30 Kasım 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 11

30 Teşrinisani 1937 e — AKŞAM Yaş üzüm ihracı bir hakikat halini alıyor Tariş üzüm kurumunun bu yıl yaptığı sevkiyat müsbet neticeler verdi, gelecek sene sevkiyat artırılacak İzmir (Akşam) — Bu yi Londra Hamburg piyasalarına yapılan taze vö Yaş üzüm sevkıyatından müsbet ne- İlceler alınmıştır. Memleketimiz bir | güneş memleketi olduğu için yedi ay güneş altında kalan asma çubukları- nın mahsulü sarı ve ballı olur, Şimdi- Ye kadar senede yalnız iki ay güneş / gören memleketlerin yaş üzümlerine alışmış olan Avrupa müşterileri, Üzümlerimizin rengine aldanarak on- Yarı evvelâ hastalıklı sanmışlarsa da parasız olarak Tariş üzüm kurumu- nun yaptığı tevzlattan sonra nefis mahsulümüz kapışılırcasına satılmış- tar. Asıl mühim muvaffakıyet yaş üzüm- lerimizin dış piyasalara asmadan ye- ni kopmuş gibi çok taze sevkedilme- lerinin temini meselesidir. Şimdiye kadar bazı hususi müesseseler tara- fından yapılan teşebbüsler müsbet netice vermemiş ve bu mühim işten vazgeçilmişti. Fakat Tariş üzüm ku- Tumunun her türlü fenni ve lüzumlu tedbirler almak suretile yaptığı sev- kıyat müsbet neticeler vermiş, İzmir havalisinin sarı rezakı üzümleri ile si- yah üzümleri fevkalâde iyi fiatlerle satılmıştır. Hattâ Hamburg piyasası- na gönderilen üzümlerimiz, bu piya- sada bol miktarda bulunan Bulgar üzümlerinden dahg evvel satılmış, on» dan sonra Bulgaristanın (Hafız Ali) adı verilen üzümleri satılabilmiştir. 'Türk üzümleri, dış piyasalara 13 ün- Ç cü olarak girmiştir. Yani istihlâk mer- 'kezlerine bizden evvel yaş üzüm sev- kine başlamış ve alışmış rakip mem- leketler on ikidir, Bu yıl pek te iyi hazırlanmadan ya» pilan yaş üzüm sevkıyatında elde edi- len neticeden memnun olmamak im- kânsızdır. Londra ve Hamburg piya» #alarına sevkedilen Karaburun, Ko- gak ve Buca üzümleridir. Gelecek yıllar yapılacak sevkıyat için şimdi- den hazırlıklara başlanacak, bilhas- #4 Karaburun üzüm mıntakasında geniş ölçüde tesisat yapılacak, üzüm- lerimiz soğuk hava depolu motörler- le Selânik llmanına götürülerek ora» da frigorifik vagonlara yüklenecek, Almanya ve Londra piyasalarına sev- kolunacaktır, Türiye üzümleri, rakip memleket- ler üzümlerinden daha erken, meselâ haziran ayında yetiştiği için o mem- leketler üzümleri kemale ermeden "Türk üzümlerinin dış piyasalarda sa- tışlarına, başlamak mümkün olacak- tır, Önümüzdeki yıl çekirdeksiz Sul tanin üzümlerinden de ihracat yapıl- ması düşünülüyor. Avrupadaki müs- tehliklerin yalnız kurusunu gördük- leri ve sarfettikleri çekirdeksiz üzüm- lerimizin yaş olarak ihracından da iyi neticeler alınacağı ümid ediliyor. Çün- kü çekirdeksiz üzümlerimiz, gerek lez- zeti, gerek çekirdeksiz oluşu itibarile » alışıldıktan sonra - dış piyasalarda daha fazla istihlâk edilebilecektir. Bu- nu temin ettiğimiz takdirde kuru Üüzümlerimizin rekoltesi daha azala- cak ve satılmamak endişesi artık kal- mıyacaktır. Çünkü rekoltenin mühim bir kısmının Şaş olarak istihlâk ve sarfı mümkün olacaktır. Almanya ve Londraya vantilâsyon tesisatlı vapurlarla sevkedilen üzüm- lerimizin ilk ambalâjları değiştirilmiş, “Türk tipi ambalâjla yapılan sevkıyat- tan beklenmedik neticeler alınmıştır. 'Bu ambalâj şeklinde üzümler, her ta- rafından soğuk hava ile dalmi te- mas halinde bulunmaktadır, Hamburg ve Londraya giden üzümlerimizin ambalâjları açıldığı vakit taptaze va- piyette oldukları görülmüştür. Alman ve İngiliz iktisadi gazete ve mecmu- aları, bu muvaffakıyetimize dair sü- tunlar dolusu yazı yazmışlardır. İktisad Vekâletimizin çok ehemmi- yet verdiği yaş üzüm sevki meselesi, hayal sahasından çıkmış, bir hakikat olmuştur. Hattâ Londraya gönderi- len yaş üzümlerimizden kral sarayma da hediye edilmiş, üzümlerimiz çok beğenilmiştir. mizi Tariş imalâthanesinde kuru üzümlerimiz ambalâjlanırken, aşağıda büyük İimalithane önünde üzüm ve İncirler vapura yüklenmek üzere sevkedilirken Tariş üzüm kurumunun bu mühim muvaffakıyeti hükümetimizin yksek bir eseridir. Tariş müessesesi yalnız bu kadarla iktifa etmemiş, Bomonti müessesesinde mühim miktarda, tek- sif edilmiş üzüm suyu ve şarap ta imal etmiştir. Gelecek yıl beş milyon kilo şarap yapacaktır, Bu yıl imal edi- len şaraplar (Tariş şarabı) adı altın- d yakında piyasaya çıkarılacaktır. Üzüm suyuna da rağbet fazladır. Tariş'in Almanya ve İngiltereye sevkettiği kavunlar çok iyi fistlerle satılmıştır. Gelecek yıllarda domates ve taze soğan sevk ve ihracına da baş» | Antakyada istiklâl bayramı yaptırılmadı (Baş tarafı 1 inci sahifede) metimizin Ilatayda olup biteni Fran- saya resmen bildirerek bunların mâ- nasını soracağına şüphe yoktur. Antakyadan gelen haberler Antakya 29 (Hususi muhabirimiz- den) — İstiklâl bayramını kutlamak üzere bugün Hatayın bütün bölge- lerinden Antakyaya akın eden halk belediye binasının önünde toplan- mıştı, Herkes Kont de Marte'in Ha- tayın yeni rejiminin bugünden iti- baren meriyete girdiğini ilân etmesi- 'ni bekliyordu. Mubafızlık zabiti, Kont de Mar- telin gelmediğini ve gelmiyeceğini, bayram olmadığını hükümetin de bayrama iştirak etmediğini halka bil- dirdi. Bundan sonra belediye binasınm önünde toplanan halk jandarma kuvvetleri ile dağıtılmak istendi. An- takya müddelumumiliği bir tebliğ ile bayramın menedildiğini tezahür ve nümayişlere kalkışanların şiddetle cezalandırılacaklarını bildirdi. Yenigün gazetesi yine kapatılmış- tır. Matbaa askeri kuvvetler tarafın- dan kontrol altına alındı. Antakya Türk haik mümessilleri vaziyeti Mi- letler cemiyeti ve Fransa Reisicum- huru nezdinde protesto ettiler, Beledize önünde halka hücum Belediye önünde yüzlerce jandar- İ demir gömleklilerle takviyesini iste- lanacaktır. Mevsiminde Portekizden her hafta Londra piyasasına 250 bin kilo taze soğan sevk ve ihrac edilmek- tedir. Müessese, mühim miktarda sirke de imal ederek satacaktır. Tariş firmasının kuru üzüm ve in- cirleri iyi ambalâjlarda memleket dahilinde de satılmakta ve rağbet görmektedir. Önümüzdeki yıllar, hü- kümet yardımına dayanan ve müs- tahsilleri satış kooperatiflerine bağ- Miyan bu mühim müessesemiz muhte- Yt teşebbüslerinde her halde daha bü- | yük muvaffakıyetler elde edecek, bun- | dan da hem memleket, hem de müs- tahsil fayda görecektir. manın süngüsünün tehdidi ile Halk- evi önüne giden Türkler orada da ra- hat bırakılmadılar, Bu sırada Antak- ya baş konsolosu da Halekevinde bu- Tanuyordu. Bu büyük darbeye rağmen Hatay- klar bir taraftan tezahürat yaparken diğer taraftan caddelerdeki zafer tak- ları da Türk düşmanı kara eller tara- fından yıkılıyordu, Bir aralık mahalli jandarmalar, Haikevinin etrafını ku- şatan halkın üzerlerine yürümüşler ve büyük bir panik olmuştur. Ortalık karışmıştır. 15 kadar Türk sünkü ve kırbaç darbelerile yaralanmıştır. Mahalli kuvvetlerin takviyesi istendi İyi menbalardan alman haberlere göre, Antakya delegesi Şam hüküme- tinden Antakya mahalli kuvvetlerinin miştir, Nümayiş hazırlıyorlar İskenderun 29 (A.A) — Hatayın yeni rejimi için hazırlanmış (o bulu- nan taklar 28/11/937 saat 15 de Pran- sız delegesinin talebi üzerine müsel- Jâh kuvvetler tarafından yıktırıdmış ve parçaları kışlaya nakledilmiştir. Halkevine İskenderın Türk ve İran konsolosları gelerek tebrikâtta bulunmuşlar ve muhtelif anasırdan Hatayın yeni rejimi < yurdun her tarafında tezahüratla kutlandı Abideye çelenk koyan Hataylılardan bir grup (Baş tarafı 1 inci sahifede) yüzlerinde bariz bir şekilde okunu- yordu. Cemiyet binasınnı odalarını genç, ihtiyar, kadın erkek kalabalık pek çok halk doldurmuştu. Samimi bir bayramlaşma yapıldı ve bu arada cemiyet reisi doktor B, Abdürrahman Melek sık sık alkışlanan bir nutuk söyledi. Cemiyet reisinin nutku 'B. Abdürrahman Melek sözlerine şöyle başladı: «Büyük kurtarıcı Ulu Önder Atatürkün Hatayımız, bugünden Yti- anayasasının meriyete girmesile kavuştu ve dünya haritasında müstakil ayrı bir varlık ola- rak yer aldı» 'B. Abdürrahman; uzun süren çe- tin mücadele ve katlanılan ostırap ve mahrumiyetten sonra bü mesud hadisenin Hataylı kalbleri sevinç ve ümidle doldurduğuna işaret ederek sözlerine devam etti ve dedi ki; «Kurtuluş bayramımız olan bugün Ha- taydaki kardeşlerimiz, ov iz gibi biz de burada kutlarken hepimizin yarattığı baren statü senedenberi kurmuş olduğumuz mizin, gerek ötedenberi snayurdda bulü- nan Hataylı vatandaşlarımızın mensup otmakin iftihar ettiğimiz Türk milletinden gördükleri şefkat ve muhabbete ebedi minnettarlıklarımızı arz ve ilân etmekle bahtiyarım. Davamızı dünya müvacehesinde müda- faa, haklarımızı istihsal ve muhafaza et- mek hususunda fevkalâde hassas olan Türk hükmetine ve. Türk matbuatına şükranlarımızı tekrar ederim. Varlığımızı Atamızın ve ana yatanımı- zın himayesine sığınarak kurlardığımıa ve kurtarabileceğimizi iyi bilmekle beru- ber bize emanet edildiğini takdir ettiği- miz Hatayın yeni rejimini âzami bir has- Sasiyetle korumak, onun ili ve fedakâr- hkia tümranma, Hatay halkının refahına çalışmak en büyük vazifemizdir. Bunun için Türk inkulâbından örnek alarak ciddi | mesai neticesi feyizli randmanlarla az z0- manda memleketimizi &yükselteceğimizi kuvvetle umarım. Vicdanlarımızda manevi me- #uliyetlerden o Kendimizi o kurtarabilmek için Hataya, orada açılan geniş mesaj Orada elbirliğile yapılacak her iş muraf- fakiyetle neticelenir. Arkadaşlarım, Hatayın istiklâl bepimi- #e kutlu olsun.» Cemiyet reisinin şiddetle alkışla- nan bu söylevinden sonra yüzlerce Hataylı hep bir ağızdan bağırdılar; — Yaşasın Atatürk.. Yaşasın Cum- huriyet... Saat üçe doğru hep birden cemiyet binasından çıkıldı Cumhuriyet âbi- desine çelenk konmak üzere otomo- billerle Taksime hareket edildi. Otomobilde yanımda oturan Ha- taylı bir genç, yüksek heyecanım gizliyemiyerek diyordu ki: — Şu dakika kim bilif (orada) neler oluyor. Karışıklıklar meydana gelmesinden korkuyor ve Hatayı, Hataylı kardeşlerimi düşünüyorum. Çünkü onlar bugünü bekliyorlardı. Abideye çelenk Saat on beşte Cumhuriyet âbidesi- bir çokları bu tebrikâta iştirak etmiş- lerdir. Yarınki salı günü, Türk alevileri- nin nümayişlerine mukabil Fransız- ların teşviki ile diğer anasır tarafın- dan Suriye bayrağı İsteriz şeklinde mukabil bir nümayiş hazırlandığı ay- nca haber alınmıştır. ne çelenk kondu. Cemiyetin, İstan- buldaki Hataylılar namma yaptırdı- ğı bu çelenkte «Ulu Öndere Hataylı- lardan minnet ve şükran kelimeleri yazılıydı. Cemiyet reisi defteri imzalarken sevinç yaşları dolu gözlerini &âbide- ye çevirmiş olan Antakyalı bayan Güzin Kutbay'a ihtisaslarım sordum. Hataylı bayan: — Size sevincimi ifade etmek için o kadar çok şeyler söylemek isterim ki.. Fakat görüyorsunuz ne kadar heyecanlıyım. Size söylemek istedik- lerimi bir cümle ile ifade edeyim: «Orada olmak isterdim...» Bu sırada yanımıza gelen diğer Hataylı bayanlar da kalblerinden ko- pup gelen heyecanlı bir sesle ayni cümleyi tekrarladılar: — Evet bu büyük gün için orada olmak isterdik... Necmi Mehmet Halkevlerinde Hatay bayramı dün gece Halekev- lerinde de merasimle kutlarımıştar. doktor B. Abdürrahman Melek ve B. Necmeddin Kadıköyünde, B. Ah- med Faik ve B. Hasan Çalım da Be- şiktaş Halkevinde birer nutuk söyle- mişler, şiddetle alkışlanmışlardır. Ankarada Ankara 29 (Telefonla) — Hatayın yeni rejiminin meriyete girmesi do- layısile bugün bütün Halkevlerinde olduğu gibi şehrimiz Halkevinde de hararetli tezahürat yapılmıştır. Bu- radaki Hatayhlar gündüz Atatürk heykeline Hatay bayrağını temsil eden bir çelenk koymuşlar ve gece Halkevinde yapılan merasimde bir çok hatipler söz alarak bugünün he- pimiz için haiz olduğu inilli ehemmi- yeti tebarüz ettirmişlerdir. Toplantıda bulunan Hataylı gençler Atatürke şu telgrafı çekmişlerdir: «Ankara Halkevinde memleketle- rinin kurtuluşunu kutlıyan Hataylı gençler her güzel ve eşsiz şey gibi Türk- lüğe bu hakkı da bağışlıyan Atalarma sonsuz sevgi ve saygılarımı alkışla ve coşkunlukla belirtmektedirler. Arze- der kutsal ellerinizden öperiz.» Cümhuriyet Halk Partisine minnet ve şükran telgrafları Anakara 29 (A.A.) — Bugün Ha- tay rejiminin meriyete girmesi dola- yısile Hataydan ve yurdun muhtelif yerlerinden -C, H. Partisine minnet ve şükran telgrafları gelmiştir. Bunlardan bir kaçını neşrediyoruz; Beylan -29 — Varlığınızla kavuştu- gumuz bugünü kutlarken minnetle Beylan Halkevi başkanı 8, Uğuz Kırıkhan 29 — Hatay davasındaki büyük himmeti şükranla anar ve de- rip saygılarımızı sunarız. Kırıkhan Halkevi başkanı Kadri Nursel Eminönü - İstanbul 29 — Bugün Hatay bayramı münasebetile cemiye- timiz merkezinde yapılan toplantıda Hatayın istiklâli için Partinin göstere miş olduğu mesaiye şükranlarımızı sunmakla bahtiyarız, Hatay erginlik cemiyeti merkezi başkanı Ur, Abdürrahman Melek