25 Eylül 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

Piyasada ne kadar eski ve ne kadar yeni para var ? Muhtelif kıymetteki eski madeni paralardan tedavülde 4,400,000 liralık kaldı. Eski madeni meskükât ile değiştirilen yeni madeni paralar yirmi iki milyon liraya yakındır Darphanedeki yeni madeni para basma faaliyeti 937 senesi kânunuevvelinin birin- den itibsren tedavülden kaldırılarak 939 senesi teşrinisanisinin sonuncu ıma kadar bir sene de- iddeti tayin edilen 25 ku- ı kuruşluk asada göremiyo- ruz. Acaba herkes bu paraları Cum- huriyet Merkez bankasına götürüp isile tebdli etmiş midir? Tutulan tikler bu paraların hâlâ kıyr- da, köşede kalmış olduğunu göste- riyor. 5-10ve25 De po para» numaralı kanunla karar Bu kararın tatbikine baş- an sonra ce ve pek kısa Zamanda 25, onu takiben'de 10 ku- ruşlukların süratle piyasadan çekil diği görüldü. Hiç kimse cebiüde 10 ve 25 kuruşluk para tutmak istemi- yordu. Nihayet bir an geldi ki, tram- rilmiş istünü 2: almıyordu. unusani 1939 dur. Tedavülde bulunan ne kadar eski para var? Resmi istatistiklere bulunan eski madeni paralar azalmaktadır. 1928 senesi yılı sonuna kadar nikel 25 kuruş- on kuruşluklar teda ülde bulunan luklar 3,620,372,75 14 ş 1,446,786,55, yüz paralıklar 29 bir kuruşluklar 199,569,43. yirmi pa- ralıklar 34396667, on paralıklar 295,466,00 ve beş paralıklar 118,000,00 lira tutarında idi. 935 senesindenberi bunlar piyasa- dan çekilmeğe başladı. 936 ve 937 de mikdarları ehemmiyetli şekilde azal- dı. Nihayet içinde bulunduğumuz se- nenin birinci altı ayı sonunda 25 ku- duşluklardan 516,000 ve on kuruş- luklardan da 950,000 liralık kadar kaldı. Yeni madeni paralar 100 kuruşluk yeni gümüş paralar 935 senesi sonuna kadar 7,216,000, elli kuruşluklar $15.000, yirmi beş kuruşluklar 222,000, on kuruşluklar 6,000, beş kuruşluklar da 5,000 lira lık mikdarında idi. Bunlarda 936 senesinde kısmen ve onu takib eden yıllarda süratle çoğalmı: tar, 938 senesi ilk altı ayı sonunda 100 kuruşluklar 10,000,000, elli ku- irmi beş kuru on kuruşluklar 960,000, be | | mi y bir kuruşluklar da 157,000 mikdarı bulmuştur. Tedavülde bulunan muhtelif kıy- | metteki eski madeni paraların umu- nu 4,468,000, yeni madeni meskükât yekünu 21.757,000 ve her ikisinin tutarı da 26,225,000 'Türk li- rasıdır, Tedavülde bulunan kâğ paralar Piyasada iki nevi kâğıd para mev- cuddur. Bunlardan biri, 1863 sene- sindenberi tedavülde bulunan Os manlı bankasının banknotlarıdır ki, 31 kânunuevvel 1937 de tedavüldeki arı 203,462 lira idi. Esasen hazi- 933 tarihli en son imtiyaz mu- kavelesi mucibince bu banknotların mecmu mikdarı hiç bir zaman 279,069 liradan fazlaya yükselemez. Yeni gümüş paralar tartınrken Diğer kâğıd paralar 'Türkiye Cum- huriyet Merkez bankasının banknot- larıdır. Bunların tödavülde olanları iki kısımdır. Bir kısmı Maliye Veki- ilinin imzasını muhtevi ve gene mesu- liyeti bankaya ald devlet evrakı nak- diyesidir. İkinci kısım ise bizzat ban- ka tarafından ve bankanın imzasile tedavüle çıkarılmış o bankotlardır. Bunlar yeni beş, on, elli ve yüz lira- lıklardan ibarettir ki tedavülde bu- Tunanların yekünu 49,641,000 iradır. 1, 5, 10, 50, 100, 500, 1000 liralık eski kâğıd paraların tedavülde bulu- Banları 108,856,000 Jiralıklır. Yeni ve eski banknotların umumi yekünu da 158,497,000 liradır. Merkez bankasının en son çıkar- dığı beş, on, elli ve yüz liralıklar pi- yasada çoğuldıkça eski kâğıd lir: Banknot- an başlı- il edavül- n 100 Kuruş kıymetindeki a n tutarı 938 senesi ayında 21,212,000 lira iken ay- in altıncı ayında beş milyon aftan azalmaktadır. uruşluklar 649,000 ve İ küsur bin daha azalarak bunlardan Uralık | | ! 16,067,000 liralık kalmıştır. Şu vazi- yete göre henüz kâğıd yüz kuruşluk- lar gümüş yüz kuruşluklardan altı milyon küsur bin liralik daha faz- ladır, Eski beş liralıklardan piyasada 22,471,000 liralık kadar kalmıştır. Son altı ay zarfında eski beş liralık. lardan 10,000,000 liralık azalmış, bu- na mukabil yeni beşlikler 26,975,000 lirayı bularak ayni nisbette çoğa miştir. Görülüyor ki, beş liralıklar, yüz kuruşluk kâğıdlardan daha süratle tedavülden kalkmaktadır, 988 senesi başında eski on Liralık- ların tutarı 26,000,000 lirayı bulu- yordu. Bugün 19,600,000 liralık ka- dar kalmıştır. Bundan dört ay evvel 3,763,000 liralık on lira tedavüle çi- karılmıştı. Bugün tedavülde bulu- nan yeni onluklar sekiz milyon lira- ya yaklaşmıştır. Eski elli liralıklar da altı ayda on milyon lira azalmıştır. Yeni elli lira- lıkların piyasadaki mevcudu ise ay- ni nisbette çoğalmıştır. Bankalarda ne kadar para var? Bütün bankalardaki nakid para mevcudu; eşhasa mid olmak üzere 44,351,198 liradır. Bu mikdarın 40,193,222 Yirası kâğıd, 4,157,972 lira- sı madeni paradır. Tedavülde bulunan kâğıd ve ma- deni para yekünu yukarıdaki rakam- lardan anlaşılacağı üzere 184,722,000 Mra kadardır. Şu vaziyete göre, te- davülde bulunan paranın 44,351,198 lirasının muhtelif bankalarda, mü- tebaki 140,370,702 lirasının da eşhas- ta bulunduğu ktadır N. Burdur civarında civa madeni bulundu Burdru . (Akşam) Burdurun 12 kilometre yakınındaki erazide mebzül mikdarda civa madeni bulun- muştur. Madeni bulan bay Dâim Karagöz, maden nümunelerini tahlil etirmiştir. Toprağın hafif bir surette kazılması ile bulunan madenlerden alınan nümunelerin tahlili neticesin- de madendeki cevher nisbetinin en yüksek evsafta olduğu öğrenilmiştir. Madenin işletilmesine teşebbüs edi- liyor. Ege lik müsabakalari İzmir (Akşam) — Ege lig eri mü- sabakaları bu hafta sona ermiş, finale kalmış olan İzmirin Doğanspor Aydının Aydınsopr takımları Alsan- cak stadyomunda karşılaşmışlardır. İz şampiyonu Doğanspor takımı, daha güzel bir oyun oynıyarak 3-2 galip gelmiş, kupayı kazanmıştır, Limanımızda bulunan Yavuz zırh- ımızın futbol takımile Karşıyaka Yamanlarspor takımı arasında yapı- lan müsabaka çok heyecanlı olmuş, enerjik bir oyun oynıyn Yavuz taki- mi 3 - 2 galip gelmiştir. E | il Izmir mektupları Bu yıl fuar münasebetile İzmire 202,864 ziyaretci gitti Ziyaretcilerin duhuliye biletlerine ait piyango çekildi, bir çok biletler ikramiye kazandı Fuarın kapanması münasebetile verilen ziyafette valinin masası ve salondan bir görünüş İzmir (Akşam) — Türkiyenin müş- | terek malı İzmir sekizinci enternasyo-| nal fuarı kapanmıştır, Bu sene fuari | ziyaret edenlerin sayısı 789,591 kişi- | dir, Bu miktar, sarfedilen bilet üze- rinden tesbit edilmiştir. Bilet kesilmi- yen çocuklar ve davetlilerle şiyaretçi aayısı bir milyonu geçmiştir. Ziyaretçi sayısı 1933 de 240,000 kişi, 1934 de 286,000 kişi, 1935 de 311,000 kişi, 1936 da 361,529 kişi, 1937 de 608,561 kişi idi. 1933 yılında İzmir fuarına iştirak eden devlet müesseseleri, vilâyetler, ti- caret odaları ve yerli firmaların yo- künu 150 idi. Bu miktar (1934) de 166 ya. 1935de 194e, 1936 da 475 e, 1937 de 502 ye çıkmış, 1938 de de 527 ye baliğ olmuştur. Ecnebi firmaların iştiraki ise 1933 de 23, 1934de 30, 1935 de 38, 1936 da 93, 1937 de 104 idi. Bu sene 140 ecnebi firma fuara İş- tirak etmiştir. Bu yedi senenin ra- kamları, İzmir fuarının her sene, bil- hassa şimdiki kü 'K sahasına kaldırıldıktan sonr: ar geniş rağbet kazandığını rmektedir, 1933 de 150 y firmaya mukabil bu yıl 527 yerl a, 1933 de 23 ecnebi firmaya mukabil bu yil 140 ecnebi fir- ma, 3 ecnebi dev bil bu yıl dokuz ecnebi etmiştir ki, son yılın randım sekliği çok iyidir ve ümid vericidir. Bu yıl fuar münasebetile İzmire yerli ve yabancı 202,364 ziyaretçi gel- miştir. Bunların 199840 : memleket dahilinden, 3024 tü ecnebi memleket- lerden gelmişlerdir. Demek oluyor ki, fuar, iç ve dış turizmi teşvik etmek- te ve büyük bir hareket yaratmakta- dır. Memleket içinden gelen ziyaretçile- rin 101135 i otobüslerle, 11004 ü deniz yolile, 187701 i de Devlet demiryolla- rile İzmire gelmişlerdir. İktisadi bir canlılık doğuran fuar bu alâkayı hiç şüphesiz her yıl tertib, dekorasyon, eğlence ve güzellik bakımından sar- fedlien ihtimam sayesinde temin et- miştir. l Fuarın faydalı hizmetlerinden biri de Kemalist rejimin Türkiyede yaptı- gı büyük işleri ve Türk halkının bu- günkü bünyesini memleket içine ve dışına göstermeğe çalışarak tanıtıcı ve öğretici bir vazife ifa etmiş olmasıdır. Belediye ve fuar komitesi reisi Dr. B. Behcet Uz'un fuarın kapanışında söy- lediği nutkunda işaret etti kadar güzel ve faydalı bir eseri yaşat- mak, büyütmek ve bundan elde edi- len kazançları arttırmak hepimiz için | | 345221 borçtur. İzmir fuarının her yıl bek- lenen ve aranan bir ihtiyaç haline gel- diği iddia edilebilir. Gene emniyetle söylenebilir ki, İzmir fuarı dünyanın en güzel ve alışverişi en iyi fuarları arasına girmek yolunu tutmuştur. Vali B. Fazlı Güleç fuarın kapanışı münasebetile söylediği nutukta çok aikışlanmış, fuarın bu kadar güzel ve mühim bir eser olmasının sebebi bele- diye ve fuar komitesi reisi Dr, B. Beh- çet Uz'un dinâmik çalışması oldu- ğunu söylemiş ve Behçet Uzu (Aziz arkadaşım) diye t £ etmiştir. Fu- arın temin ettiği yüksek menfaatleri tebarüz ettiren valimiz gelecek sene- ki fuarın daha ân ve mükemmel şekilde açılması, hazırlanması için çar lışılacağı detmiştit 1938 fuarı yüklü bir bilânço ile ka- panmıştır izmir ( mn) —Fuar sezonunda xi- yaretçilerin numaralı duhu nliye biletle. rine aid piyango çekilmiştir. İkramiye ler arasında radyo, fuar civarında ge- niş bir arsa, Istanbul ve İzmir gazete- lerinin birer yıllık aboneleri vardır Bütün memi ti alâkadar eden pi- yangoğda kazdnân nümarâlâri yazıyo- TUZ 710723 numaraya radyo, 538804 maraya arsa düşmüştür. İstanbul gazetelerinin birer sene- lik abonesini kazanan numarslar: 22269 345218 403514 608490 608494 22683 222772 403513 403517 608493 608491 (345222 403516 227711 608497 403515 22210, İzmir gazetelerinin bir senelik abo- nesini kazanan numaralar: 653140 653136 211208 653139 211211 221207 653138 211210 345220 653137 211209 345219 İstanbul ve İzmir mecmualarından bir senelik abone kâzanan numaralar: 758230 332918 460563 601480 7647 69641 #3ATTI 41237 Sabancada bir genç öldürüldü, katil ve arkadaşları yakalandılar Sabanca (Akşam) — Sabancanın Yanık köyünden mi yaşlarında Neşet ismindeki genci altı kişi iğfal ederek köy haricir karmış, bunla. rın içinden Zihni Neşeti öldürmüş tür. Mahalli zabıtası katili ve arka daşlarını yakalayıp Adapazarı Cüm- huriyet müddeiumumiliğine teslim etmiştir,