1 Nisan 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 21

Ben ve Jean Means Beyin bugüne dek yaratılmış en şa- şırtıcı nesnedir. Solunumu, kalp hı- zını, sindirimi ve hücre onarımını otomatik olarak kontrol ettiği gibi, görüntü, ses, koku ve diğer duyusal bilgileri de değerlendirir. Aynı za- manda beyin mantık veya sezgiyle düşünür ve konuşma yoluyla başka- larıyla iletişim kurar. Gerçekten be- yin bilinen en güçlü “aynı anda bir- den fazla iş yapabilen (multitasking) ortamdır''. Ancak bizim bu harika bio-bilgi- sayarımız bozulduğunda, yaşam ka- litesi, hattâ bazan yaşamın kendisi tehlikeye girer. Cerrahinin tek kurtu- luş yolu olduğu bazı durumlarda tıp bilimi bir başka güçlü aynı anda bir- den fazla iş yapabilen ortama sahip oldu: AMIGA., UCLA Tıp Fakültesinde Anatomi Profesörü olan Dr.Ron Harper, tem- poral lob epile]esisîyle* ilgili Beyin Görüntüleme Araştırma Projesinde AMIGA'yı kullanmaya karar verme- den önce pekçok bilgisayarı denedi. Temporal lob epilepsisi beyinde de- rin nöbetlerle ve çeşitli otonomik ve organsal fonksiyon bozuklukla- rıyla giden bir hastalık. Daha kötü- sü, tedavi edilmezse hastalık beynin tümüne yayılan genel nöbetlere dek varabilir. Eğer nöbetin beynin belli bir yerin- den çıktığı saptanırsa, beyin cerrahı nöbet odağının kaynağını ortadan kaldırabilir. Geçmişte cerrahlar bey- nin derininde böylesi bir elektriksel faaliyetin ucunu yakalayabilmek için değerli beyin dokusunu tahrip etmek zorunda kalıyorlardı. Halbuki günü- müzün gelişmiş, yarım milyon dolar- dan fazlaya malolan görüntüleme ay- TİLİ CERRAHİ UcLA Tıp Fakültesinde AMIGA'lar - oldukça yenilikçi bir araştırma programında beyin cerrahi tekniklerini mükemmelleştirmek amacıyla kullanılıyor. gıtlarıyla derindeki beyin dokusu hakkında daha az zarar veren teknik- ler kullanılarak bilgi edinilebilmekte ve bu daha sonra AMIGA'da sayısal- laştırılarak renkli resimlere dönüştü- rülebilmektedir. Dr.Harper'a göre “Bu sayısal be- yin görüntüleri ameliyatın yararlı olup olmayacağını bilmemizi sağlı- yor. Bir süre geçince beynin hastalı- ğa tutulmamış yarısı hasta tarafın nö- bet davranışını öğrenebilir. Bir kez böyle bir “yansıma' oluştu mu, diğer bedensel işlevleri etkilemeden bu den- li beyin dokusu çıkaramayacağımız- dan, ameliyat olanaksız hale gelir. Doktorlar ameliyat öncesi her bilgi kırıntısını değerlendirirler. Sonuçlar bu görüntüleme işlemleri öncesine göre düşünülemeyecek kadar iyi.”” BİLGİSAYARLA BEYİN GÖRÜNTÜLEME TEKNİKLERİ Yakın zamana dek beyin cerrahı- nın çalışabileceği teknikler, kemik ya- pıları en iyi gösteren Bilgisayarlı Ek- sen Tomopgrafisi (Computerized Axi- al Tomography - CAT), ve kanama- ya veya beyin hasarına yol açmaksı- zın yerleştirilmesi çok zor olan deri- ne yerleştirilen elektrodlardı. Oysa DSA, MIR ve PET taramaları (scan) gibi bilgisayarlı yeni görüntüleme tek- nikleri bu alanda devrim yarattı. Fark alınarak yapılan sayısal da- mar görüntüleme (Digital Subtracti- ve Angiography - DSA) kan damar- larını görülebilmesini sağladı: man- yetik görüntüleme rezonansı (Magne- tic İmaging Resonance - MIR) bey- nin yumuşak dokularını gösterdi; po- zitron emisyon tomografisi (Positron Emission Tomography - PET) radyo- aktif işaretli glukoz moleküllerinin tutulmasını izleyen beyin faaliyetle- rinin yerinin ve yoğunluğunun sapta- nabilmesini sağladı. Bu pahalı tara- ma aygıtlarında elde edilen bilgiler görüntüler halinde AMIĞA gibi dü- şük fiyatlı bilgisayarlara aktarılabilir, böylece cerrah kendini ikna edebile- cek kadar üzerlerinde çalışabilir. Mikrobilgisayar kullanmanın bir baş- ka yararı da, her iki beynin farklı bir özelliğini yansıtan bu farklı tarama- ları birleştirmektir. Bu şekilde DSA, PET, MIR ve CAT taramaları tek bir görüntü halinde toplanabilir veya yanyana gösterilerek ayrı ayrı değer- lendirmelerinden daha fazla bilgi sağ- lanır. UCLA Beyin Görüntüleme Proje- si önünde her türden bilgisayar gö- rüntülemede parlak bir gelecek olan AMIGĞA'yı tıibbi görüntüleme için ideal bir seçim olarak görmekte. Dr.Harper'a göre ““Geleneksel CAT taramaları artık devrini yitiriyor. Za- mana karşı savaşıyorsunuz, çünkü hasta, aşırı radyasyon dozundan korkmaya başlamanızdan önce yete- rince x-ışını bombardımanıyla karşı karşıya gelmiş bulunur. Burada so- run hastanın ne kadar radyasyon ala- cağıyla, CAT taramanın ne kadar göstereceğidir. MIR'ın değeri işte bu noktadadır, çünkü hasta iyonlaştırı- cı radyasyon yerine yalnızca manye- tik alan altında kalmaktadır. Daha- sı, bu şekilde yumuşak dokuları re- sim biçiminde görebilmemiz olanağı vardır. Tümör varlığında olduğu gi- bi çevre dokuların yer değiştirmesini ve sıvı yapılarını görebilirsiniz.”” “Böylesi görüntüleme çıkmadan 21