vermiştir ve daha da verecektir. Binaenaleyh bu sene 3550 bin kadar nüfusu Trakyaya yerleştireceğimizi ümid ediyoruz.» Şükrü Kaya bundan sonra alelu mum ulus iglerimize vermekte olduğumuz ehemmiyeti izah etmiş ve demiştir ki: c Her şeyden evvel nüfusun artması lâzımdır. Bu nüfusu artıracak vesileler, vasıtalar vardır. Sonra cumhuriyet merkezi yaptığımız Ankara nın etrafı çöldür. Lâakal 100 kilometroluk bir saha etrafında nüfus teksif edilmezse Ankaramn kapısı çöle açılmış olacaktır. Türk cumhuriyetine lâyık medenî bir merkez olması için behemehal nüfusunu çoğaltmak icab eder. Bütün bunlar yolunda, sırasında bir programa bağlanmıştu* ve Türk cumhuriyetinin başaramıyacağı işler değildir. Elverir ki mazbut ve muayyen bir program dahilinde takib e dilsin. Biz bu nüfus tekâsufünü ve bu umranı görmeğe namzed insanlanz ve göreceğiz. Az zamanda bunların hepsi olacaktır. Nüfusumuzu artırdığı mızı ve kuvvet ve servetimizi çoğalttıgımızı göreceğiz. Elverir ki ciddî surette caîışılsın ve bakılsın. » Çarşaf ve peçe meselett îç İşleri Bakanımız bundan sonra dilekler arasında mevzuu bahsedil miş olan çarşaf ve peçe meselesine de temas ederek demiştir ki: « Bu mesele için söylenebilecek sözün en iyisini komisyon söylemi? tir. Biz Türk inkılâbında kadın inkılâbmı, esaslı umdelerden biri telâkki ederek takib etmekteyiz. Kadın inkılâbı bir memleketin istiklâlinin ve istikbalinin muhafaza rejiminin esasıdır. Komisyonunuzun ve hükumeti nizin alâka ile takib ettiği bu işi onaylamanız hükumet için büyük bir direktif olacaktır. (Alkışlar) » Bundan sonra Tank Us kürsüye gelerek teklifüü geri aldı. Bu sırada Aksaray murahhaslanndan bir bayan «Peçenin kaldınlması hususunda bir kanun çıkanlmasına şiddetle tarafta nm. Müntehiblerim bu karan bek liyor. Kanun kabul edilmezse isti fa ediyorum.» Diyerek celseyi terketti. Bayantn bu heyecanı umumiyetle iyi bir tesir bıraktı ve kendisine îç işleri Bakammn en kısa zamanda halledileceği yolundaki teminatı hanrlanldığı cihetle celseye iştirak etti. tiyar ve sakat vatandaşlarm hallerinden bahsetti. Başkan, Parti programı esaslarında buna dair madde olduğunu hahrlatu. Günün bulmacası iı M 1 S S 4 5 6 7 8 9 Ziraat ve Maliye Bakanları nın izahatı Bundan sonra Ziraat Bakanı kürsüye gelerek hayvai hastalıklarile yapılan mücadeleyi sığır vebası kalmadığmı, aşı tatbikaunı ve Bakanlığı alâkadar eden işleri uzun uzadıya anlarb. Maliye Bakanı Fuad da maliyeyi alâkadar eden dilekler hakkında iza hat verdi. Refik Şevket Maliye Ba kanlığuun iş takib edenlcr hakkında ki tamimi ve aldığı kararlan okuyarak bozukluklardan şikâyet istedi. Bir murahhas kazanç muamele vergisinden bahsetti. Hikmet (Manisa) emvaU metruke işini ele alarak encümence verilmiş karann kabulünü istedi.» Hükumet, vaktile pek pahalı olarak satılmış olan bu binalann taksitlerini tahsil etmek için satılığa çıkanrsa elde edeceği para bir taksiti büe kapamıyacakor. Fiatler o kadar düşkündür» dedi. Vasfi Raşid, Refik Şevket încenin bir sözünü ele alarak bunun îç îşleri Bakanı Şükrü Kayanın gıyabmda söylenmesini Refik încenin inceliğine uygun bulmadı. Maliye Bakanı Fuad kürsüye geldi. Maliye işlerile bu ka dar yakından alâkanm kendisuu gösterdiğini, bu kontrolden kuvvet aldığını söyledi. Sonra da aradaki noktai nazar farkını izah etti. Konulan usulün ecnebi mütehassıslann tav«iye et n'ği usul olduğunu bu suretle bir ta kun çirkin hadiselerin önüne gecnıi| olduğunu anlattı. Polis tefkilâtile gözetilen gaye îç Işleri Bakanıtun nutku lç Işleri Bakanı Şükrü Kaya kür suye gelerek söyleyenlere şöyle cevab verdL « Dilek sırasile birinci iş olarak taksimatı idariye geliyor. Mülkî takmatımızın esası aşağıdan yukanya başlamak üzere köyler, nahiyeler, kazalar ve vilâyetlerdir. Köyler için yapılan köy kanunu memlekette çok iyi meyvalar ve semereler vermiş bir kanundur. Ufaktefek tatbikatta gö rülen kusurlar da zamanla ıslah edilmektedir. Bizim köylerimizden 41,000 köyümüzün 23,000 inde köy kanunu tat bik edilmektedir. Diğerlerinde ya nüfusun azhğı, yahud köylerin dağı nıkhğı yüzünden, bilhassa şark vilâ yetlerimizde köy kanunu tatbik edilememektedir. Onun için köy'düşünüldüğu vakit derhal köyün büyütülmesi ve köyün yüz haneden aşağı bırakılmaması çaresine tevessul olunmalıdır. Biz o yoldayız. Medeniyet da ğınık bir köylerde değil toplu köy Ierde tekevvun eden bir meyva, bir semeredir. Nahiyelere gelince bunlan tam teşekküllü nahiye haline getireceğiz. Ta ki nüfus, tapu, vergi daireleri ve mümkün olduğu kadar adliye de dahil olduğu halde beşinci «nıf kaza halinde teşekkül etsin. O vakit memleket için çok faydalı olacaktır. Kazalara gelince, kaza bugün tam teşekkülln bir nahiyedir. Kazalan nızm adedi azdır. Memleket nüfusu arfrnakt'adır. Yolların, şimendiferle rin yapılması, hareketin artması, hükumetin vazifelerini de artırmaktadır. Bugünkü daireler kâfi gelraemektedir. Binaenaleyh kazalan da artırmak icab eder. Fakat arzettiğim gibi bu malî kudrete dayanır. Bir tam teşekküllü nahiyenin bütçeye tahmil ettiği külfet 3,800 liradır ve memle kette 1,500 tam teşekküllü nahiye miz vardır. Kazalar ise, 20,000 lira dan fazla külfet tahmil eder. Bunu nazarı dikkate alarak yapılacak işi senelere taksim ederek şimdi en lâ zım olanlanna ve en mühimlerine başlayıp bu teşkilâtın tamamını on beş yirmi senede bitirmek istiyoruz. Vilâyetler siyasî, idari ve iktısadl esaslar üzerine kurulmuştur. Bugün mevcud vilâyetler adedini tenzü et mekten bir fayda görmüyoruz. Her vilâyet merkezi bir umran ve irfan merkezidir. Bu merkezler çoğaldıkça etrafında hayirkâr tesir yapar. Onun için bunlann azaltılmasmda bir fayda görmüyoruz. Polis ihtiyact îç tşleri Bakanı bundan sonra a mumî müfettis.liklere aid işleri izah ederek bu teşkilâtın memleket için olan faydalarından bahsetmiş ve de miştir ki: «İkinci olarak komisyon raporunda polis geliyor. Polis işi memleketin emniyet işidir. Memleketin emniyeti iki suretle, iki nevi vasıta ile idare edil mektedir. Bunlardan biri polis, diğeri jandarmadır. Polis bizde şimdiki halde ancak büyük şehirlerde zabıtai adliye, siyasiye ve mania vazifesini görebilmektedir. Halbuki polis gerek menşei, gerek murakabesi gerek kendi malumatı şahsiyesi itibarile bütün şehirlerde bulunması lâzım bir kuvvetdir. Birçok memleketlerde böyledir. Hatta oralarda bu kuvvvet ikiye ayrılır. Şehir polisi köy, kır polisi. Bizim polis kadromuz uzun senelerde bilhassa Istiklâl Harbi esnasında çok zâfa uğramiş, kadrosu kemiyet itibarile çok kaybetmiştir. Sebebi de oradaki vatandaşlar mücadeleye iştirak etmiş, bir kısmı mesleklerini terketmiş, bir kısmı da Anadoluya gelerek çalışmışlhrdır. Bir kısmı yerindekalmış bilahare tasfiye edilmiştir. Hulâsa Cümhuriyetin eline geçtiği zaman, hem kemiyet ve hem de keyfiyet itibarile düşkündü. Bittabi büyük âmirleri kasdetmiyorum. Çünkü onlar bilahare idare kısımlarıru temin ettiler. Ondan sonra polis mektebleri açılmıştır. Şimdiye kadar mezun olan efendilerin adedi 4Ü00 dir. Bu aded bu memleketin ihtiyacma kâfi değildir. Medenî memleketlerde beş yüz kişiye bir polis isabet eder. Biz de ise 3000, 4000 kişiye ancak bir polis isabet ediyor. Dediğim gibi memlekette büyük hareket vardır. Büyük terakki vardır. Şükrü Kaya polis ve emniyet işleri teşkilâtile gözetilen gayeleri izah ederken polisin memleket bünyesini tehdid eden fena cereyanlara karşı vatandaşı korumak için olan vazifelerinden de bahsetmiş ve dmiştir ki: < Buna mâni olmak bugünkü günü ve yannı bu menfi tesirlerden korumak ve tsirleri izale etmek hem her vatandaşm vazifesi ve hem de hükumetin hassasiyet ve asabiyetle takib etmesi lâzım gelen bir iştir. Bundan dolajı vatandaşlannm canının yanacağına şüphe yoktur ve bu gi bilere acımamak elden gelmez ama büyük bir kütleye ve daha bidayette taıihin kurulduğu gün bir arada yaşamağa alışmış bir ulusu, böyle sa kat ve zararlı fikirlerden kurtarmak nihayet hepimizin borcudur. Biz de bu yoldayız. Polisin vazifesi bunlar dan vaktile haberdar olarak bu cereyanlara düşecek safdil vatandaşları korumakjır. Bu itibarla polisi de iyi seçmek icab eder. Polis hakkında yapacağımız işler bunlardır.» Yol parast Yol parası işine temas eden Şükrü Kaya: «Bu yol parası komisyonda dediği gibi evvelce tenzilâta uğramış bir vergidir. Esas bunda verginin bedenî olup olmamasıdır. Bu hakikaten de ğerli ve üzerinde durmağa lâyık bir mevzudur» demiş, ancak bu hususta derhal bir karar verme imkânı bu lunrhadığını, bunun birçok tetkiklerden geçmesi lâzım geleceğini işaret ederek Belediye işlerine geçmiştir. Şükrü Kaya Belediyelerin eski hallerinden ve Cumhuriyet devrin deki inkişaflarından bahsettikten sonra halkın belediyeden bekledikleri işleri anlatmış, varidatm buna kâfi gelmediğini, yeni gelir kaynakları bulmak zarurî olduğunu, bu hususta Kamutaya verilmek üzere bir ka nun projesinin hazırlanmakta bulunduğunu söylemiş ve demiştir ki: c Evvelce bir kanunla teşkil edilen Belediyeler Bankasıru bu işin başına koymak istiyonıı. Belediyeler Bankasınm sermayesi bugün 3 milyon liradır. Elde 3 milyon lira bir para bulunması ve her sene banka serma • yesinin 800,000 bin lira artması belediye işlerinden hiç olmazsa suyun, elektriğin, kanalizasyonun sıhhî işleri bir elde yapılması mümkün olacak, bir hale getirilmiş demektir. Bunun için Kamutaya Bir kanun sevkedildL Bu kanunla, şehirlerimizin, Belediyelerimizin plânlannı, sularını, elektriklerini toplu olarak ve yahud ayrı ayn olarak yapmağa, yaptırmağa lç İşleri Bakanlığı mezuniyet istemektedir. Belediye Bankası bu işi üzerine ala cak, çıkacak yerli, ecnebi şirketlerle konuşacak. Sizin ilân falan kasabalara yapacağmız işi ben üzerime alacağım diyecek. Belediye tabiî bundan memnun olacak ve birçok Belediyelerimi zin düştükleri güclüklerle doğrudan doğruya Belediye Bankası karşüa şacaktır. Yurdun korunmast Büyük Kurultayın yurdun içerideki emniyetine verdiği önem ve bu yolda Partinin devrimci anlamı bir daha meydana çıkmıştır. Hükümetlermizin, devrimci partimizin çok dikkatli ve çok dölenli vasfına uygun olarak hareket edeceklerine emin olabilirsiniz. Yurdun dışan emniycu için büyük ilgi gösterdiniz. Büyük Kurultayın, yurdu korumak için, gerek olursa, vatanın canh ve cahsız bütün araçlannı ortaya atacağını bildirmesi, bunu bir temel yasa olarak programda açıkça söylemesi, vatanm her bucağında beraberlik seslerile karşılandı. Vatan ve ulus aşkı, partimizin başlıca varlığı olduğunun açıkça bilinmesi, dünyanın bu kanşık zamanlannda Türkiye bayjailığı için hayırlı bir gösteriştir. Ekonomi işlerimiz Büyük Kurultay ekonomi işlerile özel bir dikkatle uğraşo, ekonomik geIişmenin gelecek müsbet verimleri ü zerinde Kurultayın etküi mutlu bir surette duyulacakur. Dördüncü Büyük Kurultay çalış masına son verirken onun bütün üyelcri ulut yoluna hizmet için, tazelenmiş bir vazife aşıkile aynlıyorlar. U lus sevgisini daha çok kazanmak için, hepimiz, feyizli bir yarış duygusu ile çalışacağız. Ulu Önderimiz Atatürkün sevgi leri, ryi dilekleri ve her zorluğa yeti şen kurtancı ve yapıcı uyanıklığı si zinle beraberdir. C. H . Parnsinin dördüncü Büyük Kurultayı kapanmıştır.» İHİ 1 1 İBİB lal 1 I 1 1• • • • • • 1 I • •i • 10 I İBİ • •1 i 1 • • I 11 1 Soldan sağa: 1 Üzerimize giydiğimiz şey, giymekten emir. 2 Kollarımızm tist köşeleri, yemenilerin etrafına yapı lan tezyinat. 3 Hastalık, ufacık. 4 Kadın ve çoluk çocuktan mü rekkeb kalabalık. 5 Atıf edatı, birden sonra gelen rakam, hitab edatL 6 Dar, yüz. 7 Mekteb. 8 Zevce, insan. 9 Kolun ucu, büyük rütbeli zabitler. 10 Onunla y a a yazanz, beyaz. Yukandan aşağı: 1 Ele giyilen şey, bir kumaşa sonradan dikilen kısım. 2 Bir kumaşm genişliği, mükemmeL 3 Müthiş fırtına, silsile. 4 Şimdi makamında kullanılan eski tabir, arabca birşeyin yerine diğerini koy mak. 5 İçtiğimiı şey, evlerde te mizlik için kullanılan keskin bir ecza. 6 Çijpemek. 7 Müslüman. 8 Eski saraylarda zil makamında çalınan tepsi gibi şey, geri vermek. 9 Fenanın aksi, ernmekten emir, fasıla. 10 Bakmaktan emir, bu em* rin masdan. IL • • • Dfinkü bulmacanm hallediünif }ekfi t 1 : t •> » 19 Umumî idare heyeti seçimi Bundan sonra idare heyeti azalan intihabatına geçildi ve aşağıdaki zevat seçildi: Receb Peker (Kütahya), Münir Akkaya (Giresun), Mümtaz ökmen (Ankara), Muttalip öker (Malat ya), Esad Uras (Amatya), Cevdet Kerim Incedayı (Sinop), Nafi Kansu (Erzurum), Rahmi Apak (Tckirdağ), Hasan Ali Yücel (Denizli), Necib Ali Küçüka (Denizli), Hüseyin Caır (Izmir), Ali R u a Erten (Mardin), Dr. Fikri Tuzer (Erzurum), Salah Yargı (Kocaeli), Tahsin Berk (Elâziz), Şalah Cimcoz (tstanbul). D,OK|T|O RİBIHIAİB Receb Pekerin sozleri Refik lnce söz alarak Şükrü Kayayı Mecliste zannettiğini söyledi ve bu lunmadığı cihetle özür dilcdi. Receb Peker meseleyi iki bakıma ayırdı. Asıl ve usul bakımlan. Her iki cepheden de tetkik etti. Bu arada yurddaşlann devlet borcunu odeme terbiyesinde Iâübalilik çığınna girmesinin nelere kadar varacağına dair misaller verdi. Mümtaz (Ankara) asıl hakkında Maliye Bakanuıa. usul baknmndan da genel kitibe cevab vereceğirri söyledi. Maliye Bakanı. encümende Manisa saylavlannın müracaati üzerine tak sitlerin tahsilinin üzüm mevsimine kadar tehir edildiğini, madde hükmünün tecil edilebildiğini, Trabzonda fındık, Ankarada buğday mevsimine kadar da tecil edilmesi yolunda söz söyledi. Hikmet (Manisa) Receb Peker tekrar söz aldılar. Maliye Vekili tekrar izahat verdi. Bundan sonra mü zakere kâfi gorüldü. Celseye 10 da kika aralık verildi. Üçüncu celsede Kültür Bakanı izahat verdi. Ondan sonra da Ekonomi Bakanı kürsüye geldi. Beş senelik plânmın dört yılda bitecegini Ataturk ve îsmet înönünün yeni beş senelik plânlann hazırlanması için emir ver diklerini söyledi. İICİAİDİB ŞİAİM AKIA'RIH • s • •ıY 6 • ÖİNIO'HIÇ o RIBİA t • EIBIBIE M •!A<B! 1 İLIAİHIEİR •ıu YIKIU; s'AINIl^BîOIBINIU'R'l 9 C|AıM'BlY|Ai«IMİA R IV•IÇİAİNİAİKİVBIÇ E 4 e vl • E L • EİB EIBİOIDİA ı Kurultayın bildiriği ' Üçüncü celse Bundan sonra Ziraat Bankası Umum Müdürü Kemal Zaim bankayı alâkadar eden dilekler hak kında uzun izahat verdi ve başkanlığa lsmet Inönü gtsçti. Çok sürekli surette alkışlandı. Ankara 16 (AA.) C H. Parn'si Büyük Kurultayı bildiriği: C. R P . Büyük Kurultayı 16/5/ 935 perfembe günü saat 10 da asbaşkan Abdülhalik Rendaıun başkanh * ğında toplandı. lç ve Bayındırlık îşleriyle ilgili gilekler görüşüldü. îç ve Baymdırlık Bakanlan kendilerile ilgili işler üzerinde geniş izahlar verdiler. Bir çok üyeler söz alarak dileklerini izah ettiler. Oturum 15 e bırakıldı. Öğle • den sonra asbaşkan Saffet Ankanın başkanlığında çalışmıya başlıyan Büyük Kurultay 21,5 e kadar sürdü. Sağlık ve soysal yardm» dileleri üzerinde karar veren Kurultay, Tarım, Finans, Kültür, Ekonomi ve Tanm Bankasile ilgili dilekler üzerinde konuştu. Bakanlann kendi işleri üzerinde Kurultayın ilgisini uyandıran diyevleri dinlendikten sonra diyevler üzerinde kararlara vanldı. Asbaşkan Ankan, başkanhk yeri ni, Genel Başkan Vekili lsmet înönüne bıraktı. înönü alkışlar arasında başkanhk yerine geçerek Parti tüzüğüne gpre 16 üyeden toplanan idare heyetini seç tirdi. Bundan sonra birçok imzalarla verilmiş olan aşağıdaki takrirler sürekli alkışlar arasında kabul edildi. înönü, Genel Başkan adma bir bildiriğ oku yarak Kurultayı alkışlar arasında kapadı. Nişanlanm akraba ve arkada» • larma bildirirler. tstanbul Mayıs FAZILET AZIZ RIZA DERVtŞ Istanbul Borsası kapanış fiatleri 1 6 5 935 N U K U D f Sterlia 1 Dolar K Fraotu O 20 Liret Ftj gO Beiçıka Fr. 30 D/ahmi 20 isviçre FL 20 L*va 1 Morın •3o Çek krons 1 Avusturya Şl. 1 Peçeto 1 M«rk 1 Zloti 20 Ley 30 Dlnar 20 Rubte I Yen 9 Isvlçrt kroıra 1 Itark alunı 11 Mecidiye Banknot Os. B. Ali» 608, 134. HS 203, 79, M. 804. 22. 88, Satif 613. 160. 205 •0. £4. 60b, 24. »4. 96. 24. 17. 45. 22 50 25, 15, 33. 982. 47. 232, Kapanii 615, C,79XM 124» 9.6175 4.6838 63.60 2.4560 63.5562 I.16M 19.0060 4.23 5,8050 14687 4,2060 4.4Hİ5 344744 v.7630 1096 25 3.146* 88. 24, 16 41 22 90 25, 15, 33, 32. 54, 34 230. Açılış 614, 9.7M8 124)6 9.6444 4,6992 8341 63.71* 1.1727 19.0529 4,2430 5,8830 4.2J66 4.4925 78,50 34.9616 2,7? 1093.50 3,l e 90 ÇEKLER Londra Nev York Paris Mllano Brttksıi Atına Cenevrc Sofya Antterdanı Prai Vlvtna Madrid Berlin Varşoya Bndapeştc Bttkref Belgrad Vokohama Moskova Stokholm Nüfus ifleri Bir memleket için en büyük ser vet ve en büyük kuvvet nüfustur. En büyük felâket te nüfus kıtlığına uğramaktır. Bizim memle kette nüfus durumu bugün muhtelif sebebler dolayısile lâyık olduğu ve lâzım geldiği derecede değildir. Bun lardan meselâ Trakyayı misal alalım. Trakyada bugün nüfus 640, 650 bin raddesindedir. 22 bin kilometro sa • hası bulunduf/na göre kilometro murabbaına 26 nüfus düşer. Halbuki harbden evvel oranın nüfusu kilo metre murabbama 28 kişi düşerdi. Komşu memleketlerde, Bulgaristan da 56 dır, Romanyada 60 dır. Rakam lan iyi haünmda değiL öyle zanne diyorum ki Yugoslavyada da 60 tır. Bizim yanımızdaki Yunan Trakya sında ise 102 dir. Bizim kesif nüfuslu olan yerimis evvelce arzettiğim gibi Karadeniz sahilleridir ki bazı yerlerinde bu nis bet 200 e kadar çıkar ve dünyada misli az bir nisbettir. Belki Belçikada ve Maltada vardır. Bizim memleketimizin nüfusunu kilometro murabbaı nisbetine göre 50 ve 100 e çıkmasması için hiçbir sebeb yoktur. Nüfusun artması için icab eden tedbirler hazırlanmıştır. En çok nüfusu büyütecek şey yerli halkın çoğalmasıdır. Yapılan tecrübelere göre 25 senede bir yerli halk iki kat olabilir. 100 sene sonra da dört misli olabilir. 52 senede bir iki misli olacak olan nüfusumuzu 18 milyon farzedecek olursak demek ki 100 sene sonra Türkiye kendi nüfusu itibarile 6070 milyon olacaktır ve buna lâyıktır (Alkışlar). Bunun sıhhi, ziraî, içtimaî elemanlan hazırlanmakta v« köylerde, şehirlerde nufus adedi art Bayındırlık işlerinuz Bundan sonra kürsüye Bayındırlık Bakanı Ali Çetin Kaya gelerek Ba kanlığın dört yd içinde yapbğı işleri anlattı ve cumhuriyet devrinde yapılan hatlann 1935 sonunda 2,642 ki lometroya baliğ olacağıra söyliyen Ali Çetin Kaya: « îsüklâline sahib bir memlekette bir takım ecnebilerin siyasî tesirlerle elde ettiği imtiyazlarm idamesine imkân görülemiyor» diyerek sann alma haklan ve şirketler işi an laşması, memleketi kurtardıktan sonra yenidea kurmak vaziyeti karşısında ayni hızla çalışması icab ettiğini söy liyen Ali Çetin Kaya bunun en büyüğümüzden en küçüğümüze kadar kudsî bir vazife olarak bilinmesi ve çah şılması lâzım geldiğini tekrarladı. Yol, köprü, ioşaat, meslek mekteblerinin faaliyeti de anlaşıldıktan sonra dedi ki: « Nafıada aruk ecnebi elile yapılacak iş kalmamıştır. Ulusal nafıa bu yoldaki rüşdü fennisini tamamen isbat etmiştir.» Aîi Çetin Kayanın mütemadiyen alkışlarla kesilen nutku gene alkışlar arasında bitti. îsmet înönünün nutku lsmet înönü şu nutku irad etti: Yüce Kurultayın sayın üyeleri, Büyük Kurultayın çalışması her bakımdan faydalı ve feyizli olmuş tur. Geçmiş yıllann işleri üzerindeki araşbrmalanmız, bütün yurdd* dik • > kati çekmekten geri kalmıyacakhr. Büyük partmin devlet işlermi yakından gözettiğine ve parti hükumetinin yurd ve ulus için çaüşmanın nasıl incelendiğine güzel örnekler verdiniz. Gelecek yıllar için Büyük Kurultayın verdiği yönergeler çok değerli dir. Herşeyden önce, Parbnin pro gramma koyduğunuz hükümler ulus ve ülke için yapıcı ve iletici etkelerini geniş ölçüde gösterecektir. Içeride ve dışanda bir daha ve iyice anlaşılacakur ki Cumhuriyet Halk Partisi iyice kavranmış hareketli bir programı dö lenle gütmektedir. Gerek devrim prensiplerine, gerek devlet idaresinde bü tün ulusu kucakhyan bir partinin te mel programmın egemen olması, i) lerin hem sağlamlığı, hem de bir ana yolda şaşmadan ve şahıslarla ilgili olmıyarak ve durmıyarak yürümesi için esas şartur. Büyük Kurultay, pro gramile, yurdun gerlecek dört yılı içinde hangi ana yollarda yürüyeceğini göstermiştir. Bununla, Parti hü kumetleriniz için bir program bildiri ğinin ayni zamanda verilmif olduğunu soylemek isterim. Takrir: 1 Büyük Kurultay toolantısım bitirir ken, ulusumuzun Büyük Önderi, Partimizin daimî ve Genel Baskanı Kamâl Atatürke, derin ve sarsılmaz sevgi ve saygılanmızın ve Kamalizm prensiplerine içten ve Szden bağlıh ğımızın başkanhk tarafından sunulmasını dileriz. ESHAM If Bankası mfieuls ,. „ hamiline * name n Anadoftı D.M. 7,60 Tramvav Bomonti Nektar Reji Aslan çimento Merkez Bankan Açılış 9^0 9.50 ', r 'i t 10,03 10,06 Takrir: 2 Kurultay BaşkanlıŞma 1 Açılış günü yüce varlığile Kurultayı senlendiren, herşeyi yaratan ve yapan Atatürke ve onun izîne candan ve yürekten bağlıhgımızın karar altına almmasını, 2 Büyuk Yaratıcmın değeTİi yanıcısı lsmet înönüne ve kabinedeki arkadaslanna, 3 Partmuzm biîjriK ve sevsrili Genel Kâtibi Receb Pekere ve çalışkan idare heyeti arkadaşlanna, 4 Kurultavımızm kıymetli re işlerine ve kâtiblerine, Kurultavın »evgî ve «aygılarmra sunulmasına kırar almmasını tcklif ediyomt. ISTIKR 1933 Türk borcn tabTili 1 Erganl (* • SivasEaenrom tstikrazi Dahlli % A Hazine % 2 Hazine It. Defirmencilik Sark Değirmenrllik Umum Si^orta hunbul Telefon •jlektrik AZLAR Açıhş 30,50 29,275 Kapanış 30,475 29,225 T AHVTLAT 43,30 43,30 43,35 43 35 51,35 İkinci celse İkinci celse saat 15 te Saffet Ankanıo Başkanlığmda toplandu Bir mu> rahhas çalışmaya iktidarsız, yoksul. ih Rıhtım Anadolu D. Y 1 • MiimeMil Töne) n ni