31 Ocak 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r VATAND AŞ! Yurdunu, yuvanı Türk Bayrağı İmalât Evinin ayyıldızı kendinden dokunmuş, rengi, metaneti kanunî evsafı garanti bayraklarile süsle ve onunla iftihar et. Adres : İstanbul Divanyolu, Türbe karşısı 135 Türk Bayrağı İmalât Evi Zekeriya Pulâdcan. Tel: 23026 j Ondörduncö yıl sayı: 4928 umhuri t5tanbui • relefon: Basmuharrü ve evl: 22366 rahrlı heyetl: 24298 îdare ve matbaa msnJ 24299 • 24290 ve HUseyin Cahid Yalçın En gü i HiKÂYgLERİ Pazartesi 31 Ikincikânun 1938 Yeni çıktı. 50 kuruş. Ahmed Halid Kitabevi Ûevletin her yıl vermekte ol duğu pahalılık zammımn sermayeye kalbolunacak on yıllığı, bu davayı halletmeğe kâfidir. Böylelikle Ankarada temin olunacak ucuz ve sıhhî mesken, bütün Cumhuriyet Türkiyesi için örnek bir medeniyet adımt teşkil edecektir. nkarada devlet, bılhassa ev kiralannın pahahlığından dolayı, memurlara şimdı yılda iki milyon liraya yaklaşan bir maaş ilâvesi vermektedir. Bidayette bir milyon liraya yakın bir miktardan başlamış olan bu pahalılık zammını on yılı geçen bir müddettenberi veriyoruz, ve bu gidişle kimbilir daha kaç on seneler vermekte devam edeceğimiz anlaşılır. Çünkü devlet merke7İmizin nüfusu her yıl artmakta olmasma mukabil orada yeni yapılan inşaat, mesken ihtiyacınır yüzde birine ancak tekabül eden bir nisbetle ileriliyor. Bu vaziyet kaşısmda ilk hatıra gelen düşünce şudur: Devlet bu kadar büyük yekunlu bir meb lâğı her ay ve he. yı1 parça paça herkese serpistirmekte devam edeceğine onun meselâ on yıllığile toplu inşaat yaptırsa meseleyi temelinden halletmiş olurdu. Ayni zamanda Ankaranın imannı ikmal de etmiş olacak olan bu tedbir sayesinde Ankarada kira pahalılığı meselesinin ortadan kalkmış olacağına şüphe yoktur. Böylelikle Ankaradaki maaşlı memurlar ucuz ve sıhhî meskenlere kavuşmak suretile memleketin diğer taraflarına nisbetle normalden daha iyi bir vaziyete geçerler, ve Ankarada bir kere mesken kifayetsizliğile aieş pahasına olan kira fazlalığı ortadan kalkmış olunca artık devlet bütçesinden pahahlık zarnmı vermekte devama mahal kalmaz. Hesab meydandadır: Devletîn şimdi her yıl vermekte olduğu pahalılık zammının sermayeye kalbolunacak on yıllığı bu davayı halletmeğe kâfidir. Netice olarak böylelikle Ankarada temin kılınacak ucuz ve sıhhî mesken, Cumhuriyet Türkiyesinin her tarafı için örnek bir medeniyet adımı da teşkil et mış bulunacaktır. Herhalde içtimaî, iktısadî ve malî mülâhazalann kâffesi Ankarada bu işin söylediğimize benzer bir şekild toptan hallini zarurî kılar. Devlet Ankaradaki mesken ihtiyacmı en iyi şekilde toptan halletmekle her yıl bütçesinde ağırca bir yük olarak yer tutan pahalılık zammmdan kurtulmuş olur. Şimdi elbette alâkadarlannm işlerine yaramakla beraber netice itibarile heder olmakta bulunan pahalılık zammı yekunlan, ucuz VJ sıhhî mesken inşaatında kullanılmakla ölmiyen bir kıymete kalbedilmis olacaktr. îsterse yeni inşaatla pahalılık zammmdan kurtulmuş olacak olan devlet, bu inşaata sarfolunan paralan peyderpey istirdad edebilir. Bu demektir ki devlet hakikatte yeni inşaata karar verdiği günden itibaren pahalılık zammından kurtulmuş sayılacaktır. Ankarada memur evleri meselesinin esası işte budur. Hatta bu mesele sadece Ankarada ihtiyaca kâfi ucuz ve sıhhî mesken vücude getirilmesi meselesinden ibarettir. Onun kendi kendi ne tahakkuku çok uzun zamana tevakkuf edeceğini gördüğümüz içîndir ki biz pahalılık zammı tutamağile bu işi devletin halletmesini muvafık buluyoruz. Eldeki büyük yekunlu sağlam sermayenin meseleyi en iyi şekilde kökünden halle yeteceğinde şüphe yoktur. Hatta başka düşüncelere sapılmaksızm yalnız ucuz kiralı sıhhî meskenler yapılmış olmak seklinde bile olsa. Bu takdirde evlerin idaresi ya binnefis devlet tarafından deruhde olunur, yahud bu vazife Ankara şehrine tahnr' olunur. Gene flnkaranın memur evlerine dair Elektrik Şirketi, hükumetin tekliflerini kabul etti Nafıa Vekilimizin mühim beyanatı İmtiyazın ve satın alma hakkının temdidine dair esaslar kalkacak ve şirket tesisatm ıslahına karşılık olarak bankaya 15 milyon lira yatıracak Eminönü meydanının açılmasına derhal başlanıyor Nafıa Vekili Alı Çetinkaya, dün ak şam, saat 20 de Haydarpaşaya muvasalat eden trenle ve refakatinde Demiryollar Umum müdürü Ali Rıza olduğu halde Ankaradan şehrimize gelmiş ve garda, Nafıa erkânı ile diğer bazı zevat tarafından karşılanmıştır. Ali Çetinkaya, dün gece kendisile görüşen bir muharririmize şu beyanatta bu lunmuştur: « Elektrik şirketile aramızda, ya pılan muhabere neticesinde, şirket esas itibarile, hükumetin tekliflerini kabul etmiştir. Bu tekliflerin bellibaşlı noktalan şunlardır: Hükumet, 1926 senesinde akde dilmiş munzam mukavelenamenin feshini Nafıa Vekilimiz Ali Çetinkaya istemişti. Bu munzam mukavelenameye göre, şirketin hükumetçe satın almma hak yaz müddeti ise, otuz sene geriletilmek kı 1940 senesinden 1960 senesine, imti suretile 1960 senesinden 1990 senesine kadar temdid edilmekte idi. 5irket, bunların kalkması esasını kabul etmiştir. Şirket, bundan maada, hükumetin arzu ettiği zaman, raşa (satınalma) hakkını kullanabilmesine de muyafakat etmektedir. Konsey Hatay intihab nizamnamesi için bugün karar verecek Paris gazeteleri ihtilâfın hallinden dolayı derin memnuniyet gösteriyorlar. Yakında Suriye ile müzakerelere başlanacak Cenevre 30 (Hususî) Milletler Cemiyeti Konseyi yann (bugün) toplanacaktır. Konseyin Hatay intihabat meselesi hakkında bir karar vermesi muhtemeldir. Bu kararın Türkiyenin ileri sürdüğü noktalar nazarı dikkate ahnarak ve Türk tezi dahilinde olacağı kanaati vardır. lât yapacağına dair haberi memnuniyetle kaydediyorlar. Petit Parisien diyor ki: «Mesele en iyi bir surette halledilmek yolundadır.» Le Journal, Cenevrede Türk ve Fransız murahhaslarının beyanatlarında iki memleket arasındaki dosrIuk bağlarına kıymet veren sözlerini tebarüz ettirmektedir. Ere Nouvelle, makalesinde, Başvekil Celâl Bayar'ın beyanatında Fransadan bahsedildığıni, General Huntizigere'e Ankarada gösterilen iyi kabulü ve Delbos'nun Ankarayı ziyaretine dair haberin Türkiye mat[Arkası Sa. 3 sütun 4 tel Paris gazetelerinin neşriyatı Sermaye meselesi ikinci mühim nokta, şirket sermayesî nin, Isviçre frankmdan; Türk parasına irca edilerek, yeniden tesbirinden sonra bu hesab üzerinden kıymetlendirilmesi dir. Bunlarla beraber, bütün tesisatm ıslahı esası da kabul edilmiştir." Bunu temin için, teknik bir komisyon teşkil edilecek ve tesisatm ıslahile alâkalı olan işleri, bu komisyon, ehemmiyetleri derecesine göre sıraya koyacaktır. Paris 30 Anadolu Ajansının hususî muhabiri bildiriyor: Hemen bütün gazeteler, Hatay intihabatile meşgul komisyonun jubat sonlannda birer Türk ve Fransız mütehassısınm da iştirakile toplanarak intihab statüsünde tadi Tayyare Kupası linal macı Beşikta ş Galatasarayı 3 2 yenerek kupamızı aldı Bozuk şebekenin ıslaht Şirketin, bir çok tesisatı mukavele ve İArkast Sa. 1 sütun 1 de] Çindeki lıarbe aid karar, Fransız hükumeti Maç çok heyecanlı oldu; her iki taraf da güzel mücadeleye girişti bir oyun çıkardılar, Beşiktaş son dakikalarda bugün tebliğ edilecek attıği golîe maçı kazândı Çin delegesi, bu projeyi de reddederse Konseyin artık yeni bir karar sureti tanziminden vaz geçmesi muhtemeldir Cenevredeki müzakereler: Cenevre 30 Uzakşark ihtilâfı hakkında derpiş edilmiş olan karar sureti projesi yarın Çin murahhasına tebliğ edilecektir. Eğer bu metin, Çin tarafından red dedilecek olursa konseyin her türlü ka rar sureti projesi tanziminden vazgeç mesi muhtemeldir. Dahiliye Nazırı «Memlef ifttfH kette anarşiye meydan vermiyeceğiz» diyor 28 ler komitesi Yarın sabah toplanacak olan 28 ler komitesine Milletler Cemiyetinde yapı lacak reform komitesine gelince akdede ceği içtima enteresan olacak ise de çabuk tatil edilecektir. Delegelerin hükumetlerinin vaziyetlerini tarif etmelerine medar olacak olan umumî miizakereden sonra komitenin salı günü içtimalarını bilâmüddet tehir edeceği tahmin olunmaktadır. [Arkası Sa. 1 sütun 3 ırııııııııııtıııııı ıııııı ıııcıııııııt ıııııııt nııııııııı Basvektt M. Chautemps ve Dahiliye Nazın M. Albert Sarraut Bir Japon kıt'ası, Seddiçin üzerinde yürüyüş halinde... ıııııııııııııııııııııııııııııııııı ıııııııııııııııııııııııııııı Banka müdürlerimiz dün Irak, Filistin ve Maverayi akşam Parise gittiler Habeşistanda çıkan Erdünün tevhidi [Arkası Sa. 5 sütun 6 da] ııııııtııııııifiıııııııı Parîs 30 Başvekâletten tebliğ edilmiştir: M. Chautemps, frangı mudafaa etmeğe ve para serbestisi ve üç tarafli iti » lâf çerçevesi dahilinde, sipekülâsyonun bütün hücumlarını suya düşürmeğe azmetmiştir. Bu sabah bir gazete tarafından verilen ve Başvekilin para siyaseti için parlamentodan vâsi salâhiyetler istiyeceğine dair olan haberi kat'î surette tekzib etmek muvafık olur. Bu gazete hakkında devletin kredisini tehdidden dolayı takibat yapılacaktır. Hava Kurumu Başkanı İsmail Hakkı Başak «Cumhuriyet» kupasuu veriyot Hava Kurumu menfaatine gazetemiz tarafından ortaya konulan tayyare kupasınm final maçı dün Taksim stadyomun da Beşiktaşla Galatasaray takımlan arasında oynandı. Havanın rüzgârsız ve biraz serince oluşu, sahanm kuru ve duhuliye fiatlarının lllllllllfllHlllllltlllllllMllftllllflllllllllllllllll da yükseltilmemiş bulunması seyîrci adedinin yedi binden fazlaya çıkmasına sebeb olmuştu. Insan dalgalarile çevreleni miş sahanm kenarında ve bir masanın ü»erinde final maçınm galibine verilecek büyük kupamızla turnuvaya iştirak eden [Arkası Sa. 6 sütun 1 de] i ıııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııuııııııııııl Iş Bankası Umum Müdürü Muammer Eriş, seyahatin malî bir kombinezonla kat'iyyen alâkadar olmadığını söyledi müşküller çoğaldı Fakat işgali tehlikeye düşüren vaziyet yokmuş Londra 30 Sunday Times gazetesî, Habeşistanın fethindenberi ilk defa olarak bu mıntakadaki vaziyet hakkında endiseler izhar etmektedir. Bu gazete ezcümle diyor ki: «Italyanların Habeşistanda maruz [Arkası Sa. 5 sütun 3 te] Eski Irak Hariciye Nazırı Nuri Paşa, yeni bir devlet projesi hazırladı, İngiltereye teklif için Londraya gidiyor Bağdad (Hususî) Matbuat Filistin meselesinin hallı için eski Hariciye nazırı olup şimdi Mısırda bulunan Nuri Said Paşanm Abdurrahman Şehbenderle görüştükten sonra kaleme aldığı bir projeden ehemmiyetle bahsetmektedir. Bu projeye göre, Filistin ve Maverayi Ürdün Irakla birleşerek Irak hükümdarı Gaziyülevvel'in idaresinde bir hükumet vücude getirilecektir. Böylece teşekkül edecek yeni hükumet dahilinde şimdiye kadar Filistine gelen Yahudiler kalacak, ancak bundan sonra muhaceret edecek olanların miktarı tahdid edilecektir. Irak gazeteleri, bu miktar jneselesi üzerinde ayrıca duruyorlar. Eğer muhacereti kabul edilecek olan Yahudilerin adedi bir milyon olursa, bu fazla miktarın Arab birliğine ekonomik bakımdan Nuri Said Paşa zarar vermesinden çekinVorlar. Irak gazetelerine göre, Nuri Said Londraya gidecek ve Ingiliz devlet ricaPaşa projesüıi tamamladıktan sonra lile temasta bulunacaktır. Bizim kabahatimiz meseleyi bu basît seklinde bırakmıyarak bu evleri onlann içinde oturacaklara maletmek suretile ayni kombinezondan millî ve içtimaî ikinci bir fayda çıkarmağı teklıf etmek oldu. Ankaradaki memurlan pek cüz'î bir kira fazlasile ev sahibi kılmak istedik. Böyle•• Yazan : likle memur, oturduğu eve kira vermiyecek, kira seklinde taksit ödemiş olacakI M. Turhan Tan tı. Cumhuriyet Türkiyesinde dahi gerçeklestirilerek yürütülmesi arzuya elbette Büyük tarihçimizin uzun müdBanka müdürleri, dün akşam Sirkeci garında teşyi edenlerle beraber pek lâyık olan bir usulle tasarrufun en dettir hazırlamakta olduğu bu çok Merkez Bankası müdürü Salâhaddin îş Bankası Umumî Müdürü Muam güzel bir şeklinden Ankara memurlankıymetli tarihî ve edebî rotnam da banka müdürlerimize Pariste ilEriş ve Etibank müdürü Ilhami Çam nın istifade etmesi Ankara için büyük bir mer pek yakında okuyacaksımz. Nafiz Pamir dün akşamki ekspresle Pa tihak edecektir. YUNUS NAD1 İArkası Sa. 5 sütun 5 tel lArkası Sa. 2 sütun 3 de] Tİse hareket etmişlerdir. Devrilen K azan