24 Aralık 1943 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 14

(Tanzimâtı Hayriye) den evvel Türk mil. liyetçiliği yoktu. Türk milliyetçiliği olma- dığı gibi gayri müslümanlar e ği de düşünülmüş değildi, Osman'ılık Ümmetçilik, Osmanlı imperatorluğu ca- miasında bulunan bütün ıbleye te du, Lisan, din, sanat, edebiyat, musiki, mi- mari bu, vahdetin yuğurmu iğ. olduğu ifade- nin en kuvvetli mânaşını hav; Tarih, müşterekti, Niğbolu, Vari na, Kos va, Belgrat, Viyana, Muhaç, fethü Kostan, taniye ilâh.. Zaferler ve, bu zaferlerin tarih sahifeleri, destanları müşterek hir he- yecan, , müşterek bir kalp ile ferahlanan, sızlayan bir tüh bütünlüğü arzediyordu. İlâyı kelimetullah uğrunda şehit Sr gazi kalmak mefahırı diniyeden idi. Çünk müslümanlığa karşı düşmanlar birdi, Gayri Tü p küffara kılıç EN islim zaferini, islâm medeniyetini, islâm vahdetini vücude ge- tirmek için kalben savaşmaktı. Bu, ümmetçilik vahdeti içinde reaya, e. manetullah sayıiarak, son dereçede âdilâne hareket olunurdu. Bu &pten ötürüdür ki, hıristiyan devletlerin “zulmünden kaçan. lar ve Osmanlı zaferile kurtulanlar o gönül ri ama sürülerle, tümenlerie müslüman. lığı kabul edip insanlık hürriyetlerine, din Ve nel serbestliğina sahip olurlardı. Vaktaki, Moskoflar; iki yüz elli beş sene Altınordu Türklerinin tahtı tâbiiyet ve hâ- g © Bn 2 3 B 3 8 B 5 a » bei > a 5 p > B >E ai rak devletlerini kurdular, İşte bundan son- ra reaya denilen hmüstiyan anasır, (Deli Petro) nun çizdiği (Slâvlık) ve hıriştiyan- ları himaye çerçevesi fikri içine girmiş ol. Çünkü, (Deli Petro) nun zuhurunda Os- manlı imperatorluğu devleti isyanlar, keş- mekeşler, yeniçeri zorbalarının, âtıl, hırsız vezir ve serdarların elinde esir idi. Prut'dan Sonra fr kollayan oMo3- koflar, nihayet (Poltava) o zafierile manlı imperatorluğu reayasını yerinden oy» GEÇMİŞ (ZAMAN 'OLUR Tayyare bize, icadından ve talbi k sahasına intikalinden biraz öylece kalmıştır. İşte bundan kelte bir iç sanayie istinat etmediği için Geçmişle nattılar, Ve, Osmanlı imperatorluğu devle- ti reayasının devlet metbualarına karşı ha. rekete sağ de (Poltava) dan başla. mış oldu * Moskoflar, ortodöksluk o hâmisi namı tahtında şarki Romaya (İstanbul vesaire) hâkim olmak gayesile reayayı teşvik eder oidu. Bir yandan da (Slâvlık) ittihadmı vü. . cutlandırmağa koyuldu. (Slavlık) ın bu, bu, ateş ve gayz-ı kini bilâ fasıla ve envaı hile ve desayis ile asırlarca durmadân bir belâyi asümani gibi Osmanlı imperatorluğu devleti üzerine tesallut ı imperatorluğu (o dahilnde ferih yeğ ve her türlü serbestiye ve hürriyete e nail olan reaya, Moskof- ların tabrikile still daiyesine, Osmanlı- ları Rumelinden, şuradan buradan atmağa pişdar oldular. Fakat; bütün bunlara rağmen Osman kurduğu üm- tilâlara karşı kemali metanetle göğüs g& ii, Müslümanlık gayreti, bir çok dahili” i tişaşlara rağmen düşmanlar karşısında topluluğunu, fikir ve, imân varlı; parça. sız gösterdi. Gayri Türk müslümanlar, hiç bir vakit milliyet hislerile meşbu değme di. Yalnız ve, yalnız küffara karşı müşte. rak bir imanın verdiği varlıkla Osmanlı ali. peratorluğu devletini müdafaa ve bakada müttehit idi, İşte bu, kuvvet ve imandır ki, (Tanzi. matı Hayriye) ye kadar her türlü dahili ve sonra girmiş; fakat memle- 29 - 80 yıl evvel ük ava şehidimiz meşhur tayyareci Fethi ve devrin büyükleri Huzurunda ilk İsorliksla* ii 236 gophakfan, TANZİMATIN HEDİYESİ harici belâlara, her ne bahasma olursa ol. sun karşı koymağa kâfi gelmişti. Sancakı seni altmal toplanan kütleler; ırk ve ka- fankı gözetmeden şahlanıp yürümüştü. (Tanzimat Yy ) ye kadar veştrmiki rım bin türlü cebir v. ısında ümmetçilik bütüntüğümüz, Vm korudu. :e Bulgarlar, ne Sırplar, ne Şu ve ne de bu, istiklâllerini alamadılar, En zayıf addolun- duğumuz Mora isyânı kinci Mahmut, fener merkezini bilâtered. e ayni imanla bilâ tereddüt düşmanı müş. tereke emri şahanede sonuna müheyya idi (Tanzimatı Hayriye), hıristiyanlığa ser. besti' verince ve, hıristiyanlık devlet içinde devlet reha Pele çözüldü. Artık devlet * otorit. tsinin siyaseti, söz geçe liği, çilem aralı Yer yer ği — şi Reaya istiklâllerini temine ko- Otoritesi elden giden ve görüş si- lar bütünlüğünü kaybeden ümmetçilik, . kendi kendine çözüntüye gitti. Evvelce din ve, devlet uğruna şehit ve gazi olmak is. teyen gayri Türk müslümanlar, hıristiyan- larm devlet otoritesinde yer almalarından ürkerek kendi başlarının çaresine düşer ol. dular. Ve, bu hareket hem tabii bir (reak. siyon) un eseri ve hem de harici tahrikâ- tıp fikir mel'aneti halinde tecelli etti. taraftan kavimler bni daiyesin! ederken diğer cihetten de gayri Türk Yer kavimler, mil. Siyeri iftihar etmeğe, muhtariyet ve isti lâlleri pöğinde koşmağa, Körler 'nin aleyhi: hide söz söyletmemeğe koyuldula; e Arnavut milliyetini diriltmeğe çalıştılar, (Naim bey Feraşeri meşhur Şemsettin Sa. mi beyin kardeşidir.) Bir mefiki Msi kuvvetlenmesi “için, iki a ihti; iyaç vardır. Bunlardan illi mefharet- gayz-u adavet uyandırmakla hasıl olur, Abdullah Nedimle, Naim beyin her ikisi de bu, milli kini uyandırmak için «Türk düşmanlığı» nı yaymağa lüzum görmüşler. “di Osmanlı camiası içinde siyasi ve idari mevkilere sahip olan Arnavut münevverleri de şöyle diyorlardı: «Biz Arnavutlar, istipdadı yıkmak için, YK in Malili, Killi Mil il