31 Ocak 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

N 31 Kânunusani 1948 Amerikanın kararı Japonyada büyük akisler uyandırdı Japonya buna mukabele ederek silâhlanma programını değiştirecek “Bir italyan gazetesine göre demokrat devletlerin silâh- lanması harbcüyane bir zihniyetin mahsulü imiş Tokyo 30 — Amerikanın yeni silâh- lanma programı ve B. Rooseveltin mesajı Japonyada büyük bir alâka uyandırmıştır. Gazeteler uzun maka- Jeler yazıyorlar. Nişi Nişi gazetesi diyor ki: «Japon amirallık dairesi Amerika- nın programına büyük ehemmiyet, vermektedir. Amirallık dairesi buna karşı Japonyanın alacağı tedbirleri baznrlamaktadır.» Asahi gazetesi Amerikanın bahri ihtiyaçlarından istihza ile bahset- mektedir. Bu gazete diyor ki: «Ame rika şüphe ve korkunun tesiri altın- dadır. Bu iki ruhi haletin neticesi olarak bir takım kârarlar veriyor. Japon hükümeli buna karşı lâzım gelen mukabelede bulunmalıdır.» Kokomin gazetesi de şu mütalâa- da bulunuyor: «Amerika bir taraftan dünya sulhu namına silâhları bırak- ma esasını müdafaa ederken diğer taraftan kongreye bir .silâhlanma Büyük gemi yapmak yarışı Japonya istenilen , teminatı vermedi Zonâra 30 (A.A.) — İngiltere, Ame- rika ve Fransa arasında Japonyanm otuz beş bin ton hacime faik harb ge- mileri irişası tasavvurunda bulundu- ğu muhakkak surette anlaşıldığı tak- dirde 1936 tarihli Londra deniz mua- hedesinin tatbiki için müzakereler cereyan etmektedir. Bü haberi veren Sunday Times, Hâve ediyor: <Tokyodaki İngiliz sefirinin teşeb- büsleri üzerine Japonya hükümetin- den Japonyanm 35 bin tondan dahâ Banka müdür a müdürleri Dün akşam Parise hareket ettiler SA bankası umum müdürü B. Muammer Eriş ile Eti Bank umum müdürü B. İlhami Nafiz Pamir dün akşamki eks. bankayı alâkadar eden işler üzerinde tedkik ve temaslarda bulunacak umum müdürlere 15 şubatta Merkez bankası umum müdürü B. Salâhaddin Çam #ltihak edecek ve heyet Paristen Lon- draya gidecektir. B. Muammer Eriş hareket eder. ken şu beyanatta bulunmuştur: — Geçenlerde memeleketimize ge- len İngiliz heyetinin ziyaretini fade için Londraya gidiyoruz. Ziyaretimi- zin mâl! her hangi bir kombinezon- Ja alâka ve münasebeti yoktur. Pa- risten Londraya gideceğiz ve İş ban- kasmın Londra şubesini açacağız. Bir ay sonra döneceğimizi tahmin ediyorum. * Hariciyede terfiler Ankara 30 (A.A) — İstihbanmıza nazaran Hariciye Vekâleti protokol umum müdürü Şevket Fuad Keçeci ile idare müdürü umumilerinden projesi vermekledir. Bu vaziyette bü- yük bir'mantıksızlık vardır.» Bir İtalyan gazetesinin mütaleası Roma 30 — İtalyan gazeteleri B. Rooseveltin mesajmdan uzun uzadı. ya bahsediyorlar. ditatia diyor ki: » «Demokrat devletler * emperyalist emeller taşıyor. Bunların silâhlan- me programları harbtuyane bir zih- niyetin e mahsulüdür. İtalya, Ameri- kanın silâhlanma hakkına itiraz et- mez. Yalnız Amerik# Cumhurreisinin. bu münasebetle totaliter devletler (Almanya, İtalye, Japonya)"aleyhin- deki ittihamlarının yerinde olmadı- ğına kanidir. B. Roosevelt bu üç devletin taar- ruzlara girişmek istediklerinden şüp- he ediyor. Halbuki bu devletler ken- di ihtiyaçlarına göre silâhlanıyorlar ve istedikleri halde silâh yarışına sü- rüklenmişlerdir.» Isviçrenin bitaraflığı İsviçre bir muhtıra hazır- ladı, devletlere verecek Jetler Cemiyeti statüsü ile olan mü- nasebatı hakkında bir muhtıra ha- arladığı bildirilmektedir. Bu muhtıra Avrupa devletleri ile Amerikâya ve- rilecektir. Cenevrede bulunan İsviçre Harici- ye Nazırı “B. Motta dün B. Delbosla uzun bir görüşmede bulunmuştur. Ftansiz kaynakları bu görüşme neti- cesinin memnuniyeti mucip olduğu- nu bildiriyorlar. B. Delbos Parise döndü Cenevre 30 (A.A.) —DB. Delbos, saat 14,10 da Parise hareket etmiş- Jktisaü Vekili Yalovadan geldikt geldikten sonra stedkiklerde bul bulunacak Dün sabah Ankaradan Ankaradan şehrimize gelen İktisad Vekili B. Şakir Kesebir saat 9,30 da köprüye çıkmış ve İstan- bulda kalmıyarak 9,35 vapurile Ya- lovaya gitmiştir. İktisad Vekili Yalo- vada Başvekil B. Celâl Bayarla te- SERME MEME şirini J 2e dönecektir. B. Şakir Kesebirin şehrimize gelme” #inin beklendiğini bundan birkaç gün İ evvel haber'vermiştik. İktissd Vekili Yalovadan döndükten sonra burada bir müddet kalarak tedkiklerde bu- Tunacaktır. Vekli bundan önceki ge- dişinde Iktisadi dairelerde muhtelif ihtiyaçlar Üzerinde meşgul olmuştu. B. Şakir Kesebir şehrimizde kaldığı müddetçe bu defa da iktisadi daire- Jerde meşgul olacaktır, ; olacaktır, Fransa 5 - Belçih Belçika 3 Dünkü maçta Fransızlar Belçikalıları yendiler Paris 31 (Akşam) — Dün Colombes stadmda Fransa ve Belçika takım. ları senelik maçlarını yaptılar. Bu maçta hâkim öynyan Fransızlar Belçikalıları 5-3 3 yenmişlerdir, İsviçrede men memnu nnu cemiyetler « Londra 31 (Akşam) — Vaud Kan- tonunda yapılan reylim neticesin- de komünist enternasyoline bağlı ve yahut huzuru umumiye münafi ce. miyet ve teşekküllerin faaliyeti me- GÜNÜN HADİSELERİ Yavuz Sultan Selimin bir sözü Faşist rejim ilk zuhurunda: — Ben ihrasat malı değilim! - dedi. Fakat konukomşu tarafından (taklid edilmce memnuniyet duydu. Hattâ birbi- Pine benziyen bu ahbaplar elele verdiler. Başkalarını da faşistliğe kışkırttılar; âde- ta bir enternasyonal vücude getirdiler. Şimdi daha İleri vardıklarını görüyoruz: — Bütün Avrupayı faşist yapacağız! » diyorlar. Böyle diyorlar amima, bunu söyledikleri sırada, düştükleri ı düşünmüyorlar mi acaba?. Faşlam, yeni tarz bir emperyalizmdir; siyasette romansizmdir. Her faşist dev- letin gayesi, tarihin her hangi bir devre- #inde eriştiği ve sonru kaybettiği geniş hudutları kendisine anasının sütü gibi helâl saymaktır. Meşelâ,. İtalya, Roma imparatorluğunun en Haştmetli zamanımı #deal ittihaz ediyor. - Almanlar, Cermen #ıçramış olan her yeri istiyorlar, Memle- ketleri faşist olursa “Fransızlar da Na- polyon orduların her gittiği yere göz dikecek. Tatarlar. Timur, yahut Cengiz 4#mparstorluklarını diritmeğe katkacaklar, Birplar öyle, Bulgarlar öyle, Arnavutlar ve Makedonyalılar, Büyük İskenderin hu- dutlarını talep edecek., Yunanlılar ona göre ih. Peki, müstakbel dünya, fast ideali ta- hakkuk ettiği takdirde, bunca haris ara- sında nasıl paylaşılacak?... Sultan Selimin şu sözleri meşburdür; haritaya bakmış ta: — Dünya bir cihangire kâfi gelmiyecek derecede küçük! - demiş Ya bu kadar clhangir?.. Nasıl sığacak?... F. Tanar Atatürk (Baş tarafı 1 inci sahifede) O gece, bir fener alayı tertip edile- cek ve Büyük Önderin oturduğu bi- nanın önünden geçilecektir. Merinos fabrikası ikiuci gün açı lacaktır. Atatürkün açılış törenini şereflendirmeleri küvvetle muhtemel“ dir. O gün Parti ve Halkevi tarafın dah atlı köylüler geçid resmi tertip edilecektir, Alit köylüler, Atatürkün oturduğu binanın önünden geçerek Büyük Önderi selimlıyataklardır. Akşam Halkevi sâlonunda bir çay verilecek, sonra atlı köylülerin işti- râkile bir fener alayı yapılacaktır. Son dakika Yahudi meselesinin tehiri ve Rumenler Rumen gazeteleri müstaceliyet kararının reddinden memnun Bükreş 31 (A.A) — Bütün gâze- teler, yahudi istidalarının müstace- liyel kararile müzakerelerini Mil- letler Cemiyeti tarafından reddedii- miş olmasını derin bir menuniyetle kaydetmekte ve Romanya tezinin muvaffakıyetini uzun uzadıya izah eden Cenevre muhabirlerinin telgraf- larını neşretrmektedirler. «Üniversuls diyor ki? «Romanya, Hariciye Nazırı B. Mi- cesco'nun faaliyeti sayesinde büyü bir zafer kazanmıştır. Bu zafer, ekal- Jiyetler » meselesinde oRomanyanın hükümranlık hakkını teyid eylemek- tedir.» 5 «Cuventulz gazetesi de şöyle ye siyor: <Dünya Yahudi teşkilâtı artık ma- ide olduğu gibi Fransanın ve İn- gilterenin kayıtsız ve şarlsız müza- heretine güvenemez.» Müstemlekeler için müzakere başlamadı Londra 31 (Akşam) — Gezetele- rin neşriyatı hilâfına olarak Alman- ya, İngiltere ve Fransa arasında henüz müstemleker için . müzakere- lere başlânmamıştar. a Filistinde taramalar devam ediyor Londra 31 (Akşam) — Filistin köy- lerinde İngiliz askerleri ve tayyare- leri taramalarına devam ediyor, Kudüste yahudi mahallesine patla- bacısı garalinmıştar. Dün Geceki ve Bu Sahahki Eaberler | Japonya Hongkonga taarruz etmiyecek Şanghaydaki Japon generali Fransayı tehdid ediyor Paris 30 (A.A) — Paris Sor gaze- tesi, Şanghaydaki muhabiri B. Ber- nard Bolery'nin amiral Hasegawa, general Matşui ve Fransanın Çindeki sefiri B, Naggiar ile yaptığı görüşme- leri neşretmektedir. Amiral Hasegawa, şöyle demiştir: <Ehemmiyetsiz bazı hâdiseler olma- sına rağmen Fransız mıntakasındaki mmemurin ile İyi münasebetlerde bu- lunmaktayım, Hainan adasına, Çin- lilerin asker ve gemi yığmaları takdi- rinde taarruz etmeği tasavvur edi- yoruz. Ben Hankeou'dan ziyade Kanlon'a taarruz edilmesi taraftarı- yım, Fakat Hongkong'a hiç bir za- man taarruz etmiyeceğiz.> General Matsui ise bilâkis şöyle demiştir: «Ben, Japon aleyhdarı tah- rikâtçıların karmca gibi kaynamak- ta ve tethiş faaliyetlerine serbesce de- vam etmekte oldukları Fransız mın- takası memurlarından hiç de mem- nun , Eğer Fransiz memurla- rı bu faaliyetlere nihayet vermiyecek, Habeşte iktisadi vaziyet fena Ticaret ve istihsal durmuş) Italyadan para çekiliyormuş Londra 30 — Sunday Times gaze tesi yazıyor: İtalyanların Habeşistanda omaruz kalmakta oldukları elddi iktisadi müş- kilâta aid tafsilât bize selâhiyettar bir menbadan gelmiştir. Bu tafsilât, gös” teriyor ki, Habeşistan, İtalyanın ma- mul maddeleri için bir piyasa teşkil etmeksizin onun parasını ve vesaitini | kendine çeken fakirleşmiş bir mınta- ka haline gelmiştir. Ticaret, durgundur. Yerliler, ancak kendi ihtiyaçlarına yetecek kadar İs- | tihsalde bulunmaktadır. İtalyan me- murlarının müstemleke idaresindeki tecrübesizlikleri dolayısile vâziyet bü» tün bütün vahimleşmiştir, Şurada burada esasen içtinabi ka- | bil olmıyan münferid zayiat vuku bül- makta olmasına ve Somali ve Eritre askerlerinden bazılarının kaçmakta olmalarına rağmen işgalin herhangi bir surette tehlikeye maruz bulundu- Eunu gösterecek hiç bir alâmet yok- tur, Yeni 4 fabrika Yeni fabrikaların inşasına yakında başlanacak Ankara 31 (Telefonla) — Sümer Bank birinci beş senelik plâna ilâve olmak üzere yeniden dört fabrika ku- racaktır. Bunlar şunlardır: Çimen- to, Erzurum iplik, hamzı azot, çelik ve boru fabrikaları, Bunlardan başka birinci beş 6€- nelik sanayi plânına girmiş olup ta henüz kurulmamış Üç fabrikamız vardır. Bunlar da klor ve sut kostik, hamızı kibrit ve superfosfat, kire- mit fabrikalarıdır. Bunların inşası hazırlıkları bitmiştir, Otobüs tahkikatı Müfettişler ikinci fezleke- lerini yazmağa başlıyorlar Otobüs tahkikatile bizzat meşgul olan 'B. Tevfik Talât, vaziyeti inceden, ince- ye tedkik etmiş, otobüs işlörile gerek belediyede gerek hariçte meşgul oları- ların hepsini, bütün otobüs şoförleri» le sahiplerini dinlemiş, cumartesi günü tahkikat safhasını kapamıştır, Bugünden itibaren ikinci fezlekenin yazılmasına başlanacaktır. Netice- ,mamış bir bomba atan bir arap ars- | nin gelecek hafta anlaşılması muh- mülleci askerleri silâhlarından tec- rid elmiyecek olurlarsa Japon ma- kamları.- müsbet tedbirler. almağa mecbur olacaklardır.» Fransız sefiri B. Magglar şöyle de- mişlir: «Fransız memurları, Fran- sanm Şanghayda malik olduğu hu- kuku muhafaza etmişlerdir ve bun- dan böyle de ihtimamla muhafaza edeceklerdir.» Akdenizde taarruz endişesi Paris 30 — Humanitö gazetesi di- yor ki: «Fransız Başvekili B. Chau- temps İtalyanın yakında Akdenizde bir taarruzda bulunmasından ve İs- panyada geniş mikyasta harekete geçmesinden korkuyor. Bunun için, demokrasilerin vaziyetini zaafa dü- şürmemek üzere Çin meselesinde mutedil hareket etmesini B. Delbosa tavsiye etmiştir. Bu hareket, Fransa- nın İtalya tarafından İspanyada bir harekette bulunulmasına o müsama- ha etmemeğe karar verdiğini gösle riyor. Taksim bahçesi !Bu sene kiraya verilmiye- cek, dühuliyesiz halka açılacak 'Taksimden Harbiyeye kadar uza- nan geniş caddenin orta (yerindeki röfüjlerin iki yanma taflan dikildi. Yazın taflanlar sıklaşıp ağaçları yap- raklandıktan sonra, o yol Maçkaya giden binalara güzel bir gezinti yeri olacaktır. Belediye bu sene Taksim bahçesini de kiraya vermemek, yalnız kapalı kısmında, kahve, çay limonata, sattırmak, sahnede yaz temsilleri vere dirmek ve bahçenin diğer kısımlarını, duhuliyesiz halka açmak tasavvurun- dadır. Bu tasavvurun mevkii fiile konma- smı temenni ederken, yeni dikilen taflanlı yolun temiz tutulmasına da belediyenin nazarı dikkatini celbede- riz. Taflanların dipleri, tramvay bi- letleri, paketler, kâğıdlarla mezbele halini “ almaktadır. Bu yolda sabah- tan akşama kadar iki temizlik ame- lesinin inkitasız çalışması lâzımdır. Hatay meselesi (Baş tarafı 1 inci sahifede) sonlarında birer Türk ve Fransız mt tehassıslarınında iştirâki ile toplana- Tak intihap nizamnamesinde tadilât yapacağına dair haberi memnuniyet- le kaydediyorlar. Petit Parisien diyor ki: «Melese en iyi bir surette halledil- mek yolundadır.» Le Joumal, Cenevrede Türk ve Fransız murahhaslarının beynatların- da iki memleket arasındaki dostluk bağlarına kıymet veren sözlerini te- barüz ettirmektedir. Ernuvel, makalesinde, Başvekil Ce- Iâl Bayarın beyanatında Fransadan berlerin 'Türkiye matbuatında yasıl iyi karşılandığını hatırlatarak diyor ki: Fransahın aldığı uzlaşıcı vaziyet, Türkiye - Fransa ve Türkiye - Suriye münasebatınm daha (İyi inkişafına müsaid reyiâmı hazırlamıya yardım edecektir, 'Tan gazetesinin muhabiri, Cenevre- den şunları yazıyor: Bazı ecnebi matbuatının mahsus vahim bir şekil aldığını haber verdik- leri mesele, dostane görüşmelerle ko- Jaylaşan mükemmel bir istikamet al