15 Ocak 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

15 Kânunusani 1939 Sahife 3 AKŞAMDAN AKŞAMA Fikri okuyan makine Dünyayı altüst ede cek bir icaddır Bir İtalyan âlim yeni bir makine keşletıniş. İnsanın kafası içindeki fi- kirler, bununla okunuyormuş. Şu su- retle: Her düşünce, bir ihtizaz yaratı- yor ve bundan hasıl olan çizgiler zap- tedilebiliyormuş. Klişelerin bir çokla- rı toplana toplana âdeta bir lügatça meydana getirilmekteymiş. Binaen- aleyh, her hangi bir adamı makinenin karşısına getirdin mi, beyninin neşret- tiği mevceleri, lügattakilerle mukaye- se et; ne düşündüğünü anla. Şimdilik âlet henüz iptidai, Lâkin, o da basitleştirilecek, portatifleştirile- cek, foloğrufın, tabancanın nasil y lek cebinde gezdirilenleri zuhur ettiy- se, bunun da belki monokl tarzmda tek göze iliştirilenleri olacak... İşte © zaman seyreyle şu dünyanın halini... ”.. Keşif, sanırım ki dünyanın en ya- man icadlarındandır. tün mubafritler gayet tabii olarak bundan bahsediyorlar. Gazetemizde Hikinet Feridun arkadaşımız da tes hassüslerini yazdı. Tayyareye, radyo- ya dair nasıl sütun sütun mütalâa beyan edildiyse, bunun hakkında da kütüphaneler dolacak. Derler ki, «Yeni teknik cemiyetin teamüllerini altüst etmiştir.. Bu 56- ferki, yalnız maddi değil, manevi in- kılâpların da en büyüğünü yapacak- tır, Zekâ ve karakter yükselişlerinin, kurmazlık düzenbazlıklarının hepsine birden müthiş bir meydan okuyuşu! Bir tarih kitabında raslamıştım; zalimin biri demiş ki: — Şu esir zabitin elini mangala $0- kunuz. İşkence tesirile arkadaşlarının yerini haber vermiyecek mi bakalım. Adamın kolu kömür kesilmiş. Gene söylememiş. Artık mukaddes bir sır diye kimse bir şeyi ra'Jayamıyacak, Geçir maki- henin kavşıama, al bilgilerini, hatıra- larını, tehn lerini... nrin, perdelerle, elbiselerle, celerimize nazaran pek daha az mahrem elan - bir çok şeylerimizi değil ağyardan, yardan bile saklamak isteriz. Nesillerdenberi o kadar alıştı Zımız mukaddes manevi in: lara el. veda... Nahif bü içindeki zekânm, ak mak bir ceberrut karşısında - velev ka- ranlıkla göz kırpmak kabilinden ol- Sun - yegâne İntikam vasıtası, için için alay etmekti. Cenab oŞahabeddinin «Zekânın hakkıdır! dediği istihzaya da artık paydos! Doğru söyleyeni dokuz köyden ko- varlarmış... «Selâmünalevküm kör ka- dı!» diyen adam Silleyi her daim yer... Acaba bütün insanlar biribirlerinin içini böyle düpedüz, açıktan açığa an- liyarak karşılıklı düşman mı kesile. cekler.... Yukarıda saydığımız bütün o iyi şeylerle beraber, yeni icad, nczin kal- kanı olanı - ve bazan da «durugu mas- lahatamiz» halinde mergub sayılan - yalanı, mürniliği, dalkavukluğu, ta- basbusu da ortadan silip atıyor. Tak monoklunu! Maşükanın ihane- tini: «bin yaşa» diyenin «geber. temen- nisini; eteğini öpmeğe eğilenin göğ- süne hançer saplıyacağını; «nefis te- reyağıdır!» diye yemin edenin maki- heyağı sürmek istediğini; «müşfik ba- bacığım!» sözlerle yüzüne gülenin biran evvel miras beklediğini; her şe- Yi, her şeyi oku... Acı... Pakat hakikatin tâ kendisi de acı imiş... Muhiti görüşümüz de- Eişecek, dünyanın mânası değişecek... İlk önce, muharrirlik gibi mesleklerin iflâs edeceği akla geliyor. Hayır! Ma- kine henüz düşünemiyor; düşünen- leri kaydeden iptidatliktedir... Onun için, hafiyelik, casusluk, hırsızlık, po- lis hafiyeliği, sorgu hâkimliği, lik, mümeyyizlik gibi kimi iyi, kimi fena mesleklerin hepsi iflâs edecek, Bütün adliyenin şekli değişecek... Biribirlerine düşen siyasi fırkaların, kendilerine mahbubu zaman mâşuku devran sanan diktatörlerin vaziyetle- ti de bambaşkalaşacak. Zannetmem ki şimdiye kadar dün- Tahın altını östüne getirecek bundan taha mühim bir şey keşfedilmiş bu- Onun için bü- | ŞEHİR HABERLERİ Oturan şilekler Bütün çalışmalara rağmen henüz yüzdürülemediler Büyük fırtına esnasında Ereğli 1i- manında karaya oturan şileplerden Kaplan, Mete, Galata, Samsun ve Şar ban vapurları hâlâ kurtarılamamıştır, Ereğlide iki tahlisiye gemisi bu şilep- leri yüzdürmeğe çalışmaktadır, Sümer vapurunun fenni muayenesi bitmiş, kömür yüklemesine müsuade edilmiştir. Kaptanlar ve çarkçılarla 17 de nen Millet vapuru hâdisesinde Yunan bandıralı Nomikos vapurunun Sık sık adı geçmiştir. Millet vapurile çarpış- tığı iddia edilen bu vapurun da lima- nımızda fenni muayenesi yapı e etrafında resmi tah arımıştır. Hüdisede Nomikos sı görülmemiştir. Fenni muayene 80- nunda da vapurun Pireye hareketine müsaade edilmiştir. Güreikeüri - Dolmabahçe yolu Gümüşsuyu ile Dolmabahçe arasın- beraber | da beton zemin üzerine mozaik par. keden yapılan büyük yolun orta kıs- ! mına ald inşaat tamamile bitmiş ve bu yol nakliye vasıtalarına açılmıştır. Ancak yolun kenarlarında biraz in- ! şaat kalmıştır. Dolmabahçe ile Taksi. mi birbirine bağlıyan bu yolun ta- mamlanması için Gümüşsuyu ile Tak- sim arasındaki kısmın inşası lâzımdır. Bu kısının inşasına da martta başla- nacak Ucuz ekmek Buğdaya mısır unu kay İarak yapılacak ekmek tedkik! ediliyor ve > buğday unları karıştır larak ni ekmeğin gıda & lediye reisliği ve daimi encümen ta- rafından tedkik edilecek, kabul edi- Hrse yeni çeşniye göre ekmek yapı- | Yacaktı! Fakir halk için ucuz ekmek te i çarelerini araştı Belediye, bu çeş- nide muvaffak olu hayat ucuzluğu» nun başında olan ekmek meselesini kısmen olsun halledeceğine kanidir, Demir tel parçalarını çakmak taşı diye satanlar İbrahim, Cemal ve İstefo adlarında üç kişi âdi demir tel parçalarını küçük küçük keserek, ötekine berikine çak- mak taşı diye satarlarken cürmümeş- hud halinde yakalanmışlardır. Üç maznun dün Adliyeye teslim edilmiş- ler, ikinci sorgu hâkimliği tahkikata elkoymuştur. Kitap ve mecmua hırsızı Ankara caddesinde Nailin düklün!- nın Kapısını kırarak içeriden kitap, mecmua ve sâire çalan Ali adında bi- ri dün Adliyeye teslim edilmiştir, İkinci sorgu hâkimliği tarafından ya- pılan isticvab neticesinde Ali tevkif edilerek Terkiiinneyo gönderilmiştir. Denizbank umum müdürü bugün şehrimize geliyor Denizbanka sit muhtelif işler üze- rinde Ankaradaki temaslarını bitiren umum müdür B. Yusuf Ziya Öniş bü- gün şehrimize dönecektir. Kaynar su ile ayağı yandı 'Topkapıda 1 Münevver, mal- su tenceresini ağı yanmıştır. stanesina yatı zelinin feci ölümü ile neticele- | apurnun alâka» ! Karilerimizin mektupları —— 512 amele çamur içinde kalmamalıdır Anadoluhisarında inşa edilmiş hali faaliyette bulunan Halat - İp « sicim fabrikasında gece ve gündüz 512 kişi çalışmaktayız, Hisarla mezkâr fabrikanın ara- 4t takriben 500 metre kadardır, Dedelerimizden kalma mezarlık yolunu, su fabrikasının makine- nakla meşgul kamyon- lar harab ettiklerinden, biçare amele bu mesajeyi diz kapakları- na kadar çamur deryası ve bata çıka katetm. Fabrika his yapılmasını bizzat jedakârlıkla- rile temin emelile Beykoz kayma kamhk ve belediye reisliğine mü- racaat ettikleri halde teşebbüsle- ri akim kalmıştır. Bu teşebbüsü yeniden canlanarak bir neticeye bağlanmasını biz işçiler can ve gönülden dileriz. Anadoluhisar Ayazma caddesi 18 numaralı eyde mukim Hayri Denizci Tamir edilecek bozuk sokaklar Kadıköy, Sarıyer ve Fatih j kazalarında bangi sokaklar | tamir edilecek ? in Bozuk sokaklarının inşa ve iri için bir program hazırlandığı. ıştık, Şimdiye kadar Beyoğlu, Adalar, Beykozda tamir edilecek yol- lardan bahsetmiştik. Diğer Belediye şubelerindeki 'sokaklarlâ mecralarmı bugün kaydediyoruz: Kadıköy kazası: Dürriye sokağı (bu sokağın yapılması bitmiştir.) Kadı. mı ile park arasındaki tram- y Modada Fazlıpaşa sokağı, Misakı ni sokağı, (bu yolların inşa ve tamirine başlanmıştır.) Nüzhete- fendi sokağı (buda yakında tamir edilecektir.) Haydarpaşa rılıtımında denize akan mecralar kismen tahdid edilecektir. Kadıköy Belediye dairesi yanmdaki | kumlukta açıkta bulunan mecraların | üstleri kapatılacaktır. Bundan başka Recaizade, Şefikbey, Muradiye, İhlâs sokaklarının tamiri de yakında müna- kasaya konacaktır. Bundan başka mayıs sonuna kadar Merdivenköyü, Yoğurtçuçeşme, Şifa, Tepe, Hasırciba. şı, Kokar şosesi İle Kokarpınar al tındaki su mecrası yapılacaktır. Sarıyer kazası: Büyükderede Kara- orman sokağı. Büyükderede Canfes ve Hamam. Kireçbumnunda Çeşme, Yeni! köyde Salkım küpe, Yeniköyde Küçük. tepe, Emirgânda ilkmekteb, Rumeli- hisarı meydanı, Sarıyerde Ortaçeşme, Sarıyerde Fıstıklı bağlar sokak ve caddelerinin inşasile Sarıyer deresinin tathiri, Sarıyer Yenimahallesile Ka- vak köprülerinin tamiri, Fatih kazası: Penerde Yeşiltulum- ba ve Lonca, Samatyada Tatlıkaynak, Mütesellim, Marmara, Karagümrük. te Saraağası, Şehremininde Mevlâne- kapı, Tepebağı caddesi, Fatihte Cam- cı Cemil, Kiremid cadde ve sokakları bu son iki sokaktan birincisi bitmiş. tir, ikincisinin inşasına devam edil mektedir. ! Apartıman kapicisinin eşya- sını çalan hırsız Aksarayda Urfa apartımanında ki- racı Hasanin odasında 43 parça eşya çalan apartıman kapıcısı Mehmed dün Adliyeye teslim edilmiştir, Sultanah- med birinci sulh ceza mahkemesinde sorguya çekilen Mehmed suçunu İti- raf etmiş, tevkif eğilerek Tevkifhane. İ firmalaria temasa geçmişlerdir. Ma- | manın üzerine atılmıştır | Lâstik ayakkabı Yedikulede bir fabrika yapılması kararlaştırıldı Kunduracılarla yazlık keten âyak- kabı imalâthaneleri arasında öteden- beri anlaşamazlık vardır, Kunduracı- lar bu ihtilâfı kökünden halletmek için 300,000 lira sarfile büyük bir lâstik ayakkabı fabrikası kurmağa karar vermişlerdir, Kunduracılar bu maksadia kendi aralarında mütcaddid toplantılar yap- imdiden 100,000 lira te- ı edilmiştir. Mütebaki 200,000 lira da pek yakında temin edilecektir. Ye- ni fabrika büyük bir anonim şirket de idare edilecek, hissedarları duracılar teşkil edecekler- yeli kunduracılar gir i, ge yek İstanbulda, gerek memleketteki küçük kunduracıların yeni fabrika ile yakından alâkası bulunacaktır. Esasen Kunduracılar koöperatifi, | teşkilâtını genişletmiş ve memleket | dahilinde birçok satış yerlerile anlaş- | ma yapmıştır. Bu itibarla yeni fabri- kanın kurulması ve işletilmesi işlerin- de mevcut teşkilâttan istifade edile- | cektir. Kunduracılar fabrikanın işletme İş- leri için lâzım olan malzemeyi teda- rik maksadile Avrupadaki müteaddid kinelerin bir an evvel tedarikine çalı- şilmaktadır. Lâstik fabrikası, Yedikulede yapıla” caklır. Bu semtteki fakir allelerin ef- radı ayni zamanda yeni fabrikanın Aâmelelerini teşkil edeceklerdir, Korsan Hüseyin... Dört ay hapis cezasına | mahküm oldu Sabıkalı deniz korsanlarından Hü- seyin Kara adında biri, geceleyin Ga- latada Şarapiskelesinde bağlı-bulu- nan Süleymanın motörüne girmiş ve soymak üzere kamara kapısını kırmak | için uğraşmağa ba; str. Bu sıras da Kamarasında uyumakta olan mö- tör sahibi Süleyman uyanarak dışa- rıya çıkıp Hüseyini yakalamak iste- miş, fakat Hüseyin birdenbire Süley- ! Korsanla motörcü Süleyman boğu- şurlarken etraftaki mavnalarda bulu- lar duyup koşmuşlar ve zorlukla seyini yakalamışlardır. Dün asliye dördüncü ceza mahke- mesinde yapılan muhakemede Hüse- yin suçunu inkâr etmişse de şahidle- rin ifadeleri ve tahkikat evrakile cü- rüm sabit olduğundan, dört ay hapsi- ne karar verilmiş ve Hüseyin mahke- mede tevkit edilmiştir. Havamn lodosa çevirmesi balıkçı- ları memnun etmemiş, dün de balık . Balıkhaneye ancak 300 kilo uskumru gelmiştir. Fiat çok yükselmiş, uskumrunun toptan kilo- su 30 kuruşa satılmıştır. Perakende fi- atler 50 kuruşa kadar çıkmıştır, Torik te az çıkmaktadır. Dün 2000 çift tutulmuş ve çifti 23 - 24 kuruş- tan İtalyan balık gemilerine satı muştur. Diğer cins balıklar da pek az Çık- maktadır. Kefal akını tamamen dur- muştur. Dün 50 kilo kefal tutulabil- miştir. iatler yönetir. Heroin kaçakçıları Zabıta memurları, Galatada Kule- dibinde oturan sabıkalılardan Ahme- din üzerinde beş paket heroln bulmuş- lar, müsadere etmişlerdir. Köprü al- tında Yaşar ve Âdil isimlerinde iki ki- şi de heroin çekerlerken yakalanmış- lardır. İki sarhoşun marifeti Altındiş Niyazi ve Altındiş Ömer İSTANBUL HAYATI Dr. Galip Hakkı ihtifali 'Topkapıda mütevazi, gösterişsiz bir bina. Eşiğinde süslü paspas, tahta men. divenlerinde yol halıları yok. Salonu maroken koltuklarla, cilâlı yazıhane lerle süslü değil, Etrafa hasır, tahta iskemleler dizilmiş; köşeye bir masa- cık yerleştirilmiş... Üçer, beşer salona girenlere dikkat ediyorum. Bütün çehrelerde hüzün, derin ıztırap çizgileri göze çarpıyor... Muayyen saat gelince masa başına geçen zat ayağa kalktı: — Arkadaşlar. Bugün Dr. Galip Hakkının aramızdan kayboluşunun yıldönümüdür. Diye söze başladı. Titrek, hıçkırıklı ses onun hayalını anlatırken gözler yaşarıyor... Karanlık, fırtınalı kış ge- celerinde, minimini, harap fakir ku- Tübelerini dolaşarak, idare kandili al- tında ttreyen yoksul hastaların s0- luk dudakları arasına ilâç damlatarak geçen bir hayat ve, olomobil garajla- rında, lüks salonlarda değil; bağrı destekli, sıvaları dökülmüş kulübeler arasında tanınmış, yoksul kalblere yerleşmiş bir isim. Bugün de, yıllarca evvel kurduğu ve her yıl binlerce ök- süz gönlü sevindiren Topkapı Yoksul- lar Yardım Yurdunda toplanan şu ka- labalık, hürmetle o büyük ismi anı İ yorlar. Ona yapılan ihtifal de başka türlü: Şatafatlı nuluklarla, süslü cümlelerle hitabet gösterişinden ibaret kalmadı; yüksek hatırası, kolayca anlaşılabile- cek bir ifade ile yadedildi. Bundan sonra kapı e toplanan yalınayak, başıkabak, öksüz çocukla. rın, yamalı mantolu, yırtık başörtülü, yoksul kadınların torbacıkları da dok duruldu. Şekerinden patatesine kadar birkaç günlük yiyeceğini torbasına dolduran her fakir: — Allah razı oslun. Burayı kuran nur içinde yatsın. Diye hürmetle onun adını anarak sevinç içinde evlerine koşuyorlar. Jİşte. Dr. Galip Hakla ihtifali de le yapıldı. Cemal Refik Maarif müdürü Kültür müesseseleri hakkında Prostun mütalâasını Vekâlete arzetti Bir müddetten beri Ankarada bu- lunan maarif müdürü B. Tevfik bu Seferki Ankara ziyaretinde İstanbul maarif işlerine taallük eden muhte- Jif işler sırasında bilhassa şehrimizde ya kolan kültü rmüesseşeleri etrafında Vekâlete izahat vermiş ve talimat almıştır. Maarif idaresi, İs- tanbul şehir hududu dahilinde yapı- lacak mekteb vesair kültür. binaları- nın yerlerini bir plân üzerinde tesbit etmiş ve bu yerler hakkında şehirci- lik mütehassısı B. Prostun mütalea- sını sormuştu. B. Prost bu plânın, nâzım plânın umumi vaziyetlerine göre uygun olup olmadığını tedkik etmiş ve maarif tarafmdan yaptırılacak binaların bazılarında, bedil, sıhhi vaziyetleri bakımından bazı tadilât yapmıştır. Bundan başka B. Prostun yaptığı bir tavsiyeye göre, mekteblerde be- den terbiyesi için tesis edilecek mo- der vesaiti zengin salonlardan baş- ka mekteb binalarına yakın yerlerde birer spor klübü de bulunmalıdır. Bu klüblere liseleri ikmal eden tale- be kabul edilecektir. Maarif müdürü, gerek kültür müesseseleri etrafın. da Prostun mütaleasını, gerek be. den terbiyesi etrafındaki tavsiyeleri- ni Vekâlete arzetmiştir. Eminönündeki yolların tanzimi Eminönü meydanından Balıkpaza» rına giden yol inşa edilmiş ve caminin önünden Mısır çarşısı kapısına giden kısmın da yüksekliği muhafaza edi. lerek buradaki yol da tesviye ve İnşa edilmeğe başlanmıştır. Bu yol bir hafe taya kadar ikmal edilecek, bundan sonra Yenicami kemer nakliye vasıtaları için kapanacak ve keme rin sltından yalnız yayalar geçecek- tir, isimlerinde iki Rişi, Beyoğlunda bir Iokantada sarhoş olarak bağırıp ça- ğırmaktalar iken polis tarafından ya- kalanmiş ve mahkemeye verilmişler- Köprüden gelen otomobil, kamyon, araba Yenicami önünden ve Mısır çarşısı yanından geçerek İş bankası. rün önüne çıkacaklardır.