18 Kasım 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
SİYASI İCMAL: Romanyadaki kabine buhranı alâka ile takib ediliyor Balkan memleketlerinde siyasi par- #iler arasındaki hareketler ve intihab hazırlıkları ve bunlarla alâkadar ka- Dine buhranlar: hariçte de dikkat ve dlâka ile takip edilmektedir. Bulga- ristanda umumi intihaba mukadde- me olarak yapılan belediye intihapla- fı Kral Börisin Londra seyahatinde mühim bir mevzu teşkil etmiştir. Yu- Yoslavyada muhalif — Sırp partilerle Hırvat Köylü parlisi arasında yap lan anlaşma bugün: Yugoslavyanın i- Çinde ve dışında büyük bir siyasi ha- reket olarak tabip edilmektedir. İ dünü meydana getirmişti. Bu te, Romanya ahiren yapılan nahiye in- | İihaplarında hasıl olan beklenmiyen | bir netice kabine buhranını doğurdu. Bu intihaplarda en ziyade kazanan Parti Milli Köylü partisi o olmuştur. Umumi intihapların da ayni neticeyi doğurması mühlemel — bulunduğun- dan Kral Carol dört senedenberi iş başında bulunan iiberal partisini tem» sil eden hükümetin istifa etmesine Tüzum görmüştür. Bidayette Kral yeni kabinenin teş- kiline Milli Köylü. partisi lideri Dr. Mihalakeyi memur etmişti. Fakat ye- ni kabinenin münhasiren bir parti- den teşkil edilmeyip hiç olmazsa ken- disine yakın bir partiyi dahi içine al- masını şart koşmuştu. Bundan mak- #ad Milli Köylü partisinin kendisin- den ayrılmış olan (Rumen Cephesi) İle iş birliği yapmasını temindir. Mük Köylü partisinin eskili- Maymunla Dansöz Idama mahküm 'edilen maymun nasıl kurtuldu? Londranın tanınmış simaları ara- sında sokak sokak dolaşıp keman ça- lan bir dilenci vardır, Bu adam kimdir? Londraya nere den ve nasıl gelmiştir? Bunu bilen yoktur. Ancak Londrahlar bu seyyar kemancıyı tanırlar, severler ve ona sadece Jon derler, Bu seyyar ihtiyar dilencinin bir maymundan başka kimsesi de yoktur. Adam maymununu göz bebeği kadar sever, © Maymun da şayanı dikkat bir hay- vandır. Fevkalâde zekidir. Sigara ve içki içer, hazı cümleleri okuyup yazar. Bu sakin ve zeki hayvan geçen ay nasılsa gazebe geldi Adaman adında bir Londralının kızımı ısırdı... Adaman mahkemeye başvurdu, sey- yar kemancı ile maymun hâkim hu- zuruna çıktı, Mahkeme kararını ver- di: — Maymun hayvanat bahçesine ve- | | | İ derlerinden ve Romanyanın sabık Başvekillerinden B. Nalda Voevod muayyen bir sınıfı yahud da menla- kayi temsil eden partiler usulünü muzir bulduğundan iki sene evvel Rumn ırkının her işte diğer unsur- lara karşı tefevvukunu temin mak- sadile (Rumen cephesi). teşekki- k- külün kurulması en ziyade Köylü st nıfını ve Transilvanya o mıntakasmı korumak davasını güden Müli Böy- lü partisinin mevkiini sarsmıştı. Bi- naenalyh bu parlinin lideri yeni ie- şekkülle iş birliği yapmak istemedi- ğinden kabineyi teşkilden vazgeçmiş- tir. Bunun üzerine Kral, istifa eden Baş- vekil Tatarescoyu yeni kabineyi teşki- le tekrar memur etmiştir. Lâkin. ayni şartı köşmuştür. B. Tataresco Kralın şartını yerine götirmek o üzere Mülk Hberallerden yedi sene evvel ayrılan mutedil hizib ve radikal köylü parti- si ile anlaşmağa çalışmıştır. Buna mü- vaffak olmayınca umum Rumen w- kının gayesini güden (Rumen cephe- si) ile müzakereye başlamıştır. Kabi- ne meselesinin neticesi bu memleke- tin. harici politikası üzerinde de az çok tesir yapmaklan hâli kalmıyacağın- dan B. Tataresconun yeni - kabineyi kurmağa muvaffak olup olmıyacağı harici politika âleminde merakla bek- leniyor. Feyzullah Kazan rilecek?.. Seyyar kemancı buna razı olmadı: —Veremem! dedi. Bunun üzerine hâkim kararın sonu- nu okudu: — Sahibi razı olmazsa maymun idam edilecek!. “ Nevyorkun meşhur dansözlerinden bayan Mina Ostral bu muhakeme sa- fahatını gazetesinde okudu ve derhal seyyar kemancıya bir telgraf çekti: «Maymunu bana gönderiniz, benim büyük bahçem vardır, ona iyi baka- rım.» Seyyar kemancı buna razi oldu. Hayvanları himaye kurumunun te. şebbüsü ile maymun idam cezasmdan kurtarıldı. Nesyorkun güzel dansözü iyiliğini daha ileri götürdü, Maymunune bak- Faşizm esaslarını kabul eden Brezilya nasıl bir yerdir, iktisadi kıymeti nedir? Bir kaç gün evvel gelen telgraflar Brezilyada bir hükümet darbesi vukua geldiğini ve yeni hükümetin faşistlik rejimini kabul ederek de- mokrasi sisteminden ayrıldığını bil- diriyordu. Bu haber her tarafta bü yük bir alâka ile karşdanmıştır. Brezilya Amerikada, Şimali Ame- rika devletinden sonra en büyük ve en kuvvetli hükümettir. Bu hükü- metin faşizm esaslarını: kabul etine- si üzerine Komünist aleyhdarı cephe Avrupa ve Asya kıtalarına münhasır kalmiyarak Amerikaya kadar uza- muş oluyor. Brezilya Cenubi Amerika kıtasının en geniş'memleketidir. Erazi itiba: rile bütün dünyanın &n büyük dev- letleri arasında sayılmaktadır. Bre- zilya, Fransanın takriben on altı misli büyüktür. Erâzisinin genişliği itibarile kürei arzın beşinci büyük miemleketidir. Bu memleketin erazi- si küre arzın kara Kısmının on al- tıda birini teşkil etmektedir. Mesa- hası 8,511,190 . kilometre murabbar- dır. Dünyanın en #engin nehir sistemi buradadır, Amazon nehri her tarafı gemiler için seyrü sefere müsait ol- duktan başka kolları ile bütün mem- leketi kaplamış #ulunuyor. Memleketin tabii serveti hudut- suzdur, Başlıca serveti kahve, ka- mış şekeri, kauçuk, nadir cinsteki kereste, tıbbi nebatlar, kakao, pamuk, tütün ve her türlü madenlerdir, Senevi ihracati 35,000,000 İngiliz lirası tutüyor. Nüfusunun' ayrıldığı ırklar Brezilyanın nüfusu süratle art- maktadır. 1872 senesinde 10,112,081 idi, 1920 senesinde 30,635,605, -1929 senesinde ise 39,695,000 olmuştur. 1933 senesinde yapılan son resmi tahriri nüfusa göre Brezilyanm umum nüfusu 43,324,000 kişiyi bul- muştur. Amerika kıtası keşfolunduktan sonra şimal kısmına İngilizler, Fran- sızlar, ortasına İspânyollâar ve cenup kısmının garbine ve cenubuna gene İspanyollar ve şarkına Portekizliler yerleşmişlerdir. Binaenaleyh Brezilya obidayette küçücük Portekizin muazzam bir müstemlekesi olmuştur. nüfusunun ayrıldığı ırklara gelince yüzde 36 kısmını Portekiz ve diğer Avrupalı muhacirler ve 19 kısmını eski yerli ehalisi kızıl tenli Hindiiler ve diğer 19 kısmını Afrikadan esir olarak getirilen zenciler teşkil eder. Kalan Brezilya erazi itibarile dünyanın en büyük devletlerinden biridir. Fransanın 16 misli bü- yüktür. Erazisinin ge- nişliği bakımından dün- yanın beşinci memle- ketidir. Nüfusu çabuk artmaktadır. 65 sene içinde 10 milyondan 43 milyona çıkmıştır. Brezilyanın vaziyetini gösterir harita yüzde 36 kısmi bu üç ırkın karışma» sından hasıl olan melezlerdir. Haliş Avrupalı nüfusunun en mühim uzvu İtalyanlar olup bunlar 1920 senesin- de 558,000. ve Portekizler 434,000 kişi idi, Fakat daha sonra Portekiz- den fazla muhacir geldiğinden bun- ların adedi çok artmış ve ihtimal İtalyanları geçmiştir. Suriyeliler dalma Brezilyaya hic- ret ettiklerinden bunların nüfusu elli bini geçmiştir. Otuz bin kadar Japon muhacir de vardır. Brezilyada imparatorluk Brezilya Portekizli kaplan Cabal tarafından 1500 tarihinde ilk defa keşfedilmiştir. Portekizli o muhacir ler çoğaldıktan sonra Portekiz dev- leti buraya bir umumi vali gönder- miştir, Fransızlar, İspanyollar ve Holan- Kız talebeye askerlik dersi sın diye ihtiyar kemancı Jonu aylıkla tuttu. Maskeli Oyuncu Venedikte Konsalvi sarayının nde mükellef bir gon- dol durdu... O devirde Konsalvi sarayı Venediğin en lüks kumarhanesiydi. Gondoldan- üç maskeli adam indi. Komar salonuna girdiler. - Masaların yeşil çuhaları üstünde altınlar ışıldi- yordu. Maskelilerden biri mâsaya yaklaş- 3, bir gümüş para koydu. Oyun ko- miseri itiraz etti: — Burada altından başka para geçmez. Maskeli adam nazik bir sesle özür — Affedersiniz, üstümde başka pa- ra yok, fakat sözüm para yerine ge- çer. Yanındaki iki arkadaşına döndü, emretti. — Kendinizi tanıtmanızı rica ede- rim, İki adam maskelerini çıkardılar. Ve- nediğin tanınmış iki dankeriydi: — Mösyönün sözü para yerine ge- çer; diye tasdik ettiler; kendisine ke- Hitizr.; Oyun başladı. Maskeli oyuncu mü- temadiyen kazanıyordu. Önünde altın- lar birikiyordu; Nihayet oyun bitti, Kimsede para kalmamıştı. Maskeli oyuncu orada bulunan kâ- dınlard hitap etti; — Yaklaşınız ve bu altınları aranız- da paylaşınız, sizin olsun, Herkes hayretten dona kaldı... Aca- ba bu adam deli miydi?.. Kadınlardan biri yavaş yavaş 80- kuldu, elini uzattı, bir avuç altın aldı. Bundan cesaret bulan kadınlar parü- lar: paylaştılar. Maskeli adam: — İçiniz rahat elsin, dedi, parala- rı güle güle harcayınız. Maskesini çıkardı kendini takdim etti; — Polonya kralı 3 üncü Ogüstl., Üniversitede kır talebe askerlik dersinde Üniversite ve yüksek mekteblerle li- selerde kız talebeye askerlik dersi ve- rilmesi hakkındaki kararın tebliği üze- rine bütün mekteblerde hazırlıklar yapılmıştı. Derslere pazartesi günü başlanmış ve ilk dafa iktisad fakültesine devam eden talebeye ders verilmiştir, Ertesi günü edebiyat, fen ve dün de tıp fa- kültesine devam eden bayanlarımız ilk askerlik dersini almışlardır. Ders- ler haftada bir sattir. Dersler, İstan- Avala ajansı müdürlüğü dalılar bu zengin müstemlekeyi Por- tekizin elinden almağa -bir kaç defa teşebbüs etmişlerse de muvaffakola» mamışlardır. 1699. senesinde Minas Geraes'te keşfedilen altın madenleri Avrupa- dan muhacir *ükınını çoğaltmışlar. Portekiz hükümeti -1808 senesinde Brezilya limanlarını diğer: Avrupalı- lara da açmışlar, 1821 senesine Por- tekiz hükümeti Brezilyaya bir ka- nunu esasi ile muhtariyet vermiştir. Fakat İngiliz ve İspanyol müs- temlekeleri Avrupalı halefleri İngil- tere ve İspanyaya karşı isyan o ede- rek istiklâllerini ellerine aldıkları gi- bi Brezilyalılar da bu muhtariyet ve kanunu asasiyi kâfi görmiyerek müstakil bir imparatorluk ilân etmiş- lerdir. İlk imparator birinci Pedro ünyani- le Brezilya imparatorluk tahtına otu- ran Portekizli genç bir vatanperver- di. Brezilyada imparatorluk 1889 se- nesine kadar devam etmiştir. 1888 senesinde zenci esâreti ilga edilmiş ve ertesi sene son imparator hal” edi- lerek cumhuriyet rejimi kurulmuş- tur: İmparatorluğun - yılolmasına baş- hea sebep 1865 senesinde komşu cumhuriyet Paraguay ile başladığı harbin Brezilya halkına verdiği za- rardır. Dahili taksimatı Brezilya, Şimali Amerika devleti gibi müttehid hükümetlerden mü- teşekkil bir devlettir. Brezilyayı 20 hükümet teşkil eder, Her birinin ka- nunu asasisi, idaresi ve parlâmento- su başka başkadır. Vaşington gibi paytaht Rio de Janeyro hiç bir hü- kümete tâbi olmıyan federal bir mın- takadır. İktisadi buhran 1930 senesinde memnuniyetsizlik (o doğurduğundan general Vargas bir hükümet darbe- si ile iş başına gelmiştir. Bu zat 1934 senesine kadar emirnamelerie mem- leketi idare etmiş ve yeni bir kanu- nu esasi neşretmişti. Hükümet otoritesini kuvvetlendi- ren bu kanunu esasiye karşı müfrit unsurlar ve bahusus komünistler mütemadiyen tahrikâtta bulunuyor- ları. Bundan iki ay evvel komünist- ler ordu ve donanmada propagana yaparak askeri bir isyan harırlamış- lardı. Bu isyan kanlı bir sürelte bastırılmıştır. Şimdi de komünizmin esasından imhası için faşist ve mes- leki cemiyetler rejimi yine cumharre- isi Vargas tarafından kurulmuştur. F. . Hava tehlikesi Avam kamarası mühim bir lâyiha kabul etti Londra 17 (AA) — Avam kama rası, 135 muhalif reye karşı 324 mu- vatık reyile hava tehlikesine karşı alınacak tedbirlere dair kanun lâyi- hasını kabul etmiştir. m Belgrad 17 (A.A) — Avala ajan- sının idare meclisi dünkü celsesinde, Samuprava gazetesi baş muhârriri Milân Stolmiroviç Yoyanoviç'i Avala ajansı müdürlüğüne tayin etmiştir.
