31 Mart 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

"Cumhurîyet Mart '/ Kibrit kralı Kreuger.. Cihan buhrani iktisadisinin kurbanı «Kreug tek baştna hiç kimsenin eritip tabii hayattmn hararetini iadeye kadir olamıyacağı donmaş bir cihamn cumudiyeleri arasında par çalandı gitti.» tngiliz ve îsvec matbuatı 12 mart 1932 tarihinde Paris'te intihar eden milyfarder Kreuger'in ölümü münaseb«tile uzun makaleler neşrediyorlar. Dünyanm iktisadî hayatında oyna dığı rolün azameti karşısında biz de bu büyük iş adamınm hayat ve esbabı intihannı kısaca gözden geçirmeği faydalı görüyoruz. tngiliz ik tisatçılanndan Mister J. M. Keynes Kreuger'in intihannın tercümesini aşağıya naklett'.ğimiz şu cümle ne gü'el tasvir etmiştir: HE WAS CRUSHED BETWBEN THE ICEBERGS OF A FROZEN WORLD WHICH NO INDİVİDUAL M N CAN A THAW AND RESTORE TO THE W R A fST^ OF NORMAL LİFE » Kreuger kimdir? İvan Kreuger bundan 52 sene evvcl küçük bir tareç sehrinde doğmuştur. 20 yafinda Stokholm Fen Darülfünunundan neş'et ederek Amerika'ya giden Kreuger, evvelâ Nevyork'ta büyük bir çiftlikte sonra tLLt NOtS eyaletinde demiryolu ve Meksika'da köorü inşatında yedi sene calışmıstır. Bilâhare JOHANNESBERG'de Cenubî Afrika altın madenlerinde bilhassa TRANSVAAL'da büyük inşaat islerîni muvaffakiyetle yapmıstır. Se yahat esnasında piyasalarm ahvali, insanların âdat ve ruhî temavülâtı ve Hsanları hakkında mükemmel malumat edindikten sonra 1907 senesinde Stokholm'a avdet eden Kreujrer, Paul Toll iie birleserek KREUGER TOLL müessesesini kuruyor ve in saat işlerine giri»iyor, bu şirketle harbi umumiden biraz evvel aiievî rabıtası olan tsveç kibrit sanayiine iştirak ediyor. 4 sene içinde bu sanayim idaresinde en zinüfuz bir kudret iktisap eden Kreuger, tsveç kibrit erbabı sanaviîni birleştirerek SWEHtSH MATCH C'yu tesis evliyor. Kreuger'in inkisafında adeta mesner olan bu muvaffakivetten sonra kendi ismine izafe edilen ve şayani hayret bir sür'atle parlıyan bu müesseseye Kreuger vakfı hayat ediyor. Kreuger, insanlarda ender tesadüf olunan bir teşkil&t kabili yetini, kuvvetli bir hafızayı haiz, sür'ari intikal"ve teferrüatı umura nüfuzu nazan sayesinde muazzam teşkilâtı malive vücude getirmis müstesna bir şahsiyettîr. Ecnebi mat buat*. Kreuger'in mesai metotlannda zayif bir nokta varsa. o da; «malî işlerde, velevki en vakın maiyeti erkânı dahi olsa, baskalarına saiâhiyet vermekten ihtiraz evlemesidir. Binaenaleyh, haddinden fazla malî îşlerin bir tek adamın elinde top • lanması, cihan camiası itibariie zafiyet îrae eden delillerdir> diyor. tsveç hükumeti, Kreuger'in intihannı müteakıp 48 saat içinde bir kanun yaparak Kreuger'in alâkadar olduğu müessesatı maliyenin bazilartna şamil bir moratoryom üân etti. îsveç'te sabık Adliye Nazın Mr. Mothil'in riyasetinde teşekkül e den altı kisilîk bir divanı ili el • yevm Kreuger müessesatımn vaziyetlerini tetkikle mesguldür. tsveç efkâri umumiyesi, dünvanın her tarafmda erbabı tasarrufun biriktir dikleri paraları bir elden alıp diŞer bir el ile muhtaç hükumetlere dağıtan böyle bir tek adamın eline bu kadar muazzam malî islerin terkedilmesini sîddetle muaheze ediyor. Kreuger'in infiharına başlıca sebep, son senelerde Merkezî ve Sarkı Cenubî Avrupa hükumetlerine kibrit mnisarı mukabiHnde uzunca va delerle ikraz ettifri Daralann taksitlerini kambivo tahdidatı ve moratoryom yüzUnden alamaması ve bankalara karşı taahhildatım ifada düçarı müşkülât olmatıdır. Alâkadar olduğu şirketlerfn esham ve tahvilât kıymetlerinin °7r&2 derecesinde son senelerde siddetle sukut etmesi de bellibaşli sebeplerdendir. Nitekim; KREUGER TOLL ve SWEDİSH MATCH'ın bu yüzden uğradıkları zarar 90 milyon îngiliz Hrasıdır. tntiharı üzerine her iki sirketin esham ve tahvilâtı kıymetlerinden birdenbire 10 milyon tngiliz lirası daha kaybedilmistir. Son zamanlarda Kreuger SWEDİSH RtKSBANK'a şahsî kefa'eti altmda 120 milyon kronluk (58 milyon lira) KREUGER TOLL müessesesinin senetlerini iskonto ettirmişti. Banka Kreuger'i ahiren tazyik etmege baslamtş ve SKANDtNAVtSKA CREDİT BANK dahi Mr. Kreueer'i bankaya olan hesaplannı tenzil hususunda sıkıştırmıştır. Ayni zamanda Swedish Match ve Kreuger Toll'un Ameri ka'da 9 miivon dolarlık »enetleri de ödenmemistir. Paris'te dahi vade leri mart nihayetlerinde hulul edecek mühim miktarda senedet mevcut olduğundan bahsediliyor. Kreuger; ticarî bankalar, emlâk bankalan, müessesati smaiye, kibrit grupIan ve telefon ve telgraf şirketleri olmak üzere cem'an hali faalivette olan 43 sirket kurmus veya mühim miktarda sermavelerine iştirak etmiştir. Kibrit înhisari mukabiîinde şu hükumetlere son senelerde 600 milvon Türk !ira»ına yakın uzun vadeli ikrazatta bulunmuştur: G Muddet Milyon Turk 11 Milyon Dolar Tarih Sehir ve memleket haberleri Gümrüklerde Tensikat mi? Dün verilen haberler teeyyüt etmedi tstanbui gümrük teşkil&tınm de. ğistiri'eceği. îstaî>fcul Başmüdür lüğünde tebeddülât yaT3»!aca*ı hakkında bazı gazetelerde yazıîan haberlprin doğru olmadığı anlaşılmış tır. Mes'elenin aslı sudtır: Heyeti VekHede 932 bütçesi hakkında verilen kararlar münasebetile Gümrük ve tnhisar Vekâleti bütce lerinin de mütevazin bir surette tertip ediirnesi bildiri'rnis. Gümrükler Umum Miidür veküi Cemil Fthem Beyin riyasetinde toolanan bir ko misvon bütün çümrükler kadrosunu yeniden yapmıstır. Kadrolarda e*aslı tenkihat yapılmamıstır. Yalnız gümrük heyeti teftisiyesinin adetleri yirmiye tenzil edilecek ve önümüzdeki eylulde tekaüt müddetlerini ikmal edecek memurlar tefrik olunacaktır. tstanbui ve Haydarpasa Basmü dürlüklerinde hiç bir tebeddül ya pılmıyacaktır. Halen münhal olan memuriyetler bütreden kaldırıla cak ve tekaütli'k'"rini la'ep eden memurlann yerlerine de hiç kimse ahnmıyacaktır. Gümrük ve înhisarlar Vekâletinirgümrüklerde memleketin rhtivacma uysrun ıslahat ve yeni teskilât vü cude getirmesi îçin hazirandan sonra tnhisarlar Miistesarı Adil Beyin ri yasetinde mütehassıs zevattan mtirekkep bîr komisyon teskil edileceği ayrıca haV«»r verilmektedir. Siyasîicmal Dört hükumete yapılacak muavenet Zaman geçtikçe malî ve iktîsadî vaziyetleri vahamet kesbeden Merkezî Avrupa ve Balkan hükumetleri son çare olarak Cemiyeti Akvama müracaat ederek medet istemislerdi. Bu müessesenin malî komitesi bir ay evvel Paris'te toplandı ve Yunanistan, Bulgaristan, Macaristan ve Avusturya hükumetlerinin müracaat • Ierini tetkik ettL Komite mezkur dört hükumeti ilânj iflâstan kurta • racak bazı tedbirleri kararlastır • mış ve buna göre raporunu tanzim etmiştir. Fakat komitenin mukarreratı şimdiden tatbik mevkiine konulamıyacaktır. Bunun evvelâ Cemiyeti Akvam meclisi tarafmdan ve sonra» dan mezkur hükumetlerden alacağı bulunan büyük devletler tarafmdan tasdik edilmesi icap ediyor. Bu işler daha bir kaç ay sürecektir. Maahaza sıkıntıda bulunan Balkan ve Merkezî Avrupa hükumetleri kendilerine ne derecede yardım edileceğini şimdiden anlamış bulunuyorlar. Komitenin tavsiye ettiği tedbirler muvakkat mahiyette olup umumî ve esaslı muavenet yapılıncıya kadar dört hükumetin parasını sukuttan ve iflâs ilânından kurtarmak maksa • dını istihdaf etmektedir. Bu tedbirlerden başhcası mezkur devletlerin harice yapacak borç tediyatının kam. biyoya tahvilinden muvakkat bir zaman için kısmen, yahut kâmilen affedilmesine dairdir. Maahaza tediyat para üzere yapılacak ve bunlar dahi muayyen hesaplara kaydedilecektir. Malî komite Avusturya'ya parası* nın sukuttan muhafazası îçin kendisine müstacelen bir istikraz veril • mesine karar vermiştir. Macaristan ise zaten moratoryom îlân etmiş olduğundan yalnız ziraî mahsulâtına piyasalar açılmasını tavsiye etmiştir. Komite Yunanistan'ın haricî borç larının resülmalinin itfasına ait tediyatın bir sene müddetle kambiyoya tahvil edilmemesine karar vermiştir. Fakat bu tediyat drahmi üzerine icra edilecek ve hasılatı ileride azim varidat temin edecek (Vardar) ve . (Istruma) bataklıklannın kurutma ameliyatma tahsis edilecektir. Yu • nanistan'a ayrıca iki mîlyon tngiliz liralık bir avans verilecektir. Bulgaristan dahi haricî borçla • nna ait tediyatı altı ay kambiyoya tahvil etmiyecek ve hasılatı dahil memleketteki müsmir işlere tahsis edilecektir. Gariptir ki komite Bul garistan'ın moratoryom müddeti bittikten sonra tamiratı ödemeğe devam etmesine Kizum görmeği unutmamış ve Bulgar millî bankasmdaki bir bu< çuk milyar levalık altınlara dayinlerin el uzatabileceğine dahi isaret etmiştir. Komite mezkur tavsiyeleri dört hükumetin gayet sıkı tasarruf yapmaları şartına talik etmiş ve tasarruf yollarını göstermiştir. Komi tenin kararlan muvakkat mahiyette olup şimdilik dört hükumetin iflisına ihtimal mâni olacaktır. Fakat teh • like bütün şiddetile devam ediyor. Balkan'lan ve Merkezi Avru • pa'yı felâketten kurtaracak esaslı tedbirler Londra konferansından bekleniyor. Tatbik habilıyeti olmıya bir karar Eminönü kaymakamı kendi mıntakasındaki bekçiler hakkında bir karar vermiş, bu karara göre geceleri çalışan bekçiler günde altı saat kadar da polls karakollarında vazife görecek • lermis, bu iki başh hizmete mu • kabil kendilerine ayda yirmi beser lira ücreti maktua verilecekmis. Bue'ün fcir küfp; rocu & u ayda otua kırk, hatta elli lira, bir kundura boyacısı günde bir ik! lira kazamyor. Hatta bu karan veren kaymakam bevin odacısı bile belki yirmi beş liradan fazla maaş veya ücret alıyor. Bekç'Hk edecek olanlar ev velemirde emin ve namuslu, daha sonra kavi ve cesur, hatta fe dakâr adamlar olacaklarından bunlara hem yirmi beş lira ücreti maktua veTnek, hem det Efendiler, ağalar... Siz bu para ile iktifa edecek ve ayni zamanda gündüzleri karakollarda da çalışacaksınız! Demek: Bu isi bırakinız da başımzm çaresine bakınız. Çünkü bu kapıda artık size ekmek yok! Demektir, bu manaya gelir, diyoruz. . Kaçakçılıkla Maznun aile Kadın mahkum oldu, er kek beraet etti Hüseybı Efendi ve zevcesi Hanife H. ismlnde bir kan koca, evlerinde 3648 varak kaçak si»ara kâğıdı bulunduğu için İhtisas markemesine verilmislerdir. Hanife Hanım, üçer, beşer yaşında iki kız ve bir erkek çocuğu ile mahkemeye gelmiştir. Muhakeme neticesinde Hanife Hammın cürmü sabit olmuş, alb ay hapse ve 3648 kuruş para cezastna mahkum edilmiştir. Kocası Hüseyin Efendi beraat etmiştir. Hükmön tefhiminden sonra Hanîfe Hanım tevkif edilerek jandarma tarafmdan Tevkifhaneye gönderilraiş, Hüseyin Efendi de üç çocugunun elinden tutarak mahkeme salonundan cıkmışhr. tki şoför mahkum oldu Bergama'h Salim ve soför ömer Efendiler, Karacabey ile Bursa yolunda 1,741,810 varak kaçak sigara kâğıdı ile yakalanmışlar ve thtisas mahkemesine verilmislerdir. Bu iki kaçakçı sekizer ay hapse ve 1,741,810 kurus para cezasma mahkum oîmuslardır. Doğrıı desil mi' ücret, yevmiye ve maaş Def terdarlık bugün ücret ve yev • miye ile çaltşanlarm maaslarını tevzi edecektir. Memurlann nisan pesin maaşı Ue cumartesi günü verilecekth". Kocataş suyu Ahiren Londra'da açüan bir sergiye gönderflmis olan Kocataş memba suyu nümuneleri, bu sergide pek zivade takdlr edflmis ve büyük mükâfat ile bir altın madalye kazanmışhr. " 6ör oğlu „ beş yaşında <Köroğlu> refikimiz nisanm bi • rinde beşinci yıldönümünü idrak etmektedir. Bu münasebetle gazete müdiriyeti tarafmdan cuma günü «Ambasadör» salonunda bir çay ziyafeti verilecektir. Refikimizi tebrik eder ve kendisine uzun ömürler dileriz. V Memlek 2 Belediye memurlarının tekaütlöğü Bir haftadanberi Ankara'da bulunan tstanbui Belediyesi reis muavini Hâmit Bey cuma günü sehrimize gelecektir. Hâmit Bey Ankara'da Belediye me • murlarmın tekaütlük mes'elesi hakktnda muhtelif makamlarla temaslarda bu • lımmustur. Bu hususta hazırlanan kanun lâyihası Büyük Millet Medisine veril • mistir. Bu Iâyihaya göre, Belediye memurlan da, tekaütlük halinde devlet memurlan gibi, ayni hukuka malik olacaklardır. Defterdarlıkta imtihan Dün Defterdarlıkta memurlar arasında terfi imtihanı yapılmısbr. tmtihana bir kaç yüz memur girmistir. Bu imtihan neticesinde memurlar bareme göre terfi edeceklerdir. II 6 1/2 Turkiye Yunan Ekvatur Letonya Yogoslavya Macaristen Romanya Polonya Dansiğ Almanya Utvanya Yekun 25 38 25 35 30 50 30 35 35 40 35 1930 1926 1927 1928 1928 1928 1929 1930 1930 1930 1930 10.0 4.8 2,0 6.0 22,0 36.0 30,0 32,4 1,0 125,0 6.0 275,2 21,1 10,2 8 4,2 6 12,7 8 1/4 46,4 5 1/2 76 0 7 63,3 6 1/2 68,4 6 2.1 6 263,7 6 12,7 580,8 Giden ve ge'en seyyahlar Evvelki gün Yugoslâvya bandı ralı Kraliçe Mari vapurile sehrimize gelen 240 tngiliz seyyahı dün akşam geç vakit gitmişlerdir. Bu cuma günü Otranto vapurile sehrimize 450 İngiliz ve Amerikan seyyahı daha gelecektir. Cuma günü gelecek seyyahlar içinde bir çok Amerika milyonerlerle tngiliz zenginleri bulunmaktadır. istanbul lisesinin müsameresi tstanbui Erkek lisesinde bugün saat on dört buçukta talebe velüerine bîr müsamere verilecektir. Bu münasebetle talebe tarafmdan «Otello» ve «Me • rihten geien teisiz» isimli iki şarkıh komedi terruil olunacakhr. Nisanm yedisinde de Fen Fakultesi talebesi tarafmdan Halkevi'nde bir müsamere verilecektir. Mimar Yansen geliyor Bunlardan başka 1927 senesinde Fransa'ya < » 75 milyon dolar (158 * milyon lira) ikraz etmiş ise de bu para tamamen ödenmemistir. Bu ikrazat taksitlerinin tahsil edilememesinden mütevellit müşküIâta ilâveten Berlîn ve civarında 100 milyon mark (50 milyon lira) kıymetindeki arazi ve emlâkin varidatının da son senelerde çok düs • müş bulunması ve bilhaua Ber • lin'de Unter den Linden caddesi üzerindeki muhtesera apartıman ve sair binalarınm buhran dolavif!'» bos kalması, Kreuger'in sıkıntılarını teşdit ettigine süphe yoktur. Velhasıl, bür&n dünyanm buhran içerisinde cırpmdı^ bir devirde Kreuger gıbi enerji tîmsali bir is adamının sâvü gavretini kıran esbabı hakîkive nelerdir? Bunu bize za • man elbette göst«*recektir. tktisadî sahada dünv»va Kreueer kadar büyük hizmetler ifa edebilmek pek az kimseye müyesser bir mazhariyet oldu&una göre; amelî sahada zekâ ve kabiliyetinin misli görülmemis, hu susî tese»'"»»;'e mHletlerin refah ve saadetine bih 9 kkın çalısmış ve hizmet etmis Mipük bir iş adamı sıfatile vefatı bütün dünya için elim bir ziyadır. HAYRETTlN ŞÜKRÜ Mimar Yansen bir kaç güne kadar çehrimize gelecek, buradan Anka • ra'ya giderek şehir plânının tatbi kına ait işlerle meşgul olacaktır. Providans bugön kurtuluyor tmroz adası civarında karava oturan (Pruvidans) transatlântiğinin bugün kurtarılacağı haber verilmektedir. Vapur kurtulur kurtulmaz, yarası olmadığı îçin lîmanımıza müteveccihen hareket edecektir. Vapurun yükü Yılmaz vapuruna nakledilmistir. Taksi otomobillerin boyası Taksi otomobillerinin kenarlarına muayyen sekildeki isaret çizgisini yaptırmaları için soförlere verilen mühlet bitmiçtir. Seyrüsefer memurlarının kontrolu neticesinde bütün soförlerin bunu yaptırdıkları görülmüstür. Taksi otomobillerinin bir renkte olraası için konan mecburiyet, boyama isinin masraflı olmasından ve bir çok oto mobillerin boyalarının henüz eski • memiş bulunmasmdan dolayi son • baharda tatbik edilecektir. Fazla yazan telefonlar! tstanbui Telefon Şirketi hakkında abonelerinden fazla mükâleme Ue • reti aldığından dolayı Müddeiumumilik tarafmdan tahkikat icrasına baaIanmıştı. Müddeiumumilik bu bu • sustaki tahkikatı tamik etmektedir. Telefon Şirketi binasmda bir keşif yapılmış, telefon matmazellerinden bazıları adliyeye celbedilerek ifade • leri alınmıştır. Tahkikata bazı noktalarm tenviri için devam edilmektedir. inhisarlar Vekili gelmedi Gazeteler Ankara'dan aldıklan malumata atfen Gümrük ve tnhisarlar Vekili Rana Beyin dün Ankara'dan seh • rimize geleceğini yazmışlardı. Bu haber üzerine dün sabah tnhisar müdürleri ve gümrük erkânile diğer bazı zevat Haydarpasa'ya giderek Rana Bcyi istikbal etmek istemişler, fakat Vekil B. trenden çıkmamıstır. Rana Beyin sehrimize önümüzdeki hafta içinde geleceği anlaşılmaktadır. Koca Sinan ihtifali f Btrtnci sahiieden mahrrit > Cevdet Molla Bey '"irinci sahiferlen mabnit) fikan mahkemeye gönderilmistir. Evrak okunduktan sonra Cevdet Molla Bey davasını şu suretle izah etmiştir: € Hamdi Ef. benim kayınbira • derimdir. Bundan on bes sene evvel üç çocugunu bana bırakarak idaresini temin maksadile bir sehire gitmisti. Bir buçuk sene evvel geldi. Baska memIeketlerde îşîni dâzeltemedigini soyliyerek bir is bulmamı riea etti. Kendîsîne tzmir TîiHin inhisannda bir is buldum, gönderdim. Fakat orada da muvaffak olamamıs, tekrar geldi. Fakir ve kim sesiz olduğu için evime aldım. Bundan sonra evde geçimsizük basladı. Kızı ablasmm yanına gitti. Hamdi, kızınm bizim tarafımızdan kacırıldıgmı iddia etmeğe basladı. Sonra kendisini baska eve çıkardım. Bunun fizerme kızinın kaçı • nldıjnndan ve 110 lira parasının gasbediIdtŞinden bahsederek Müddeiu • mumiliee istîda verdi. tstediği parayı hazırladim. Kendisine vereceğim gün ortadan kavboldu. Ben de ertesi sabah odasına gittim. Parasuu vereceğira sirada karyoUtmın ayek ucundan çıkardığı tabanca ile Szerime hücum ederek atesledi. Yaralandım.» Bundan sonra maznun isticvap edil Memleketünizde uznn devreler MaBye Nazırlığı etmiş ve muhtelif mnvaffabi yetler gostermiş olan Mehmet Ziya Paşa dun rehayap olamadığı hastalıgı netice sinde vefat etmiş olduçunu teessürlerle haber aldık. Mumaileyh kıymetli mall yecilerimizden olup muhtelif devrelerin kabinelerinde Maliye Nezaretini deruhde etmiş kıymetli hükumet ricalimizdendi. Son zamanlarda Maçka'da ikamet ettiği hanesinde hasta halinde bile memleketi miz için nafi ve yüksek düşüncelerile faydalı olmağa çalışmıştır. Ailei kederdide sine ve hassaten biraderzadesi olan kıymetli arkadasımız Tapu ve kadastro fen heyetleri müdürfi mühenflis Hallt Ziya Beve bevanı tazivet evleriz. di. Har ^^ndi de sunlan söyledi: « . .mı kacırdılar, dayak attılar. Kendilerini, mahkemede süründürmi • yeyim dive beni ortadan kaldırmağa karar verdîler. Beni öldürecekler, sonra da intihar etti, diyeceklerdi. Ben ellerinden tabancayı alırken silâh patl1 ve ya ralandı.» Maznunun bu ifadesinden sonra Tıbbıadlî raDoru okundu. Şahitler dinlendi. Sıra ile Nasin Hanım, Kenan Efendi, Müfide Hanım, Vasıf Bey ve nîhayet maznunun kardeşî ve şikâyetçinin zevcesi dinlendiler. Şahitlerin istimamdan sonra Müddeiumumî iddianames:ni dermevan etti. İdrlianamede cerh hâdises'nde k?Ml kasti bulunmadığı, yaranın Cevdet Molla Beyin bir buçuk av kadar hastahğını mucio olduğu ve yüzde sekiz n'sbetinde malu'îvetine sebebivet verd'ği bildiriliyor. 456 tncı maddenin 2 inci fıkrası mucibince tecziye talebinde bulunuyordu. İddianameden sonra tarafeyn iddia ve müdafaalanm yaptılar. Heyeti hâkime karar için müzakereye çekfldi ve su karpn tefhim etti: «Hâdisede katii kasti görülemediğinden maznun bîr sene iki ay hapse ve 500 lira tazminat itasına mahkum ol • muştur.» ' J: Zıya Paşanın irtitıali MVHARREM FEYZt Zehirli gazler hakkında konferans Zarar eden Şîrketler Bir çoklarının tenkîhai' yapacakları söyleniyor Bazı şirketlerin zarar ettiklerînden bahisle k a d r o l a r ı n d a esaslı tenkihat yaomaâ'i kararlaştırdıkları haber verilmektedir. Zarardan e n ç o k sikâyet e d e n sirket Sark D e m i r y o ' l a n sirketidir. tddialara göre banliyo h a t h B a k ı r k ö y ' u n e otobüs i s l ^ m e ğ e b a s l a d i k t a n tenhatasrais, hası'at masarifi k o r u y a m ı y a c a k d e r e c e y e gelmistir. T r a m v a y şirketi d e Aksaray, Samatya, Y e d i k u l e hattı ü z e r i n d e k l m ü n a k a l â t ı n d a n zarar e t m e ğ e başlamıstır. Otobüsler bu h a t ü z e r i n d e T r a m v a v şirketine müthiş bir r a k i p kesilmîşlerdir. T r a m v a y v e şimendifer şirketleri ile ecnebi ve yerli bazı anonim şir ketlerin yeni kadrolar tanzim e d e • rek tensikat v a p m a ğ a k a r a r verdikleri haberi Tîcaret Müdiriyeti e c • nebi v e yerli şirketi er komiserliğl t a r a f m d a n e h e m m i y e t l e karsıian • mış, b u hususta derhal tetkikata başlanmıştır. Bu hususta a l â k a d a r B e l e d i y e erkânı da s u n l a n s ö y l e m e k t e d i r l e r : « Şirketlerin ten^îkat yapacakl a n n a daîr haberleri bîz d e gazetelerde okuduk. H â d i s e Ue h e n ü z resmes» a l â k a d a r değîliz. fcap e d e r s e ta&kfk&t y a p a c a g ı z m ı z tabHdirjk fik Bey tarafmdan bir konferans verilecektir. Bu gece, ra^dyoda da aynca kon feranslar verilecek ve ihtifalin taf silâtı nakledilecektir. Edirne'de yapılacak ihtifal Bngün Edirne'de yapılacak olan mimar Sinan ihtifali programının ana hatları şunlardır: Saat on altı buçukta Selimive'de Edirne halkının ve mekteplerin iştirakile büyük tezahürat yapıla caktır: 1 Mimar Kemal B. tarafmdan Siran'm tan'atı hakkında bir hitabe îrat edilecektir. 2 Erkek muallim mektebi edebiyat muallimi Nihat Sami Bey mimar Sinan gününde isimli siirini okuyacakhr. 3 Erkek lisesi edebiyat muallimi Vasfi Mahir Bev Sinan hakkında bir kaç söz sövlî'"'';rpk memle • kette Sinan'ın uyandırdıgi bediî heyecana tercüman olacaktır. 4 Ayni günü gecesinde Edirne halkevinde bir müsamere verilcrek Sinan hakkında hitabeler irat olu nacaktır. Konferarutan iir intiba Darülfiinu nFen Fakultesi kimyayi hayatî müdeT"l«'^rı?f»n N?rmı Asaf Bey dün, Darülfünun konferans salonunra zehirli gazler hakkında bir konferans vermiştir. Darülfünun ve yüksek mektepler talebelerinden bir çokları kon • feranrta hazır bulunmuşlardır. Nazmi Asaf Bey konferansmda zehirli gaz istimaîini^ tarihsesini yapmif, zehirli gazlerin ilk defa olarak umumî harp esnasında AI man'İar tarafmdan değil, Kırım harbinde ve on jan sonra 1871 Al • man • Fransız harbinde muhtelif devletler tarafmdan kullanıldığını mistir. Nazmi Asaf Bey konferaosının sonunda istikbal harplerinin zehirli gaz harbi olacağını söylcmiçtir.