13 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7
İNGİLİZ GAZETELERİ AIDS E ER, .. MA Siyasi haberleri kimler, nereden ve nasıl öğrenirler ? Hariciye Nezaretile yapılan temaslar, doğru haber vermekle meşhur bir kaç gazeteci Dünya hadiselerine ve bilhassa beynelmilel buhranın muhtemel in- sunuz. Avrupanın muhtelif memle- keteirinden gelen haberler arasında doğruluklarında en az tereddüd edi- ienleri hiç şüphe yoktur ki İngiliz gazetelerinin haberleridir. İngiliz gazeteleri, bir ikisi müstes- na olmak üzere, doğruluklarından ye yahut doğruluğa yakınlıklarından şüphelendikleri haberleri yazmazlar, Dünya gazetelerinin kâh okuyucu- larını ümide, kâh bedbinliğe sevk eden bu haberleri nereden aldıkları- mı öğrenmeğe merak ediyorsunus, değil mi? Bu merakınızı tatmin için Şunu söyliyelim ki siyasi muharrirler ve muhabirler muhtelif memleketler- de muayyen yerlerden haber alırlar. Meselâ Amerikada dünya vaziyeti- ne aid haberler, Beyaz saraydan ve- rilir. Esasen Reisicümhur B. Roose- yelt, haftanın muayyen günlerinde gazetecileri davet ederek dünya ha» diseleri hakkında kendilerini tenvir eder ve kendi noktai nazarını da an- latır, Berlinde gazetecileer siyasi haber- iler, Wilhlemsirasseden, Pariste Çuai d'Orsay'dan, yani Alman ve Fransız Hariciye Nezaretelrinden verilir, Far kat dünya siyaseti haradislerinin asıl merkezi Londrada Downing Stre- eb'tir. Downing Street, Londranın çok sakin ve mütevazı bir caddesidir. Bu caddede başılca üç bina vardır. Cad- denin bir kenarında İngiliz Hariciye Nezareti binası ve bunun karşısında 9 ve 10 numaralı iki mütevazı bina bulunuyor. 9 numaralı binada İngi- liz Maliye Nazırı, 10 numarada da İngiliz Başvekili oturur. Başvekilin ikametgâhı, muhtelif nezaret binaları arasında en küçüğü ve en mütevazıldır. İngilterenin harici siyasetine aid müzakereler, Downing Stretteki İngiliz Başvekilinin oikametgâhmda Bereyan ettiği halde gazetecilere har Yadis vermek salâhiyeti yalnız Hari- Ciye Nezaretine aiddir. Dünya siyasi havadislerinin mer- kezini teşkil eden İngiliz Hariciye Ne zareti binasınında muhteşem bir Mânaarası yoktur. Hariciye Nezareti. Re memur olan gazete muhabirleri hususi bir duhuliye kartını ham'i bu- tunuyorlar. Bu kartı hamil olmıyan Siyasi muhabir ve muharrirler Ne- zarete giremezler. Kartı hamil olan- lar ise, hiç bir kayde tâbi olmaksızın Hariciye Nezaretine girerler. Otoma- tik bir asansörle İkinci kata çıkar. ler. İkinci katta, muhteşem dolap- larla mücehez bir koridor vardır. Bu dolaplar üzerinde esrarengiz bir takım rakamlar göze çarpar. Bunlar evrak hıfzına mahsustur, Fakat bu dolaplarda mahrem ve mühim evra- kın saklandığını sanmayınız, Koridorun nihayetnide, 86 -8 kişi- nin ferah ferah oturacakları kadife- den İk! büyük koltuk vardır. İki kol- tuğun karşısında: «Sigara içmek, katiyen yasaktır» lâvhası göze çar Par. Mâamafih bu memnuleyete rağ» men koridorun bir çok yerlerinde si- güra tablaları vardır. Koridorun içi de sigara dumanlarile doludur. İngiliz Hariciye Nazırı, pek nadir ahvalde ziyaretler kabul eder: Gaze- teciler, havadisleri Nezârete bağlı yatbuat idaresinden alırlar. Gazete- cilere havadis veren memurlar, ya meslekten yetişmiş o diplomatlardır; yahut gazetecilik yapmışlardır, Mu- habir ve muharrirler buradan aldık- Yarı haberleri, hususi istihbarat diye Yazarlar ve Hariciye Nezaretinden ildıklarını katiyen ima etmezler. Bu Heğişmiyen bir ananedir. Bir gazetö cinin havadis membaını gizli tutma sı, gazetecilik mesleği icabatındandır. Bu ananeye İngiliz gazetecileri bihakkin riayet ederler ve bunu me$- lek haysiyetinin icabatından adde- derler. Resmi mahiyette havadişler ise Hariciye Nezaretinin direktifleri dairesinde Nezaretin mesul memur- ları tarafından verilir, Gazeteciler, iki kanapede olurarak matbua$ müdürlüğü tarafından ha. vadiş vermek için vaki olacak daveti beklerler, Salâhiyettar memur, g& etecileri kabul ederek sordukları suallere ceyap verir. Daha doğrusu kaçamaklı mukabelelerde bulunur. Bunun üzerine salâhiyettar memurla gazeteciler arasında, havadis almak için bir münakaşa düellosu cereyan eder, Hariciye Nezaretinde havadis alk mak için vaki olan bu şahsi temas- lardan başka her gün muntazaman gazeteci içlimaları vukubulur. Öğle vakti Reuter, Havas İngiliz ve Ame rikan Associatlon Presse ve diğer büyük ajansların mümessilleri, gür nün hadiselerini doğru bir surette kaydetmek için Hariciye Nezaretinde toplanırlar. Amerikan ajanslarınm muhabirleri ve İngiliz gazetelerinin siyasi muharrirleri, ayrı ayrı kabul olunur, Maamafih tecrübe ile sabittir ki, gnzeteciler, mühim haberleri, resmi makamlardan ziyade kendi araların- da toplarlar. yardır. Klüplerde, hususi sosyeteler- de onlarla görüşür, muhavere esna- sında işe yarıyacak havadisleri, top- lar ve kendi malümatile birleştirerek siyasi makale ve ya hâvâdısını yazar. En mevsuk siyasi haberlere vakıf gazeteci Geope Doowson'dur. Bu 64 yaşındadır ve Times gazetesinin baş- muharriridir. Hiç bir zaman, İngiliz Hariciye Nezareti koridorlarında gö- rünmez. Bir insan İngilterede sene- lerce müddet kalsa bile Times gazete- le İngilz Hariciye Nezareti arasın- daki münasebetlerin mahiyetini öğ- renemez. Hükümet mi Times güzctesi üze rinde, yoksa Times gazetesi mi hü- kümet üzerinde müessir olur? Bunu ayırmak kabil değildir. Doğru olan bir şey varsa, oda her iki şıkkın da doğru olduğudur. Times başmuharriri B. Doowson bütün İn- giliz nazırlarile sıkı temastadır ve B. Chamberlain'in şahsi dostudur. Times'in başmakaleleri, Başvekilin ilham eseri olduğu tahmin edilmek- tedir, Doowson çok çalışkan bir gazete. cidir. Gece yarısından sonra geç saatlere kadar Times'te bulunur. İs- mi gazetenin hiç bir tarafında gö- rünmez. Reklâmdan nefret eder. Hiç bir yerde de fotografı bulunamaz. Hariciye Nezaretinin koridorunda- ki koltuklarda İngilterenin sahibi nüfuz diğer gazelecilerinede rasla- mak mümkündür. Bunlar arasında News Chronlele güzetesinin siyasi muharriri B, Vernon Bartlettir. Ken- disi son zamanlarda mebus seçilmiş, fakat gazetecilikten ayrılmamıştır, B. Bartlett havadislerini, vazifeşi- nas bir muhbir gibi, birer birer top- lar, arkadaşlarına yardım etmeği de ihmal etmez. Diğer zeki ve kulağı de- lik bir gazeteci de Daliy Telegraph Nazırı iken en doğru siyasi haberleri yazardı. Maamafih bugünde le nox'un yanları, en sağlam haberle. re dayanıyor. harriri B. Boyt'tur. O da İngiliz Ha- riciye Nezareti koridorunun daimi müdavimlerindendir. Manchester Guardian gazetesi, bir vilâyet merkezinde çıkmakla beraber, Londrada çıkan ve günde bir milyon nüsha satan bir çok gazetelerden daha ziyade nüfuz ve tesir sahibidir. Gehe bir vilâyet merkezinde çi- kan muhafazakâr Yorkşayir Post gazetesi de ayni nüfuz ve ehemmiyeti haizdir. Bu gazete, Eden - Churcih grupunun fikirlerine tercüman olu- yor. Mühim bir siyasi hadise olma- dığı zamanlarda, İnglizi Hariciye Ne- zaretinin koridorları sükünetiidir. Fakat bu buhranlı günlerde Hariciye Nezaretinin koridorları arı kovanı gibi kaynıyor. Bursa (Akşam) — Birkaç günden- beri şehrimizde toplanan Bursa me- buslarından bir grup, halkla temas ederek tedkikler yapmaktadır, Bu teğ- kikler, canlı bir alâka uyandırmıştır. Ticaret odasında yapılan ilk toplan- tıda, Bursa fabrikatörleri, muhtelif dileklerde bulunmuşlardır, Bu dilek. leri şöyle hülâsa etmek mümkündür: Bursada İpek dokuma sanayii gün- den güne gelişmektedir. Fakat buna mukabil teknisyen amele ve usta ye- tişmediğinden, bu ihtiyacı karşılamak üzere Bursa Sanatlar mektebinde bir dokumacılık şubesi açılmalıdır. Fabrikatörler, muharrik kuvvetle çalışmıyan ve işçi sayısı ondan nok- san olan müesseselerin Muamele ver- gisi muafiyetine de temas etmişler ve evvelce yapılan müracaat Üzerine hazırlanmakta bulunan bu işe ait ka. nun projesinde mebuslarımızdan yar- dım istemişlerdir. İşçi borsası açılmasına alt, İş Ka- nununün iki maddesinin devletçe temi. nini istiyen fabrikatörler, itirazları tedkik komisyonu için de, evvelce ol- duğu gibi muvazzaf teşkilâtın yeni. den kurulmasını temenni etmişler dir. Sanayide kullanılan elektriğin in dirilmesi, mesleki kurslara devam mecburiyetinin yüzden aşağı işçisi bu- lunan müesseselere de teşmil ve İki tezgâhli imalâthanelerin İş kanunu- na tabi tutulmaları da fabrikatörlerii dilekleri arasındadır. Bundan baş- ka, devletin istatistik bakımından ma- lümat toplamağa salâhiyetli makam- larından gayri dairelerin sık sık ve cevabı uzun sualler sorduklarından İzmit (Akşam) — İzmiti ziyaret eden İktisad Veki. MB. Hüsnü Çakır kâğıd fabrikasında tedkilerde bu- Tunmuş, selüloz fabrikası inşaatını da gözden geçir- - miştir. Resimler İktisad Ve- kitini müsteşarla beraber Bursalıların dilekleri Bursa mebusları halkla temas- larına devam ediyorlar m ç Bursa mebuslarından bir grup, solda B. Nevzad Ayan, ortada B. Fazlı Güleç, sağda B. Sadi Konuk şikâyet ederek, böyle malümatın, dev. letin salâhiyetli makamlarından âlı- narak, kendilerinin büyük bir müş- külden kurtarılmalarını rica etmiş- lerdir. Belediye salonunda müntehibi sa- niler ve halk mümessillerile yapılan toplantı daha enteresan olmuştur. Bu- rada konuşulan muhtelif mevzular arasında su, elektrik, inşaat, hasla- ne, orman gibi işler yer almıştır. Bundan sonra Bursanın turistik va- ziyetinin inkişafı üzerinde durulmuş; Bursa - Karaköy demiryolunun yap- tırılması; şehrin imarı, Çekirgenin modern bir su şehri haline konulma- sı ve Uludağın tabii servet ve kabili- liyetlerile mütenasip teşebbüslere gi- rişilmesi için behemehal devlet yar- dımına ihtiyaç bulunduğu tebarüz et- tirilmiştir. Bursa mebusları, şehirden Sora Mudanya, Karacabey ve M. Kemalpa- şa kaza ve köylerine de uğramışlar, halkla temaslarına devam etmişler- dir. Iktisad Vekili Kâğıd fabrikasını gezdi Muğla (Akşam) — Muğla ortaokul talebesi, geçen ders yılı zarfında yap» tıkları resim ve diğer eserlerden, mürekkep zengin bir sergi açmıştır. Halk, bu sergiye büyük alâka ve rağbet göstermiştir. Muvaffak sayılan sergide elişleri, tablolar, karikatür ve resimler, muhtelif sepet işleri ve saire çok güzel ve can» lıdır, Yukarıdaki resimde bu sergi görünüyor.
