6 Kasım 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Sahife 4 Hatay devlet reisi yıllık | Avrupada siyasi nufkunu söyledi (Baş tarafı 1 nel sahifede) Saym halkımıza İeshilât, olmak Üze» re, Ordu ve Reyhaniye nahiyeleri Ka- zaya tahvil edilerek birer sulh mah- kemesi de teşkil edilmiştir. Bazı se- behlerle ve ilcaatı zeman dölaytsile, bir kaç ay evvel ihtilâl sahası olan bu âziz yurdumuz, alınan kuvvetli fedbirlerle bir darülaman olmuş, bir- birine hasım olan halk adilane hare- ketle bir aile kaynaşması haline gel- miştir.» . Devlet reisi bütün halkın sükün ve huzur ile işi ve gücü ile uğraşması ve kimsenin teşvik ve iğfaline kapıl- maâmasını tavsiye etliklen sonra, Ha- tayın mali durumu hakkındaki iza- hatına geçerek, mali durumun her £enekinden daha iyi olduğunu, iki ay gibi pek kisa bir zamanda mali saha- dâ oldukça mühim işler başarıldığını, der bir vilâyet kadrosu ile bir devlet kadrosu yapıldığını, maliye kadrosu. Dwi genç ve daha bilgili elemanlarla techiz edildiğini, eski memurların hu- kukunün memurin kanunu ve mali teşkilât kanunlarile tahlı temine alın- dığını söylemiş ve sözlerine şu suret» le devsm etmiştir: «Şu günlerde bütün halkımızı alâ. kadar eden gümrük işinin nasıl ele geçtiğini iki kelime ile hülâsa edece. ğin: Cenevre anlaşması mucibince Ha- tay gürarüklerinin Hatay devletine intikali lâzım geldiği için İskenderun- daki gümrüğü memurlarımız tesellüm edince, Suriye idaresi müteessir ola- rak bizi tazyik etmek için Hataydan Suriyeye giden eşyadan gümrük al mağa başladığı gibi un ve buğdayı ve eşyaları bırakmadı. Mukabil tedbir olarak biz de hududlarımızda gümrük teşkilâtı yaptık. Fakat giren ve çıkan eşyadan katiyen gümrük. almadık. Hataylılar bir çok müşkülleri yendik- leri gibi bunu da yenecektir.. Saym balkımız bu cihetten emin ve müste- rih olsun. Bu kürsüden sayın millet vekillerine Şunu da söyliyeb'lirim ki, genç Hatayın mali sarsıntılar geçire- ceği iddialarına rağmen hükümet ge- rek harice ve gerek dahile on para bi le borçlanmadan (aahhüdalını mun- tazaman ve-zamanında ifa etmiş olup hiç bir vergi de ihdas etmiyeceğimiz gibi 937 senesine kadar vergi baka- yalanını da affetmeyi düşünüyoruz. Devlet reisi adliyede yapılan yeni teşkilâtın faydalarından, maarif ve sıhhiyedeki yeni işlerden, nafla ve yol işlerinden, ziraat kalkınmasından, - posta ve telgraf muamelâtmdan ve Fransız askeri tarafından idare edil- mekte olan telefon şebekesinin Hatay devletine devri tekarrür etmiş oldu- ğundan bahsederek sözlerini şu cüm- le ile bitirmiştir; «Daima mesut. neticelere . erişebil- memizi temenni ile cürülenize saygı- lar sunarım.» Devlet reisinin nutku #ürekli bir sus reile alkışlanınıştır. Bundan © sonr Meclis Reisi hir nutuk söyliyerek Ulu Önder Atatürke Hataylıların sonsuz saygı ve minnetlerini İfade etmiş ve bu beyanat coşkun tezahüratla kar- Rüznamede müzakere (o edilecek başka bir şey olmadığından perşem- beye toplanilmak üzere içtima dağıl- Mmıştar. Anâvalandan gelecek eşyadan güm Tük alınmıyacağı hakkında bir ka- nun neşredilmiştir, Türkiye veya Fransa makam- larından verilecek pasaport- ları kullanacaklar Antakya 5 (A-A.) — Pasaport işleri hakkında bir kararname neşredilmiş. tir. Bu karamameye göre Hataya dü. hul vizesi mülgadır. Hataya gelecek yabancılar ellerindeki mili hüviyet cüzdanlarını bulundukları mahal za- bıtasına göstereceklerdir. Hatay hü- kümeti şimdilik bir pasâport ihdas etmiyeceğinden harice seyahat etmek istiyen Hataylı vatandaşların arzula- Tıma göre 'Türkiye Cümhuriyeti veya Fransa Cümhuriyeti makamatı side. sinin kendilerine verecekleri pasaport. Ja seyahat edeceklerdir. Bu hususun temini için Türkiye Cümhuriyeti fev- Mk nez nk idi Didi İİ vini i müvazene nas değişti (Baş tarafı 1 inci sahifede) Avrupa sahnesinde rol oynamaz hâle gelmiştir. Kendi sınırları içine çekil- miş olan Fransiz siyaseti, bundan son- ra sırf garbi Avrupaya münhasır kala- cak, doğrudan doğruya kendi men- faatlerini korumakla meşgul olacak- tır. Bunun için de Fransanın bundan böyle tek politikası Fransa « İngiltere dostluğunu sıkılaştırmaktan ibaret- tir, Fransa bu dostluğa muhtaçtır, çünkü kendisini müdafaa etmek için bile İngilterenin yardımı şarttır. giltere beraber olmadıkça indi Avrupada herhangi bir harekete geçe- miyeceğini Son vuküat açıkça göster- di: İngütere harbe girmek istemediği ve bunu Hitler pek İyi bildiği içindir ki Fransa, mütlefikinin parçalanma- sına râzı oldu. Bu vüziyet, Fransayı, yalnız Avrupa politikasından elini çek- meğe mecbur etmekle kalmadı, İngi- liz siyasetinin hâkimiyeti altına sok- tü. Nitekim, Fransanın Almaya ve- ya İtalya ile anlaşması için evvelâ İngilterenin İtalya ve Almanya ile anlaşması lâzım geliyor. Fransa, İngiliz adalarının Avrupa kıtasında hüdudu -mesabesindedir. Fransanın kuvvetli olması İngütere- nin selâmeti için elzemdir. . Fransa, Almanya ile harbe giriştiği ve yenil. mek ihtimali başgösterdiği anda İn- giltere Fransaya yardım etmeye meö- burdur. Bunun içindir ki İngiliz si- yaseti, muhteşem infiraddan ayrılma- mak gayesile ve Fransayı harbe sürük- lememek © endişesile Çekoslovakyayı Almanyaya bağışlamış, bu suretle hem Iİ Fransayı Avrupada yülnız bırakarak kendi nüfuzu altına çekmiş, hem de Fransa ile Almanya arasında harb tehlikelerini ortadan kaldırarak ken- di emniyetini sağlama bağlamıştır. Bir zaman gelecek ki şimdi kendi kâbukları içine çekilen, Avrupa politi- kasında silik bir vaziyeterazı olan Fransa ile İngiltere, ne siyasi ne ikti- sadi müvazene bakımından, gittikçe ağırlaşan - Alman - İtalyan srkletine tahammül edemiyeceklerdir. İngilte- re ve Fransa, bu ihtimale karşı, boy ölçüşecek hâle gelmek için, olanca gayretlerile silâhlanmaya çalışıyorlar. O gün gelince, bu iki kuvvet, ya çar- pışacak, yahut sürekli ve esaslı bir anlaşmanm temeli bulunacaktır, Uzak olmıyan bu müstakbel hesab- laşmiâ günü - her iki ihtimalde de - an- cak kuvvetli olân milletler kazanacak- tır. Necmeddin Sadak Filistin âsileri (Baş tarafı 1 inci sahitede) Dün yeniden bazı hâdiseler cereyan etmiştir. Bombalar atılmış ve telgraf telleri kesilmiştir. Askeri kıtalar mem- Jeketin muhtelif noktalarında araş- tırmalar yapmağa devâm etmektedir. ler. Nablusta mühim evrak elde edil . Araplardan bir kişinin öldü- gü,.bir kişinin de yaralandığı haber verilmektedir. Yeni İngiliz plânı neymiş? Londra 5 (A.A.) — Daliy Expres gazetesi Kudüs Arab mahafilinde yeni bir İngiliz plânı hakkında dolaşan şa- yiaları nakiçimektedir. Bu şaylalara göre, Filistine Yahu- di muhacereti sönede bin kişiye inhi- sar edecektir. Ancak Filistindeki Ya- hudilerin âdedi mecmuu halkın üç- te birini geçemiyecektir. Her 100 bin kişiye bir mebus hesa- bile bir meclis teşkil edilecektir. Bu suretle bu mecliste 8 müslüman Arab, 1 hiristiyan Arab ve 4de Yahudi mebus bulunacaktır. Umumi vali ün- yarını alacak olan fevkalâde İngiliz komiseri de meclise 5 İngiliz-murali- has tayin eyliyecektir. Nahiyeler kendi kendilerini idare edeceklerse de asayişi muhafaza için kuvvetli İngiliz müfrezeleri daimi ola- Tak Filistinde kalacaktır. İngiltere Arabların iktisadi kalkın- masını temin için uzun vadeli 5 mil yon İngiliz liralık bir istikrazda bu- Tunacaktır. MEFI EK 'ta AKŞAM: Uzak Şarkta beyaz ırk tehlikede mi? (Baş tarafı 1 nci sahifede) «Maamafih şunu kaydetmek Tâ- mmdir Kİ, Japonya şikârı karşısında tek başına kalmıştır. Bilâkis Alman- ya ile İtalya Avrupada yalnız başla- rına kalmamışlardır. Anti komintern bloku ile Japonya başka başka şey- lerdir. Anti komintern bloku dün mevcut değildi ve yarın yıkılabilir. Japonya 62 senedenberi durmadan büyüyor. . Muzafferane muharebeler birbirini takib ettiği gibi, dünya da Japonların ölçüsüz ihtiraslarını tabii bulmağa başlıyor.» İJaponya Cenevre ile tamamen alâkasını kesti Cenevre 5 (A.A) — Japon hükü- metinin Cenevrenin beynelmilel mü- 'esseselerile her türlü (teşriki mesai- (den vaz geçilmesi bususunda verdiği karar derhal tatbik edilmiştir. 'Tokyo hükümeti, Büyük Okyânos ddelarin- da tatbik edilen Japon mandası hak- kırdaki Senelik raporun tetkikine iş- tirak eden mümessilini geri çektiğini Milletler Cemiyeti umumi kâtibi Ave- nola bildirmiştir. Bu karar mandalar komisyonunu şimdiye kadar. görül- memiş müşkül bir vaziyet karşısında bırakmıştır. Mandalar komisyonu mandater devlet mümessilirin bulunmamasına rağmen Japonyanın çekilmeden evvel gönderdiği raparu' tetkik elmeğe ve bu rapor hakkındaki mülâhazalarını konseye bildirmeğe karar vermiştir. Alman siyasi mahafilinin Berlin 5 — Alman siyasi mahafili, “ Japon Başvekilinin son beyanatını büyük bir alâka ile takib ediyorlar. Berlinin iyi malümat sahibi tahafi- line göre, Japonyünın ileri sürdüğü prugramın tatbiki Uzak Şarkta bazı | boyaz miiletlerin vaziyetlerinde esaslı | değişikliklere e sebebiyet o vetecektir. Mezkür mahafU, Japon Hariciye Na- ırı namına. söz. söylemeğe salâhiyet- tar olan zatın Jepanyanm, Asyada, büyük bir blok kurmak istediği hak- kındaki beyanatını da tebarüz ettiri- yorlar. I Amerika Hariciye Nazırının beyanatı Vaşington 5 — Amerika Hariciye | Nazırı B. Cordeli Hull Amerikanın | Japonyaya ve Çine karşı takib ede- ceği hattı harekeli gazetecilere şöyle tasrih etmiştir. «Amerika hükümetinin Çine ve Japonyaya karşı takib edeceği hattı hareket, devletler arasındaki huku- | kun umumi prensiplerin Amerika ile dahs bir çük devletlerin ve Japonya ile Çinin imzalamış oldukları muahe- delerden mülhem olacaktır.» Bir Japon recülünün beyanatı Tokyo 5 — Japonya Hariciye ne- garetl namına Söz söylemeğe salâ- hiyettar bir zat, Jüponyanın her hal. de, Çinde siyaset sahasında açıkkapı usulünü kaldırmak istediğini beyan etmiştir. Çin bankalarını kontrol Tokya 15 (A.A.) — Domel ajansının Pekinden bildirdiğine göre, Japonya» nın himayesi altında tesis olunan Çin Cümhuriyeti federal ihtiyat bankası, şimali Çindeki Çin bankaları üzerin- de kontrol tesisine çalışmaktadır. Fe- deral banka, bu Çin bankalarından, elierinde bulunan âltın ve gümüş pa- raları kendisine teslim etmelerini ve federal banka tarafından çıkarılan kâğıt parâlsrm kullanılmasını yay- malarını istemiştir. Çin bankalaşı mumanegt ettikleri takdirde, federal banka Çin - Japon muhasematı dola- yısile eski Pekin hükümeti tarafından ilin edilen moratoryomu kaldıracağı. nı da bildirmiştir. Bir vapur tutuştu Montpellier 5 (A.A.) — Stanburg - Bill vapuru dün öğleden sonra Sete limanında ateş almıştır. Vapurdan ümid kesilmiştir. Akşam itfaiye efrâ- dı yangınla mücadele etmekten vaz- geçmiştir. Geminin mürettebatı sağ ve salimdir. ROBERT Sl a. Sİ se, JEANNE Dam e a 5—1u—o3 İ - ı 20.— PARA vo ÇEKLER (Kapanış fiatleri) Londra 1 Sterlin saa New-York 100 Dolar 128,62,25 Paris 100 Frank 3315 Milâno 100 Liret 6,6125 Cenevre 100 İsviçre Pr. Oo 284825 Amsterdam (160 Florin 08315 * Berlin 100 Kayhşmark o 50315 Brüksel 100 Belga 91,25 Atina 100 Drahmi 10925 Sofya 160 Lava 153,26 Prag 100 Çekoslorak Kr. 4,3278 Madrid 100 Pezeta 508 Varşova 100 Ziloti 238275 Budapeşte 100 Pengo 2478/715 Bükreş 100 Ley 0,9125 ; Belgrad 100 Dinar 20075 Yokohama (— 100 Yen 249125 100 İsveç Kr, 40,80,25 100 Ruble 23,025 — Şehir 'T. Komedi kısmı Gündüz saa 1530 da Akşam saat 7040 da KAN KARDEŞLERİ 4 P, komedi Yazan: Birabo. Türkçesi: Fakret AdiL * “Taksimde buğün sait 18 da matine, gece 21 de (BABA) Piyes 3 P. ayrca İP. Komedi. Yakında, AKTÖR KİN ü * Halk opereti Tamirat bitmek Üze- redir. Pek yakında başlıyor. T. 40335 # İngilterede feci bir kaza Londra 5 (A.A.) — Geçen skşam Finsburg - Park mahallesinde bir oto- büsle bir kamyon çarpışmışlır. Çar- pışma neticesinde 17 kişi yaralarımış- tır. gi 6 Teşrinisani 1938 Türkiyeye gelen Çin heyeti- nin bir tavzihi Sayın gazetehizin 30/10/938 tarihli nüs- hüsınıh * iliriçi sihifesinin “üçüncü sütu- munda: Çin hükümeli tarafından bir müslüman heyeti gönderildiği hakkında bir yazı vardır. Bir çök müslüman meme leketlerini dolaşan heyetimiz Çin müslü- manları milli kurtuluş birliği tarafndan gönderilmiş olup Çin hükümeti ile bir alâkası olmadığından gazelenizde çıkan yükanıdak! haberin “tashihini ren eder, saygılarımızı Sunarız. Çi Müstümanları Yakın Şark Muhade- net Heyeti: Celâledidn Vanzinşan, him Matinyin, Davud Şüevinpo, Yusuf Cuncayulı, Saâd Varişimin. * Üniversitede tıbbi konferans Berin Üniyersitesi Nöroşlrörji hocam profesör doktor Tönnis (Modern Nürcei- rürji çalışmaları) hakkınde. birinel derehn- nede 14 teşrinisanide sanat 5 de bir kon- ferans verecektir. | KITIRCI ÖLÜM Merhum Maresal Sait kızı, operatör doktor Tevfik Menemencioğlu haremi ve İnhisarlar kimyagerlerinden bay Serefin kayınvaldesi bayan Caliha Ye- ğane duçar olduğu hastalıktan kur- tulamiyarak vefat etmiştir. Cenaxesi bügünkü pazar günü Kuzguncukta Paşa limanmdaki yalısmdan kaldırı- larak öğle namazı Üsküdar yeni cas müinde kılındıktan sonra Karacaah- metteki alle kabristanına — defnedile. cektir, Mevlâ rahmet eylesin. Aleni teşekkür İstanbul; Yenicami, Orozdibak kar- şısındaki, birinci vakıf han arkasında, Şirin han, No. 4-5.6.7 de diş tabibi Vahram Nalkasyanm, dişlerimin teda» visi hususunda gösterdiği mehâretin- den dolayı kendisine aleni teşekkürle- rimi gazeteniz vasıtasile bildirmenizi rica ederim. M. Üğe 'TURAN TİYATROSU Halk -sanatkârı Naşid, okuyucu Semiha, Cemal Sahir birlikte Opirt 4P: Şİ, ALBERT PREJEAN-DiTA PARLO Hiç bir vakit unutamıyacağımz ASRi BATAKHANELER Filminde görüneceklerdir, JEAN MURAT ve KATEdeNAGY ile Don Kazaklarının meşhur balet ve taganni heyetleri TAKSIM Sinemasında gösterilmekte olan J. KESSEL'in meşhur romanı PRENSLERİN GECELERİ Mükemmel ve büyük aşk ve lüks filminin kıymetini artırmakta ve bütün İstanbul halki celbetmektedir. İliveten: ECLAİR, JURNAL Son Dünya havadisleri. Bugün saat 11 ve 1 de tenzilâtlı fiatları matineler. Büyük Edibimiz MUSAHİPZADE CELÂL'in ölmez eseri AYNAROZ KADISI BEHZAT — İ, GALİP — EMİN BELLİ — HALİDE — ŞEVKİYE — MAHMUD — MUAMMER — NECLÂ HAZIM - VASFİ Musiki kısmını idare edenler; M. C. ve CEVDET KOZAN Önümüzdeki PERŞEMBE AKŞAMI iPEK y SARAY Sinemalarında birden gösterilecektir. GÜZELLİĞİNİ — ZEVKİNİ — NEFİS ve HARİKULÂDE SAHNELERİNI HİC BİR ZAMAN UNUTAMIYACAĞINIZ EN GÜZEL FRANSIZ FİLMİ AŞK BAHÇELERİ PIER RENOIR — LOU!S JOUVET UIER RENOIR — LOUIS JOUVET e 'TATTI GÜNAH
