1 Nisan 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 29

İç yüzeyi tostür kaplı okranı rğa Hatloştirici | Döjekti — | iştma Görileni yaklışık 20 V Rasim işareti Mi Anod — Rüsim Noklarsı ,; SAV. 25 KW tarafındaki mat levhada monitörün ürettiği resim görüntülenir. Resmi gerçekleştiren, saptırıcı bir devre ta- rafından yönlendirilen bir elektron ışınıdır. Mat levhaya çarpan elektron sayısına göre, önceden belirlenmiş yoğunluğa sahip bir karakter ekran- da görünür. Elektron ışını, renkli monitörlerde 20000 Volt'u geçen bir yüksek gerilimle üretilir. YÜKSEK GERİLİMLİ BİR VAKUM TÜBÜ Yüksek gerilim, negatif yüklü en küçük parçacıklar olan elektronların, resim tübünün bir ucundan diğerine ulaşmalarını sağlar. Tübün içindeki vakum ise bir diğer koşulu yerine ge- tirir: Resim tübünün içinde eğer ha- va varolsaydı, elektronlar yolları üze- rindeki hava molekülleriyle bilardo topları gibi çarpışacaklardı. Her çar- pışma ise elektronların hem yolların- dan sapmalarına hem de enerji kay- betmelerine neden olacaktı. Mat levhanın iç yüzeyi, elektron- ların çarpmasıyla ışıyan bir maddey- le kaplıdır. Bu ışıma sonucunda ka- rakterler ekranda görünür hale gelir. Yeşil monitör ya da siyah-beyaz te- levizyondaki gibi monokrom göste- rimlerde, ışıma tabakası her noktası eşit karanlıkta bir yüzeydir. Renkli gösterimde ise, farklı kalınlıkta taba- kalar kullanılır. Resim tübünün uç kısmı sırasıyla kırmızı, yeşil ve mavi tabakalarla kaplanır. Bu tabakalar birbirleriyle temas halinde değildir. Sık yerleştirilmiş “renk noktaları” sı- rayla birbiri üzerine yerleştirilir. Bun- lar birbirinden ince bir delikli taba- kayla ayrılır. Bir renkli monitörde noktaların sayısı, ekranın çözünürlü- ğünün derecesini gösterir. Eğer yük- sek bir çözünürlük düzeyi isteniyor- sa, daha çok sayıda ve daha küçük noktalara sahip bir monitörün alın- ması gerekir. Ekranda resmin oluşması satır esa- sına göre gerçekleşir. Elektron ışını ekranın sol kenarından sağ kenarına büyük bir hızla yönlendirilir. Işın sağ kenara eriştiğinde, yönlendirici üni- te onu satırın sonuna geri gönderir (resim 3). Bu geri gidiş sırasında ışın kesilmiş olur, yani herhangi bir nok- ta yaratmaz. Ardından bir satır aşa- ğıya geçerek aynı hareketi yineler. 'Tüm ekranı kaplayan bir resim genel- likle 625 satırdan oluşur. Görüntüle- nen resmin parlaklığını ayarlamak ol- dukça kolaydır: Mat levhaya çarpan elektron ışını ne kadar güçlü olursa, görüntülenen karakter o kadar par- lak olur. Peki, monitörün yönlendi- rici devresi, bir noktanın hangi renkte ve ne kadar parlaklıkta olması gerek- tiğini nasıl “bilebiliyor””? Çok basit. Bunu bilgisayardan öğreniyor. Com- moödore 64, yoğunluk, renk ve görün- tülenecek noktanın konumu gibi tüm bilgileri içeren bir video sinyali (FBAS) gönderir. Ayrıca C 64, 6 uç- lu video çıkışı aracılığıyla sesi de ile- tir. Commodore 128, resim ve ses sin- yallerini 9 uçlu Canon çıkış üzerinden iletir. C 128'de C 64'ten farklı olan yalnızca bu çıkışlar değildir. Aynı za- manda resim sinyali de farklıdır. DOLAMBAÇLARDAKİ SİNYALLER Commodore 128'in video sinyali RGB'dir (Red-Green-Blue — kırmı- zı - yeşil - mavi, televizyon resminin temel renkleri). Bu sinyal, satır başı- na 80 karakteri ekranda kaliteli bir biçimde görüntüler. C 128'iniz için bir monitör almayı düşündüğünüzde, uygun girişlerinin ve 80 kolon özelli- ğinin olup olmadığını kontrol ediniz. Gözün yanıltılabilmesi için gerek- li frekans sayısı, yapılan araştırma- lar sonucunda en az saniyede 24 re- sim olarak belirlenmiştir. Televizyon ve monitör teknolojisinde, hareketli resim imajının tam olarak sağlanması için saniyede 25 resimlik bir frekans kullanılmaktadır. Teknik uzmanlar çok daha iyi bir sonuca, “satır atla- ma yöntemi” ile ulaşmış bulunuyor- lar, Bu yöntemde resim ikiye bölünü- yor. Resmin ilk yarısında her satıra bir tek sayılı numara verilirken, ikinci yarıda her satır bir çift sayılı numa- ra alıyor. Ekranın ışıması saniyede 25 resimlik bir frekansın yardımıyla tit- remeyi büyük ölçüde ortadan kaldı- rır. Bu yöntem pahalı monitöflerde de kullanılır. Fakat kaliteli monitör- ler satır atlama yöntemiyle çalışmaz- lar, bunlarda saniyede 25 tam resim görüntülenir. Video girişine sahip bir televizyo- nunuz ya da bir monitörünüz yoksa, Commodore 64'ünüzün video sinyali resmi görüntüleyebilmek için bir do- lambaçlı yol kullanacaktır: Bilgisa- yardaki dönüştürücü (modülatör), sinyali antenden alınan bir televizyon sinyaline dönüştürür. Böylece anten girişi üzerinden yapılan bir bağlantı, resmin aktarılmasını sağlar. Televiz- yon bu sinyali yeniden bir video sin- yaline dönüştürür. Maalesef resim bu iki kez dönüşme sırasında kalitesin- den bir miktar kaybeder. Eğer tele- vizyonunuzun video girişi -SCART ya da Euro AV- varsa, C 64 herhan- gi bir dönüştürme işlemine gerek duy- maksızın sinyali ona aktaracaktır. Resimler arasında optik açıdan kali- te farklarını resim 4'te görebilirsiniz. Dileriz, monitörler dünyasına bu iki adımlar sizi çok şaşırtmamıştır. İleriki sayılarımızda, farklı sinyal tür- leri gibi, bazı teknik konuları irdele- meye devam edeceğiz. Başlangıç İşın Geri Dönüşü ! — V ,L— Hİ X L A el -— ——— — ——— ” Ekrana Bakış