5 Eylül 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

li 5 Eylül 1293 e ŞAMSUN MEKTUBU Milli mücadelenin Samsun safhası Cumhuriyet Halk fırkası vilâyet idare heyeti, son zamanlarda tİdden mühim ve lüzumlu bir işin tahakkukuna çalışmaktadır. Bu büyük iş, milli mücadelenin Sam- sun safhasına ait bir tarih vücude getirmektir.. Malümdur ki Türk inkılâbının başlangıç noktası 19 mayıştır. Gazi kurtarıcı faaliyetlerine baş- lamak üzere 19 mayıs 335 te Samsuna çıkmış ve rahatsızlığını ileri sürerek kaplıcarından istifade etmek üzere Havzayı şereflendir- mişti. Mustafa Kemal Hz. bu küçük kasabada tam 22 gün kalmışlar ilk müdafaai hukuk teşkilâtını burada © yaptırmışlar, odahilden gelen bir çok heyetlere buradan talimat vermişler, hasılı Anadoluyu buradan ateşlendirmişlerdi.. Samsunda, Merzifonda, Sıvasta ingiliz kuvvetlerinin devlet ve memleket idaresine tahakküm ettikleri, dağlarda pontos eşkıya- sının ölüm ve fecaat kustukları bu zamanda Gazi Hz. tasavvurlarını tatbikten (oasla oçekinmemişler, ektikleri istiklâl ve inkılâp tohu- munun daha Havzada iken filiz- lenmeğe başladığını görmüşlerdi. Bu sırada müitefiklerin Samsun ve havalisi siyasi mümessili mister (Solter) isminde bir zabit, içinde hintli ve ingiliz zabitleri ve asker- leri bulunan /iki otomobille bir gece Havzaya gelmiş Mustafa Kemal hazretlerile görüşmüştü. Bu görüşmenin iç yüzü, bir kulp bulursa Büyük Vatanperveri kaçır- mak olacaktı. Fakat Gazi katiyen aldırmadı; nezaketle kabul ettiği mümessile “artık bu milletin mükad- deratını kimseye bırakmıyacağını,, söyledi. 7 Bundan bir kaç gün sonra idi ki Babıali Havzadaa Gaziye şu maalde bir telgraf çekiyordu: “Bazı mühim mesail hakkında görüşülmek üzere orduyu itimat ettiğiniz bir zata tevdi ederek Istanbula gelmenizi rica ederiz,,.. Babıâlinin bu beçeriksiz telgrafını takip eden günlerde Gazinin kur- tarıcı faaliyetlerinin oşiddetlendi- Zini görüyoruz: Bundan sonrası malüm: Amasya mülâkatı. Erzurum|, kongresi. Sıvas heyeti temsiliyesi.. . — İşte yapılacak tarih bu anahat- ların Samsun ve havalisine ait safhasını bütün tefferrüatına va- rıncaya kadar ihtiva edecek ve 19 mayısa takaddüm eden müta- reke günleri pontos cinayetleri, işgal facıaları, Mustafa Kemal Hz. nin halâskâr hareketleri.. Teş- kilâtlar.. Milli çidal ve nihayet istiklâl, Bunlar eserin belli başlı mevz- uunu teşkil edecektir. Eserin anahatları hakkında ih- zari tetkikler (başlamıştır. Bu , cümleden olarak ilk müdafaai hukuk'ta çalışmış zevatın ve o sıralarda milli müfrezelerin ve takip kıtalarının başında bulun- muş kumandanların isimleri ve şimdiki bulundukları yerler araş- Akşam ŞEHİR HABERLERİ Abideler heyeti Dahiliye vekâleti- nin vilâyetlere tamimi Dün icra vekilleri heyetinden vilâyetlere bir tamim gelmiştir: Bunda belediyeler ve hususi idareler bazı cemiyetler tarafın- dan muhtelif şehirlerimizde rek- zedilecrek heykel ve âbidelerin bedii ye teknik tetkikatı için bir komisyon teşkil edildiği | bildiril- miştir. Komisyon bundan sonra rekze- dilecek bu gibi heykel ve âbide- lerin rekzinden evvel gönderilecek projeleri tetkik edecektir. Ankarada çalışacak olan ko- misyon (dahiliye ( vekâletinden Naci bey, maarif vekâletinden müzeler müdürü Hamit Zübeyr, Etnografya müzesi müdürü Osman Ferit ve nafıa yollar umum mü- dürlüğü köprü işleri mühendisi Kemal beylerden müteşekkildir. Boyalı şerbetlerden bir adam öldü Yenicami avlusunda 50 paraya boyalı şerbet satanlar çoğalmıştır. Bundan bir kaç gün evvel, Ban- dırmaya giden bir yolcu, Yenica- mide, birbiri arkasına bir kaç boyalı şerbet (içmiş, hastalanıp ölmüştür. Tütün zeriyatı Encümen tütünün ıslahile meşgul oldu Inhisarlar müdüriyetinde, tütün kanununda tadilât yapan encümen mesaisine devam etmektedir. Dün encümen, idarenin hukuk müşaviri Hâmit beyin riyasetinde toplanmış, tütün ziraatinin ıslahı meselelerini görüşmüştür. Encümen bir ay daha vazifesine devam edecekti rca milli hareketlerimize ait malümat ve ihtisasları istenecektir. Büyük bir eser halinde vücut bulması tasavvur edilen bu tarih için memleket tarihi tetkiklerile, içtimai hareketlerile uğraşan mu- harrirlerinden, münevverlerinden mürekkep bir komite yakında işe başlıyacaktır. Komitenin ilk işi Büyük Halâskârdan bu safhaya ait kıymetli hatırat ve ihtisasat- larını istirham etmek olacaktır. En az altı ayda meydana gelmesi tahmin edilen bu eserin mükem- meliyet ve ciddiyeti için hiç bir emek esirgenmiyecek ve kitaba resmi vesikalar; resimler, harita- lar, plânlar ilâve ve tezyil oluna- caktır. Zübeyroğlu Fuat Yeni mektepler Altı mektebin kati kabul muamelesi yapıldı Geçen sene Çatalca köylerinde yaptırılan altı köy mektebinin kati kabul muamelesi yapılmıştır. Bu mekteplerden bir kısmı üç, diğerleri beş dershaneliktir. Yeni mektep binaları asri ihtiyaçlar nazarı itibara alınarak inşa edil- miştir. Mekteplerde muallimlerin ika- metlerine mahsus kısımlar da vardır. Bu kısımlarda banyo ve mutfak da mevcuttur. Bu hafta da Şile köylerinde ikmal edilen mekteplerin kabul muamelesi yapılacaktır. Istanbulun bütün köylerinde birer mektep yapmak ve hiç bir köyü mektepsiz bırakmamak mu- karrer olduğu için mektep inşa- atına bu şekilde devam edildiği takdirde beş sene sonra Istanbul vilâyeti köyleri mektepsizlikten kurtulacaktır. Bu sene yeniden 24 köy mek- tebinin daha inşasina başlanmış- tır. İstanbul vilâyeti (köylüleri içinde okur yazar mıktarı eskisine nazaran pek azalmıştır. Okuyup yazma bilenlerle ( bilmiyenlerin mıktarı hakkında yakında bir de istatistik neşredilecektir. Yunana ihracat Tacirlerimizin alacakları tesviye edilecek Yunanistana ihracat yapan ta- cirler, Atinadaki döviz mürakabe komisyonundan şikâyet etmekte- dirler. Bunların arasında aylarden- beri, ihraç ettiği malın bedelini alamıyan tacirler de vardır. Meselâ: Bir koyun taciri dört ay evvel gönderdiği koyunlarının parasını alamadığından bahset- mektedir. Ibracat ofisi, bu tarz şikâyetler hakkında iktisat vekâletine lâzım- gelen malümatı vermişti. Aldığımız malümata göre hü- kümetimizin Yunan (hükümeti nezdinde yaptığı teşebbüs üzerine Atina döviz dairesi, Türk ihracat tacirlerine mallarının bedellerini verecektir. Gramofon gürültüsünden şikâyet Beyazıt civarında oturanlar, kahvelerdeki gramofon gürültü- sünden şikâyet ediyorlar, yan yana bulunan bu kahvelerde, gramofonlar sabahtan akşama kadar çalınmaktadır. Beyazıttaki esnaf, bu plâkların yüzünden rahatsız olduklarına dair Eminönü “ kaymakamlığına şikâyet etmişler- gdir. Şehrin imarı Belediye, yeni bir varidat menbaı arıyor Istanbul belediye varidatı ancak altı milyon liradır. Bu altı milyon liranın mühim bir kısmı zaruri masraflara tahsis edildiği için şehrin imarına hasredilecek pek az para kalıyor. Istanbulun imarı için akla gelen ilk ve yegâne çare belediye vari- datını çoğaltmaktır. Belediye de buna karar vermiştir. Belediye Taksim Sürp Agop (mezarlığını satarak eline geçireceği iki mil- yon lira ile bazı teşebbüslere girişecektir. Fakat bu kabil dava- lardan elde edilecek varidat, şehrin devamlı ihtiyaçlarına kâfi olmadığı gibi Belediye resimle- rini de çogaltmak bu sırada doğru görülmemektedir. Bunun için hem şehrin imarına yardım (edecek, hem de şehre devamlı bir varidat temin edecek yeni bir menba hakkında bazı tasavvurlar vardır. Bu tasavvur- ların tatbiki için Obelediyece bir proje hazırlanacak ve hükü- metin tasvibine arzedilecektir. Yeni varidat menbalarının tatbi- kına yeni 933 bütçesile başlanmış olacaktır. Bu tasavvurlar hakkında belediye şimdiden ketum davran- maktadir. Otobüs sürati Belediye bütün otobüslere © regülâtör koydurdu . Otobüslerin süratini azaltmak için belediye tarafından kabul edilen regülatör aleti henüz bazı otobüslere konulmamıştır. Seyrüsefer merkezi bu otobüs- lere bir mühlet vermiş ve bu mühlete rağmen henüz daha aleti koydurmayan otübüsleri seferden men etmeğe karar vermiştir. Bu karar üzerine diğer otübüs- ler de bu aleti takmağa başlamış- lardır. Bu hafta zarfında belediye mühendisleri her otübüsdeki aleti otuz kilo metro üzerinden hare- ket etmek üzere mühürleyecek- lerdir. Ihracat komisyonu Dün ticaret odasında ihracat komisyonu, ihracat ofisi müdürü Cemal beyin riyasetinde toplan- mış, fındık beyannamelerini tetkik etmiştir. Italya gümrük resmini artırdı Italya hükümeti yumurta güm- rük resmini beş liret artırmıştır. Ibracat ofisinde bu mesele hak- kında resmibir malümat yoktur. T. H. — Bu “dım, fakat. .. Ne çocukluğumda... ———— Amca Beye göre... İ sw. Ne genç kızlığımda... .. Ne da evlendikten sonra bir tek yalan söylemedim! A.B.— Daha dün gece söyledin hanım! ğ,şşğş—ş—ş—ş—şğğğ.........,.,.,.,ğ >... Sahife 3 İpzir sırmanj| Zevk değil ihtiyaç Avrupa Istanbul radyolarının bir haftalık programı elime geçti. Etanbul "programına bakıyorum. Saz heyeti, ince saz, hafız bilmem kim bey, Safiye hanım, Makbule hanım, incesaz, hafız bilmem kim efendi, Cennet hanım, incesaz heyeti, Safiye hanım, incesaz, incesaz, incesaz. Romaya bakıyorum: Müsahabe, konferans, ilmi neşriyat, Belgrada bakıyorum: Müsahabe, konferans, ilmi neşriyat, opera, konser, Napoli: Müsahabe, konferans, ilmi neşriyat, opera. Paris: Sanat havadisleri, müsa- habe, konferans, opera... Peşte: Sanat havadisler, müsa- habe, konferans, opera.. Moskova öyle, Viyanada, Prag- da, Bükreşte, Breslavda kezalik... Radyo halk için bir zevk vasıs tası olduğu kadar da bir ihtiyaç meselesi olmalıdır. Bir çokları gazete okumak ihtiyacını duyduğu gibi akşam üstü radyp dinlemek ihtiyacını da hisretmelidir. Hoş gazete okumak ihtiyacı duyanlar da pek ziyade nadirdir ya. O da bahsi diğer, fakat hiç değilse: — Yahu dört günden beri gazete okumadım... diyenleri işi- tiyoruz. Fakat buna mukabil: — Dört günden beri radyo dinlemedim!. diye bir söz işiten varsa parmağını kaldırsın... Radyonun bir ibtiyaç haline gelmesi gazelle, ince saz heyetile ve saire ile olmaz.. öteki memle- ketlerde bu işin - dediğimiz gibi- ibtiyaç haline geldiği bir şehirde 10-15 radyo gazetesi çıkmasından anlaşılıyor.. Bu şehirlerin prog- ramlarını da yukarıya aldım. Fazla satış yapan bir gazete gibi radyo da halkın bütün alâkasını üzerine toplamalıdır. Yazı şarkı çağırmakla geçiren ağustos böcekleri gibi hoparlörler sade bir gazel basar, narayı atar, başka bir şey yapmazsa ne halk radyoya karşı bir alâka gösterir nede tanıtmak istedik- lerimize kendimizi anlatabilirizl. Hikmet Feridun AKŞAM ABONE ücretleri Türkiye SENELİK 1400 kuruş 2700 kuruş 6 AYLIK 750 » 1 3AYLIK 400 » 1AYLIK 150 » gap Abone ücretleri doğrudan doğruya AKŞAM idaresi namına gönderilmelidir. Adres tebdili için yirmi beş ku- roşluk pul göndermek lâzımdır. Cemazilevvel 4 — Ruzuhızır: 123 S. İmsâk Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı E 99 1051 536 9,15 12 1,35 Va, 3,46 5,30 12,13 15,51 18,37 20,13 —a mi Idarehane: Babıâli civarı Acımusluk sokağı 13 No. T. H. — Vayl.. Ben mi? Nerede? İspat eti... A.B. — Bir hafta kalmıya gelen on kişilik misafir kafilesine (Hoş gel diniz! ) dedinl!... FE