25 Eylül 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

? İngilterenin ortasında büyük bir göl yapılıyor Londranın içme suyunu temin için | İngilterenin ortasında muazzam bir göl vücude getirilmektedir. 1,000,250 İngiliz lirasına mal olacak olan bu su hazinesi dört milyar dört yüz mik yon gölon su alacaktır. Daha geçen yaz tarla ve çayır olan 400 İngiliz dönümü (Bir dönüm kırk ardır) arazi şimdi sul gölün zemini oluyor. 30 ayda bitmesi şart olan bu muazzam €seri al için binlerce amele gece gündüz onar saat çalışı- yor. Suni göl 50 ayak derinliğinde ola- caktır, Etrafındaki yüksek sedler için 7,000,000 ton toprak ve 680,000 ton çi- mento sarfedilmektedir, Amerikadan getirilen kazma maki- neleri iki tonluk her kamyonu bir bu- çuk dakikada doldurmaktadır. Gölün suyu Londradan geçen Times nehtin- den tulumbalarla çekilecektir. Bu eser meydana geldikten sonra dünyanın en büyük şehri olup sekiz milyondan fazla nüfusu bulunan Lon- dranın her tarafına su vermek kabil olacak ve ayni zamanda yerden 50 ayak yükseklikte bulunacak bu suni göl asrımızın sayılı fevkalâde asaibin- den birini teşkil edecektir. Holivutta bir akademi kapanıyor | Meşhur sahne vazilerinden Zanuck Dünya flim sanayiinin merkezi olan | Holliyut'un en meşhur umumi mücs- sesesi (Sinema gü: sanatları ve ulümu akademisi) dir. Akademi her sene Hulliyut'un en muktedir ve mu- vaffakıyetli aktör ve akirislerine al- mamul heykelcikler vermekte r. Bu suretle filim sanayiinde t€- mayüz edenler Üniver mezunları gibi taltif edilmekteğir, mdi akademi ile (Aktörler, ri ler esnaf Mu cemi» yeti) ari müessese bulunuyor. Çünkü © akademinin kültür işle: de iktisadi ve siyasi a âlet olduğunu mel ve ihti- dia etmişler Yemek ve ferahlık Kanunlara dikkat ve itina ile rla- yeti meşhur bir memleket olan İn- gilterede daha iki sene evvel parlâ- an büyük münakaşalardan sonra kabul edilen bir kanunun hük- mü sıfıra inmiştir. Pozar günleri satışı tahdid eden bu kanun muci- bince (yemek ve ferahlık verecek maddeler) T ra olarak her tür- Jü eşyanın satışı yasak bulunmakta- dır. Fakat çok geçmeden Londrada ve bütün İngilterede yiyeceğe dair ne akademiye yapılan isnadları reddede- | | rek, sahne vazilerinin bu müesses | den çekilmemelerini istemiştir. Maa- haza akademiyi tensik için teşkil odi- istifa etmiştir, Frank Copra ve diğer- lerinin de ayni suretle hareket ede- çekleri bekleniyor. lerin ve sanat noktasından y len yegâne müe merak ettiğinden, Hollivyut mü: leri her sene bu uğurda dört yüz bin İngiliz liralık reklâm yapıyorlardı. Bu ba da kurumuş olacaktır. verecek maddeler maddesini serbesçe satmaktadır. Bunüh sebebi mahkemelerin tef- siridir. Yiyecek satan bazı dükkân- ların sahiplerine belediye memurları tarafından ceza kesilmişti. Bunlar ce- zalarını temyiz etmişlerdir. Mahkeme kanunun (yemek ve fe rahlık verecek maddeler) kaydından yemek pişirmek elen her türlü maddeler mânasını çıkararak konulan cezaları kaldırmıştır, Mahkemenin bu hükmü pazar gün- leri bakkalların ve yiyecek satan di- Yarsa hepsinin satılması âdet olmuş- tur. Bakkal dükkânları âdi günler- de olduğu gibi süpürge ve kap ka- çak müstesna olarak her yiyecek Pazarlıksız s ğer dükkânların ticaret yapmasını meneden bütün kanuni hükümden atış hazırlığı Dün Belediyede bir toplantı yapıldı, alınacak tedbirler görüşüldü Önümüzdeki ay başından itibaren | tatbik edilecek olan pazarlıksız satış | kanunu etrafında alınacak tedbirler nek üzere dün sabah Belediyede Şehir meclisi salonunda yılmıştır. Bu toplantıya bütün kaymakamlar, hakkında görüş , İktisad müdürü B: | Asini Şüreyya, Belediye mektupçusu ve Teftiş heyeti müdür vekili B. Neca- ti, Belediye müfettişleri, İktisad mü- dürlüğünün alâkadar şefleri iştirak | etmişlerdir. Vali B. Muhiddin Üstündağ toplantı- yı açtıktan sonra riyaseti İktisad mü- dürü B. Asım Süreyyaya terketmiştir. Bundan sonra B, Asım Süreyya kanu. nu, karamameyi ve izahnameyi mad- de madde okuyarak izahat vermiştir. Kanunda, kanun hükümlerine âykırı eket edenler hakkındaki ağır ceza- makamların bilhassa nazarı dikkatini eelbetmiş ve diğer kanun- larda bu kadar ağır ve süratle tatbik edilecek cezai hükümler olmadığı için Pazarlıksız satışa tâbi olarak satılan maddelerin daha kolay kontrol edile- ceği etrafında mutabakat hasıl olmuş- tur. Ancak kanunda verilecek cezaların tatbikinin mahalli belediyelere git ol- duğu tasrih odildiği halde bu cezalar iiye şubelerince mi, yani kay- mütalcası alınmasına lüzüm olduğu- nu ve bu mütaleanın sorularak alâ- kadarlara tebligat yapılacağını söyle» miştir, Sarıyer kaymakamı B. Hüsnü, bu kanunla hükümet ve belediye kadar halkın da yakından alâkadar olduğu- nu ve halkın da belediyeye yardım et- mesi lâzım geldiğini söylemiştir. B. Asım Süreyya, kanunun tatbikini ko- laylaştırmak üzere keyfiyetin gazete- lerle ilânından başka kanun, karar- name ve izahnamenin ber birinden önar bin nüsha bastırılarak duvarla- ra yapıştırılacağını beyan elmiştir. Bundan başka İktisad müdürü, bazı dükkân ve mağazalarda öledenberi asılı bulunan (fiat maktudur) levha larının kaldırılmasını ve levhalar ye- rine pazarlıksız satiş yapılacak yer- lerde (pazarlıksız satış yapılır) lev- basının astırılmasını tebliğ etti. Bu levhalar kanunun tatbik edildiği gün- de mağaza ve dükkânlara asılacaktır. İçtimaa bundan sonra nihayet veril miştir. İç ticaret işleri umum i müdürü geldi İktisad Vekâleti iç ticaret işleri umum müdürü B. Mümtaz şehrimiza gelmiştir. B. Mümtaz esna! teşekkül- leri, belediye mümessilleri ve salr alâ- kadarların iştirakile yarın Ticaret Odasında yapılacak toplantıya iştirak a mı, yoksa belediye relsli- | ğince mi verileceği tereddüdle karşi- lanmıştır. İktisad müdürü, kanunda ve kararnamede bir sarahat olmadığı- | na göre bu noktanın tasrihi için be- lediye hukuk işleri müdürlüğünün İ edecek ve pazarlıksız satış kanunu ile karsmame ve izahname etrafında icab eden izahatı verecektir. Bundan başka B. Mümtaz kanunun ilk tatbik günlerinde de şehrimizde kalacak ve kanunun tatbikine nezaret edecektir. miş olan komitenin reisi Van Dyeke | er İngılizin başlıca arzusu kendisinin sıhhi ve küçük bir evi bulunmasıdır Mühim içtimat ve İktisadi teşki 1ât kurmakta in- gilizler diğer mil letlerden (o öyvel harekete geçmiş- lerdir. Ucuz ye ehven şerait ile halka mesken temin etmek gibi faydalı bir gaye takib eden umumi inşaat çir- ketlerinin tesisinde de İngilizler her milletten evvel davranmışlardır. Bu şirketler yalnız milyonlarca kulla- nışlı ve havadar meskenler vücude getirip halka satmakla kalmayıp memleketin sermayesini de faydalı bir surette işletmektedir. İngilterede inşaat şirketleri ilk de- fa bir asır evvel yani 1846 snesinde te- Birçoğu © tarihtenberi yaşamakta ve genişlemektedir. rda bu gibi şirketlerin sayısı çoğalmamıştır. Fakat birçoğu birleşe daha geniş iş yapmakta lar, Daha ziyede kuvvetli serma) si olan büyük şirketler iş yapmaktadır. lar. Şimdiki halde bütün İngilterede 977 şirket faaliyettedir, Fakat işleri yüzde seksen beşi'bunlardanı Y ketin elind etoplanmış bulunuyor. Amerika dahil olduğu halde diğer memleketlerde umumi inşaat şirket leri pek yenidir. İşleri de İngilterede- ki kadar geniş mikyasta değildir. İngilterede inşaat şirketleri daha ziyade umumi harpten sonra rağbet bulmuştur. Bunun başlıca sebebi şu- dur: Umumi harplen sonra vaktü hali mütevassıt olan her İngiliz; müstakil bir eve sahip olmak arzusuna düşmüş- tür. Bu suretle «İngilterede doğan herkesin bir evi olmalıdır. fikri almış yürümüştür. Her İngiliz ghhi ve kü- çük bir öve sahip olmağı kendisine başlıca hayat mefküresi ittihaz etti- inden, inşaat şirketleri gâyet müsait bir faaliyet zemini bulmuşlardır. Umumi! 'harplenberi (o İngilterede umumi inşaat şirketleri halka 2000000 ev satmışlardır, Kredi ile verilen.bu evler için şirketler 1,351,000,000 İngi- İKTİSADİ MESELELER ——— Siyasi vaziyetin piyasada tesiri Son bir iki gün İçinde, Avrupadaki siyasi hadiseler daha gergin bir saf- haya girmiştir. Çekoslovukyanın 58 ferberlik yapması, piyasada, mevcut ti artırmıştır. Dünden yasi hadiseler eşya fintleri- sir etmiştir. vel, sigorta kumpan- yaları, Alman limanlanile Baltık Ji- manlarme gidecek eşyanın nakliye ı arlırmışlardır, Yeni tarlfe- , nakliye sigortası olarak yüz eşyadan beş lira alınmaktadır. Evvelce iki lira idi, Bu hadise karşı- sında ihracat tacirleri, İktisad Vekâ. letine müracaat ederek, sigorta tart felerinin pahahlığından şikâyet et- mişlerdir. Sigorta şirketleri, seferber- lik hadiseleri karşısında, harb riski olarak tarifeleri artırmak zaruretin. de olduğunu söylemektedirler, Diğer taraftan zahire flatleri de düşmüştür. Bir kaç gün evel tonu 41 Ylraya satılan buğday şimdi 42 li- vadır. Diğer hububat maddelerinde de düşkünlük başgöstermiştir. Fındık fiatleri son iki gün içinde yüzde otuz nisbetinde düşmüştür. Çekoslovakya İle işler, tamamile durmuştur. Halbuki mevsim itibarile Çekoslovkyaya İhracat yapıyorduk, hububat maddeleri, kuru meyvaları. mız Çekoslovakya tarafından satın alınıyordu. Dün Çekoslovakya ile ticari mun- mele durmuştur. Çekoslovakyadan kumaş ve makine gelirlmek istiyen ithalât tacirleri, siparişlerine menfi cevaplar almışlardır. Halbuki piya- samızda, Çek kumaşları büyük bir mevki işgal ediyordu olan ha: itibaren ne bile Her şeyden © HA. Bu arzu yüzünden İngilterede inşaat şirketleri kurulmuş, bu şirketler harptenberi iki milyon ev yapıp satmışlar- dır. Son zamanlarda diğer memleketlerde de bu kabil şirketlerin faaliyeti artmıştır. liz lirası avans vermişlerdir. 1919 senesinde İrişaat şirketleri es- hama ayrılarak semayeleri ve depozi- ları 72/801,205 İngiliz lirası iken 1937 senesinde bunun dokuz misli olarak 655,917,001 İngiliz lirasma çıkmıştır. Geçen beş sene içinde her yıl inşa- at şirketleri ev satın alanlara ipotek mukabili yüz milyon İngiliz lirasın- dan fazla para ikraz etmiştir. Yalnız son sene içinde taleb bir derece gev- şemiştir, Bundan, artık İngilizlere ey işi gına getirdiği ve yeni evlerin in- şasında normal bir dalmi seviyenin tessüsü tabii bulunduğu mahasını çi- karanlar olmuştur. Fakat umumi in- beynelmilel kongresinde Halifaks İn- giliz inşaat şirketi mümessili David Smith, şirketlerin müstakbel faaliye- ti hakkında şu programı çizmiş ve tek- lif etmiştir: «İşçi sınıfına mensup olanlar ken- di başlarına ev salın almak ve bunları idare etmek mesuliyeti altına girmek- ten içtinab ediyorlar. Bunlara mah- sus ucuz bir ücretle kiralanacak bina lar yapmak, şiketler için, lâzım geli- yor. İngiltere hükümeti, mesken buhra- nı için umumi harpten sonra çıkar- miş olduğu kanunu tekrar istimal et- tiği zaman ey alanlara, binaları kıy metinin yüzde doksan beşi derecesin- de avans vermek mümkün olacaktır, Şirketler bununla büyük bir tehli- keye girmiyeceklerdir. Çünkü hükü- met kredi İle yeni ev alanlara yapılan ikrazların yüzde yetmişini hazine ke- faleti altına almıştır. Muayyen kredi müddeti otuz seneye temdid edilmekle ev alacakların borçla rı için verecekleri para kira bedelle- rinden pek farklı olmıyacaktır. Umu- ml inşaat şirketleri yalnız kredi ile verecek ev değil, ayni zamanda sana- yi müesseseleri büyük apartımanlar, sinemalar, mağazalar ve ofisler dahi yaptırmalı ve lâzım gelenlere ikraz usulü ile vermelidirler.» İngilterede her sekiz aileden biri inşaat şirketlerinden ev almıştır. İn- şaat şirketlerinden borç para alan. yahut bunlara para yatıran ve bu su- retle harekete iştirak edenlerin sayısı bu kere 4,000,000 kişiye baliğ olmuştur, Diğer memleketlere gelince, Ame- rika müttehid hükümetlerinde umu» mi inşaat şirketleri hareketi, geçen altı sene, malüm uzun buhrandan do- layı durmuştu. Ancak son zamanlar- da tekrar canlanmışlır. Amerikan umumi İnşaat şirketlerinin mali me- nabit 1,147,373,200 İngiliz lirası tah- min olunuyor. Almanyada umumi inşaat şirketleri geçen seneye kadar 100,000 ev yapti- rıp kredi ile satmıştır. Bu hareket Al- manyada ancak on üç sene evvel baş- Yamıştı. İsviçrede umumi inşaat şirketleri hareketi 1930 senesinde başlamıştır. Şimdi sayısı altıyı bulan bu şirketle- rin sermayeleri 42 milyon İsviçre fran- gı tutuyor. İtalyada da bu harekete karşı plâ- ka çoğalmıştır. İlk defa bir şirketin kurulması tezekkür edilmektedir, Hollândada sayısı dördü bulan umumi inşaat şirketleri işlerini geniş- letmektedirler. Belçikada ilk defa bir sene evvel anonim şirket halinde umumi bir in- şaat şirketi tesis edilmiştir . Bulgaristanda ve Macaristanda bu hareket başlamış ve şirketlerin faali- yeti artmıştır. Yunanistanda dahi bu hareket dikkati celbetmektedir. F. Daimi sersi binası Maçkadaki Italyan sefareti binası muvafık görül- medi, Burasının bir otel haline konması muhtemel Meşrutiyetin ilk senelerinde Maç- kada yapılmasına başlanan, fakat | Tarablus harbi ve umumi harb yü- zünden inşası yarıda kalan İtalyan sefareti binasının satın alınarak dai. | ergi binası haline getirilmesi dü- şünülmüştü. Yapılan tedkikler bura- | sının sergi binası haline getirilmesi için mühim değişikliklere ihtiyaç ol- duğunu ve büyük bir paviyon daha inşası lâzım geldiğini göstermiştir. Bu işler için bir milyon lira sarfı lâ- zım gelmektedir. Bu netice üzerine binanın daimi sergi yerine konması fikrinden vazgeçilmiştir. İnşası yarım kalmış binadan daimi sergi için istifade edilemiyeceği an- laşılmea burasının bir mekteb haline konması düşünülmüş, fakat yapılan tedkik binanın mektebe elverişli ol- Papalık Hariciye Nazırı bir | otomobil kazası geçirdi | Vatikan 24 (A.A.) — Hariciye Na zırı kardinal Pâcelli'yi Castel » Gan. dolf'dan getiren otomobil, Appien yo- lunda diğer bir otomobille çarpışmış- tır. Kaşından yârslanan kardinal, Vatikan'a nakledilmiş ve Papanm doktoru tarafından tedavi altına alın- mıştır, Küçükpazar nahiyesinin deniz gezintisi Cümhuriyet Halk pertisi Küçükpa- zar nahiyesi 2/10/938 pazar günü Çınarcığa bir deniz gezintisi yapacak» tır. ğını ve tadilât için mühim para sarfı Jâzım geldğini göstermiştir. Bunun üzerine binanın otel hali- ne konması düşünülmektedir, İstan- bula gelen ecnebi misafirler muay- yen bir iki otelde misafir ediliyorlar. Bu oteller ihtiyaca kâfl gelmemekte | dir. Yeni binanın bazı tadilât ile otel olarak kullanılması fikri muvafık gö rülmüşse de henüz bir karar verik memiştir, Daimi sergi binasına gelince, bir zamanlar Taksim stadyomnunun bu- Junduğu Taksim kışlası ile müştemi- lâtının yıktırılarak burada bir sergi binası yapılması düşünülmüştü. Maç- kadaki İtalyan sefareli binasından vazgeçildikten sonra gene Taksim kışlası yerinin tercih edileceği tahmin olunuyor, HAKİKİ ZAFER Viyana Konservatuyarından: Meşhur Muganniye MAROTY SZANTO Yunan Operası Tenoru BAKEA ve Bariton YUNKA'nın iştirakile Novotni Bahçesinde Hakiki zafer kazanıyor. Tepebaşı - Daire Nefis Yemekler, Taze bira