30 Mart 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

FERTEK rakısını Bir adamın eserleri önünde hayran kalır, iftihar duyarız. Duygularımızı ifade için de ihtifaller tertib eder, o adamın heykellerini di' keriz. Bu, işin şekil ktsmtdır. Esası, sevdiğimiz, her zaman görmek ve göstermek ihtiyacını duyduğumuz eserlerin muhafazasıdır. | înhisarın kontrolu • altmda fıçılarda dinlendirilen 45 derecelik halis üzüm ve anasondan mamul dinlenen r ÖMER GİZLİ MAB YUKSEK ÖKÇI İLK DüŞEN yil SSyi ! 4îJ0ü Telefon: 1 . AOQQ tSTANBUE CAGALOGLU Tfelgraf ve mektnb adresl: Cumuurlyet, tstanbui Postafcutusu*îstahbul No 346 Başmuharrtı ve evl: 22366. Tahrtr heyetl: 24298. tdare ve matbaa tasmı 24299 • 24290 KOlliyatı: BO MB Yer yerde araymız. Safa imalâthanesi: Galata, Kaval sokak No. 5 Telefon: 40988 j . . . „ . 10QQ y3rŞ3IHD9 uU M3fl lauO A. Halid Kitabev! Tanesi 5 0 kuruş Mimar Sinan için Kazandıgımız gflzel gemi ihtifale hazırlanııken Cumhurreisliğimiz için Yeni iki Vekâlet ihdas edilecek Millî Ekonomi Vekâletine Ali Çetinkayanın tayini muhtemel Ankara 29 (Telefonla) Yenî sene bütçesinin Meclise verilmesi dolayısile devlet teşkilâtma aid bazı yeni kararlar almacağı şeklinde rivayetler deveran etmektedir. Bu arada bir Hazine Vekâleti ve devlet cihazmda ahengi temin edecek bir Millî Ekonomi Vekâletinin ihdas edileceği rivayeti de kaydedilebilir. Bu takdirde bugünkü İktısad Vekâletinin Ticaret Vekâleti ismini alacağı söylenmekte, Millî Ekonomi Vekâletine Ali Çetinkayanm tayini ihtimalinden bahsolunmaktadır. Diğer mevcud Vekâletlerin aynen muhafaza edileceği tahminler arasındadır. Bir millet hayali bir karar karşısında,, Ispanya Başvekili bir nutuk söyliyerek halkı mukavemete davet etti alınan yeni yata bayrak çekildi imar Sinan için bir ihtifal hazırlandığını haber alıyoruz. Program şimdiden yapılmış, bu seferki merasim çok muhteşem olacakmış. Ustadın hatırası yalnız Istanbulda değil, onun eserlerini sinesinde barındıran bütün şehir ve kasabalarımızda anılacakmış. Yakında tatbik edilecek bazı projelerden de bahis var. Ankara ve İstanbulda bu büyük Türk san'atkârına lâyık heykeller dikileceğini işitiyoruz. Almanyada yapılmış olan bu yat, dünyada mevcud yatların en büyüğü ve en güzelidir Franko ise beyhude kan dökülmemesi için teslim olmağı teklif ediyor Mimar Sinan öleli üç yüz elli sene olduğu halde yakm zamanlara kadar isminin anıldığmı duymazdık. Türkiyenin bir çok yerlerini süsliyen abidelerden hangiYeni alınan yatın Alman gazetelerinde çıkan bir resmi lerinin ona aid olduğunu bilenlerimiz biLondra (Hususî) Almanyanın fareti erkânı, Londra ataşenavalimiz, îkle azdı. Ancak sekiz on sene var ki Üniversite gencliğinin gayretile muntazaman Hamburg limanmda bulunan Savarona tısad Vekâleti Deniz ve Hava Müsteşarı isimli Amerikan yatı, Cumhurreisliğimiz Sadullah Güney, Iş Bankası Umumî bir Sinan günü tertib ediliyor. için satın alınmıştır. Yatın bütün muame Müdürü Muammer Eriş, Etibank UmuBu şüphesiz çok takdire lâyık bir halesi ikmal edilmiş olduğundan 18 mart mî Müdürü îlhami Nafiz Pamir, Türk rekettir. Cemiyetlerin yegâne iftihar vesigünü Hamburg limanından hareket ede ve Ingiliz birçok muteber zevat bulun leleri ve en büyük servet membalarından rek 20 mart sabahı îngilterenin Savt muştur. biri tarihleridir. îstikbale doğru attığımız hemptın (Southampton) limanına vâsıl Dünyanın en büyük ve en güzel yatı oen ümidli adımlar, yarından beklediğimiz olmuş ve burada, yata merasimle şanlı lan bu gemiye al sancağımız çok yaraş en inkılâbcı hareketler ancak tarihimize bayrağımız çekilmiştir. mı$, merasimde hazır bulunanlar, şanlı parlak bir sahife ilâve ettikleri takdirde Merasimde, Londra büyük elçimiz bayrağımızın çekilişini şiddetle alkışla manalı olabilirler. Mazisine karşı hürmet ve sevgi beslemiyen milleller paçavra ha Fethi Okyar^ Riyaseticumhur Umumî mışlardır. lArkast Sa. 7 sütun 1 de] linde sürünmeğe mahkumdurlar. Son iki Kâtibi Hasan Rıza Soyak, Londra se • •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••|| buçuk asırlık inhitat devrinde Osmanlı saltanatının en büyük kusuru bize sonsuz okyanuslar kadar geniş ve derin tarihimizi unııtturmağa çalışarak bütün varlığımızı kendi geçici mevcudiyetine borclu göstermesidir. ' N e oldu? • Zengin istikballi hayatımızda bir merhale teşkil eden Osmanlı hamleleri hızlarından kaybetmişlerdi. Millet tarihini unutmuştu. O, kendini Osmanlılarla başlamış, Osmanlılarla bitecek sanıyorHankov 29 Çin resmî tebliği: du. Geçen çarşamba günündenberi Çin Onların sönmeğe yüz tuttuğunu gö ordularınm yapmakta oldukları mukabil rünce uyuştu, kaldı. taarruzlar bütün cephelerde kat'î bir muneticelenmiştir. Çaoşvang Ancak binbir müşkülâtla, kanımız pa vaffakiyetle hasına istiklâlimizi kurtardıktan sonradır ile mühim bir sevkulceyş noktası oîan ki tarihimizi aramak lüzumunu duyduk. Linşing şehirleri dün zaptedilmiştir. Düşman hattınm 180 kilometre geri Hergün bulmakta olduğumuz sayısız eserler ilim dünyasını takdir hislerine bo lerinde harekâtta bulunan sol cenahımız ğuyor. Yapıcı Türk medeniyetinin üze Tsining üzerine süratle ilerlemektedir. rinde asırlarca çalıştığı Anadolu başlıba Sağ cenahımız Japonların Linyi üzerine şına bir azim ve irade abidesi sayılır. yaptıkları taarruzu püskürttükten sonra Uç kilometrelik bir çevre yoktur ki ata düşmanı takibe başlamıştır. Düşnıan larımızdan kalan bir medeniyet vesika Şuşsiyan istikametinde ricat etmektedir. sını kıskanc bir sevgi ile bağrmda saklaBüyük kanala kadar ilerlemiş olan Jamış olmasın. pon askerîerinden 1000 kisj Linşeng ve •" Atatürk Dün Viyana elçimizi kabul ettiler Ankara 29 (Telefonla) Viyana elçimiz Cevad bugün şehrimize geldi. Cevadın Lâhey elçiliğine tayini için HoIanda hükumetinden istimzac yapıldı. Cevad, bugün Cumhurreisi Atatürk ve Başvekil Celâl Bayar tarafmdan kabul edilmiştir. Viyana başkonsolosluğumuza tayin edilecek zatın ismi bugünlerde belli olacaktır. •••••••••••••••••••••ıııııaıallıa>aılaıIllIlllalaıal||alaaıa Tarihî anlar yaşamakta olan Barselondan bir manzara Frankistlerin ileri hareketi devam ediyor Barselon 29 Dün gece saat 2320 de Başvekil Negrin, Barselon radyosunda, îspanyol milletine düşmanın Aragondaki ileri hareketinin sebeblerini bildiren bir nutuk vermiş ve ezcümle demiştir ki: Bu hücumun şiddeti, totaliter devlet 4 Ierin Avrupa haritasmı değiştirmek hu • susunda acele etmek mecburiyetind^ kalmalarından doğmuş bulunmaktadır, Yabancı kuvvetler, çok kuvvetli harKı malzemesi istimal etmekte ve cumhuriyeİ ordusu bunu kahramanlıkla karşılamak* tadır. lArkast Sa. 7 sütun 4 te} •• I •f Bütün cephelerde Çin taarruzu inkişaf ediyor >aatıaaıaaIıaI1Itaa( Uç şehri Çinliler istirdad ettiler, Japon kıtaatı dağınık şekilde ric'at etmektedir Çaoşvang'ın kıtaatımız tarafmdan zaptı üzerine esir düşmüştür. Bu son şehrin zaptı sırasmda da düşman muharebe meydanında 1000 ölü bırakmıştır. Düşman kuvvetlerinden iki bin kişi darmadağın şimal istikametinde kaçmış tır. Bundan başka düşmandan 40 mit ralyöz, sahra topçu bataryaları ve 31 subay da ele geçirilmiştir, Bu muharebede düşmanın beş tankı da tahrib edilmiştir. Linsing demiryolu kıtaatımız tarafmdan kesildiği için cephe boyunca ricat etmekte olan Japon ordusu muhtelif istikametlerde dağınık bir halde geri çekilmektedir. l Arkası Sa. 7 sütun 3 te\ Nazilerin kısmî intihabda kazanması üzerine hükumet muhaliflerle anlaşarak mühim tedbirler almağı kararlaştırdı 12 No.Iı kararnamenin Budapeşte 29 bazı fıkralarî değiştirildi muhabiri bildiriyor: Havas ajansının Ankara 29 (Telefonla) Türk parasıNazilerin şefi olan binbaşı Frantz nm kıymetini koruma hakkındaki 12 nu Zalassi'nin taraftarlarından Kalman maralı kararnamenin ikinci maddesinin Hubay'm garbî Macaristanda Lovasbe3 üncü fıkrasmı değiştiren bir karar a reny'de yapılan kısmî intihabda muvaf lmdı. Bu karara göre, Türkiyedeki bilu fak olması hükumet merkezinin mutedil mum bankalar her gün alıp sattıkları siyasî mahfillerinde derin bir teessürle kambiyoları gişelerinde takas etmeyip karşılanmıştır. aldıklarmı Ankara Menkul Kıymetler Hubay'm tarftarları mühim miktarda ve Kambiyo Borsasma arza ve sattıklaırını da gene buradan almağa mecbur malî vasıtalara maliktirler. Bunlar inti durlar. Bir gün zarfındaki alım ve sa hab mücadelelerinde radyodan bile isti tımlardan mütevellid olan ve 2500 Türk fade etmişlerdir. lirası muadilini geçmiyen küsurat er Intihab edildikten sonra Hubay, nastesi güne devrolunabilir. yonal sosyalizmin kat'î zaferi uzak olf Arkası Sa. 3 sütun 6 dai madıgını beyan etmiştir. Mutedil mahfiller müırit cereyanlara karşı derhal harekete geçilmesi lâzım gelKendi kendimizi tenkidi diği kanaatindedirler. Budapeştede hasıl olan kanaate göre yakında bazı mühim tedbirler alınacak Macar Başvekili M. Daranyi Son günlerde îstanbul Relediyesi şe tır. hirde seyrüsejeri daha muntazam bir Salâhiyettar mahfiller işlerîn îdaresînı Amiral Horti, Daranyi ile uzun bir hale getirmek ve muhtemel kazalann de şimdilik bir değişiklik olmıyacağmî önüne geçmek için yeni ve şiddetli ka mülâkat yapmış ve Daranyi bundan sonsöylemekle iktifa etmektedirler. (a.a.) , rarlar vermiş bulunuyor. Bu kararlar ra muhalefet şeflerile görüşmüştür. Paramızı koruma kararnamesi Macaristan telâşta Ifrat i Mimar Sinan ihtifali de bu «kendi kendini buluş» gayretinin bir tezahürü olmak itibarile sevincle karşılanacak bir harekettir. Yalnız Sinan için değil mimar, filozof, şair, âlim daha birçok büyüklerimiz hakkında da ayni alâkayı duymak ve göstermek vazifemiz olmalıdır. Fakat şu var ki bu alâka henüz şekil çerçevesini aşamamış bulunuyor. Demek ki manaya varabilmek yolunda böyle bir merhale de lâzımmış. Bunu en kısa bir zamanda anlamağa gayret etmemiz zamanı da artık herhalde gelmiştir. Bir adamın eserleri önünde hayran kalır, iftihar duyarız. Duygularımızı ifade için de ihtifaller tertib eder, o adamm heykellerini dikeriz. Bu, işin şekil kısmıdır. Esası, sevdiğimiz, her zaman görmek ve göstermek ihtiyacını duyduğumuz eserlerin muhafazasıdır. daki hüsnü niyeti takdirle karşilamakla lllllllllllllllllinillllllllllllllillllMllllllllllllllllllılllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII beraber, tatbikatta varilan ifratlara da işaret etmeden geçemiyeceğim. Mesela •^ eqer doğru ise cadde üzerinde otomobillerin bir dakika için bile olsa dur maktan menolunmalart bu kabildendir. Bu şekilde bilfarz Galatasaraydan Taksime kadar hiçbir noktada otomobilden inemiyor ve şoförün kıvrılıp da durmak için en yakın sokaaı bulmasını bekli yorsunuz. O civarda birçok sokakların da tek istikamet (Sens Unique) olması otomobilden inmenizi küçük bir mesele şekline sokmaktadır. Bir de oiomobillerin tramvav arabalannı soldan geçmeleri var. Bu kararın tatbikında da ifrata vanlmıştır. Öyle ki mesela Karakb'yde tramvaya raslıyan bir otomobil farzediniz. Şoför sol tarafmdan geçemedikçe Şişhaneye kaNAD1R NADI dar tramvayı takib mecburiyetindedir. [Arkası Sa. 5 sütun 1 del Şayed Altıncıdairenin önüne docjru kısa mesafe de bir parça dolu ise bu takib Tevebaşına kadar devam edecektir. Tekrar edelim ki biz, esaslarında şüphesiz iyi niyetlere dayanan bu kararlann tatbikında memurlann bir yanlış anlama neticesi ijrata vardıklarını zan~ Üstad Hüseyin Rahmi Gürnediyoruz.Yoksa, elbetie Belediyemiz bilir ki, pınarın bu yazısı üçüncü bir taksinin nerede olursa olsun müş sahifededir. Tunusun umumî manzarası leri bırakmast çok çok iki dakikalik bir Paris 29 Lötan gazetesi, Tunus günkü enlernasyonal vaziyetten istifade meseledir ve dar yerlerle kb'şebaşlarında sik sık işaret memurlan Amerika, sahil bataryalarından bir top, tecrübe atışlarında Şeker şirketi umumî heyeti ta Düsturu Cedid partisinin faaliyetinin ederek Arabları isyana teşvijc eden be tomobillerin tramvayı soldankoyarak oda geçmeve propagandasının gittikçe artmakta ol yannameler dağıtılmış bulunduğunu haber Vaşington 29 Ordu ve bahriye er 160,000 kişiden ibaret olan mevcud mun« dün toplandı leri temin olunabilir. duğundan endişe göstermektedir. vermekte ve ayrıca Düsturu Cedid parZira taksiye nihayet zevk için değil, kânıharbiyeleri harb zuhurunda seferber tazam orduya 75,000 kişilik bir ihtiyat Yazısı (5) inci sahifede Gazete son günlerde Tunusta Fran tisi millî konseyinin parti şefleri ve men acele işimiz olduğu için biniyoruz. liği tacil etmeğe matuf kanunu tetkike kuvveti ilâve etmeği derpiş etmektedir. sız boyunduruğunu kırmak üzere, bu .^ İArJcası Sa. 5 sütun 4 te] [Arkası Sa. 5 sütun 5 te\ devam etmektedirler. Erkânıharbiye, Fransız müstemleke imparatorluğu yıkılacak» ••""•"••••••"•••"•••"••••••••••••• • • • • • • • • • • « • • • • • • • • • • • • • • ^ • • • • • • • • • • • • • • ı ı m ı ı ı ı ı ı ı n ı ı ı ı ı ı n ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı n i l l l l l l l i n i l l l l l l II lllllllrfllll II Tunus arabları isyana teşvik ediliyor. Akdeniz Fransız filosunun tek muvaffakiyetsizliği üzerine isyanm patlıyacağı haber veriliyor Amerika da ordusunu takviye ediyor Seferberliğin ilk günü kara ordusu için 275,000, donanma için 40,000 kişi silâh altına alınabilmek üzere kanun hazırlandı D Felsefe ve tecennün