14 Ocak 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

y akır. O vakit halkm kendisi * "g : TAN E cumar+e5l İstanbul, Ankara Cadd 14 TELGRAF : TAN. İSTANB TELEFON: 24310. 24318. 24319 İKİNCİKÂNUN | DÖRDÜNCÜ YIL — No: 1242 1939 | B KURUŞ GÜNLÜK SİYASİ İtalya İnkisara Uğradı Frankoya Alınamadığı İçin İspanyaya Müdahalesini Teksif Edecek Suiistimalle Ve Fıskosla Mücadele Yazan: M. Zekeriya SERTEL erhangi bir hükümeti için için kemiren gizli iki kuvvet vardır: Suiistimal ve fiskos. Devletin başmda bulunan- ları halk namuslu, dürüst, ve idealist tanır. Böyle olduğu için onlara karşı saygı duyar. İtaati vazife bilir. Fakat bir takım adamlar vardır çalışmaksızım çok para kazanmak na mağlüpturlar. Bunlar dost- Ukları, tanışları istismar ederler. Hükümetin nüfuzunu alttan alta Tahnelerler. Dünyanm her yerinde bu böyle ohnuştur. Ve her yerde bunlar hü- Met için bir zâf sebebi teşkil et- Miştir. Bunların yaptığı kirli işler Yavaş yavaş taaffün eder. Etrafa Oku neşreder. Hükümetin başında Ulunanları bile şüphe altında bı- Onun için her hükümet sulisti. Male meydan vermemiye çalışır, ve kirli işler buldu mu bunları yapan- arı yakalarından tutup mahkemeye Verir, emokrasilerin bu kabil kirli ” işlere karşı kullandığı ikinci ir silâh daha vardır: Neşriyat ve *İkârı umumiyenin kontrolü. Vekil- T mecliste hesap vermiye mecbur Oldukça, matbuat para ile devlet Memurlarını satın alan veya satılan- meydana çıkarıp teşhir edebil- Ükçe halk hiç olmazsa hakikati öğ- Tenmek, ve tehlikenin hududunu ftayin etmek imkânma malik olur. ârı umumiye kanundan da mü- himdir. Çünkü kanunun erişemediği Yerlere kadar nüfuz eder ve mes'ul- Ti hiçbir zaman affetmez, Yalnız efkârı umumiyenin doğru ir hüküm verebilmesi için neşriya- fa ihtiyaç vardır. Matbuat gördük- lerini ve öğrendiklerini yazabildik- çe gizli işler yapılmasına imkân kalmaz. Neşriyat yapılmıyan yerlerde iş edikoduya dökülür. Fiskos hükü- Met için en tehlikeli gizli kuvvet- fir. Söylenileni kontrol edemezsiniz. ekzip ve tashih edemezsiniz. Ağız- dan ağıza yayıldıkça büyür, şeklini kaybeder. Dedikodunun da ilâcı neş- Tiyattır. Meseıâ Almanyadan son alrmman yeni vapurlardan Etrüsk va- Buru hakkında birçok dedikodular Sikmıştı: Vapurun muvazenesi bo- Zükmuş, sürati 5 mile inmiş, açık dğnizlerde seyrüsefere müsalt de- Bilmiş filân gibi. Hattâ bu dediko- Tular kısmen gazetelere de geçmiş- . Halbuki Celâl Bayar Parti Gru- Funda verdiği izahatla bütün dedi- duların yalan ve ya yanlış oldu- Binu anlattı. Geminin İskaraları, Alman kömürü kullanılacakmış gi- İ genis yapılmış- Zonguldak kömü- Tü bu iskaralarda akıp gidiyormuş. İstaralar bizim kömürlere göre tâ- dil edilince vapur tekrar ilk süratıni #zanmış. Geminin muvazenesizliği de asılsızmış. Filvaki güverteleri bi- Taz yüksek yapılmış amma, ona gö- (Sonu: Sa. 8, sü. 4) * ah Muhariplik Hakkı Mussolini, Misafirlerini Bırakarak Roma Dışında Kış Sporile Meşgul Oldu Londra 13 (Hususi)—İngiliz nazırlarile İtalyan nazırlarının görüşmeleri hakkında bu akşam 7 de neşri beklenen resmi tebliğ liğ neşrolunmamıştır. Tebliğin ancak sabaha yetişeceği anlaşı lıyor. Sebebi, bir cümlenin tahrir tarzının İngilizler tarafın- dan itiraz ile karşılanması, ve bu yüzden bir takım güçlükle- rin baş göstermesidir. Tebliğin diğer kısımları Sinyor Musso- lini ve Mister Chamberlain tarafından tasvip olunmuştur. Bu gün iki taraf arasında siyasi konuşmalar vukubulmadı. Yalnız öğlden evvel tebliğ üzerinde bir kaç dakika konu- şuldu. Sinyor Mussolini, bugün Roma dışında kış sporları ile meşgul oldu ve şehirden elli mil mesafedeki oyun sahalarına gitti. İngilizler de Papayı ziyaretle meşgul oldular. Lord Halifax yarın (bugün) sabahleyin saat sekizde Ce- nevreye gitmek, Mister Chamberlain de öğleyin hususi bir tren le Londaraya dönmek üzere hareket edeceklerdir. Roma, 13 (Hususi) — İngiltere .. Başvekili Mister Chamberlain ile ha- Kudüste Galeyan riciye nazırı Lord Halifax, yanların- da İngilterenin Papâ nezdindeki sefi ri bulunduğu hâalde bu sabah Vatikar na gelmişler ve Papa tarafından ka- bul olunarak kendisiyle yarım saat kadar görüşmüşlerdir. — ra nazırlar Papanın hariciye nazırı Kardinal Bacelli ile görüşmüşler ve öğle yemeğini Papa nezdindeki sefa- rethanede yemişlerdir. Kardinal Pa- celli, ziyareti iade etmiştir. Bu akşam, Sinyor Mussolini ve Kont Cianounun iştirakile İngilterö- (Devamı ve gece yarısından sonra Romada neşredilen resmi Memnu Silâh Taşıyan “Üç Arap İdam Edildi Londra, 13 (Hususi) — Röyterin Şamdan aldığı bir habere göre Filis- tin ihtilâlcilerinin liderlerinden olan Abdürrahim bugün Şama muvasalat etmiş ve ihtilâl hareketi liderliğin - HALK GAZETESİ Mezarlık Davası Yenileniyor Ceza Umumi Heyeti Kararı Nakzetti Ankara, 13 (TAN Muhabirin- den) — Asri mezarlık yolsuz- luğundan dolayı Temyiz Dör- düncü Ceza Dairesi tarafından muhakeme edilen eski İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ, Mu- avini Hâmit Oskay ve encümen âazaları hakkmda evvelce veri- len beraet kararı Başmüddei- umumilikçe temyiz edilmişti. Ceza umumi heyeti, evrakı tet- kik ederek beraet kararını nak- zetmiştir. Evrak, muhakemenin tekrar edilmesi için temyiz Dör- düncü Ceza Dairesine havale e- dilmiştir. Muhakemeye yakın- da başlanacaktır. Diğer bir tahkikat dosyası mevzuunu teşkil eden Sürpa- gop mezarlığı işi hakkında Dev- let Şürası Mülkiye Dairesince verilen lüzumu muhakeme, ka- rarına Muhittin Üstündağ tara- findan kanuni müddet içinde itiraz edilmemiştir. Bu karar da Devlet Şürasınca, muhakeme - nin icrası İçin Temyiz Mahke- mesine tevdi edilecektir. Devlet Şürası Namzet Listesi _GeLiAlındı Ankara, 13 (Tan muhabirinden) — Büyük Millet Meclisinin bugünkü toplantısında Devlet Şürası reisliği ile beşinci daire reisliği ve on azalık için yapılan seçme gösterilen namzet lere ait mazbata Adliye Encümeni nin talebi üzerine geri iade edilmiş - tir. Müşterek Encümen, Devlet Şü- rasına gösterilen namzedler hakkın- daki kanuni şartları yeniden tetkike den feragat ettiğini bildirmiştir. Ab- tebliğ sekizinci sayfamızda) —P ST ATATÜRK Yazan: M. TURHAN TAN Kanaat Kitabevi tarafından neşredilmekte olan Ankırıdıku- tüphanesi serisinin 15 Incl sayısını teşkil eden bu eser Ebei ms:: fimizin bütün hayatını anlatır. Gayet nefis resimlerle ve ni li bir şekilde basılmıştır. Fiatı 50 Kuruştur. Bir Zabıt Kâtibi Karısı -İe Kaynanasını Mahkemede Öldürdü Katil de Tabancasından Çıkan Bir Kaza Kurşunu İle Öldü, Cinayetin Sebebi, Üçü Arasındaki Kıskançlık, Geçimsizliktir Dün sabah saat 9.30 da Beyazıtta Fatih sulh mahken_ıe.si: nin kalm odasında bir cinayet işlendi. Mahkeme __zab_gt katı.b! Şevket, karısı Vildanla kainvalidesi Nazifeyi öldürdü, kendisi de öldü. Bu feci cinayetin sebebi, Şevketle kainvalidesi arasın- daki geçimsizliktir ve facianın tafsilâtı hayli yürekler sızlatı- cıdır. Dün muharrirlerimizin getirdikleri malümatı aşağıda okuyacaksınız: Şevket kimdir? Hâdisenin kahramanı ve kurban- larından Şevket, 32 yaşında lise me- zunu yakışıklı bir gençtir. Bir sene evvel karısı öldüğü için Saimden bo- şanan 27 yaşında Vildanla evlenmiş- tir. Vildanın eski kocası Saimden on yaşında Ayhan isminde bir kızı, Şevketin de ölen karısından bir ya- şında Turhan isminde bir oğlu var- dır. Şevket sekiz ay evvel Cerrah- paşada Çukurçeşme sokağında 1 nu- maralı evde oturan Beşiktaş tramvay dep kap M t Alinin kızı Vildanla evlenmiş ve içgüveysi ola- rak girmiştir. Kari koca, dört ây ka- dar mesüut vakit geçirmişler, çok se- vişmişlerdir. Balayları böylece geç-« tikten sonra kızını daha serbestçe yaşatmak istiyen Nazife ile araları açılmıya başlamış ve geçen her gün bu gerginliği biraz artmıştır. Nazife nin Vildandan başka Nezihe, Saba- hat, Seher isminde üç yetişmiş kızı * Zabıt kâtibi Şevkelı';ı hrın Vildan 1 onu daima kıskanmış, valdesinin nü- fuzundan kurtarmak için başka bir ev tutmuş ve ayrılmak istemiştir. Fakat, her seferinde Nazifenin ara- ya girdiğini görüyoruz. Ö: — Ben ölmeyince kızım henden ayrılmaz, demiş ve bu yüzdendir ki, evde devamlı bir dedikodu ve kavga faslı başlamıştır. lüzum görmüştür. dürrahim, vatanperverliği ile şöhret kazanmış bir adamdı. Onun diğer li- der Abdülazim ile geçinememek yü- zünden Şama geçtiği anlaşılıyor. *& Kudüs, 13 (A.A.) — Galeyan de- vam etmektedir. Dün akşam Samra- ya mıntakasında askeri kıtalarla çe- teler arasında vukubulan bir çarpış- mada bir çok asiler yaralanmış ve mühim miktarda silâh ve malzeme ele geçirilmiştir. İspanyada Frankist Ordusu Tarragona Üzerine Yürüyor Hayfada eski bir Arap polis me- muru çarşının ortasında öldürülmüş- tür. Bir kamyon kafilesi Lut denizi civarında taarruza uğramıştır. Mem- nu silâh taşıdıklarından dolayı üç A- rap idam edilmiştir o Londra, 13 (A.A.) — Londradaki Arap merkezi, Harbiye nezaretinden efkârı umumiyede İngiliz kıtaatının ceği diğer bir komitenin bu babtaki tahkikatı derinleştirmesini istemiş - tir. ——— Yenişehir Stadyomu Dolmabahçede birgüna mezalimde bulunmamış ol- Ve TOSTena$ T hV duğu İmnaatini tevlit edecek suret-|) A ÖB FARAWAK'OCU ÜLE Tyar te bir anket yapılmasını ve diğer ta-| Fi N KÜVVETLER bi ( raftan parlâmentonun vücude getire- ğ (4 MADRID V. e CUMHURİYET SPAN YASI ,n;res Mürciz Tortoza da Düştü, Hükümet Kuvvetlerinin Madrit Civarındaki Taarruzu İnkişaf Ediyor b n Bu arada Şevketin Vildana sık sık tekrarladığı sözler şudur: — BSeni seviyorum, fakat annenin sana gösterdiği yolu tehlikeli bulu- yorum. Saadetimizin devamı için on- dan ayrılmamız lâzımdır. Ayrılalım. Vildan, muvafakat eder gibi olmuş, fakat annesinin şiddetli muhalefeti» karşısında kocasını feda etmek mec- buriyetini hissetmiştir. Bundan son- ra, Şevket ayni evde oturduğu hal- de karısile dargın yaşamıya başla - mıştır. Nihayet bir ay evvel Nazife kızına bir istida yazdırarak Fatih sulh mah- kemesine müracaat ettirmiş, bo - şanma davası açmıştır. Bir hafta ev- vel de muhakeme başlamıştır. Nihayet dün sabah Vakadan önce karı İeooqı c Barıstırmıya çalışan daktilo ' Neriman t n Davaya dün sabah devam edilece- ği için evvelki geceyi Davutpaşada orta mektep karşısında 4 numaralı (Sonu: Sa. 6, sü. 4) Şevketin bir arkadaşı ile beraber alınmış bir fotoğrafı ( sağdaki) Macaristan da Antikomintern Pakta Girdi Londra, 13 (Hususi) — Peşteden girmeğe davet etmişlerdir. Yapılacak Spor kulüpleri başkanlarının işti- rakile vali Lütfi Kırdarın reisliğin - de dün akşam Mintaka merkezinde yapılan toplantıda yeni şehir stad - yomunun Dolmabahçede înşs.ısı Siça ti oıu%ka?gr]nvşmlşnr. Tajîğgt İ $ sıyfmmdın N gelen haberlere göre Macaristan hü- kümeti de, Almanya, Japonya ve İtal yanın dahil olduğu Antikomintern paktına iltihak etmiştir. Macaristan hariciye nazırı dün söylediği nutuk- ta, davet olunduğu takdirde Macaris- Son harp vaziyetini ve Frankistlerin işgal ettikleri veni araziyi gösterir harita tanın da Antikomintern paktına gir- meğe hazır olduğunu bildirmiştir. Bunun üzerine Almanya, aJpon - ya ve İtalya sefirleri hariciye nazırı- nı ziyaret ederek Macaristanı pakta (Yazısı sekizinci sayfamızda) Macaristan nazırı da daveti kabul etmiştir. Bu suretle Mmüselles, murab — ba olmuştur. Fakat Maceristanda Eski Başva - kil Bethlen'in riyaseti altında bulu - — nan muhalefer Macaristanın Antiko- mintern pakta iltihakını azami şid- ' detle karşılamıakta ve bu yüzden hü- — kümet ile muhalefet arasındaki mü - | nasebetler gün geçtikce gerginleş - —