30 Mart 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2
GÜNÜN HADİSELERİ Ispanyol harbinin sonuna doğru... rankocu'lar partiyi kazanıyor... 'Tekmil müşahidler gibi, bunda bütün İngiliz gazeteleri de Müttefik... Yalnız sağ cenah: «Franko iyi kuman- dan da onun için galip geldi!» demek- tedir. Sol matbuat ise İtalyan ve Ak man'ların son zamanda Frankoculara pek çok yardımda bulunduğuna dair Barselon'un tebliğini tebarüz etiriyor. İnsaf ehli pek çok kimseyi üzen şu- Ür — Madrid ve Barselon sukut ettik- Jeri zaman bâştan başa masum kani- na boyanmasınlar, Çünkü İspanyol'la- rın ekserisi esasen bu arbededen me- sul değillerdir. Diğer tardftan madde zayiatı kay- gusü var. Deyli Ekspres bu düşünceyi şöyle tebarüz ettiriyor: — Güzel bir bahçe olabilecek İspn- ya'yı çöle çevirmek reva mıdır? O ülkenin şimdiden bile çöl haline gelmediği iddia edilemez. Bundan son- Tası için Cennet hayatı yaşatacak bir rejimin kurulduğunu farzetsek dahi, bir daha elde edilmesi imkânsız tari- hf eserler o derece imha edilmiştir ki, bu İspanyol neslini abfad asla affet- m tarafından «Vandal, diye tavsif edi- lecekler ve hacaletle kızaracaklardır. Diğer bir nokta da: Acaba bundan sonraki harp daha feci olmıyacak mı? Çünkü Katalonyalı'lar, yalnız sol fi- kirler uğruna değil, ayni zamanda İs- Di tahakkümünden kurtulmak için çarpışmaktadırlar. Zira kendile- rini boyunduruk altında bir millet sa- yıyorlar. Acaba uzun süren dahili harp onlara kesel verdi mi? «Ne olur- sa olsun!» diye teslimiyet gösterecek- ler mi? Yoksa, canla başla mukave- met mi edecekler? Böylelikle, son mu- kavemetleri katliâm halinde müthis bir facla mi olacak? Franko'nun Bar- selon üzerine attığı beheri birer ton- Tuk müthiş bombalar, binaları” yık- aktan ziyade ahvali ruhiyeyi tahrip içindir. Ne olursa olsun, Franko galip geli- yor; İspanya faşistleşiyor. mn İn- giltere'nin çok mutazarır tahmin ediliyordu, Fakat ği daha şimdiden İtalya ile İspanyol me- selesinde ve diğer meselelerde muta- Yeni bir vatan: ahudiler, dört sene zarfında AL manya'yı ve Avusturya'yı terke mecbürdur... Nereye gidecekler?... Kimse kendilerini «i Birabican isimli bir eş memleke- #i tesis etmişlerdi amma, Beni İsrail'in buraya rağbet edeceği de şüpheli... Esasen milliyeti ne olursa olsun, bü- tün ecnebiler, Rusya'da artık sempati ile telâkki edilmiyor! Nereye gidecekler? Amerika, Peru hükümetine Alman- ya ve Avusturya'dan iltica edecekler için yer vermesini teklif ötmiş... Peru da muvafakat cevabı vermiş. Fakat bu yeni vatan, tabli yalnız Yahudilere mahsus değil, Bütün fa- şist aleyhtarlarma.... Eğer Musolini'nin söylediği tahak- kuk ederse, bütün dünya faşist bir har va içine girerse, Peru'daki © arazi bir nevi meşum yer, bir nevi cüzamhane halini slacak demektir, FP, Tenur sm Albay Havz vefat etti Newyork 29 (A.A.) — Vilsonun eski müşaviri albay Edvar Havz, 79 yaşın- da vefat etmiştir. Mütevefta, 29/son- teşrin1917 tarihinde Pariste müttefik- ler arasında &kdedilmiş olan konfe- yansa iştirak etmişti, Dün Geceki ve Bu Sahahki Son dakika Ingiliz - Italyan itilâfı on yedi nisandan evvel imzalanacak Lord Halifaks, müzakere iyi bir safhadadır diyor, ingiltere italyaya yeni tekliflerde bulundu Londra 30 (Akşam) — Hariciye na- arı Lord Halifaks dün Avam kamara- sında İngiliz - İtalyan müzakerelerin- den bahsederken demiştir ki: — «İtalya ile müzakereler çok iyi bir safhadadır. İngiltere dostlukları- Roma 30 (Akşam) — İtalya harici- ye nazırı Kont Çiano'dün İngiliz sefi- Tile yirmi dakikalık bir mülâkat yap- mıştır, Bu mülâkat programa dahil değildir. İngiliz sefiri bu mülâkatı es- nasında Kont Çlanoya yeni İngiliz tekliflerini tebliğ etmiştir. Kont Çis- no, bu teklifleri prensip itibarile ka- | bul etmiş, fakat kati'cevabını B, Mu- Alman mebusları Çek meclisinde şiddetli bir beyanname okudular Şiddetli bir lisanla muhtariyet istediler, Berlin mahafili “Macar ve Leh ekalliyetlerine hakları verilmeli,, diyor Berlin 30 (Akşam) — Çekoslovak- ya Başvekili B. Hodzanın, Alman &kalliyetinin hukukunu tanıyacağı- na dair olan nutku burada itimad- sızlıkla karşılanmakta, Çekoslovak» yanın şimdiye kadar bu hususta bir çok vaadierde bulunduğu halde bun- ları tutmadığı hatırlatılmaktadır. Berlin siyasi mahafilinin fikri şu- dur: Çekoslovakyanın hüsnüniyetini anlamak için ekalliyetler Bakkındaki kati plânmı ilân etmesi lâzımdır. Südet Almanları meselesi Leh ve Macar ekalliyelleri meselesinden ay- rı halledilemez. Prag 30 (Akşam) — Mebus Kundt Alman Südet mebusları namına Çek meclisinde şiddetli bir lisanla yazılmış bir beyanname okumuş ve Südetlerin muhtariyetini istemiştir. Bu beyan- namede deniliyor ki: «Alman ekailiyetine karşı şimdiye kadar takib ettiğiniz siyaset iflâs et- | SuAzolo da Macar ekalliyet grupunun miştir, Yapacağınız şey bunu terket- | teşekküllinü hâber vermiştir. Lord Halifaksın nutku İspanyaya silâh göndermek .harbi intaç edebilir Londra 29 — İngiliz hariciye nazı- rı Lord Hâlifeks, İnginetenin harici siyaseti hakkında bugün Lordlar ka- marasında yaptığı beyanatta, B. Çem- berlâynin son nutku ber tarafta iyi sonra İn- Milletler cemiyetine ve ta- ahhüdlerine bağlılığını teyid etmiştir. Müteakiben Lord Halifaks, cumhuri- yetçi İspanyaya silâh gönderilmesini ve Milletler cemiyetinin lâzım geler kararları vermek için toplantıya çâğı- Tılmasını istiyen amele partisi mebus- larına cevap vererek İspanyaya silâh göndermenin milletleri harbe sürük- emekten başka bir şey olmadığın kaydetmiştir. Milletler cemiyetini içtimaa davete gelince, bu, Milletler cemiyetini küçük düşürmekten başka bir netice vermi- yecektir, Çinde harp Japonlar takviye kıtaatı alarak taarruza geçtiler Şanghay 29 — Japonlar takviye'ki- tanlı almışlardır. Şimdi Tiyençin - Hankov demiryolunun şimal mamta- kasında kaybedilmiş olan araziyi istir- dada çalışıyorlar. Çinliler, son günlerde kazandıkları mevzileri muhafaza etmekte olduk- larını ve bugün iki noktadan büyük kanalı geçtiklerini iddia etmektedir- ler, Muharebe devam etmektedi” mektir, Südetlerin emniyet ve itima- dıhı kazanmak için bunu yapmanız Yâzımdır. Bu memlekette Almanlık meselesini halletmek için yeni intiha- bat yaptırmalısınız.» Bu beyannamenin okunması mec- Mste Çek mebuslarının şiddetli protes- tolarını mucib olmuştur. Bu beyan- name Çek âyan meclisinde de okun- müştur. Bir çok âyanlar, protesto ma- kamında salonu terketmişlerdir. Çekoslovak omebuşan (meclisinde muhtariyetçi Slovaklar namına Bun- | day da bir beyanname okumuş ve de- | miştir ki: | — Çekler ile Slovâklar ayni devlet- te yaşamalıdırlar. Fakat Slovaklar muhtariyetten istifade etmelidirler. Bundan başka Slovak Jisanı da lisanı resmi olarak tanınmalıdır. Leh mebusları mümessili, muhtari- yetçi Lehliler partisinin, Macar mebu- Ordu zahitan heyetinin terfileri Kanunun ü üçüncü maddesine ek olarak yeni bir lâyiha Ankara 29 (Telefonla) — Ordu #â- bitan heyetinin terfilerihe ald kanu- yün üçüncü maddesine ek olarak ye- ni bir kantin lâyikası hazırlanmış ve Büyük Milet Meclisine verilmiştir. Lâ- yihanın metrini aynen bildiriyorum: Madde 1 — Ber üç zümre seçi- lenlere birer sene tahsil kıdemi veri- | lir. Birinci ve ikinci zümreye seçilen- ler kıta ve erkânıharbiye stajına ta- bi tutulurlar. Bunların iki sene içinde kıtada ve erkânıharbiye vazifelerinde ehliyet göstererek liyakatleri tasdik olunanlara iki sene daha kıdem zammı verilir. Bu zammnm bir senesi ile bir evvelki rütbesinde dahi terfi derece- sine girenlerin bu kıdemleri yeni ve €s- ki rütbelerinde birer sene olarak yü- rütülür. Bu iki senelik kıdemi alacak- lardan veriletek tezi müvaffakıyetle yazan ve liyakatleri üst taraf Amirleri tarafından sırasile tasdik olunanlara tez talimatı şartlarına uygüh olarak kıdem zanımı verilir, Erkânıharbiyede yardıricı vazifele- Te seçilmiş olanlara bir seneden başka, kıdem zammı verilmediği gibi, bunlar erkânıharbiye stajına da tabi tutul- mazlar. Madde 2 — Bu tadilâttan tevellüd edecek vaziyetin nelayicinden hasıl olacak geçmiş zamana aid nasıp tas- hihinden ötürü hiçbir suretle muhas- sasat verilmez. Madde,3 — Bu kanun 8/6/939 ta- rihinden itibaren muteberdir, j solini ile yapacağı mülâkata talik et- | miştir. Roma mahafilinin kanastine görd, İngiliz - İtalyan müzakereleri 17 nisa- na Traslıyan paskalye yortularından evvel neticelenecektir, Paris 30 (Akşam) — İngiltere bah- ri teslihat hakkında İtalyaya bazı tek- difler yapmıştır. ingiltere, Franko- nun zaferine kani Asilerin ileri yürüyüşü eski hızını kaybetti Londra 30 (Akşam) — Ademi mü- dahale komitesi yarın toplanacaktır. Komite İspanyadan ecnebi gönüllü- lerin geri çekilmesi meselesini müza- kere edecektir. İngiltere, general Frankonun kani bulunduğu kati zaferinden evvel ecnebi gönüllülerini geri çektirmeğe çalışıyor. Saragos 30 — General Frankonun tebliğine göre general Yagon kuv- yetleri Lerida varoşlarına varmışlar ve Aragon "cephesindeki kuvvetlerle irtibat peyda etmişlerdir. Tebliğe göre cumhuriyetçiler köp- rüleri havaya uçurduklarından ileri ş eski hızımı kaybetmiş, ya- | Karadenizde fırtına Sinop 39 (Hususi) — Bir haftadan» beri yazı andıran güzel hava bireden- bire kışa döndü. Bugün Karadeniz, senenin en şiddetli fırtınalarile çalka- nıyor. Dün gece başlıyan sert rüzgâr bugün yağmuz ve kar tipisi ile şiddet- li fırtına halini aldı. Birçok gemiler imana sığındılar. Eaherler Lord Corc Loyd Adanada Yarın Ankaraya hareket edecek Adana 29 (Akşam) — İngilterenin eski Mısır âli komiseri Lord Corc Loyd tayyare ile Kıbrısta Lefkoşa dan Adanaya geldi, buradan Anka- raya gidecektir. Tayyaresi çamurlu tarlaya suplandığından perşembe gü- nü trenle hareket edecektir. Lord Loyd'ın yanında bir kaç zati vardır. Hukuk talebesi Muavenete muhtaç olanlar Adliye vekâleti tarafından iaşe ed edilecekler Ankara 29 5 (Telefonla) — Ankara hukuk fakültesinde olduğu gibi İstan» bul hukuk fakültesinde de muavene- te muhtac talebelerin iaşeleri, önü- müzdeki ders yılından itibaren, Adli- ye vekâleti tarafından temin edilecek- tir, Bunun için vekâletin 1938 yılı büte çesine beş bin liralık tahsisat konul- muştur. İaşe edilecek talebeler iaşe edildik- leri müddet kadar vekâlete hizmet etmekle mükellef olacaklardır. 50 liralıklar Yeni paralar cuma günün- den itibaren tedavüle çıkarılacak Tedavüle çıkarılmış olan yeni yüz ve beş liralıklardan sonra 50 liralıkla- mn da önümüzdeki cuma gününden itibaren tedavüle çıkarılması kararlaş- tırılmıştır. Çıkarılan yeni paralar mik- tarında eski 50 liralıklar ' tedavülden Kaldırdacaktır. Eski 50 liralıklar beş sene müddetle tedavülde kalacak bu müddet zarfın- da yeni peralar tedarik edemiyenler Cümhuriyet merkez bankasına müra- caat ederek eski.paraları değiştirecek- lerdir, Bu muamele için tesbit edilen murur zaman müddeti de gene beş se- nedir, Bu suretle 1 nisan 938 den iti- baren on sene sonra eski 50 liralıklar da tamamen tedavülden çıkarılmış olar caktır, Yeni 50 liralıkların ön yüzü eflâtun, Göbelsin nutku “10 nisan plebisiti dün- yanın yüzüne indirilmiş bir darbe olacak,, diyor Viyana 30 — Propaganda nazırı B. Göbels buraya gelmiş, reyiâm hakkın- da irad ettiği nutukta ezcümle demiş- tir ki: — 10 Nisan plebisiti ile dünyanın yüzüne hiç bir zaman unutmıyacağı bir darbe indireceğiz. Avusturyayı rakamların kasvet ve belâğatile ala- cağız. Dünya, metodlarımızı tenkid ediyor, fakat asil olan bizim muvaf- fakıyetimizdir. İktidar mevkiine geldiğimiz gün- denberi katettiğimiz yol, bu muvaffa- kıyetlere bir miyar teşkil eder, Mısır intihabatı Halkla polis arasında tekrar çarpışmalar oldu Kahire 29 (A.A.) — Kahire içinde- ki seçim mınatakasında Vefd nam- zetlerinin bir toplantısı münasebetile halk ile polis arasında çarpışmalar olmuştur. Kırk kişi tevkif edilmiştir. Hükümet neşrettiği tebliğde, Vefdei gazetelerin seçim dolayısile fikirleri karıştırmak için meşrettikleri istifa haberlerinin aslı olmadığım ve bu gibi haberler neşreden gözeleler hak- kında takibat yapılacağı bildirilmiştir. Madrid elçimiz İstanbula geldi Madrid elçimiz B. Tevfik Kâmil, me- zunen İstanbula gelmiştir. Perşembe günü akşamı Ankaraya hareket ede cektir, ortası açık filizi renktedir, Paranın (am ortasında da pembe, çikolata ve yeşil renklerden mürekkep bir rozet, yal tarafında Atatürkün resimleri var- Türk - Amerikan tiçareti genişletilecek hakimden renal rim Ankara 29 (Telefohla) — Ajnerikan ticaret heyeti temas ve tedkiklerinö devam etmektedir. Heyet reisi Ame- rikan sefareti maslahatgüzarı, An- — Bir kaç güne kadar hükümeti- nizle resmen müzakereye başlıyaca- Hız. Yapılacak unalşma en ziyade müsaadeye mazhar millet esasına da“ yanacaktır. Şimdiye kadar bu şekil- de Amerika ile 16 memleket azasında ticaret mukaveleleri imzalanmıştır. Heyet buraya gelirken Çekoslovakya dan geçmiş ve ayni esaslara dayanan İ bir mukavele imzalamıştır. İngiltere İ dl de pek yakında bir ticaret mukâ- İ velsi akdi için resmi müzakerelere girişilecektir. Ankarada yapılacak anf laşma ile iki memleketin birbirlerine olan iliracatlarının azâmi bir hadde vyarmasının teminine çalışılacaktır. “Türkiye - Amerika ticaret münâ* #ebetlerinin çok genişliyeceğine K&* nlim. e şe Viyanada serbes bırakılanlar Viyana 29 (A.A) — Polis direktör lüğünden bildirildiğine göre ihtiya$ mevkuflardan son üç gün içinde den 686 kişi serbes bırakılmıştır. Ti öğ | “nı ral ei cin vü paye g Ki Ki Çİ ezan KGF ZORAN .suasssussuan
