17 Kasım 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

—— Fırka grubu bügün top- lanarak buhran vergisini ve iktisadi vaziyeti tetkik edecek. Sene 14 — No: 4107 - — Fiatı her y yerde 5 kuruş AKŞAM Ithaline müsaade edi- len eşya gümrüklere tef- rik edilerek cetvel bildi- rilecek. SALI — 17 Teri 1931 — Telefon Tahrir 21686 — Idare 21434 — Klişe 20113 Hükümetin ilk tedbiri Son günlerde, Vekiller heyetinin sık sık toplanarak mühim müza- kerelerde bulunduğuna, bilhassa iktisadi meselelerin görüşüldüğüne dair hükümet merkezinden ha- berler geliyordu. Bu müzakerelerin müsbet neti- celerinden olan ilk karar, dün ilân edildi : Hükümet, Millet Meclisinden vaktile almış olduğu salâhiyete islinaden, ve muvakkat bir müd- det için ithalâtı tahdit ediyor. Altı maddelik bir kararname mucibince, bundan sonra Türkiye- ye hariçten gelecek eşya, ancak hükümetin her ay müsaade edeceği miktarda gümrüklerden geçecek, tüccar, her istediği maldan dile- diği kadar ithal edemiyecektir. Kararnameye merbut bir liste, dünden itibaren, bir buçuk ay için memlekete ithal edilebilecek malların miktarını tayin ediyor. Ticaret hayatımız için çok mühim, ve iktisadi sahada devlet- çiliğin ilk cezri tatbikatından olan bu karar, hiç şüphesiz, muhtelif O muhitlerde, muhtelif memleketlerin telkin ettiği endi- şelere göre, türlü türlü tefsir edilecektir. Muhakkak olan nokta şudur: hükümet, iktisadiyata filen mü- dahale (Oetmiş bulunuyor, ve ithalât bahsinde serbes ticaret - muvakkat bir müddet için - ortadan kalkıyor. Hükümeti, bu karara sevkeden âmil, ticari değil, malidir. Bu tahditten maksat, harici ticaret ve tediye müvazenemizi açık ver- mekten kurtarmak ve bu suretle paramızın okıymetini omuhafaza etmektir. Iki hafta evel, bu sütunda (Paramızı behemehal korumalıyız) serlavhası (o altında çıkan bir makalede, ilk tedbir olarak, ithalâtın tahdidi lüzumunu müda- faa etmiştik. Dünyanın her tara- fında esen şiddetli buhran kasır- gasından, türk parasının kıymetini siyanet etmek, hükümet için ne derece mübrem bir vazife teşkil ettiğini, bütün iktisadi ve mali kudretimizin temeli, (o paramızın kıymeti Oo olduğunu Oo zaman anlattığımız için, bugün artık tahakkuk eden kararın lüzumunu, ehemmiyetini (o tekrar izaha hacet yoktur. Hükümet, bu kararile büyük bir isabet gös- termiştir. Unntmamalı ki, iki sene evel, memlekete ithal edilen muazzam eşya stokları az kaldı paramızı sıfıra doğru sürükleye- cekti. En basit ticaret kaidelerini bilmeyen bazı ticarethanelerin, sadece krediye istinaden ithal ettikleri külliyetli mallar, yalnız ticaret o müvazenemizi (o bozarak paramızı düşürmekle kalmıyor, piyasada da iflâslarla neticelenen büyük O buhranlar doğuruyordu. Bu bâl, alış verişin durgun olduğu bu kısır devirde bile zail leme Axe.” — — “ozal, Kekaoeun sevkile, maliyet fiatini çok ucuza temin eden bazı memleketler, başka pazarlarda mahreç bulamıyarak, mallarını buraya döküyorlardı. Yalnız Japonyanın dokuz ayda memleketimize 14 milyon liralık mamul eşya ithal etmesi bu gayri tabii vaziyeti izaha kâfidir. Buna (Devamı ikinci sahifede) Mi üthiş a vi Japonya 9 ayda 14 mil- yonluk mal ithal etmiş Buna mukabil bizden aldığı mal hiç derecesindedir Japonyanın bize olan ihra- catı çoğalmıştır. 930 senesinde Japonyadan o memleketimize | 4 milyon liralık mal gelmiş- ti. Buna mukabil Türkiye'den Japonyaya 45 bin liralık ihracat olmuştur. Ticaret müdüriyeti istatistik kalemi «tarafından yapılan istatistiklere göre Japonların bize olan ihracatı son zaman- larda iki üç misli artmıştır. Istanbul ticaret müdüriyeti mıntakası dahiline 9 ay içinde 714 milyon liralık Japon eşyası gelmiştir. Bir içinde bize ihracatı bu kadar artan bir memleket görülmemiştir. Japon eşyasının ekserisini pamuklu teşkil sene mensucat Türk-Bulgar cemiyetinde samimi bir toplanma Sofya 16 (A. A.) — Türk - Bulgar dostluk cemiyeti ticaret odasında Türkiye sefiri Tevfik Kâmil bey şerefine büyük bir içtima yapmıştır. İçtimada cemi- yetin reisi profesör Stoyanof bir nutuk söyliyerek Türk - Bulgar yakınlığının ehemmiyetinden bah- setmiş ve Gazinin muazzam ese- rini tebcil etmiştir. Istanbul konferansına iştirak eden avukat M. Pandos ve Bulgar ajansı müdürü M. Popof, Türkiye hakkındaki intibalarını söylemiş- lerdir. Türkiye sefiri Tevfik Kâ- mil bey, söylenen nutuklara mu- kabele etmiş ve şiddetle alkışlan- mıştır. Ithalâtın tahdidi kararı dün devletlere bildirildi Girebilecek eşyanın muhtelif güm- rükler arasında taksimi yapılıyor Memleket iktisadiyatını koru- mak için ithalâtın tahdidine dair olan kararname dün telgrafla .İ şehrimize bildirilmiş, bunun üze- rine gümrüklerde ve borsada muamele durmuştur. Dün gümrükler bom boştu. Hamallar gümrüklerin kapısında toplanmış aralarında konuşuyor, memurlar da birikmiş eski işleri çıkarmakla meşgul oluyordu. Dün kambiyo komisyonu biç kimseye (o kambiyo (müsaadesi vermemiştir. Bu sebeple borsada ve bankalarda da muamele yapıl- mamıştır. Kambiyo işi, hakkında bugün borsa komiseri Âdil beyin talimat ile gelmesi muhtemeldir. Gümrüklerde bugünde mus- mele yapılması ümit edilmiyor. Çünkü yeni listelerde hangi eş- yanın ne miktar (girebileceği tayin edilmişse de bu miktar muh- telif gümrüklere ayrılmamıştır. Dün Ankarada rüsumat umumi müdürlüğünde bu işle uğraşılmıştır. Girebilecek eşya muhtelif güm- rüklere ayrılırken en çok miktar Istanbul gümrüğüne isabet edes cektir. Bugün bu işin bitmesi ve Ankaradan talimat gelmesi muh- temeldir. Bundan sonra ithalât işi başlıyacaktır. Bir gümrük için Otayin edilen miktardan az ithalât olursa geri kalan kısmın başka bir gümrükten çıkarılması kabil olup olmıyacağı alla değildir. Böyle bir hal olursa o zaman düşünülecektir. Tıp fakültesi ne halde? Fakülte meclisinde çok hararetli bir müzakere Koğuşlar, laboratuvarlar bomboş, 3 asistana bir hasta düşüyor Tıp faküiesi »ınası Tıp fakültesi müderrisler meclisi geçen pazar günü saat on buçuk- tan on iki buçuğa kadar devam eden uzun ve fasılasız bir içtima yapmıştır. Çok hararetli ve gü- rültülü geçen bu ictimaa bizzat Darülfünun emini Muammer Ra- şit bey riyaset etmiştir. Meclisin | toplanmasına müderris ve .mual- limlerin ekserisi iştirak etmişlerdir. Müzakere, fakültenin bugünkü idaresi ve fakülte hastahanelerile lâboratuarların vaziyeti etrafında cereyan etmiştir. Bu içtimada müderrislerden bilhassa Âkil Muh- tar, Urhan Abdi beylerle Tevfik Salim paşa çak şiddetli tenkit- (Devamı ikinci sahifede) Dün Istanbul gümrüğü önünde Işsiz duran hamallar 16 teşrinisaniye kadar güm- rüklere gelmiş, (beyannameleri verilmiş ve muameleleri ikmal edilmiş eşya ve koliler hakkında eski ahkâm tabik edilecektir. Istanbul piyasasında İhalâtın tahdit kararı piyasa- mızda büyük bir ehemmiyetle karşılanmıştır. Dün bir çok tacirler bu hususta izahat almak üzere ticaret odasına müracaat etmişlerdir. Fakat odada kâfi malümat olmadığından ken- dilerine izahat verilememiştir. Ithalât £ tacirleri yeni kararın piyasada bir az pahalılığa sebep olacağı kanaatindedir. Bunlar diyorlar ki: “Son zaman- larda memleketimize filhakika ihtiyaçtan çok fazla mal giriyordu, fakat ithalât için bir çok mem- leketler oarasında şiddetli bir rekabet cereyan ettiğinden fiatler düşüyordü. Manifatura piyasasında Italya, Çokoslovakya, Rusya, Japonya arasında şiddetli bir rekabet vardır. Sovyetler şark vilâyetlerine fazla mal satmışlardır. Buradaki tüccarlar da oralara mal sevket- mek niyetile, Italya ve Çekoslav-: yadan uzun vadelerle mal alıyordu. Diğer taraftan Japonlar ucuz şartlarla mal satıyorlardı. Bu” şerait altında memlekete ihtiyaç- tan fazla mal giriyordu. Kararnamenin tatbikinden sonra, piyasada pazar kavgası ve reka- bet kalmıyacaktır. M. Veyl Eski reji müdürü başve- kilimizi ziyaret etti Ankara 16 — Eski reji mü- dürü M. Veyl ve idare meclisi azasından hukuk © müşaviri M. Salem dün'Ismet paşa bazretle- rini ziyaret ederek bir saat kadar görüşmüşlerdir. Bu (ziyarete bura muhafilinde ehemmiyet veriliyor. Fevzi Paşa Ankarada Ankara 16 — Müşür Fevzi Paşa Hz. bu sabah geldi. Askeri müfreze ve erkânı askeriye tara-