15 Ocak 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

Domino oyunu ve meraklıları stanbulda domino meraklıları günden güne eksiliyormuş. Balkanlardaki bütün domino meraklılarını mağlüp eden bir 5 Gi domino üstadı Domino oyniyanlar ve avuç (İçine giren küçük bir domino — Ah bir çift beyaz gelse... Ah bir çift beyaz... O zaman seyreyle sen gümbürtüyü... Bana bir «sesli daha gelsin, iki tarafı kapatayım da sen o vakit gö- rürsün gününü... Ellerinde domino taşları biribirleri- ni lfla kızdırmağa çalışarak, düşü- ne düşüne oynuyorlar. Nihayet biri sevinçle haykırdı: — İşt ebir «selis daha... Taşların iki tarafını da kapattım. Şimdi çek baka» tım... — Allah çektirmesin... Bizde tavla, satranç, dama merak- tıları gibi bir de domino meraklısı küt- lesi vardır. Üstad dominocular İstan- bulun muayyen kahvehanelerinde toplanırlar, burada bararetli maçlar tertip edilir. İstanbulun çok meşhur dominocularından ve «Dominocular babası. denilen «Kemal baba» bun- dan dokuz ay evvel ölmüştür. Kemal baba aşağı yukarı bütün Balkanlar. Ax dolaşmış, oranın meşhur domino- cuları İle karşılaşmış, hemen hepsini mağlüp etmişti: Kemal baba bir zamanlar bir domi- ! nocular klübü kurmak için teşebbüs- lerde bulunmuştur. Şimdi de İstanbulda gene böyle meşhur bir çok dominocular vardır. Tâkin eski, üstad bir dominocu: — Tavla, satranç, dama merakının İstanbulda günden güne artmasına mukabil maaelsef domino oyununun meraklıları gittikçe azalmaktadır. Halbuki domino Lavladan da, dama- dan da daha güzel, daha heyecanlı bir oyundur. Çünkü domino biraz da he- saba istinad eder. Sonra bizde oynâ- nan tavla nihayet mahalli bir oyuün- dur. Halbuki domino bütün dünyaca tanılır, bilinir. Her sene dünyanın bir çok yerlerinden gelen seyyahlar ara- sında müthiş domino meraklıları var- tur, Bunlar İstanbula gelince — Buranın meşhur dominocuları kimdir? diye soruyorlar. Maalesef biz bu seyyahlarm karşısı ha ancak bir iki kişi çıkarabiliyoruz. Bugün dünyanın birçok yerlerindeki üstad dominoculara mukabil ne ya- gık ki bizde dominoculuk çok geri kal- anıştır. Buraya gelen birçok domino- Cuları ya çok güçlükle yeniyoruz, ya- hud da yenemiyoruz.» demektedir. | Fakat buna mukabil eskiden domi- ho tam bir halk oyunu iken şimdi ya- vaş yavaş salonlara girmektedir. * Şimdi birçok yerlerde bir avucun İçine bütün taşları sığacak kadar kü- tük dominolar yapılmıştır, Müthiş do- Mmino meraklısı olanlar bu küçük do. ninoları dalma yanlarında taşırlar, seyahatte bunlarla oynarlar. Polonyadan trenle Almanyaya ge- tiyordum. Kompartımanda bir Alman Mmühend Bı. Adai gayet soğuk davranıyorlardı. lık Alman mühendis çi ndân mis himini bir domino kutusu çıkarır çı. karmaz Fransız avukatı: Domino mu? dedi, Aman oynı- bir Fransız av Alman mühendis âdeta heyecanla sordu: — Biliyor musunuz? — 0... Bu oyunun tiryakisiyimdir. Hemen taşlar kutudan çıkarıldı. Hararetli bir maç başladı. Bundan sonra canciğer oldular. Al man mühendis bazen çoşuyor, karşı | sındakine almanca lâflar atarak onu kızdırmağıa çalışıyordu. Fransız da aşka gelince fransızca sözlerle mühendisi çileden çıkarmağa gayret ediyordu. Bizim memlekette en çok oynanan | domino oyunu, «düz domino» beşli, ya- ni «aznif» denilen oyundur. Aznif düz domnioya nazaran daha zordur. Daha hesap işidir. Bunun için üstad dominocular düz dominoya pek o kadar rağbet etmez- ler. Onlar üstadlıklarına nazaran an- cak aznif oynarlar, Aznifte iki taraf çok kızar az beşi. — Yaz bana on beş.. gibi sözler iki tarafı hakikaten çileden çıkartır. Halbuki dominonun duha başka bir çok şekilleri vardır. Bunlar şü isimleri taşımaktadırlar: | Matador, Sivastopol, Bingo, Bergen, Malakof ve saire... Bunların çoğu bi- zim memlekette az oynanır, Yalnız Si. vastopol denilen oyun da oldukça meş- hurdur. Domino öteki oyunlara hazaran ma- zisi daha yenicedir. Bu oyunun ilk defa on yedinci asırda İtalyada baş- ladığı anlaşılmıştır. Bunun için oyunun ismi Domino şeklinde italyanca bir kelimedir. Domino oyunu İlalyadan Fransaya ve İngiltereye oradan da bütün dün- yaya yayılmıştır. Bilhassa Amerikalılar çok domino meraklısıdırlar. Amerikanın hemen her şehrinde bir çok domino klüpleri vardır. Sinema ârtistlerinin arasındâ di | birçok meşhur domino meraklıları bu- Yunmaktadır. Meselâ bunlardan biri de meşhur | Doğlas Fairbanks'dır. Duğlac Fairbankş satranç, dama- dan başka gayet üstid bir dominocu- dur. Kendisinin son derece kıymetli, madenlerden yapılma dominoları var- dır. Bundan başka Şarlonun da dehşet- 1 bir domino meraklısı olduğu söyle- nir. — H.F. A OANABANEEEN EAA SAAEIA ARAN İŞÇİNİN ASKERLİĞİ Seferberlik olmadığı bir da işçinin askere gitmesi iki sebep- le olur: Ya mecburi askerlik hizme- ti için gider veya mecburi askerlik | hizmetinden başka bir sebeple me- seli manevra veya staj için silâh al- tına alınır, Her Iki vaziyeti 1937 se- nesinde mevkii meriyete giren İş kanunumuzun Oohükümlerine göre inceliyetim. Askerlik çağı gelince hizmeti mec. buriyesini ifa için işinden ayrılan iş- çinin işverenle aralarında mevcut iş akdi kendiliğinden infisah eder. İş akdinin bu sebepten ötürü infisahın. dan ne işveren ne de işçi bir güna tazminat isteyemez. İşveren işçiye aşkerlikten dönüşte iş vermekle mü. kellef değildir, Mecburi askerlik hizmetinder baş. ka bir sebeple silâh altına alınan iş- çinin vaziyetine gelince: Bu halde iş mukavelesi işçinin işinden ayrıldığı günden itibaren ancak iki ay sonra münfesih sayılabilir yani, işçi iki ay | içinde dönerse işveren ona tekrar İş vermeğe mecburdur. Maamafih, bu | haktan istifade edebilmesi için işçi- | hükten istiPade edebilen içtin ÂŞgir | addan tatbiki icap eder kibu nin oişteenezbiryl çalışmışol- ması şarttır, Bir yıldan eksik çalış- malarda mukavele işçinin işinden ayrıldığı gün infisah eder, Bir yıldan fazla çalışmış olan işçi- ler için yukarda bahsettiğimiz iki ay- hk mühlete her bir ay fazla çalışma zaman- | ğa mukabil ayrıca iki gün ilâve edi. lir. Meselâ, tam iki sene çalışmış bu- lunan işçi manevra veya staj gibi bir sebeple silâh altına alınırsa bir sene için iki ay, geri kalan sene içinde her bir abil iki gün hesâbile yirmi dört yani işinden ayrıldı. ğı tarihten itibaren iyi ay yirmi dört gün müddetle bu işçi işinden çıkari- lamaz, iş akdi mevcud olmakta de. vam eder, Ancak gene kanun bu ay» rlış müddetinin hiç bir suretle dok- sân günü aşmıyacağını tasrih etmiş ve mukavelenin münfesih sayılabil. İ mesi için beklenmesi lâzım gelen bu asgari iki aylık müddet zarfında iş- çinin ücreti işlemez demiştir, İş akdi müddetli olup da bu müd- det en aşağı iki ay olan yukarıda söy- lediğimiz mühlet içinde biterse müd- det bittiği gün iş akdi de hitam bu- lur. İki aylık mühlelin mütebaki günleri sayılmaz. İş kanunu hükümlerine tâbi olma. yıp da mecburi hizmeti askeriyeden başka sebeplerle askere gidenler için Borçlar kanunumuzun 328 inci maddeye göre askerlik, hastalık veya bu gibi sebeplerden dolayı kusuru olmaksızın nisbeten kısa bir müddet işini ifa edemiyenlerin o müddet için ücret istemeğe hakları vardır. Avukat Emcet Ağış “as Aüğüinden: <0 ği e Kayseri mektupları Kayseri büyük bir imar faaliyeti içindedir Yeni sene imar proğramına giren işlerden bir çoğuna başlandı Kayseriden iki resim: Yukarıda Kayseri #stasyonu, aşağıda Cümhuriyet meydanı Kayseri (Akşam) — Erciyaş dağı- nın şimal eteklerine müsterih ve âsu- de yaslanıvermiş olan elli binden faz- Ja nüfuslu Kayseri, mevkii itibarile çok ehemmiyetli bir vilâyet merkezi- dir, Son on sene zarfında Kayserinin Ankara, Samsun ve Ulukışlaya de- miryolu ile bağlanması ve iki büyük fabrikanın yapılması bu ehemmiyeti bir kat daha arttırmıştır. Kayseri, bilhassa pastırma ve sucuk imalâtı ile meşhur olmakla beraber, ehemmi- yetli ihracatı arasında halı, yonca, hububat bulunduğu gibi son zaman- larda Ürgüp kazasının yetiştirmeğe başladığı elma, üzüm ve şarap, Pr narbaşı nahiyesinin patatesi piyasa- ya serkedilen ehemmiyetli emtia ara- sındadır. Bu ihracat emtiası arasına, Sü- merbankın Kayseri ve Bünyan fab- rikalarının mamülâtıni bilhassa ka- yıd lâve etmek lâzımdır. Zira bu fabrikalar mamülâtı ucuzluğu ve sağ- lamlığı Itibarile Avrupa fabrikalarını aralımıyan müesseselerdir, Kayserinin yoncası, dış piyasalarda iyi bir mevki tutmuştur. Halk, resmi ve yarı resmi mües seler Kayserinin günden günce kazan- makta olduğu ehemmiyeti takdir et- tiklerinden, Kayseriyi her gün daha modern bir hale getirmek için hum malı bir imar faaliyetine girişmişler dir. İmar faaliyeti âdeta her gün daha güze leşiyor, inkişaf ediy Kayserideki imar faaliyeti, bu imar işini idare edenleri bihakkin iftihar ettirebile- cek muvaffak: Bir senelik imar faaliyetinin bilânçosu şudur; I — İş bankası tarafından bir İş bankası şube binası yaptırıldı. 2 — Kayserinin bütün ana cadde- leri parkeye çevrildi. 3 — Belediyenin yaptırdığı Şehir gazinosu ikmal edilmek üzeredir. 4 — Bir vali konağı yaptırıldı. 5 — İsmet İnönü caddesinde yapı- Jan on dershaneli İsmet İnönü İlko- kulu bu yakınlarda bitecektir. 6 — Şebri istasyona bağlıyan Atati bulvarı ikmal edildi 7 — Gümrük ve İnhisarlar Vekâle- tinin yaptırdığı, Kayseri baş müdür. lük binası tamamlandı 8 — İncesuda bir hükümet konağı yapıldı. 9 — Kayseri merkezinde Ziraat Vekâletinin yaptırdığı bunca wlah ve deneme istasyonu binaları bitmek üzeredir. Şehir, 10 — Uzunluğu 41 kilometre olan - Bünyan yolu esaslı şekilde tamir edildi. 18 — 40 kilometre kadar tutan Pı- narbaşı Pazarören yolu ikmal edildi. 12 — Ürgüpte 50 metre boyunda bir köprü yapıldı, Diğer, mekteb vesair resmi binala- rın tamiri, yolların t ri gibi tali işler bu hesaba dahil değildir. Yeni senede neler yapılacak Kayserinin gayyur valisi B, Adli Yayman memleketin İmar ve umra- na olan şiddetli ihtiyacını takdir et- tiği için, yeni seneye daha geniş bir programla girmek için tedbir almış- tır. Yeni sene programına giren işlerin ühim bir kısmına şimdiden başlar ır, Bu arada 100 yataklı mod bir hastane binasına iki ay eyv landı liraya çi- kacaktır, 100 bin liraya mal anlaşılan büyük bir Halkevinin çenlerde ti latma merasim! Yı 100 bin liralık bir sucuk ve pastır- imalâthanesi ve mezbaha yapıl- masına başlanalı bir ay oldu, Bu ima- lâthane civarında bir de tabakhane pılması için İklisad Vekâletince 15 ve müheni atta bulunuyor- n.merkezi bir vaziyette arı itibara salınarak turist- tmi temin etmek gaye aklı bir Vilâyet amak üzeredir. ist sile Beledi oteli inşaa bir mezarlık inşası için Bele- cdkikatta bulunmaktadır. Gü- zel bir stadyom yanılması için de te- sebbtsler Maarif hareketleri Memleket ve imar yolunda süratle yürürken maarif sahasında da geri kalmıyor, Kayseride okuma merakı fazla ol- duğundan her sene tahsile rağbet bir evvelki seneye nazaran artıyor. Bu artış sebebiledir ki, yakında inşnata bitecek olan modern ve on dershane“ yük İsmet İnönü İlkokulunun masına lüzum hasıl olmuştur. bugünkü ktaplerde ihtiyacı karşilayamıya- e daha başkalarının açılmasına lüzum hasıl olacaktır, Her adımında bir eski eserin İd bulunan Kayseride geçen seneye ka- dar bir eski eserler müzesi vardı, Bu sene Maarif Ve in büyük bir himmeti eseri olarak Sahabiye med- resesi eski hali bozulmamak şartile tamir edilmiş, burası da islâm eserle- ri müzesi haline konmuştur.