13 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Sahife 4 - Almanyanın maksadı, Romanyaya el atmak için Macarları elde etmektir | istiyorsa, bugün Danzig etrafinda (Baştarafı 1 nci sahifede) londra 12 — Berlindeki Times muhabirinin istihbaratına göre İtal- ya Huriciye Nazırı kont Ciano, bugün B, Hitler ile Berchtesgadende yapa- Cağı mülâkat esnasında muhtelif Av. rTupa meseleleri hakkında Almanya- nın düşüncelerini öğrenebilecektir. Berchtesgaden 12 (A.A) — Vene- diğe kadar Dr. Göbbels'e refakat et- miş olan propaganda müsteşarı Otto Dictrich, bugün Almanyaya avdet etmiş ve doğruca Berchtesgaden'e giderek Hitlere mülâki olmuştur, Dr. Göbbels, Veneğikte bir kaç gün daha kalacaktır. Londra 12 (A.A.) — Financlal Times gazetesi Clano . Von Ribbentrop mü- Yâkatının neticeleri hakkında tefsir- lerde bulunmaktan içtinab ediyor ve diyor ki: «Danzig mühim zorluklar göster- mekte devam ediyor, Fakat gümrük- ler meselesi pekâlâ halledilebilir. Mus. #olininin Hitleri alelâcele bir harekete ğeçmekten menetmek için nüfuzunu kullanacağı söyleniyor, Keza Ro- manın daha geniş bir proje tasar- ladığı da iddia ediliyor. Pu proje, Fransa, İngiltere, Almanya ve İtalya münasebetlerini iyileştirmek ve son- rada daha geniş bir hedefe doğru İlerlemek üzere bir konferansın akdi- ni istihdaf eylemektedir. Mussolini şahsan böyle bir projeye taraftardır ve bu yolda bir teşebbüs yapması im- kân dahilindedir.» Sulh muahedelerini değiştir- mek istiyorlar Paris 12 (A.A.) — Jour . Echode Paris gazetesinin hususi muhabiri Berlinden yazıyor: «Nazi matbuatının bazı *efsirlerin- den anlaşıldığına göre Salzburg'da bütün sulh muahedelerinin - tadili derpiş edilmektedir. Bu itibarla Ma- caristana ve bu memleketin arazi temayüllerine kârşı büyük bir alâka gösterildiği muhakkaktır. Söylendiği- ne göre bu temayülleri teşvik etmek- Je İtalya ile Almanya takib ettikleri genişleme siyasetine Macaristanın da iştirakini temin etmeğe uğraşmakta» tar, Polonyanın azimkârane tarzı hareketi Almanya üzerinde bir tesir birakmıştır. Almanya Dahizige taar- Tuz etmekten ise evvelâ daha az mu- kavim bir noktada muvaffakiyet el- © de etmeğe çalışacaktır. Şimdiki halde ise daha az muka- vim olan nokta Ma:aristandır. Berlin 12 (A.A) — Havas muha- biri bildiriyor: Angriff gazetesi, arazi vaziyeti ile » alâkadar sulh muahedelerinin tadili meselesini, Salaburgda görüşülen “noktalardan birisi olarak göstermek- , ie ve devam: bir sulhün ancak Tria. “ von ve Saint Germain muahedelerinin tadili ile kabi! olabileceğini söylemek- tedir. Diğer taraftan, Berlinde kont © Csaky'nin son zamanlarda B, von © Ribbentropa yaptığı ziyaret bahsin- © de Berlinde büyük ketumiyet muha- İaza olunmuştur. B, Hitlerin Buda- © peşleyi ziyaret edeceği de kati.suret- te yalanlanmaktadır. Fakat Angriffin bu mülâhazaları, mihver memleketlerinin Balkanlarda “teşebbüslerde bulunmalarının müs- —tebad olmadığını gösterir gibidir, T1- © maye altındaki Slovakya ile mihver devletlerinin dostu olan Macaristan : münasebetler daima çok gergin bulunmuştur. Bu güçlükler, “her dakika bir müdahaleyi mucib - olabilir. Macaristanı elde etmek için — sarfedilen gayretler Pariş 12 (A.A.) — Ciano - Ribben- 1 mülâkatından bahseden Jour diyor ki: , «Son haftalar zarfında Almanyanın © Macaristan üzerindeki tesirlerinin arttığı müşahede edilmekten hali kalmamıştır. Her şey şunu gösteri. yer ki Berlin, nüfuzunu ve lüzumu “balinde askerlerini Romanyaya ve “Römaânyanın arzu 1l€ bakılan zengin- liklerine kadar yaymağı mümkün için, Macaristanı bir anlaşma sına mecbur etmek istiyor, Eğer nya, filhakika, en mühim gay- orta rupaya - tevcih etmek a kilm yapılan gürültüler, enternasyonal dikkati başka tarafa çevirmeğe ma- tuf hareketlerden başka bir şey 6€- ğildir.» Pigaroda d' Ormesson diyor ki: «İtalyada, bir eşi bulunmaz Signor Gaydadani başka, yarın Danzig için dövüşmek fikrini kabul edecek bir İtalyan hemen hemen yok gibidir. Bu noktada bütün müşahedeler bir- leşmektedir. Bununla beraber, her türlü ibtimale karşı her zamankin- den ziyade müteyakkız bulunmamız lâzımdır, Diklatörler, eğer Fransada, İngilterede ve Polonyada, teşebbüs- lerini ucuza mal etmek için hücum €decekleri zayıf noktalar bulmak İsti. yorlarsa, çok aldanırlar, Sulh, ancak, kuvvete istinad eden hakikat ile kur- tanlabilecektir. Hakikati ilân edelim ve kuvveti gösterelim.» Ordre diyor ki: «Diktatörlerin nihayet üzerinde karar verecekleri hareket tarzı ne olursa olsun, demokrasilerin bundan böyle en ufak bir fedakârlıkta bulun- mamaları lâzımdır. Zaten neye ya- rar? Demokrasiler, bu gibi fedakâr. liklarla, hatti kısa bir zahiri sulh müddeti dahi kazanamıyacaklar, fa- kat bilâkis, ancak demokrasilerin azmile duran Alman - İtalyân taar- ruzunun daha çabuk harekete geç- mesini imkân dairesine getirecekler- dir; Humanite diyor ki: «Hitlerin niyeti, bundan 12 ay ev- vel Südetler meselesindeki hareketi- ni tekrar etmek ve Danzig meselesi. | nin doğurduğu buhranı, kendi şart- larını dikte ettirebileceği müsait za- | mana kadar İnkişaf ettirmektir. Salz- | burg mülâkatının hedefi, Danzig me- selesinin ovahimleşmesi takdirinde | faşist İtalyanın nereye kadar gidebi- leceğini öğrenmek ve «uzlaştırma» darbesinin yeniden faydalı surette | tekrar edilebilip edilemiyeceğini an- lamaktır.» Almanya kömür mıntakasını istiyor Berlin 12 (A.A.) — Havas: Slazburg görüşmeleri, bir hareketin arefesinde | mi vuku buluyor? Askeri nakliye va- sitalarının mühim seyrüseferi, benzin satışının sıki bir vesika usulüne tâbi tutulması işçi ve ihtiyatların silâh al- tına alınması nazarı dikkati celbet- mektedir. Alman siyasi mahafilinde bazıları- nin kanaatine göre cenubi Tiroldaki Almanların çekilmsei karşılığı olarak Almanya kendi istekleri yolunda İtal- yayı daha esaslı bir surette teahhüd altma koymak emelindedir. Bir Ak man müşahidi geçenlerde diyordı ki: «Bizce, Almanyanın cenubi Tiroldâ katlandığı fedakârlığı İtalyanın ya- kında bize yapacağı hizmetlerle telâfi olunacaktır. İtalyanlar ise, Tirol işini daha evvelce Almanyaya yaptıkları hizmetlerin bir karşılığı olarak telâk- ki ediyorlar.» Diğer taraftan Angriff gazetesi Bal. kanlarda toprak tadilâtından ve bil. hassa Macaristandan bahsetmekte- dir, Macaristan şimdiye kadar iki mih- ver devleti arasmda mahirane bir si. yaset takib ederek kendi istiklâl için felâketli olacak bir itaat politikasın- dan kaçınabilmişti. Bundan sonra da aynı oyuna devam etmek imkânı Ma- caristana bırakılacak mıdır? İkinci bir vakla da şudur: Bazı Al. man gazetelerine göre Almanya artık yalnız Alman Danzig şehrini değil fa- kat bol kömür tedariki hakkını yani Korridordan maada yukarı Silezyayı da Olza mıntakasını da Polonyadan istiyor. Polonyaya karşı tahrik olunan mat- buatın verilen parolayı biraz aştığı an- laşılıyor. Çünkü bu akşamki gazete- lerin lisanı biraz daha mutedil gözü. küyor. Berlin 12 (A.A.) — Hamburg Frem. denblatt gazetesi Danzig meselesi hak. kında «Bazı vakalar» başlığı altında yazdığı bir makalede diyor ki; Mevzuubahis olan şey dört yüz bini Almanın, Südet ve Avusturya kardeş. leri gibi anavatana dönmek hakkını istemekle olmalarıdır. Hususile ki Danzigin Almanyaya avdeti hiç bir AKŞAM “Kral Karol - İsmet İnönü mülâkatı (Baş tarafı 1 nci sahifede) şart kıliyor. Bu suretle, Türkiyenin Fransa ve İngiltere ile ittifakının Bal- kanlara ne muazzam bir emniyet tar- tası kattığı. kendiliğinden tezahür eder. Balkan Birliği, kurulduğu günden- beri Avrupanın bu kısmında sulhün | ve emniyetin sarsılmaz temeli olmuş- tu, Orta Avrupa karıştı, Çekoslovakya yok oldu, Küçük İtilâf kendiliğinden mualtai kaldı. Bütün bu tehlikeli kar- gaşalıklar içinde Balkanlarda hiç bir şey olmadı ise, bunun sebebi sadece Balkan andlaşmasıdır. Fakat eskiye nazaran tehlike büyümüştür, Kendi. ne «hayati saha» arayan bir büyük devlet Balkanlara âyak atmış, ordu kurmuştur, Ne istediği, ne yapacağı henüz belli değildir. Onunla bugün bemhudut olmak felâketine uğrayan memleketlerden her biri, tek başına, yutulması Kolay bir şikârdır. Onun için bu tehlike karşısındaki bazı telâşla- rı, korku ve tereddüdleri izale edecek tek çare, birliğe ve beraberliğe daha fazla kuvvet, daha fazla samimiyet katmaktır. 'Bu bakımdan, her yeni anlaşmanın, her yeni konuşmânın büyük faydası inkâr olunamaz. Kral Karol ile Tür. kiye Relsicümhuru arasındaki mülâ- kat, Balkanlardaki daha sıkı birleş. menin, müşterek hayati menfaatleri iyi idrak etmenin alâmeti sayılarak derin memnuniyetle karşılanmalıdır. Bahusus, Salzburg mülâkatında İtal. yan ve Alman Hariciye Nazırlârı ara. sında St. Germain ve Trianon muahe- delerinin mukadderatı görüşüldüğü ajans telgraflarile ilân edildiği bir s- rada Balkan anlaşmasının daha fazla kuvvetlenmesi lüzumunu ileri sür. mek - Türkiyeden ziyade diğer dostla. İ rımız için- faydasız sayılamaz, Necmeddin Sadak etmemektedir. Çünkü Danzig hiç İ ecnebi devlete aft bulunmuyor. Man- tıki olarak Danzig meselesinin halli hiç bir güçlük göstermemek lâzımdır. Budapeşte 12 (A A) — Salsbürgda Alman Hariciye Nazir Von Ribber. tropu hususi olarak ziyaret eden Ma- car Hariciye Nazırı Kont Osaky Ma- caristana dönmüştür. Mezuniyetine burada devam edecektir, Slovaklar yardım istiyorlar Bratislava 12 (A.A.) — Slovenska Politika gazetesi yakıyor: «Halihazırda Slovakyanın mukud- deratı mevzuubahsoluyor. Vaziyet vahimdir, Cereyan edecek farihi ha- *diselerin bizi birleşmiş bir halde bul- ması lâzımdır. münasebetleri şimdiki vaziyelin sık- let merkezini teşkil etmektedir. Bu “mesele gelecek günler zarf hal- ledilecektir. Biz, Polonyanın Alman- yanın komşusu ve Almanyanın müt- tefiki sıfatile bu meselenin halli ile doğrudan doğruya alâkadanz. Biz, istiklâlimizi Hitlere borçluyuz.» Bu gazete, Almanyaya katşı sada- katini bu suretle ilân ettikten ve Po- Jonyaya karşı Almanyaya müzaheret edileceğini kapalı bir şekilde temin ettikten sonra bu hizmetlerine mu- kabil Berlinden Slovakyanın Maca. ristana karşı müdafaasını istemekte. dir. Çünkü, diğer cihetten bu gazet: Macaristan hakkında neşrettiği uzun bir röportaj'da, «Hükümet makaâm- ları İle köylüler arasında her gün çarpışmalar; vuku bulduğunu kay- deylemektedir. Bratislavada Yahudi mües- seslerine tecavüzler Bratislava 12 (A.A.) — Gece meç. hul şahıslar Nitra'daki Yahudi hav. Tasına bir bomba atmışlardır. Hâsa- rat ehemmiyetsizdir. Diğer cibetten bir kaç yüz kişi ge- ce Bratislaranın Yahudi mahallesin. de bir kaç mağazayı tahrib etmişler. dir, Bir kaç havraya da taarvuz edil. miştir, Polisin müdahalesine rağmen kargaşalık sabaha kadar devam et- miştir. «Slovakya, Alman partisi» nin şefi Karnasiu beyanatta bulunarak bu teşekkülün şimdi 5,500 âzası o'duğu- nu ve bunların yedi kısıma ayrıldık- larını söylemiştir. Partinin teşekkü- lünde Alman nasyonal - sosyalist, te- şekkülleri nümune ittihaz edilmiş- İ <Relazioni İnterazionaliş mecmun- Almanya - Polonya | ; eğri 13 Ağustos 1959 ! Danziy meselesinde Italya Almanya ile heraber yürüyecek Bir Italyan mecmuası “intihar siyaseti Polon- yanın parçalanmasına müncer olacak,, diyor Roma 12 — Danzig hususunda İki mihver devleti arasında tam bir gö- rüş birliği olmadığına dair ecnebi neşriyalını İtalyan gazeteleri inflal ile karşılamaktadır. Matbuat, Polonyanın samimi ve tecrübe görmüş bir dostluğu unuta- rak karanlık bir âkibete atılmış ol- masına teessüf etmektedir. Popola di Roma diyor ki: Polonya- nın dördüncü bir taksimine şahid ol- mak istemeyiz. Fakat bir ihtiâ! çi- karsa, bunun sonu her ne olursa Ol. | sun Polonyanın âkibeti çok karan- | lıktır. İ Roma 12 (A.A.) — İtalyan matbua- tı bugün, Danzigin Almanyaya ilhakı lehinde müttehid neşriyata başlamış- tar. Roma 12 (A.A) — Yarı resmi sı, Almanya ile Polonya arasında çi- kacak bir ihtilâfa demokrasiler mü- dahale ettiği takdirde İtalyanın, Al manyanın yanında yer Alacağını kaydettikten sonra Varşovaya bir ihtarda bulündrak şimdiki hattı ha- reketinde israr eltiği takdirde «inti- har siyasetinin. Polonyanın parça lanmasına müncer olacağını» yaz maktadır. Bu mecmua, şöyle devam etmek. tedir: | «Mesele, gayet basittir ve aşağıdaki altı şekle inhisar etmektedir: 1 — Danzig, bir Alman şehridir ve Almanyaya &id olması lâziradır. Dan- zig, ebediyyen ortadan kalkınız olan Bulgarca Dnss gazatesi (Baştarafı 1 inct sahifede) «Muhterem Türk devlet adamları, bu ziyaret esnasında, Bulgaristen #i- yasetinin sulhperver mahiyetini lamışlar ve Bulgar hükümet reisi ile | beraber, içinde yaşıyacaklarını ve sulk ve | ve umumi Balkan işbirliği siyasetini | takib eyliyeceklerini beyan etmişler- | dir. Avrupadaki endişe verici vaziyet İçinde, Bulgaristan, mutlak bir bita- | rafık muhafaza etmekte ve gerek İ komşuları ile gerek büyük devletlerle | dostluk münasebetleri halinde yaşa maktadır. 'Tü:k harici siyasetinin | Ebedi Şef Atatürk tarafından konu- lan «Yurdda sulh, dünyada sulh> | prensibi, Kral Borisin hakimane ida- İ resi altında Başvekil! Köselvanofun takib ettiği Bulgar harici siyasetinin de prensibini teşkil eder> Slovo gazetesi de, ayni münasebet. le Bulgaristan ve Türkiye arasındaki münasebetleri bahis mevzuu etmek- te ve şöyle demektedir: «Balkan harbindenberi, iki memle- ket arasındaki münasebetler, daimi | bir dostluk havasi içinde inkişaf ey- lemiştir. Türkiyeye karşı, evvelce o duğu gibi, yine ayni iyi hissiyat ile mütehassis bulunmaktayız. Şurâsını | tebarüz ettirelim ki Türk komşuları- mızdan, dostluklarından başka birşey istemiyoruz.» Kaymakamlar ve idare heyeti azaları arasında tayinler Ankara 12 (Akşam) — Dahiliye Vekâleti idare heyeti azaları ile kay- makamlar arasında yeni bazı tayin ve nakiller yapmıştır. Bunlar arasın- da Seyhan idare heyeti azasından B. Zeki Yılmaz Konya ve İsmail Hakkı Ider Sıvas, Sıvas idare heyeti aza- sından Vehbi Berkin ve Maden kây- makamı Ferid Savaş Seyban idare | heyeti azalıklarına, hukuk mezunla- | rından Fuad Arma Çedikdağa, Kolp eski kaymakamı Ekrem Talât Vaşar- oğlu Sorgun, Yaylak kaymakamı Münir Alkan Dursunbey ve Divrik kaymakamı İsmail Hakkı Say Sun- iki komşu devletin dostluk | igurlu kaymakamlıklarına tayin edi. | i İ liye usülünü Versailles zihniyetini temsil etmekte. dir. Esâsen serbes rin Polonya için hayati bir ehemmiyeti yoktur. 2 — Almanlar Danzigi istiyorlar, fakat Polonya topraklarında bir ka. rış yer bile istemiyorlar, 3 — Müstakil bir devlet olarak in- kişaf etmek istiyorsa vaziyeti icabi Almanya ile iyi geçinmelidir. 4 — Polonya, Fransız - İngiliz yar- dımınm verdiği mümidle şimdiki tarzı hareketinde Jarar edecek olursa intihara ve parçalanmağa doğru yü- rivmüş olur, Çünkü mihver «192İ te- İ rilli Fransız - Leh muahedesinin Po- lonyaya Avrupa haritasında verdiği mevkii tekrar muhafaza etmesini? kabul etmiyecektir, Polonya Danzig meselesinin halli için bulunan bütün şekilleri reddede- cek olursa Almanya bir gün bu me- seleyi en ağır ve en acı şekilde halle- decektir, 5 — Avrupada yalnız dört büyük devlet mevcu& olduğunu ve kendisi- nin Avrupa müvazenesi için elzem olmadığını Polonyanın bilmesi lâzım- dır. Beck, eğer Benes'in . siyasetini takib edecek olursa bir gün Times kıyılarında Benes, Negüs ve Zogu arasında yapılan konuşmalara işti. rak etmek mecburiyetinde kalır, 6 — Polonyanın Danzigi hedef ve Baltık denizini muhtemel bir hedef | ittihaz etmesi saçma bir hareket ciur. Çünkü Baltık denizi tanamile Alman donanmasının kontrolü altındadır, Yerli mallar sergisi (Baş tarafı 1 İnel sahifede) olduğunu yazmıştık. Sergi komitesi, bu noksan iştiraklan dolayı melhlz zarar ve ziyanı kar, cak bir ted- bir düşünm di ada dün 5 eylemişti. İştirak i eden firmalar, paviyonlarını hazırla- mağa baslamadan önce iştirak bede- linin nısfını ödemeğe mecbur tu- tulmaktadırlar. Bu firmalar, şimdi | mütebaki iştirak bedelini ödemekten ! sarfınazar etmişlerdir. Ödenmemiş iştirak bedelleri, mühim bir yekün tutmaktadır. Bu gibi sanayiciler, dühuliye ih- dası ile sergi komitesinin Sanayi birliğine yuvarlak hesapla 8 - 10 bin lira kadar bir gelir temin ettiklerini, dühuliye usulünün evvelce mevzuu- bahis olmadığını, sergi bir kâr yeri ise bu fırsattan kendilerinin (satışsız teşhir) usulünden dolayı mahrum bırakıldıklarını, zarar ve ziyanları. nm büyük olduğunu iddia ederek sergi komitesini protestoya karar | vermişlerdir. Diğer taraftan sergi komitesinin Maarif Vekâletinden neşriyat paviyo- nu iştirak bedeli olarak bin Jira İste- mesi, Vekâletin: «Biz size on sene denberi mektebi ücretsiz olarak ve riyoruz. Siz bizden 1000 lira,para is- tiyorsunuz!» şeklindeki cevabı da sa- nayiciler arasında dedikodu uyan. dırmışlır. İstanbul Sanayi birliğinin sergi hesapları tedkik edilecektir. ÖLÜM Merhum kaymakam İzzet oğlu ve . merhum general Seyfullahın dama- dı hava müsteşarlığı yüzbaşısı Suad Sete ile İstanbul İş bankası vezne darlarından Nejad Anışım ameası emekli kurmay yarbay Kemaleğdin Anış vefat etmiştir. Cenazesi bugün- kü pazar sat ll de Feneryolu Sey- fulah paşa köşkünden kaldırılarak Göztepe camisinde öğle namazımı müteakip Sahrayı Cedid aile makbe- rine defnedilecektir. TİYATROLAR: EGE TİYATROSU Nuri Gençdur ve arkadaşları Gündüz Üsküdar İnşirah bahçesinde YIKILAN YUVA Gece Yenişehir Cümhuriyet Bahçesinde KÖR DUÜĞUM “ Ü RAŞİD RIZA — ERTUĞRUL SADİ TEK Bu gece Tepebaşı bahçesinde SAÇLARINDAN UTAN Tiğ