17 Kasım 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKİZİNCİ SENE No. 2705 Sahip ve Başmuharriri YUNUS NADİ |HI«M l l l l l |«««M»»«M>*««**** SALI 17 TEŞRiNiSANî 1931 AIONE ŞERAİTİ | MÖODET: TORKlYE İÇİN t Seneliği !400Kr. İDAREHANESİ. Larşısında daim mahsasa İfeTelgraf: İstanbul Curoburiyet , İg V kotnsu; N° 246 j 22360 23239 20472 Idare müdürU 22365. Matbaa : 6 Aylığı { 750 Kr. İ3Aylıgı j 400 Kr. HA6İÇ Içli» 2700 Kr.< 1450 Kr.. 800Kr.'j Nflshası her yerdc mfiıntııınnıııiHttiMiııniHiıııııııiHiıımııııııımfiıntnınıınHMiıtıınnıiHiıııııııııımıııııııııııiMiiHiııımHiHiıifiııııııuıııııııııiiiııııiMiHiııiHmınınnıııınıiTOfi Yenî Tedbirler Buglln Fırka Grupunda GörUşülecek »""•»»»"»"•»»ımiHnmHiıııııımmıııııııııııımımıııımıııııiHiıımıiMiıımm^^ ^~5 Karaşiar lllltnillllMllllllllllllllllilllllllllltlllfllMIIIIIIIIIMINimilllllHinN ^^^^^^^••••a^^^^«a«^^^B^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^a^^a^a^^a^a^^^^^^^a^^a^^^^^^^^^w^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^B^a^a^a^^^^^a^a^a^^^^^^^^^^^^^»^^M^^^^^^a^^^M^»^^^^^M^^^^^^^*^^Mwaı^«»^^ tthalâtın Tahdidi... İsmetPş. izahat verecek ve şunlar tetkik edilecekj Sanatkâr Şadi Beye göre 1 İthalâhn tahdidi, 2 Maaşlardan •/.10 tenkihat Her şeyi yaratan aşktır Tatbikatta isabet Olunmak şartile Yerinde bir tedbîr... 30 güzide arasındabiranket: 13 | Dün Borsada ve Gümrükte Muamele birdenbire durdu! 1 «Bence kâinat aşk üzerine müessestir, insanı yaşatan aşktır)) Şadi Bey, tiyatro hayatından çekilmiştir amma, san'at âleminitı en tanınmıs ve sevimli simasıdır. San'atkârla Ferah tiyatrosunun üstündeki yazihanesinde görüstüm. Bir öğle yemeğinden sonra karsı karşıya gectik. tlk sözü: Çok rica ederim, benî bu !se karıştırmayın! Demek oldu. tmkânsız1 Diye atıldım. Hepimizin tanıdığımız, sevdiği • miz o candan hali, sevimli tebessümü ile beynunu büktü. Peki! cevabını verdi. B. M. Meclisi bu seneki içthna için açılırken Reisicumhur Hz. tarafmdan irat olunan nutukta bilhassa tnalî ve iktisadî vaziyet üzerinde ehem miyetle tevakkuf edilmiş olduğunu hep hatırlarız. Bu sene bütçe işinin, yani malî ve iktisadî vaziyetin hükumetçe de birinci ehemmivet derecesile ele almmış oldufunu tcra Vekilleri Heyetinin son günlerde yekdiğerini takip eden sık ve uzun içtima ve müzakerelerinden anlayıp duruyoruz. Bu müzakerelerin temas et tiği mevzulardan da peyderpey haberdar olmaktayız. Bunlardan kat'iyet şeklini almıs bir tanesi dün her tarafa tebliğ ve tatbik edildi: Bu ithalâtı muayyen bir nisbet dahilmde tahdit etmek için ittihaz olunan karardır. Bu karar telgrafla bütiin gümrüklere tebliğ olunmuş ve kararnamenin istinat ettiği esasatın posta ile gümrüklere vasıl oluncıya kadar gümrük muamelelerinin tehiri de ayrıca emredilmiştir. Tabiî ayni za • marıda kararname ahkâmı postaya da tevdi edilmiç olacağmdan güm rüklerce dünden itibar~> inkitaa uğrr/*n muame1~'erin gene bir iki grün zarfmda görüimeğe başlıyacağını r'SvIemeğe hacet bile yoktur. Haberin dün tstanbuPda böyle nagehanî bir surette bilinmesi ve onun filî eseri olarak gümrük işlerinin durması umumi bir hayreti mucip olmuştur. Gümrükte muameleleri gö rülmekte olan, hatta muameleleri biterek yalnız vezneye paralarının ya tırılmasından ibaret son bir işi kalmış bulunan eşyayı dahi çekememek bu islerin erbab'.n' sasırtmıstır. Kim bilir biraz korkutmuştur da. Çünkü ilk vehlede hîç kimse bu isin ne olduğunu ve ne olacağmı bilmiyordu. Buna nazaran hatıra gelebilirdi ki ve hatta gelmiştir bile denilebilir ki hükumet bu mes'ele muvacehesinde ittihaz ettiği karan böyle anî ve nagehanî yapacak yerde onun hakkında evvelden kısa bir tarih tayini ile filân günden itibaren bunun böyle olacağmı bütiin esbabile ilân etse belki daha muvafık olurdu. O za man hiç olmazsa memleketin dün geçirdiği şaşkınhğa mahal kalmamış olurdu. Bunu hükumetin takdir etmiyeceğini farzetmeğe tabii asla mahal yoktur. Buna rağmen hükumeti bilâkis bu mes'elede böyle tepeden inme denilecek surette anî ve nagehanî karar ittihaz, tebliğ ve tatbikına sevkeden başka sebepler olmalıdır. Biz bu sebeplerin birincisinin yeni gümrük tarifesinin ilânı zamanında görülen fevkalâde kargaşalıklardan ahnnus olan ders olacağmı tahmin ediyoruz. O zaman yeni gümrük tarifesinin muayyen bir müddet sonra ve muayyen bir tarihte mer'iyete gireceğini herkes biliyordu. Bu bilgi metnleket için umumen ve onu bi lenler için hususen büyük zararları mucip oldu. Herkes aman yeni tarîfe tatbika girmeden tnümkün olduğu kadar çok mal ithal edeyim sevdasma düştü. O kadar mal ithal edildi ki tüccar onların ucuz gümrük paraIarile taksitlerinden müteşekkil ağır yük altında ezildi. Paramızın kıymeti tehlikelere maruz kaldı. Hulâsa zahirde pek masum zannolunan bir bilgi yüzünden az kalsın bata • caktık. Bütün o mal ithali ihtiras ve tehalükünün neticesi müthiş bir ziyan ve hasarat oldu. Gümrük parasından istifade ile çok para kazanmak hülyasına düşenlerden bir çokları sermayeyi kediye yükletecek kadar ziyan ettiler. İnsanlar bu ticaret işlerinde ne olsa az çok spekülâsyoncu oluyorlar, ve kazanacağız zannettikleri yer • lerde dehşetli tehlikeleri göze al • maktan çekinmiyorlar, ve öyle yapınca bazan, hatta ekseriya bir çok ziyan ediyorlar. İşte galiba hükumet bu hakikati bittecrübe bildiği içindir ki bu de • Şehre hiç bir şey girmedi, kararname ve listenin bugün gelmesi bekleniyor halâtımızı tevzin için hükumetin ithalâtı tahdit . deceğini ilk olarak haber ver mistik. Bu hususta îera Vekilleri He yetinin 12 teşri nievvel içtimaın da kabul edilen kararname Reisicumhur Hz. ntn tasdiklerine ik tiran etmistir. Keyfiyet mü» • tacel telgraflar la bütün güm Trtln, gümrflk hamaHan, eşyal&rra ba^md a, O defa, k rük îdareleri lssiz kaldüar! ne bildirilmiş ve \ Bu husustaki Heyeti Vekile kararresmî gazeteye de vertlmistir. smî gazeteye de vertlmistir. namesi üe listenin şehrrmize gelmed muamele d l dardtı Gümrüklerde si beklenmişse de gelmemistir. Bu münasebetle Rüsumat umum müdürlüğü bü tün gümrük fua batına verdigi emirde iş'arı ahire Ankara, 16, (A. A.) 1872 nukadar esyayı ti maralı kanunun ikinci maddesinin cariyenin mem verdiği selâhiyete istinaden hükulekete ithal edilmetçe, memleket iktisadiyatmı komemesini bildir rumak üzere ittihaz olunan tedbirlemistir. ri havi 12 teşrinisani tarih ve 11940 tstanbul gümnumaralı kararname bugünkü resmî rük basmüdür gazete'de neşrolunmuştur. lüğü telgrafı alKararname altı maddeden ibadığı dakikadan rettir. Bu maddeler aşağıda yazıhdır. İstar.bul gumrük itibaren keyfiyeKararnameye teşrinisaninin ikinci müdurü Seyfi B ti kendisine tâbi nısfmda ve Kânunuevvel ayı zarfınsuabata bildirmiş, bu suretle dün da memleketimize ithaline müsade hariçten şehre hiç bir şey ithal edilolunan maddelerle bunlann miktamemiştir. rını gösteren bir liste merbuttur. Borsa kambiyo murakabe heyeti Madde: 1 1931 senesi ikinci de bu vaziyet karşısmda hiç bir kimtesrininin 12 sinden itibaren Türkiseye kambiyo müsaadesi verme ye'ye ithal edilecek eşyadan iptidaî miş, borsada tek bir muamele dahi madde olarak Türkiye'de müesses cerevan etmemiştir. fabrikalar tarafmdan kullanılmaya Bankalar da iş yapmadılar mahsus olmıyanlarının her ay içinde Dün borsada muamele yapılmadıithal edilecek azamî miktarları icra ğından ve kambiyo müsaadesi verilVekilleri Heyy'eti kararile muvakmediğinden bîttabi bankalar da tikaten tahdit olunur. carî muamele yapmamıslardır. Bu suretle vücuda gelecek olan Gümrük muamelesi olduğu gibi aylık kontenjan listelerinden ikinci durmustur. Gümrük kumüsvoncuları teşrinin 15 günü ile birinci kânuna dün de hiç is yapamamıslardır. (MaJjadi 3 üncü sahifede) Borsa komiseri Âdil Beyin bugün bazı mühim talimatı hamilen şehrimize muvasalattna intizar olunmaktadır. Bazı konsoloslar vaziyetin ten virine kadar menşe şehadetnamesi itasmı tehir etmişlerdir. mnıımiiBffmnnınmıiHnı Fırka Grupu I Bugün toplanıyor Bugünkü içtima pek ehemmiyetli olacak Şadi Beyin cevapları İthalâta ait yeni kararname Devlet Bankasmm İstanbul şubesi açılıyor Son zatnanlardaki yenilik cereyanları hakkinda ne düşünüyorsu • nuz? Yeni evler hosuma gîdîyor. YeAnkara 16^felefonla) F. ni siirleri sevmiyorum. Yeni resün8an*tfftlemlnlnçok tanmmtg te heyeti idaresi bugün toplanmış lerde eskisinden çok kuvvetli ifade bir slmaa: Şadi B«y ve yarın taat 3 te toplanacak o f var. Dekorsuz oynanan tîyatro mu? Kadın ve trkek birbirine lan heyeti umamiyenin görüşe * Hayir! Dekor sahnenin lâzımı gayribenziyemez! müfarikıdır. Almanya'daki çıplak eeği met'eleleri tesbit etmistir. GUzel erkek ve güzel kadm •!• ları beğenmiyorum. Ben kendi kenYartnki grup içtimaında evze göre nasıl tarif edilir ? Erkeğin kadime olsam bile çıplakhktan hicap velâ Meclis mesaisinin 2 devreduyarım, sıkıhnm. ( Mabadi 2 inct sahlfede ' ye tefriki hakkındaki teklif miizakere olanacaktır. Ismet Pş. Hz. memleketin mali ve iktitadî vaziyeti hakkmda izahatta bulunacaklar, Heyeti Veküenin son içtima lartndaki mesaisi hakktnda malumat verceklerdir. Içtimada tediye müvazensini ve bütye hiç konmaması veya çok az ojarak Ankara 16 çenin tevzinini temin için alınkonmasının muhtemel olduğu söy (Telefonla) ması düşünülen tedbirlerin, lenmektedir. 932 bütçesi bu meyanda metnur maaş ve Deveran eden rivayetlere göre künin 931 bütçe ücretlerinden yüzde on tevkiçük nisbetteki memur maaşlarından sinden 15,000,000 fat yapılıp yapılmıyacağının tenzilât yapılmıyacak, 300 liraya kalira noksan ola dar olan büyük maaşlardan yüzde 10, cağı tahmin emüzakere olunması kuvvetle 2D0 liraya kadar yüzde 12,5, daha dilmektedir. tt muhtemeldir. fazlasından yüzde 15 kesilecektîr. halâtm tahdidi Eski kanun mucibince maaş tahsis *• ile bu noksan dilmiş mütekait, eytam ve eratnil memur maaş ve maaşlarından para kesilmiyecekttr. ücretlerinden ya • pılacak yüzde on tevkifat v . Ankara 16 (Telefonla) Devlet masraflarda yaFallh Rıfkı B Bankası fstanbul şubesi müdürlüğüne pılacak tasarruflarla kapa • tayin edilen Ziraat Bankası erkânmdan Ankara 16 (A.A.) Hâkimiyeti tılacaktır. Mevcut taahhütlere Sait B. bugün İstanbul'a hareket etti. halel vermîyecek şekilde bilhassa Milliye'nin yarınki nüshasında Falih Sait Beyi istasyonda Ziraat Bankası unafıa bütçesinde tenzilât yapılacağı, Rıfkı Bey «Büyük bir Tedbir> sermum müdürii, Banka erkânı ve dostlan Düyunu umumiye tahsisatının bütçe[Lutfen sahifeyi çcvirinlz] teşyi ettiler. Bankanm İstanbul şubesi ıııınııııiMiıınHiııııımıuıııınmııınıırınıınııııiMMtıııııııııiMinııııiMiınııııııiMiıınıııııiııııııınıııııııııııııiMiiMiıııııııııııiıııınııııııımııtnmiHH •ür'atle açılacakhr. °/o 10 ve 12,5 tenkihat Küçük maaşlardan tevkifat yapılmıyacaktır • Hâkimiyet'te bîr makale... Falih Rıfkı B. in mühim bir makalesi Mezar Kazıcılar Kka'nın yeni romanı çok güzel bulmakla beraber neşredemiyeceğiz Aka Gündüz'ün günlerdenbe* ilân ettiğimiz yeni romanı, i ıihayet dünkü postadan çıktı, geldi. Bir mahallede, ve derin bir merak ve alâka ile okuduk. Fakat hemen ve özür dileyerek ilâve edelim ki bu romanı neşredemiyeceğiz. Bu romanı okumadan evvel ilân etmekle istical etmiş olduğumuzu anhj^oruz. Çünkü dün okuyarak gör dük ki Aka'nm (Mezar Kazı cıları), şimdiye kadar intişar eden eserlerinden çok daha güzel olmakla beraber, maattees süf yeni matbuat kanununa tevfikine imkân olmıyan bir eser dir. Ve bir çok yerleri müstehcen addedilecek mahiyettedir. Hem karilerimize, hem de Aka Gündüz'e kemali nezaketle itizar beyan ederiz. Bir kaç güne kadar yeni bir romanı tefrika etmeğe başliyacağtz. Marmara'daki kaza!. İthali tahdit edilen mevadın listesi son haberlerimizdedir Dün iki taraf istiçvap edildi, kazanın sisten olduğu anlaşılıyor! iMiıııiMiHiııınnııınıııiınııııııııtıııııııııınııııııınuııııııınııııiHiıııııııııııuıııııııııııııııııııııınıiMiıııııııttııııııııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııııııı MiıııiMiHıı i k d fa da velevki en az mikyasındah her hangi bir spekülâsyona meydan kalmasın dive böyle hareket etmiş olacaktır. Zaten meselâ İstalıbul'un emri bugün gelmis olacağmdan, İzmir'inki, Mersin'inki, Samson'unki yarın, öbür gün oralarda olaca ğından vaziyet bugünden itibareftı iki, üç gün zarfmda normal yoluna girmiş bulunacaktır. Şimdi kalır iş tahdidin nisbet ve miktarına, ve ithalâtın bundan sonraki tatbikatınm sekil ve suretine. Biz tatbikatta ticarete müşkülât ika etmiyecek yolun vuzuh ve sa rahatle tayin ve takip olunmasını muvafık buluruz. Bu da söyle olabilir: 1 Gümrüklerde mevcut mallarm ithallerine müsaade etmek. 2 Bundan sonra yapılacak ithaIât için ahnacak kararlarda Ticaret Odalari vasıtasile ticarî ve tüccar ihtiyaçlarım da nazari dikkate almak. Yani hükumetin alacağı kararlar ticaret ve tüccar ihtiyacile telif olunabilmelidir. Tatbikatta bunun böyle zuhur edeceğinî kuvvetle ümit ediyoruz. Hükumetin maksadını mem • leketin ticarî müvazenesindeki a • henktir. Bunun zımnında hükumet, ticareti ve tüccarı gelişigüzel zor • Juklar içinde bırakmak maksadın dan tabiî uzak kalır, bilâkis hüku met kimsenin bu tedbirler yüzün den ziyana ugramamasını ister. Eğer tedbirler ticaret âlemile temas olunarak alınırsa, onlar, tahdidî mahiyeti haiz olmakla, kimseyi sıkmaz. Tahdidî tedbirlerin bir nevi vesika ticaretine meydan vermemesi bilhassa dikkat olunacak en mühim noktadır. Tahdidin derece ve miktanna pelince, bunun hakkında Anadolu A jansında bir işaret gördük. Ajans tahdit miktarında 1930 senesinin esas ittihaz olunacağını bildiriyor, ve ayni zamanda memlekete tahammülünden zivade mal tehacümü ihtimalinin bu karara saik olduğunu da ilâve ediyor. Demek ki bu kararı alırken hü kumetin evvelâ bildiği bazı şeyler vardı, sonra da hükumet bu karar için kendisine bir mikyas esası da koymamıs değildir. 1930 senesi mikyası memleket için asla dar saymıyacaçımız bir mikyastır. Tatbikatta isabet olunmak şartile tedbiri takdirden başka söyliyeceğimiz söz yoktur. YUNUS NADİ (1) Batan tspanyol ge(4) Fransız ggmislnln süvarisi, (2) mlsinln mürrtFransız süvarisi, (3) tebatmdan bankazadan salim kurtuflan, (5) Ispanyol lan Fransız gemlsi, süvarisi yolda gazetecilere dert uöXByuı mal edilmi)tir. Denizden çıkarılan Evvelki gece Marmaraereğli'si aların ifadeleri alınmıştır. Tahkikat çıklarında Fransız hükumetine ait evrakı Adliye Vekâletine gönderile • Le Levant ismindeki gemi ile tspancektir. yol bandıralı Aranguren vapuru araErbabı hukukun noktai nazarına sında vukua gelen ve Ispanyol ban göre, Fransız gemisi, resmî bir gemi dıralı vapurun batmasile neticele • olduğu ciheJe bu mes'ele Fransız nen müsademcyi yazmıştık. Müsa (Mabadi 4 uncü saMjede) deme hakkındaki tahkikati adliye ik