15 Ocak 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

Roma Konuşmalarının İleride İyi Semereler Vereceğini Söyledi TELGRAF : TELEFON: 243107 24 DÖRDÜNCÜ YIL ——— TANE, i Chamberlain Londraya Gitti — —— İki Zihniye Başvekilimiz Gelâl Bayara, Parti Grupun- daki nufkunu ilham eden duygu mübarek- #ir. Çünkü onun beyanatı, ötedenberi te- kevvün etmiş çok tahripkâr bir zihniyete karşı devletin en salâhiyettar makamı ta- rafından merhametsiz bir harp ilânıdır. Yazan: Ahmet Ağaoğlu B aşvekil muhterem Celâl Bayar, Fırka grupunda irat et- miş olduğu çok kıymetli nutkunu şu cümlelerle bağ- "Bu memlekefin sujistimaller yüzünden çektiği na- mütenahi azaplar kâfidir. Hepimiz temiz kalmak, temiz kalanların şerefini korumak mecburiyetin- deyiz. Bu kadar acı bir hakikati bu kadar sarahat ve açıklığile devletin en yüksek makamından ortaya atmış olan devlet adamlarına değil yalnız bizde başku yerlerde dahi mebzuli- yetle tesadüf edildiğini zannetmiyoruz. Başvekilimize nutku- nu ilham eden duygu mübarektir. IAN GÜNLÜK SİYASI HALK GAZETESİ İtalya,İspanyaİşindeİngiliz Plânının Hükümlerini Yerine Getirecek Roma, 14 (Hususi) — Mister Cham berlsin, saat on ikiyi beş geçe treni- le hareket etmiş ve Sinyor Mussolini ile Kont Ciano tarafından teşyi olun- muştur. Kalabalık bir kütle İngiliz Başvekilini alkışlamıştır. Chamber- lain, Mussolini ile hususi surette bir müddet görüşmüş, sonra Iki devlet a- damı biribirinin ellerini samimi bir surette sıkarak ayrılmışlardır, Lord Halifax ise İngiltere selaret- hanesinde verilen akşam yemeğinden biraz sonra trenle Cenevreye hare « ket etmiştir. Chamberlain pazar ak- şamı Londraya varmış olacaktır. Lord Halifax ise Cenevredeki İngiliz murahhas heyetine riyaset edecek ve Fransa Hariciye Nazırına Roma mü- Zakerelerinin neticesini anlatacaktır. ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Her evde bulunması lâzımdır. Yaldızlı bez kaplı 2. Cilt — 700 Sayfa. 700 Kuruştur. Tafsilâtlı broşür isteyiniz. TAN Matbaası — İstanbul Başka Şey İstemiyoruz, Alınlarımızı Olsun Bize Çok Görmeyin! i aliil ke ağ Iyi Bir Vesileden Istifade Ederek Bir Izahı Izah Ediyorum Yazan: Aka Gündüz Pasaportsuz tayyare uçurulmuş.. Damgalı kâğıt taklit edilmiş.. Kalp mühürler kazılmış.. Altındiş Petro cüzdan çarpmış.. Gümüşbacak Mişon döviz aşır- mış. Karakulak Süleyman Mastıbacak Karabeti çekecekle yar ralamış... Her iki suç ta bir kapıya girer: Ceza hâkiminin oda kapısına. Çünkü her iki kategori de Ceza Kanununun hiç te çok ehemmiyet verdiği şeylerden değildir. Fakat iş ve gidiş öyle mi ya? Hiç te öyle değil, Bir müddettenberi şu ve bu vesile İle memlekette puslu, ? kötü bir hava estirmek gayreti s2 ziliyor ki memlekete bağlı ola: kimse bunun. böyle olduğunu Yukarıya aldığımız ve ayrı pun: *o İle dizdiğimiz sözler, altın hu- rufatla bakedilerek bütün mali, iktısadi, içtimai ve siyasi teşekkul- lerimizin ve müesseselerimizin ka- pılarına kıta gibi asılmalıdır. Çün- kü bu; ötedenberi tekevvün etmiş çok tahripkâr bir zibniyete karşı edelim. ANBİYİYMStSIZ gata» ani MİRMYe batına geçen darbımesel. ler vardır ki, bu zihniyeti her şey- den iyi ve açıkça aydınlatıyor. Bunlardan birisi meselâ diyor ki: “Devlet malı deniz. Yemiyen do. MUZ. Bu zihniyet yalnız umum halka yüksek duygu ve fikirlere yabancı avama münhasır (değildir. İnce duygulu derin düşünen mütefekkir ediplerimiz dahi ayni telâkkiye tutulmuşlardı. Bunlar dahi dev- let malını çalmayı, milleti soyma- yı mübah gibi görmekteydiler. Me- ©lâ duygularınm inceliği ve düşün celerinin derinliği ile hususi bir mevki sahibi olan Galip dede ken- disini intihalle itham eden muha- liflerine cevap verirken diyor ki: “Çaldımsa da miri malı çaldım... Görüyorsunuz, büyük adam hat- ti miri malı çalmayı mübah bir iş gibi görüyordu. Demek ki, umum halkta, has olsun âm olsun devlete karşı üdeta bir husumet hissi tekevvün etmişti Devleti aldatmak, devletten çalmak âdeta sevap addediliyordu. u zihniyeti millette, hiç şüp- he yoktur ki, asırlarca de- vam eden istibdat ve istibdadın zulüm ve çefaları ve tahakkümü yaratmıştı. Memurların ve kudret sahiplerinin keyfi muameleleri ta- biatiyle millet efradında devlete karşı bir ayrılık, gayrılık, bir iki- Yik, bir husumet hissi uyandır. tmiştı. z Öteki berikine zulüm ettikçe, beriki de ötekini aldatmayı, fırsat düştüğü zamanlar öç almayı âdeta bir borç sanırdı. Denilebilir ki, bütün diğer dev- letler ve milletler de ayni devrey! geçirmişlerdir. Fakat bir farkla; Garp muhitlerinde münevver kı- sım bu vaziyete karşı gelmeyi, bir taraftan zulüm ve cefa edenleri in- safa daveti, diğer taraftan da mil- Jeti devlete ısındırmayı bir vazife edinmişlerdir. Bunlar; kanunsuz- luğu, sulistimalleri © eserlerinde kamçıladıkları, bunları yapanların yüzlerinden riya ve hile nikapla- rini kaldırarak oldukları gibi gös“ termeyi İiyat ettikleri gibi, vatan ve devlet yolunda mallarını ve canlarını feda eden kahramanları da örnek olarak gösterdiler. İşte bu sayededir ki, milletle devlet birliği fikri birleşti ve nihayet Fransız İnkılâbı ile Milli Hâkimi yet esası vazedilerek milletin ay- in he er le sg ri İse bu gibi tezahürlere eski zamanlarda hemen be- tesadüf edilmez. Bu sahada Fuzuli'nin iki sayfadan ibaret o- lan şikâyetnamesinden başka eski edebiyatta hemen hemen hiç bir şeye tesadüf edilmez. Bu sahaya yalnız son zamanlarda Edebiyatı (Sonu: Sa, 10, Sü. 3 dej KontÇaki Berline Gidiyor Berlin, 4 (AA) — Macaristan Hariciye Nazırı Kont Csaky, Pazar. tesi günü saat 10 da resmi bir ziya rotte bulunmak üzere Berline gele- cektir. Ayni gün Von Ribbentrop | ile akşam yemeğini yiyecektir. Bu zâyarette kominterm aleyhindeki pak tı imzalamış olan diğer iki devletin mümessilleri, Japonya ve İtalya el. çileri hazır bulunacaklardır. Kont Csaky, Hitler ilede görü. şecektir. Macaristanm komintern aleyhin. deki pakta girmesi Milletler Cemi. yetine iştiraki ile alâkadar değildir. Bu meseleler biribirinden tama. miyle ayrı Ma Berlin, 14 (AA) — Bu sabahki “Berliner Boersen Zetung,, diyor am antikomintern pak- tana iltihakt bütün dünyanm nazarı dikkatini —başka memleketlerin de İspanyanm akıbetine uğramamasını istiyen devletler arasında aktedil. miş olan— bu paktın ehemmiyeti Üzerine celbedecektir. Macaristan bu sahada esasen aci tecrübeler ge- girmiştir. Ancak komünist enternas alinin kendine hedef olarak seç- tiği memleketlerin yapabildikleri fena tecrübeler kendilerine aa diyen memleket. 17 Sovyetlerğirliği ile sıkı müna- sebetler ten meneyle- memekteğir; Lord Halifaç da salı akşamı Lon- draya varmış olacak ve çarşamba gü nü kabine içtimaıda hazır buluna” caktır. * Mister Chamberlaln Romadan ha- reketinden evvel Villa Madema'da sazlar kale eni Se e temini olduğunu anlatarak bunun da | AafAımda izahat verecek tahakkuk ettiğini, İngilizlerin, İtal olan Lord Halifax yanın İyi niyetlerine daha fazla ina-| gilizlerin seyahatinden memnun ol. narak Romadan ayrıldıklarını söyle- | dukların anlatarak: | miş, daha sonra konuşmaların daha fazla ilerde semere vereceğini, bu se- Mussolininin açık ve nazik mus- melesi, İngiliz nazırlatında pek m edemez. Tayyare kaçakçılığı da böyle bir hava estirilmesine adam akılı bir vesile olmak üzereydi. Memlekette her nasılsa böyle bir adi münasebetsizlik olduğunu san- ki hiç kimse bilmiyormuş, düyma- mış, kahvehanelere varıncıya kadar konuşmamış, yıprstmamış ve sonra unutmamış gibi ele, kaleme alındı. Az kaldı, ala alaheyle ortaya atılan, âdeta baştan başa bir vatan diye gösterilecekti. Bu vatan bir skandallar kumku- ması ve içinde oturan, sahipleri de birer Staviski! Hükümet, gere kadar meydan iddiası yüzde milyon ortaya çıka- çaktı. r Fakat daha ilk günden işi bilen ve. karanlık gidişi sezen gazeteler meslek içindeki bu gafleti önlemek vazifesini esirgemediler. Bunlardan birisi de (Tan) dır. merelerin yalnız İngiliz - İtalyan an- laşmasını alâkadar etmekle kalmıya- k bütün Avrupanın iş beraberliği üzerinde tesirini göstereceğiri ilâve etmiştir. Kont Cianonun beyanatı Daily Mail'in Romadaki siyasi mu- harriri, Kont Ciano ile mülâkat yap- mıştır. Kont Ciano, şu sözleri söyle- İ miştir: “Müzakerelerden pek memnunum. Pek samimi bir hava içinde görüşül- düğünü size temin ederim.,, Chamberlsin ile Halifax tarafın- dan yapılan ziyareti iade maksadile yakında Londrayı ziyaret edeceğimi Ümit ediyorum. İngiliz - İtalyan ii- lâflarını metin ve ruhlarına uygun bir şekilde tatbik etmek niyetinde bulunduğuma size namusum üzerine söz veririm... sait bir tesir bırakmıştır. İtalyan ta (Sonu Sa, 10. Sü. 1 de) Valis Ka İspanya Demokrasisinin * Havas muhabirine göre, İnzilterenin İtalya ile Fransa arasında tavassut- ta bulunaması İtalyan mahfillerini in kisara uğratmıştır. İngiliz mahfilleri Akdeniz vazlye- tinin inkişafı meselesinde daha 52| bedbinlik izhar etmekte ve Mussoli-| nin Chamberisin ve Halifax ile yav- tığı görüşmeler esnasında kullandığı maslihane Jisanı bu hislerini muhlik göstermek için ileri sürmektedirler. | Ayni mabfiller, İngiliz devlet a-| damlarımın İtalyanın sulh arzuları hakkında Mussolini tarafından veri" len teminatı memnuniyetle karsıla- dıklarını ihsas etmektedirler. bu iti- barla Roma müzakerelerinin İtalya &- le İngilterenin sulhu idame siyase- tin! takibe devam etmek arzusunda bulunduklarını kaydeder tebliğin 601 fıkrası mânidar addedilmektedir. Diğer cihetten tebliğin hazırlan - masında müçküldt çekildiği anlaşık maktadır, Chamberlain'in Roma se - yahatinin siyasi ehemmiyetini takdir poktasından yeni bir unsuru ihya etmemektedir. Yine Havasın Roma muhabiri İn- ; ile konusuyor. (Yazısı Bir elde tava karası, bir elde ift- Ta yaftası meydan arıyanlar birden- Onlar da bu resmi bastılar, fakat Aka Gündüzün resmi o yazılara değil, bu yazılara yakışır i bire kayaya çarpılar. Çünkü iş Cüm huriyet adliyesinin eline geçti. i Ben de öbür (öz Vataldaşı arts daşlarım gibi gazetecilik sıfatımla | bir vazifem olduğunu anladım, hig | seme düşeni yaptım. “Yani devlete, vatana, millete, büyük küçük va tandaşlara uluorta atılmak İstenen iftiralar. hakkında önleme yaptım. | Ve muhakkak iyi yaptım. l Bu memleket artık ne idüğü be Wrsizlerin kendi maksatlarınca ha, Frankistler Dün de İşgal Ettiler Amerikalı Gazeteciler Roosevelt'e Müracaatla Muhafaza ve Bunda İstical Gösterilmesini Mussolini, İspanyadan dönen yaralı İtalyan askerleri reket etmelerine. göz yumacak bir - meydan olmaktan çıkalı on beş yil var. Buna cür'et edenleri meydana çıkarmak için açılan tahkiketta “be nim de malümatıma lüzum görüldü- ğü için sayın: Cümhüriyet müddek umumisi Bay Hikmet Onatı ziyaret ettim. Derhal şunu bildireyim ki müh- bir sıfatiyle değil, Asla. Doğdum 'do- ğası muhbirliğin o müsbetinden de | menfisinden de uzağım; Ancak İze- hat ve malümat vermek için gittim, Çünkü mesele çift veya tek ka | (Sonu: Sa. 10, #ü 4) sabasını Edilmesini İstediler Tayyare Kaçakçılığı Fransız Milli Emniyeti Ekrem Köniği Aradığını Bildiriyor Paris, 14 (A.A.) — Havas bildiri. yor: Fransada tevkif edildiği bildirilen ve bilâhare tekzip edilen tayyare kaçakçılığı ile alâkadar Türk vatan daşı Ekrem König hakkmda Fransız milli emniyeti aşağıdaki tavzihi maş retmektedir; “Türk hükümetinin talebi üzerine milli emniyet cinai polis servisleri. nin Ekrem Kön ıklamı doğrü- dur. Fakat bu kaçakçı hâlâ bul mamıştır. Çarşamba günü ne di. len tekzip. malüm olduğu üzere gâ- li polisin mechulü bulunan Ekrem | Hamdi isminde bir adama ait bulu nuyordu. Fakat bilâhare Pkrem Hamdi ile Ekrem Köniğin hak'katta ayni adam olduğu anlaşılmıştır... onuncu sayfamızda)