14 Ocak 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

“5 lar. Ayni itilâfta Arabistan yollarının Salhie 2 AKŞAM 14 Kânunusani 1939 Dün Geceki ve Bu Sabahki Elfaberler Askeri fabrikalar tekaü ve muavenet sandığı | Mevaddı ifilâkiye ve müstaile fabrikalarında çalı- şanlardan kazaen ölenlerin ailesine yardım edilecek Ankara 13 (Telefonla) — Askeri fabrikalar tekad ve muavenet sârdı- ğı hakkındaki lâyihanın 9 uncu mad- desi üzerinde bazı münakaşalar Ol muş, neticede maddeye bir fıkra ilâ- ve edilmiştir. Lâyihanın heyeti umumiyece kabul edilen birinci maddesi şöyledir: «Askeri fabrikalar (kara, deniz, ha- va dahil) teşkilâtında çalışanlâra ve- rilecek tazminat ile bunlara veya bun- ların yetimlerine bağlanacak aylıklar için askeri fabrikalar (tekaüd sandı- ği) namile bir sandık teşkil edilmiştir. Bu sandık A ve B kısımlarından te- şekkül eder.» Projenin yine heyeti oumumiyece kabul edilen 7 nci maddesine göre de «Sandığın A. kısmı subaylar ve askeri memurlarla ücretli veya yevmiyeli mu» vakkat memur ve isçilere, B. kısmı da ücretli veya yevmiyeli daimi memur ve işçilere mahsustur. Münakaşa edilen ve bir fıkra ilâve olunan dokuzuncu madde İse sandı- gın A. ve B. kısımlarının sermaye ve gelirlerini tayin eden maddedir. Bu madde üzerinde ilk söz âlan Mili Müdafaa encümeni mazbata muharriri Erzurum mebusu B. Şükrü Koçak demistir ki: — Mili Müdafaa ve Maliye encü- menleri sandığın A. kısmına devletin, işçilerin maaş ve ücretleri tutarınm yüzde beşi kadar bir yardım yapması. nı kabul elmisti. Bütçe encümeni bunu çıkarmakla kalmıyor, MUll Müdafaa Vekâletince, her sene yapılacak tetkikler netice. | sinde sandığın müvazenesi noksan görülürse bu noksanında işçilerin ücretlerinden kesilecek yüzdelerle tes Jâfisini istiyor! Bu, adalete uygun de- ğildir. Çünkü A. fıkrasındaki işçiler mevaddı infilâkiye ve müştaile gibi en ağır işleri görmektedirler, Trabzon mebusu B. Sırrı Day, B. Şükrü Koçağın bu mütalealarına bütçe encümeni namına cevap ver- miş ve adı geçen maddenin çok mü- Bim bir madde olduğunu kayde'tik- ten sonra ezetimle demiştir ki: — 'Sandığın bugünkü (mevcudu 100,000 lradır. Eğer sandıkta zabitan da mevcut olmasaydı prensip olarak yüzde 1 veya iki nisbetinde bir yar- dım yapmak mevzuubahs olabilirdi. Bilindiği gibi bu fabrikalarda çalışan zabitler tekaüdlük vesaire hususların- | etmene geri verilmiştir. da diğer zabitler gibi muamele görür- ler. Fabrikalarda Çalışan zabitlere orduda çalışan zabitlerden ayrı hak. lar kabul etmek, orduda bir ayrılık vücuda getirmek gibi bir şey olur.» B. Şükrü Koçak tekrar Söz alarak demiştir ki: —-Tayyareden-bir zabit düşüp öl- düğü zaman ailesine devlet bütçesin- den 2500 lira İkramiye veriliyor. Ha- va kurumu da ayrıça bu miktarda bir yardım yapıyor. Mevaddı infilâkiye ve müşlaile fabrikalarında vukua ge- lecek herhangi bir kazadan dolayı öle- cek bir zabitin ailesine de ayni yardı- mı teşmil etmek herhalde çok yerin- de bir hareket olacaktır. Bundan sonra B. Şükrü Koçak bir takrir vererek sandığın B. kısmı gibi A. kısmına da alâkadarlardan kesilen yüzde beşlerin tutarı nisbetinde hazi- nece bir yardım yapılmasını istemiş- tir, 'Takrir reye konmuş ve ekseri. yetle kabul olunmuştur. Bunun Üze- rine 9 uncu maddeye bir fıkra ilâve et- mek üzere madde encümene verilmiş- tir, Bundan sonra projenin müzakerd- sine devam edilmiş ve daha bazı mad- deler encümenlere verilmiştir. Müzakeresi bitirilen kanunlar Meclisin bugünkü toplantısında Devlet Sürasi reisliği ile beşinci daire reisliği ve | On üzalık işin yapılacak seçime gösterilen namzedlere aid mazbata asliye encümeni tarafından vaki talep üzerine mezkür en- Askeri fabrikalar tekaüd ve muavenet sandığı hakkındaki kanunun encümene verilen maddesi müstesna olmak üzere müzakeresi ikmal edilmiş, Türkiye ile Al- manya arasındaki mübadelâta ve tediyata ait 30 Ağustos SER tarihli anlaşmaların tasdikine, Riyasetleimhur dairesi teşki- lâbna mütedalr kanunun bazı maddele- rinin değiştirilmesine ald kanun lâyihala- rının birinel müzakereleri yapılmıştır. Bugünkü toplantıda kamutayın birinel müzakerelerini yaptığı kanunlar arasın- da arttırma, eksilime ve ihâle kanununa muvakkat bir maddenin eklenmesi hak- kındaki lüyiha müstaceliyet kararile mü- kazere ve kabul edilmiştir. Bu muvakkat madde şudur «28/4/5988 tarih ve 3525 sayı kanunla tasdik edilen kredi anlaşma mukavelesi mucibince mübayansı icab eden eşya ve levazım 2490 sayılı arttırma, eksiltme ve ihâle kanunu bükümlerinin tatbiki kabil olmıyan hallerde aid olduğu vekâletlerin icra wekilleri heyetince tesbit edilecek esaslara göre mübayaa edilir.. Büyük Milet Meclisi Pazarlesi günü toplanacaktır. Asılsız bir haber Ankara 13 (A.A.) — Romada çıkan Tribuna gazetesinin Londra muha- biri, Daily Herald'da münteşir bir Şam mektubuna atfen Suriye Başve- kili Cemil Mardam'ın Paristen avdet- te vaki beyanatından bahsetmekte- dir. Mumaileyhin bu meyanda «eylül buhranı esnasında Ankara hükümeti harb olursa bitaraf kalmak için Ha- leb ve Cezire mıntakalarının Türkiye mandasına bırakılmasını istemiştir.» dediği kaydolunuyor. Anadolu ajansi, katiyen aslı ve esa- at olmıyan bu neşriyatı tekzibe me- zundur. Maısırla Suudi hükümeti ara- sında ticaret anlaşması Riad 13 (AA.) — Mısır ile Suudi Arabistan hükümeti arasında mü- him bir ticaret itilâfı imza edilmiştir. Suudi Arabistanda geniş bir teceddüd programı tatbik edilecek ve bilhassa Mekkede elektrik tesisatı yapılacak- inkişafı da derpiş edilmektedir. Birinci umumi müfettişlik emniyet müşavirliği Ankara 13 (Telefonla) — Birinci umumi müfettişlik emniyel müşavir- liğine yarbaylıktan mütekaid Yakup Karagülün töyini yüksek tasdika ik- Suriye Başvekili istifa etmek istemiyor Adana 14 (Aksam) Suriyede anarşi gittikçe büyümektedir. Cüm- hurreisi Haşim ile Başvekil Cemil Mardam arasındaki ibtilâf artmıştır. Öğrenildiğine göre kabineye istifa etmesi teklif olunmuştur. Fakat Ce- mil Mardam mukavemet etmektedir. Dolmabahçe hava gazı şirketi binasında yangın Dolmabahçe civarında hava gazı şir. keti binasının yemek odasından dün gece yangın çıkmış, odanın tavanı yandıktan sonra itfaiye ME #öndürülmüştür.Y y İstanbul defterdarı, alkil bat umum. müdürlüğüne tayin edildi Ankara 13 (Telefonla) — İstanbul defterdarı B, Şevketin muhasebat umum müdürlüğüne tayini yüksek tasdika arzolunnuştur. Adana belediye intihabatı Adana 14 (Akşam) — Adana bele- diye intihabatının yeniden yapılacağı söylenmektedir. Evrak Devlet Şürası- na gönderilmiştir. Dörtyolda portakal mahsulü Adana 14 (Akşam) — Bu sene Dört. yolda 20 milyon portakal istihsal olun- muştur. Bunun 10 milyonu Alman. ihraç edilmiştir. d Filistinde galeyan devam ediyor Âzkeri kıtalarla çe çeteler ara- sında yeni çarpışmalar oldu Kudüs 13 (A.A) — Galeyan devam etmektedir. Dün akşam Samarya mın- takasında askeri kıtalarla çeteler ara- sında vuku bulan bir çarpışmada bir çok asiler yaralanmış ve mühim mik- darda silâh ve malzeme ele geçirli- miştir. Hayfada eski bir Arab polis memu- ru çarşının ortasında öldürülmüştür. Bir kamyon kafilesi Lut denizi civa- rında taarruza uğramıştır. Memnu silâh teşidiklarından dolayı üç Arap idam edilmiştir. Almanyanın eski Ankara elçisi şerefine ziyafet Ankara 13 (Telefonla) — “Yarın şehrimize gelmesi beklenen Almanya- nın. eski Ankara elçisi Her Nadolni şerefine gece Alman elçiliği | tarafın- dan elçilik binasında bir ziyafet ve- rilecektir. Ziyâfete hükümetimiz er- kânından bazı zevatın davet edilece- ği haber verilmektedir. Her Nadolni şehrimizde bir kaç gün kalacaktır. Reisicümhur tarafın- dan kabul edilmesi, muhtemeidir. Beden terbiyesi umum mü- dürlüğünde vazife almak Ankara 13 (Telefonla) — Beden terbiyesi umum müdürlüğü tarafın. dan hazırlanan muvakkat bütçe tas. dika iktiran etmiştir. Diğer taraftan beden terbiyesi isti- şare heyeti bu ayın 17 sinde içtimaa davet olunmuştur. Bu içtimada bil hassa umum müdürlük merkez teş- kilâtına alınacak memurların evsafı tesbit olunacaktır. Umum müdürlük- de vazife almak üzere kadar müracaat edenlerin sayısı 400 e ya- kındır. Dahiliye Vekâleti merkez teskilâtı Ankara 13 (Telefonla) — Dahiliye Vekâleti merkez teşkilâtı o hakkında- ki kanunla bu kanunun bazı hüküm- lerini değiştiren kanuna ek olarak yeni bir kanun projesi hazırlanmış ve Meclise verilmiştir. İki ölüm cezası Ankâra 13 (Telefonla) — Of kaza- sının Torvel köyünden pehlivan oğlu Mehmed İle Manisanın İsmailler kö- yünden Mustafa Bâltacının ölüm ce- zalarına çarptırılmaları hakkındaki mazbalslar Meclis rüznamesine alın- mıştır. Seçimleri ii tasvibe ikti- ran eden belediye reisleri Ankara 13 (Telefonla) — Malatya Belediye reisi .B. Mehmed Tevfik, Yozgad Belediye reisi Sefer, Kırklar. eli Belediye reisi B, Akif, Aydin Be- lediye reisi Etem Menderes, Denizli Belediye reisi Ismail, Bursa Belediye relsi Neşet, Sinop Belediye reisi Ab- dullahın intihapları yüksek tasvibe iktiran etmişti Şüpheli Bir ö ölüm Zabıta, dün şüpheli bir ölüm tah- kikatına el koymuştur. Vaka şöyle ce- reyan etmiştir: Avusturya tütün şirketine ait tü- tün tozları Ahırkapı açıklarında deni- ze dökülmektedir. Bu tozları nakleden Yıldırım motörü, dün öğle üzeri de. nize açılmış ve tozları dökmeğe başla. mıştır. Bu sırada şirket amelesinden Hayri, güvertede durmakta iken ihtilâçlar içinde yere yuvarlanmış, vaziyeti gö- ren diğer arkadaşları tarafından, der. hal Gülhane hastanesine nakledil- miştir, Hastanede yapılan bütün tedavile- re rağmen Hayti kurtarılamamış ve ölmüştür. Zabıta haberdar edilmiş, belediye ve adliye doktorları terafından cesed muayene edümiş, fakat ölümün sebe- bi anlaşılamadığından cesedin morga kaldırılmasına lüzum görülmüştür, haki ma yapılacak e ile ölümün *mikdarı 141 zabit ve 1160 neferdir. Son dakika Fransız Somalisinde Italya, tahşidat yapıyor Tevere gazetesi : “Fransa, vaktile İtalyanın müstemlekesi olduğunu unutmamalıdır, diyor Londra 14 — Cibutideki Royter muhabiri bildiriyor: İtalya hükümeti, Fransız Somalisi hududlarında asker tahşid etmektedir. Paris 14 — Hariciye Nezareti, Fransız Somalisi hududlarında İtalyanın asker tahşid ettiğinden haberi olmadığını beyan ediyor. Roma 14 — Tevere gazetesi Fransa aleyhinde çok şiddetli bir makale neş- rediyor, Tevere diyor kit «Fransa, İtalyaya borçludur. İtalya, harbe karışmasay- dı, Fransa Almanyaya mağlüp olacaktı. Napolyon İtalyandı. Fransa, vaktile bir İlalyan kolonisi olduğunu da unutmamalıdır. Fransada gömülmüş olan İtalyanlar, İtalyan askerinin kıymetine karşı yapılan iftiralara cevap vermeğe Barselon hükümeti, merkezini Valânsiya'ya naklediyor ? Tortoza şehri Frankocuların eline düştü Tayyare akınları Barselon 13 (A.A.) — Frankist tayyareleri dün öğleden sonra nö- betleşe Reus ve Tarragone'yi bombar- dıman etmişlerdir. Paris 14 — İyi bir membadan , gelen haberlere göre cümhuriyetçi | İspanya askerleri Tortoza - 'Taragon yolu üzerinde ricat ediyor. 'Tortoza şeh- Tİ Franko kuvvetlerinin eline düş- müştür, l : m yanl va miyi İngiliz yolcu tayyareleri nâkletmeğe Frankist İspanya üzerinden hazırlanıyor. Barselonda yalnız Başvekil Negrin ile nazırlardan Delvayo kalacak, di- ger nazırlar Valensiyaya gideceklerdir. Negrin Katalonyanm müdafaasını idare Barselonda kalacaktır. talyanların zayiatı Roma 13 (A.A) — Resmen bildi- rildiğine göre Katalonya cephesinde 23/12/1938 tarihinde başlıyan mu- harebede şimdiye kadar 27 İtalyan zabiti ve 217 İtalyan askeri ölmüş- tür. İtalyanlardan yaralananların geçemiyecek Londra 13 — İngiliz hava nakliyat şirketi Londra ile Portekizin merkezi olan Lizbon şehri arasında bir hava hattı tesisini düşünmüştür. Bu hatta işliyecek tayyarelerin Frankist İspanya üzerinden uçması Jâzım geliyordu. Franko hükümeti buna müsaade et- memiştir. Franko hükümeti mahafi- li, kendisini hukukan tanımıyan ve diplomasi münasebat. tesis etmiyen bir memlekete böyle bir hak verile- miyeceğini bildiriyor. ingiliz donanması Bazı Fransız limanlarını ziyaret edecek Londra 13 (A.A.) — Amirallık da- iresi, anavatan filosunun Atlas Okya- nusu İle garbi Akdeniz limanlarına ilkbaharda yapacağı ziyarete ald prog- ramın ilk kısmını neşretmiştir. Bu cevelâna Royal Oak zırhlısı ile beş kruvazör, 20 kadar torpito muhri- bi; 5 tahtelbahir, bir atölye gemisi ve 10 kadar muavin gemi iştirak edecek- tir. Bu muavin gemiler arasında Co- urageous adındaki mektep tayyare gemisi de bulunmaktadır. Bu gemilerin ekserisi, İngiltere Ji- manlarından 17 ikincikânunda hare- ket edecekler ve 23/1 İle 26/1 arasın- da Cebelüttarıkta o bulunacaklardır. Bu cüzütamlardan bazıları, cevelân esnasında Fransız limanlarını ziyaret Mezarlık davaları B. Muhiddin Üstündağ, asri mezarlık ve Sürp Agop me- zarlığı meselelerinden mu- hakeme edilecek Ankara 13 — Asri mezarlık işinden dolayı sabık vali B. Muhiddin Üstün- dağ, muavini B, Hamid Oskay ve ar- kadaşları hakkında verilmiş olan be- rast kararı, başmüddelumumilikçe temyiz edilmişti. Mahkemei temyiz ce- za umumi heyeti toplanarak bu beraet kararını nakzetmiştir. Evrak, muha- kemenin yeniden rülyeti için temyiz dördüncü ceza dairesine verilmiştir. B. Muhiddin Üstündağ Sürp Agop mezarlığı için hakkında verilen lüzu- | mu muhakeme kararına kanuni müd- deti zarfında itiraz etmemiştir. Evrak bü mesele yüzünden B. Muhiddin Üs- tündağın muhakemesi için temyiz ce- | edeceklerdir. za dairesine verilecektir, Cevelânın ikinci kısmı malüm de- Balkan antantı Merkez ban. | £'“i” mn kası umum müdürlerinin Adana barajı ihale edildi Adana 14 (Akşam) — Adana ba- rajının iki milyon 900 bin liraya An- karada ihale edildiği bildiriliyor. Adanada bahar havası Adana 14 (Akşam) — Burada ba- har havası hüküm sürüyor. Hararet toplantısı Ankara 13 (A.A.) — Belgradda 17 ve 18 ikihcikânunda yapılacak üçün- cü Balkan Antantı Merkez bankaları guüvernüörlerinin toplantısında bulun- mak üzere Merkez bankası umum müdürü B, Kemal Zalın Sunel, ban- z âş 22 derecedir. kanın mali müşaviri B, Namık Zeki z yi şen Aral ile birlikte bu akşam Ankaradan | İzmirden Almanyaya gön- hareket edecektir. derilen kavunlar İzmir (Akşam) — İzmirli bir ihra- catçı, İsveç acentası vapurlarından birisile Almanyaya 50 ton kavun fh- raç etmişli, Bu kavunlar Almanyaya kismen bozulmuş olarak varmış, bo- zulmuyanlar da düşük fiatlerle satıl- muş olduğundan İsveç vapur acentası bu tüccarın zararını nazarı, dikkate | almış, evvelce tüccardan me nav Kocaeli Nafia | müdürlüğü gü Ankara 13 (Telefonla) — e nalia müdürü B. Cevdet Kocaeli vi- lâyeti hafia müdürlüğüne naklolun- muştur, ii Ankara 13 (Telefonla) Nafis Vekâleti hususi kalem müdürü B. Ubeyid nafla müfettişliğine tayin edit-