1 Aralık 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Her yerde ve her zaman SOĞUĞA KARŞI TABii KANYAK Son sahifedeki ilânı okuyunuz. Para biriktir, fakat paranın üstüne oturma! Sarf amele olsun. Memlei amele çoğulırsa herk$ feh olür, aklimdan a — - — —— mama manın mmm — ğ ; pia 20 — No, 6871 — Finti her yerde 5 kuruş ÇARŞAMBA 1 Kânunuevvel 1937 Telefon: 24240 (İdare) — 24249 (Tahrir) 24248 (Müdür) — 20113 (Klişe) | > b © Atatürkün Hataya dair ihtisasları “Tatay rejiminin birinci safhası Hatay Pb gurupu a Türklüğünün yüksek azim ve enerji- hattı ki ittifakla tasvib etti amm lümeni sile il me türlü olamazdı, sonra da olamaz,, “Buna Türkiye Cümhuriyetinin ve Türk milletinin olduğu kadar bu meselede söz vermiş olan Fransa hükümetinin ve milletinin şeref ve haysiyeti müsaid değildir., Hatay dâvası Milletler Cemiyeti tarafından kabul edilen Sancak statüsünün son, elli beşinci maddesi şöyle diyor: «Sanca- ğın statü ve anayasası 29 teşrinisani 1937 tarihinde meriyete girecektir.» Bu, tarih evvelki gündü. Hataylılar hazırlandılar, şehirlerini, kasabaları- nı donattılar. Kendilerine daha önce- den temin edildi ki o gün Fransa ko- miseri bu Türk ülkesinin yeni müsta- kil idaresini ilân edecektir, O gün bay- Tani olacaktı. Kan döküldü. Jandar- malar, halkı dağıttı, takları yıktı, se- vinmek için sokağa çıkan insanlar, evlerine yaralı döndüler Niçin böyle oldu, bilmiyoruz. Müs- temlekecilik zihniyeti her yerde ve her zaman bu gibi hâdiselere sebep, daha doğrusu vesile bulabilir. Fransa dışın- | da Fransız idaresi, müstemlekeci ru- hunun en gaddar misalidir. Gazetelere gelen haberlere göre, Hatay Türkleri Sürye bayrağı asmaya mecbur edilmiş, onlar kendi bayrak- larını asmışlar, Fransız komiseri bun- dan kızmış. Böyle bir behaneye inan- çünkü bir ülkenin «tam istiklâli haiz ayrı bir varlık teşkil» et- tiği ilân olunacağı gün, halk nasıl bir ecnebi bayrağı çekmeye zorlanabilir? Böyle bir vaziyet, ancak Hatayın Mil letler Cemiyetince tanınmış müstakil varlığı ilga edildiği gün tabil görüle- bilirdi. Acaba, Fransız idaresi Hatayın istiklâl başladığı gün bununyök ol- duğunu mu halka anlatmak istedi? Mimi bir bayramın bir matem gününe çevrilmesi başka türlü akla sığmaz. Süryeden çıkmaya hiç niyeti olmayan Fransa, eğer Hatay için yapılan bütün işlerin gayesi orada kendi otoritesini kuvvetlendirmek sanıyörsa çok yahıl- yor. Böyl ebir düşünce yakın Şarkın Sulhü için cidden tehlikeli olur. Akla gelebilecek bütün itirazları #imdiden önlemiş olmak için bir nok- tayı anlatmak lâzımdır: Statünün, yukarda bahsettiğimiz el- li beşinci maddesinde, ikinci fıkra ola- rak deniyor ki: «Mandanın .devamı müddetince bunlar (yani statü ile Ahayasa) mezkür mandanın ifâsiyle telifi niimkün olduğu nisbette tatbik oluracaklardır.» Bü demektir kt ge rek statüde, gerek anayasada yazılı” olan bütün hükümler; tani bir şekilde ancak Süryede Frarisiz : mandaterliği bititği zaman tatbik olunur. O-Zamia- nâ kadar; Manda idarestle telifi müm- kün olduğu nisbette tatbik edilir. Fa- kat, yeni idarenin 29 teşrinisanide me- riyete gireceğinin ayni maddede tas- rih edilmesi gösteriyor ki, bu tarih ye- ni bir devrin mutlaka başlangıcı ola- caktır, ve istiklâlin ilânı hödisesi, Man- da idaresile gayri kabili telif değildir, Necmeddin Sadak (Devami 6 ncı sahifede) Ankara 1 (Telefonla) — Yeni Hatay rejiminin meriyete girmesi münasebeti- le Hatay ve Türkiyenin her tarafından Cumhurreisimiz Atatürke sayısız minnet ve şükran telgrafları gelmektedir. Büyük Şef bu hususta ihtisaslarının Falih Rıfki Atay vasıtasile bu sabahki Ulusta riakledilmesine müsaade buyurmuş lardır. Milletler Cemiyeti konseyinin kararına göre 29 sonteşrin 937 günü Hatay- da yeni rejimin meriyete girdiği ilân edilecekti. Atatürk bu mevzuda: — Bu, olmuştur. buyurmuşlardır. Falih Rıfkı Atayın ilân keyfiyeti bir proğram altında Suriye fevkalâde komiseri tarafından yapılacağı, bu münasebetle Hatay yeni rejiminin teessü- sünde Türk - Fransız elbirliğinin tezahür edeceği, Hatay'ıların bugünü serbesi- çe. tesidine imkân verileceği ve Hataydaki Fransız deleğesinin - Hataylıların Milletler cemiyetinde kazanmış olduğu hakların mümessili vazifesini yapaca- ğı beklenirken bunların olmadığı haberlerini arzetmesi üzerine Atatürk de- mişlerdir ki: — Bunlara: dair henüz teferruatlı malümat almadım. Eğer Suriye fevkalâde komiseri B. Dö Martel Sancağa ge- lerek, Hataylıların raüstakil rejime kavuştuklarını bizzat ilân etmedi ise ve bu münasebetle Hataylıların bayramla- | rına şeref vermekten kendini alıkoymuş ise buna diyeceğim yoktur. Hatayda Fransız delegesi, Hataylıların çok şevk ve heyecanla bayram yapmaları tabii olan bir günde, eğer Ha- tay Türklerini serbestçe bugünü kutlamaktan menedecek tedbirler almış ise, buna yazık demekle iktifa ederim. Böyle bir zihniyet, devletler arasında yüksek dostluk münasebetlerinin hal ve istikbali için müsbet yolda yü- rümek lüzumunun henüz anlaşılmamış olmasından ile- ri gelir. Maamafih her şeye rağmen Türkiye Cumhuriyeti hükümeti ile Fransa cumhuriyeti hükümeti arasında Cenev- rede imza olunan vesikaların tayin ettiği rejimin birinci saf- hası, Hatay Türklüğünün yüksek azim ve enerjisile başla- mıştır. Başka türlü olamazdı ve bundan sonra da olamaz. Buna Türkiye Cumhuriyetinin ve Türk milletinin olduğu kadar bu meselede söz vermiş olan Fransa hükümetinin ve milletinin de şeref ve haysiyeti müsaid değildir.» Son dakika Japonlar bir Italyan ve bir Amerikan gambotunu zaptettiler Fransız imtiyazlı mıntakasında duran gambot tayfalarını hapsedip bayraklarını yırttılar Bir Ingiliz tayyaresi de topa tutuldu Bu hâdise İtalyada olduğu gibi Amerikada heyecan uyandırmıştır. İtalyan ve Amerikan resmi makama- tı şiddetli protestoda bulummuştur. Bir İngiliz tayyaresi bombardıman edildi Londra 1. (Akşam) —-Dün Şang- Londra 1 (Akşam) — Şanghayda pek mühim yeni bir hâdise olmuştur. Fransız imtiyaz-mıntakası önünde demirli bulunan İtalyan ve Amerikân | gambotlarına, Japon bâhriyelileri | bâskın halinde bir taarruz yapmışlar. | dır. Bu gambotlardaki tevkif ve hapsetmişler, gemilerin bay- râklarını tahkirle yırtarak denize at- Mmışlardır. Japonlar, bunu müteakip, gambotları alarak nehrin ağıma gö- türmüşlerdir.. 7 rafından bombardıman © hayda beynelmilel mıntaka üzerin- de uçan “bir İngiliz deniz tayyaresi miliyeti meçhul VE ei yi Vekiller heyeti Hatay meselesini görüştü Ankara 30 (Telefonla) — Vekii- ler heyeti bugün Fırka grupu içti- mamdan sonra Büyük Millet Mec- lisi binasında toplanmış ve geç vak- te kadar müzakerede bulunmuş- tur. Bu içtimnda Hatay meselesi- nin de görüşüldüğü tahmin edili- yor. Ankara 30 (A.A) —C. H. P. Kamu- tay grupu bügün (30/11/9317) Antalya mebusu Dr, Cemal Tuncanın reisliğin- de toplandı: 1 — Geçen haftaki Parti grupu iç- timaında Manisa mebusu Refik İnce- nin memleketimiz kültür işleri hak- kında sorduğu suallere bugünkü top- lantıda Maarif Vekili Saffet Arıkan cevaplarını verdi. Bu mevzuda bir kaç hatip daha söz aldığından ve Hariciye Vekili “grupa daha müstacel maruzatta bulunmak (Devamı 8 inci sahifede) — O köşk-değii birader, bizim erin muttağılcı —————— »Dikkatler Endişe uyandırıcı bir resim Bu sahifede çıkan sokak mücadele- Cenup hududlarınızın öle yönü mütecanis emeli ve zaplurapt altın- dd bir memleket olmak vöziyetinden ne yazık ki, çok uzak! Her kafadan bir ses çıktyor; türlü türlü gayeler et- rafındaki zümreler bu derece şiddetli ihtildf halinde!; Hal böyle iken, Hataylıları bu anar- şi ortasında nasıl olur da tehlikölere maruz btrakırız?, Hatay Türklörini bu keşmekeşin muhataralarından kurtarıp emniyete ulaştıracak 'biricik yol yeni rejimin tatbikidir. Her ne suretle olursa olsun bunun tahakkuku bir zaruret halini akyor.